Hiperaktif Çocuklar...

Dikkat eksikligi ve hiperaktivite bozuklugunun üç sekli bulunmaktadir Birincisinde dikkat eksikligi ön planda ,ikinci tipinde hiperaktivite ön planda ,diger tipinde ise ikisi birlikte görülmektedir Dikkat eksikligi ve hiperaktivite bozuklugu toplumda sik görülmektedir Bu çocuklarda sürekli hareketlilik ile beraber dikkat eksikligi ve fevri olma durumu siktir Bu belirtilerin görünümü taninin geçerli olmasi için 7 yasindan önce baslamalidir


Dikkat eksikligi belirtileri -baska nedenler yok ise - Dikkatlerini uzun süre toparlayamazlar , basladiklari islerin sonunu getirmekte güçlük çekerler , dikkat gerektiren günlük islerden kaçinirlar, esyalarini sik sik kaybederler , günlük islerde unutkanliklari vardir, islerini düzensiz ve daginik yaparlar , genelde bir isten digerine çok sik geçis yaparlar, karsisindakini dinlememe sik sik konu degistirme görülür, dikkatleri ilgisiz uyaranlarla sik sik dagilir, çalismalari plansizdir , emirleri anlamakta güçlük çekerler, yaptiklari islerde dikkatsizce hatalar yaparlar


Hiperaktivite belirtileri-baska nedenler yok ise- :Yerinde duramama hali vardir, devamli kipir kipir haldedirler, kendi yasitlarina göre belirgin farklilik ile sürekli hareket halindedirler, Her seye karisma , mobilyalarin üzerinde gezme , ev içinde kosusturma , bir is yaparken sik sik ayaga kalkma gezinme halindedirler, konusmanin sonu gelmeden araya girerler, baskalari onlarin sözünü kesememekten yakinir,elleri ayaklari kipir kipirdir, ellerinde sürekli bir seylerle oynarlar, olasi sonuçlarini düsünmeden tehlikeli islere girme görülür, sakinlik isteyen grup içi etkinliklere katilmakta zorlanirlar, etraftaki insanlar tarafindan sik sik hareketlilik konusunda uyarilirlar


Hiperaktivite ve dikkat eksikligi olan çocuklarda okul çagindan önce ve okul çaginda hareketlilik ve dikkat eksikligi belirgin olarak göze çarpar Bu dikkat eksikligi ve hiperaktivite özellikleri sadece bir ortamda degil birkaç ortamda kendini belli eder Hiperaktif çocuklarin islevselligi belirgin olarak bozulur , özellikle okul döneminde göreceli bir basarisizlik ve sik sik ögretmeninden uyari alma görülür Derse konsantre olamadigi ve dikkat eksikligi oldugu için , çogu zaman zeka normal hatta normalin üstünde olmasina ragmen derslerde basarisizlik görülür


Dikkat eksikligi ve hiperaktivite bozuklugu olan çocuklarda ek diger psikiyatrik durumlar olabilir Bu psikiyatrik durumlar arasinda ögrenme güçlükleri , karsi gelme bozuklugu , davranis bozuklugu , anksiyete bozukluklari sayilabilir Önemli olan bu taninin psikiyatrik muayene ve testler ile kesinlestirilmesi gerekir


Tedavi konusunda ilaç tedavisi ön plandadir Türkiyede mevcut ilaçlar ile dikkat eksikligi ve hiperaktivite semptomlari büyük oranda kontrol altina alinabilmektedir Gerekirse ilaç tedavisinin yani sira ek olarak pedagojik egitim ile dikkat süresini artirma ve davranisçi yaklasimlar vardir Ilaç tedavisinin ne kadar devam edecegi klinik görünüm ve semptomlarin devam etmesine göre tespit edilir


Hiperaktif çocugun ailesinin yönlendirilmesi önemlidir Ailenin bu türlü bir çocugu idare etmesi güç olur , Genelde çocugun sosyal iliskileri bozulur ve arkadas iliskilerinde sorunlar yasanir Ders basarisizligi da bu duruma eklenince çocugun kendine olan özgüveni azalir , alinganligi artar Bu nedenle ailenin ve çocugun psikososyal açidan desteklenmesi çok önemli bir konudur


Diger yandan çocugun okul içerisindeki durumu ögretmenin yönlendirmesi ve davranislari önemli olmaktadir Yanlis tutumlar çocuklarin hareketliligini daha da artirmakta , mevcut problemlerin çözümünü güçlestirmektedir Okul -aile - doktor isbirligi bu durumda çok önemlidir


YEME PROBLEMLERI


Pika: Yenilebilir olmayan maddelerin bebek yada küçük çocuklar tarafindan yenilmesi ile karakterizedir Bunlar boya , saç ,siva , kil ,kum , elbise kumasi , vb olabilir Tani diger psikiyatrik ve bedensel durumlarda göz önüne alinarak kesinlestirildikten sonra gerekli tedavi yapilmalidirPika durumunda eslik eden bazi bedensel hastaliklar olabilir Çocuklardaki zeka sorunlari , yaygin gelisimsel gerilikler gibi hastalikarla birlikte pika durumu beraber görülebilir Bu durumda nedene yönelik tedavi yapilmalidir


Ruminasyon Bozuklugu: Belli bir gelisme döneminden sonra bebek yada küçük çocuklarin yiyecekleri yedikten sonra ayni yiyecegi mideden tekrar agiza getirerek tekrar çignemesi ile karakterizedir Bu durumda çocuk kafasini arkaya dogru birakir ve yiyecegi agzina getirir Bu durumdaki çocuklarin bazi psikiyatrik problemleri olabilir Genelde kendi haline birakilan uyari ve sevgi yönünden yeteri destek alamayan çocuklarda daha siktir Tani kesinlestikten sonra gerekli tedavi yapilmalidir


Beslenme Bozuklugu: Belirgin bir kilo alamama yada kilo aldiktan sonra kilo kaybi ile giden bir durumdur Bu durumda bedensel hastaliklarin olup olmadigi ayrintili olarak incelenmelidir Beslenme problemi olan çocuklarda anne babanin yanlis yemek egitimi , bu konuda çocuga çok israrci ve müdahaleci davranilmasi , zamaninda anne sütünden kati gidalara geçilmemesi, çocuklukta görülen depresyon ve kaygi durumlari gibi bir çok etken ile birlikte olabilir Diger nedenler yok ise psikiyatrik olarak gerekli tedavi yapilmalidir


Anoreksiya Nervoza : Belli bir beden imaji kaygisini takiben özellikle ergenlik dönemindeki kiz çocuklarinin sürekli olarak yemeyi reddetme ve belirgin kilo kaybi ile giden bir hastaligidir Anoreksiyada kisi kendi kilosunu fazla bulur ve vücut görünümü konusunda asiri kaygilidir Bu durumda depresyon gibi durumlar çok sik eslik edebilir Ilerleyen kilo kaybi ile birlikte bazi problemler olusabilir Çocugun kilo durumunun düzenli takip edilmesi önemlidir Kilo kaybi durdurulamadigi durumda hastaneye yatma durumu kaçinilmaz olabilir Adet düzensizlikleri bir çok hastada bu durum ile birlikte vardir Ek olarak baska psikiyatrik rahatsizliklar söz konusu olabilir Tedavide ilaç ve psikoterapi yaklasimi vardir


TIK PROBLEMLERI


Tik birden ortaya çikan ,hizli , yineleyici bir motor hareket ya da ses çikarma seklinde olabilir Tik stres ile alevlenebilir , kaygi ile artar Uykuda veya oyalayici etkinlikler sirasinda azalir Tik durumu olan çocuklar sosyal ve aile çevrelerinde ciddi sikintilara maruz kalabilirler Bu nedenle kayginin daha da artmasi nedeni ile tikler çocukta giderek artabilir Yapilan bazi çalismalarda çok asiri kontrolcü , çocugunun her hareketine müdahalede bulunan , çok titiz davranan annelerin çocuklarinda daha sik görüldügü gösterilmistir


Bu tikler Motor Tikler Olarak : Göz kirpma , omuz silkme , öksürme , basit yüz hareketleri, degisik yüz mimikleri olarak görülebilir


Ses Tikleri ise burun çekme , hirlama , bogaz temizleme ve baska olarak farkli bir sesi çikarma seklinde olabilir


Kompleks tiklerde ise hem motor hem ses tikleri birlikte vardir


Çocuklarda gelip geçici tikleri kalici ve kronik tiklerden ve tourette sendromundan ayirt etmek gerekir Tourette sondromu ile beraber baska psikiyatrik durumlar (özellikle obsesif kompulsif bozukluk ) birlikte görülebilir


Tik ortaya çikan çocuklarda tike bagli kaygiyi artirmamak için çocugun dikkati o yöne çekilmemeye çalisilir Ayrica mevcut tikler için ilaç tedavisi mümkün olabilir Ancak tiklerin tamamen geçip geçmeyecegi ilerleyen süreç içerisinde belli olmaktadir Eslik eden baska psikiyatrik durumlarin olup olmadigi kontrol edilmelidirAileye gereken danismanligin yapilmasi önemlidir Çocuga saglanacak psikososyal destek ile birlikte aileye gerekli tavsiyelerin bulunulmasi tiklerin kalici olup olmamasi açisindan önemlidir


ALTINI ISLATMA VE ALTINI KIRLETME PROBLEMLERININ GÖRÜNÜMÜ


Altini islatma : Altini islatma gece ve gündüz olabilmektedir Bu durum tuvalet kontrolü bes yasindan sonra hala saglanamamissa ve haftada en az iki kez oluyorsa bu problemden yani altini islatma probleminden bahsedebiliriz Altini islatma birincil ve ikincil olabilmektedir


Birincil olan altini islatma durumunda , çocuk hiç tuvalet kontrolü saglayamamistir ve daha çok bedensel ve genetik etkenler ön plandadir Yani altini islatan çocuklarin anne ve babalarinda da bu durum belli bir yasa kada bulunabilmektedir Ayni zamanda çocugun altini islatmasi ile birlikte dirençli bazi mikroorganizmalar ile infeksiyon o bölgede gelisebilir