Çocuklarda Beslenme Eğitimi

Diyet İstanbul Sağlıklı Beslenme Danışmanlık Merkezinden Diyetisyen Aysen Arıcan, çocukları besinleri sevmesinin de eğitim yoluyla kazanılacak bir alışkanlık olduğunu savunuyor Bu düşünceden hareketle anneler farklı bir bakış açısı sunan Arıcan, konunun özünün eğitimin planlaması olduğunu savunuyor Eğitim; normal fakat istenmedik insan davranışını istenildiği yönde değiştirme ya da insana yeni davranışlar kazandırma işinin en verimlice nasıl yapılabileceği ile ilgili bütün bilgi, beceri ve uygulamalardırEğitim; daha varlıklı ve ileri bir toplum geliştirmek amacıyla, çağdaş bilgi ve becerilerin kazandırılması, benimsetilmesi ve uygulatılması için okul içinde ve dışında belirli bir program ve plan çerçevesinde bilinçli olarak yürütülen çalışmaların tümüdürEğitim; düşünülerek, anlaşılarak, tartışılarak kendi sistemimize, değerlere, yapımıza uygun olup olmadığını anlayarak, uygulayarak kısacası yaşayarak benimsenmesidir Kısacası; genel yargılar anlamında yanlış bir tutum eğer davranışa geçtiyse, değiştirmek çok zordur Bu tanımların ışığında eğitimin önce ailede başladığını ve anne babalara bu konuda büyük görevler düştüğünü hatırlatmama gerek yok Beslenme bilimi son yıllarda önemi gittikçe artan, her geçen gün de birçok yenilikler keşfedilen bir bilimdir Yaşam kalitemizin artırılması ve birçok hastalıktan korunmanın ancak sağlıklı beslenerek mümkün olduğunu artık hepimiz biliyoruz Son bir hatırlatma daha yapmak istiyorum ve bu bilgilerin ışığında konumuza geçeceğim? Eğitim süreklidir

? Eğitim dinamiktir

? Eğitim, planlama, uygulama ve denetim aşamaları ile bir bütündür

? Eğitim ilgili tüm kurumların işbirliğini gerektirir (Aile, okul, çevre, medya)

? Hedeflenen gruba göre programın kapsamı, süresi ve yöntemi farklıdır

? Bireyler arasında algılama farklılığı vardırBeslenme eğitimini planlayalım

Çocuğunuz hangi ayda veya kaç yaşında? Yukarıdaki tablodan hangi dönemde olduğunu gözleyerek eğitimi planlamaya başlayabilirsiniz Öncelikle ihtiyaçları belirleyin ve sırayla öğretmeye başlayın bunun için acele etmeyin Çocuğunuzda yapamayacağı davranışları yapmasını istemeyin, sabır burada en önemli *****ınız bunu sakın unutmayınOlumsuz davranışlara cezasız nasıl engel olabiliriz?

Örneklerle bu bölümü biraz dikkatle okumakta fayda var Elinize bir kalem, kâğıt alın ve kendi çocuğunuz için almanız gereken önlemleri yazın, öğretmeniz gereken beslenme davranışlarını belirleyinÇocuk davranışı yapmadan önce, önleyici açıklamalarda bulunmak, beklentilerin açıkça çocuğa söylenmesi

Çocuğun Davranışı: Süt içmek istemiyor

Sizin Yaklaşımınız: "Süt içmek kemikleri güçlendirir, her gün 1 bardak süt içen çocuklar daha sağlıklı olur; bu nedenle her gün 1 bardak süt içmeni istiyorum" Burada söylenecek sözler arttırılabilir, fakat kullanılan dile dikkat edilmelidirÇevreyi değiştirmek çevreyi çocuğa uygun hale getirmek

Çocuğun Davranışı: Oyuncaklarını bırakıp masaya gelmiyor

Sizin Yaklaşımınız: En sevdiği oyuncağı sofraya gelirken yanında getirebileceğini söyleyinÖrnek olmak, beklenen davranışlara anne/babanın örnek olması

Çocuğun Davranışı: Her yemekten önce ellerin yıkanması ve tabağına konulan besinlerin bitirilmesi

Sizin Yaklaşımınız: Anne baba olarak sofraya oturmadan ellerinizi yıkayın, bunu yüksek sesle birbirinize tekrarlayın, yiyebileceğiniz/yiyebileceği kadar tabağa yemek koyun ve tabağınızdaki yemeği bitirinÇocuğun iyi alışkanlıklar geliştirmesine yardımcı olmak, yol göstermek ve yaptığı zaman takdir etmek

Çocuğun Davranışı: Yemek yemeyi istemiyor

Sizin Yaklaşımınız: Az önce ablası ona bisküvi yedirmiş ve karnı tok olabilir, midesi ağrıyor olabilir Nedenini ondan açıklamasını isteyin Yapıcı bir çözüm yolu alternatif yol gösterin

Çocuğun Davranışı: Meyve yemek istiyor ama yoğurdunu bitirmemiş

Sizin Yaklaşımınız: Meyveli yoğurt yapalım önerisini getirinOlumsuz davranışın sizde bıraktığı etkiyi, duygularınızı açıklayın

Çocuğun Davranışı: Sizinle inatlaşıyor ve bunda çok kararlı

Sizin Yaklaşımınız: "İnatlaştığını biliyorum, fakat bu davranışın beni üzüyor, bu şekilde sürdürürsen sana kızabilirim"Sorun olan davranıştan sonra olumsuz davranışının etkilerini göstererek pişmanlık duyurmak

Çocuğun Davranışı: Çok fazla ve hızlı yemek yiyor

Sizin Yaklaşımınız: "Çok fazla yediğin için karnın şişti, şimdi de ağrıyor olmalı, ayrıca en sevdiğin pantolonun olmuyor, biraz daha yavaş ve az yemelisin"Çocuğunuzun olumsuz davranışının sonuçlarını yaşamasına müsaade etmek

Çocuğun Davranışı: Okula giderken kahvaltı etmiyor

Sizin Yaklaşımınız: "Okulda o günkü dersin sınavından başarısız not almışsın, bu çok doğal çünkü kahvaltı etmediğinde sabah verimli olamazsı, yorgun ve uykusuz olursun" Çocuk bu açıklamayı onaylar "evet sınavda ilgimi toplayamadım kafam çalışmadı" derBeslenme eğitim modelleri

Başlamadan önce her eğitim için bir konu ve üç mesaj belirleyin Bundan fazlasını aynı gün vermeyin Birkaç örnek verecek olursak; beslenme eğitimine besinleri ve besin gruplarını tanıtarak başlayabilirsiniz Bunun için en iyi modeller besin piramidi veya 4 yapraklı besin yoncasıdır Hangi grupta neler var? Ne işe yararlar kısaca anlatılabilir Örneğin sebze grubunu anlatırken içerdiği C vitamini vücudumuzun askerleri olarak anlatılabilir Bu konuda başlangıçta diyetisyeninizden yardım alabilirsiniz Besinleri pişirme yöntemleri hakkından onlara bilgi verebilirsiniz Örneğin, kızartmalardan bahsedebilirsiniz Kızartılan besinlerin içinde serbest radikaller oluştuğunu, bunların kana karıştıktan sonra bize zarar verdiğini yani kanımızda dolaşan düşmana dönüştüğü anlatabiliriz Neden besinlerimizi kızartmadığımızı ona anlatabiliriz Ara sıra kızartılmış gıda yiyorsak yanında büyük bir tabak salata yememiz gerekir Düşmandan önce askerleri vücudumuza yerleştirelim ne dersin?Eğitim yöntemleri

Anlatım bazen çocuklar için sıkıcı olabilir Bunun için farklı anlatma teknikleri deneyebilirisiniz Soru cevap tekniği, hikâye anlatma, drama-rol tekniği daha dikkat çekici olabilir Ona rol verebilirsiniz Örneğin o öğretmen olsun, siz de öğrencisi veya o aşçı olup yemek pişirsin siz de beğenmeyin, bakalım tepkisi ne oluyor? Empati kurma, araştırma, problem çözme gibi metotları da deneyebilirsiniz Tüm bu eğitimi verirken bazı materyaller kullanmanız gerekebilir Gerçek modeller kullanmaya gayret edin Örneğin meyveleri anlatırken bir kâse meyve tabağı hazırlayabilirsiniz Dergi ve kitap resimlerinden, gazete, dergi, TV, radyo, broşür, oyuncaklar, maketler, yazı tahtası, kalem, bilgisayar boya kalemler, kuklalardan faydalanabilirsiniz


Kaynak: Anneyiz