Bir Tarih Hazinesi Rum Kale

Rumkale, Birecik Ovasının kuzeyinde, Fırat Nehrinin kıyı kesiminin doğusunda, Şanlıurfa yoluna bakan bir tepe üzerindedir
Rumkale, Asur Kralı IIISalmanasar tarafından 885te alınan Şitamrat şehri olarak kabul edilmektedir Buna karşın bazı araştırmacılar, yerleşimi Fırat kıyısında bugünkü Belkis köyünün yukarısındaki Urum (Hörüm) olarak kabul etmiş, bazıları da Urimanın Rumkale olduğunu öne sürmüşlerdir Rumkaleyi Süryaniler Kala Rhomayta, Ermeniler de Hromklay olarak adlandırmışlardır
Rumkale, 1113-1166 tarihleri arasında Katolikosluk makamı olarak kullanılmıştır 1292de Mısırlı Melik el-Eşref tarafından alınana kadar bu makam varlığını burada sürdürmüştür 13 yüzyılda Yakubilere de patriklik makamı olarak hizmet veren Rumkale Mercibadık Savaşından (1516) sonra Osmanlı egemenliğine girmiş ve Halep eyaletine bağlanmıştır
Şanlıurfa ile Gaziantep arasında sınır oluşturan Fırat Nehri kıyısında yükselen Rumkaleden güneye doğru nehir kıyısı izlenirse, Suriye sınırları içindeki Carabulusa kadar birçok kalenin yer aldığı görülmektedir Aynı noktadan kuzeye doğru yol alındığında, Samsuna kadar başlıcalarını Amasya, Tokat ve Sivas kalelerinin oluşturduğu tahkimat yapılarıyla karşılaşılmaktadır Rumkale, bu kaleler zincirinin en önemli halkasıdır Fıratın batı yamaçlarında ve sert kalkerli kayalar üzerine inşa edilmiştir Doğu, kuzey ve batısındaki duvarlar yüksek kayalarla çevrilidir Kale günümüzde harap durumdadır Büyük ve kesme taştan inşa edilen kalenin güneydoğuya açılan tek kapısı vardır Kalede, kale beyinin konağının kalıntıları, 17yüzyılın ikinci yarısına ait Aziz Merses Ermeni kilisesi, çok sayıda kalıntı, su sarnıçları ve bir kuyu yer almaktadır
Rumkalede bulunan taşınmaz kültür varlıkları, İdaremiz ve Hacettepe Üniversitesi arasında yürütülen Birecik, Halfeti ve Suruç ilçeleri Taşınmaz Kültür Varlıklarının Belgelenmesi Projesi kapsamına alınmıştır
Gaziantepin Nizip ilçesine bağlı Kalemeydanı köyü sınırları içinde olan Rumkale, inşası sürmekte olan Birecik Barajından etkilenecek tarihi eserler arasında sunulmaktadır Yaklaşık 500 metre yükseklikte bir tepe üzerinde konumlanmış olması nedeniyle Rumkale barajın 385 metreye yükselecek suları altına kalmayacak, ancak zaten güç olan ulaşımı daha da zorlaşacaktır
Halen, Rumkaleye ulaşmak için üç yol mevcuttur:Birinci yol için, Şanlıurfanın Halfeti ilçesine gidip Sal ile Fırat Nehrinden Kalemeydanı köyüne geçip, sonra da yaklaşık 45 dakika süreyle engebeli arazide zor bir yürüyüşü göze almak gerekiyor Ulaşımın ikinci yolu için ise, Gaziantepin Yavuzeli ilçesine bağlı Kasaba köyü üzerinden ve Kasabadan sonra yaklaşık 45 dakika sürecek bir yürüyüşün ardından Merzimen Çayının geçilmesi gerekiyor Son olarak Nizipin Kamışlı köyü üzerinden yaklaşık bir saatlik yürüyüş ile Rumkaleye ulaşılabilir
Her üç güzergahtan da Rumkalenin yakınlarına ulaşarak görkemli manzarayı fotoğraflamak olanağı var Kalenin üstüne tırmanmak ise ayrı bir çaba gerektiriyor