Yörük Kültürü |
07-16-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Yörük KültürüYörük göçebe yaşam tarzını seçmiş insandır Türkçe yürümek kelimesinden türetilmiştir Anadolu'da yaylak-kışlak hayatı yaşayan Türkmen aşiretleri için de kullanılır 1990'lara kadar azalarak devam eden yörüklük geleneği günümüzde orta ve batı Toroslar'da yaşayan 500 den fazla aile tarafından hala devam ettirilmektedir Bu geleneğin gelecekte alternatif bir turizm anlayışı içinde değerlendirilerek yaşatılabilmesi için çalışmalar yapılmaktadır Karagöl derki: Yörüklük sadece yazın yaylak alanda kışın şehirde geçirilen bir hayat tarzı değildir Maddiyatçılığı ve aidiyetliği reddeden insanın ve doğanın birbiriyle uyum içinde yaşayabileceğini kanıtlayan şehirde yaşayan insanların rahatlığına ve sıradanlığına nazire yaparcasına zor ama bir o kadar zevklidir Not: Yörük Türkmenlerin aşireti olmaz "oba"ları olur Yörükler kimdir? Yörükler atlı - göçebe Türk kültürüne uygun yaşantılarını diğer bir çok Türk topluluğuna göre daha uzun süre devam ettiren ve yerleşik düzene nispeten yakın zamanlarda geçen Türk topluluklarından birisidir Bu hayat tarzı onların karakterlerine yansıyan ve onların temel özellikleri haline gelmiş bir takım hasletleri vardır Mesela Yörükler hoşgörülü insanlardır Sürekli olarak yer değiştirirler ve farklı anlayışa sahip bambaşka yaşantı tarzları olan insanlarla sürekli olarak karşılaşırlar Bu durum onların daha hoşgörülü insanlar olmasını sağlar çünkü onlarla barış içinde yaşamanın tek yolu hoşgörüden geçer Kendi hayat tarzlarını korumanın başkalarının hayat tarzına saygı duymakla mümkün olduğunu görmüşlerdir Yörükler yardımsever insanlardır yüksek yaylalarda çarşı pazardan uzak yaşadıkları için ihtiyaç duydukları şeyleri yine başka yörüklerden karşılamak zorundadırlar Bu mecburiyet onlara imece sistemini ve paylaşmayı çok iyi öğretmiştir Çalışkandırlar hayatlarını yaylalarda sürdürmek ve daha rahat yaşamak için ihtiyaç duydukları şeyleri kendileri üretmek zorundadırlar Bu yüzden her yörük obası aslında bir tür entegre fabrika gibi çalışır Peynir yağ yoğurt yaparlar koyunlarından yün elde ederler bu yün ile kilim halı çadır çulu pantolonluk kumaş dokurlar kazak eldiven çorap gibi giysiler örerler deriyi işler post çarık çanta peynir tuluğu yaparlar Kısacası her yörük obası bağımsız bir ekonomik birimdir Yörükler temiz insanlardır Bir kere hep su kenarında konaklarlar Bu sadece kendileri ve hayvanları için içme suyu teminine yönelik bir şey değildir Temizlik de bu seçimin en önemli sebeplerinden birisidir Hijyen şartları göz önüne alındığında o zamanların en sağlıklı ortamları mikropların yayılma riskinin en az olduğu yüksek dağ başlarıydı Çadırında kaynatılmış temiz bezler ve kaynatılmış sıcak su kullanılarak doğum yaptırılan bir yörük gelini (geçmişin gelişmemiş sağlık şartları göz önüne alındığında) acaba gerçekten kötü şartlarda mı doğum yapıyordu Yörükler özgürlüklerine de düşkündürler Özgürlükleri için tehlike olarak gördükleri ev-bark tarla-bahçe sahibi olma işine hiç meyletmemişler Anadolu'nun uçsuz bucaksız yaylalarında o pınar başı senin bu pınar başı benim dolaşıp durmuşlardır yerleşmeleri için yapılan baskılara uzun süre direnmişlerdir Yörükler bir süreliğine de olsa yerleştirilseler dahi bir fırsatını bulup yine eski yaşantılarına dönmüşlerdir Çabalarının özeti şu dizededir: Ferman Padişahınsa dağlar bizimdir Kurtuluş savaşında ülkemizi işgale yeltenen düşmana karşı Anadolu'da başlayan direniş hareketlerine hemen katılmışlar bir çok şehitler vermişler ama Türk vatanseverliğinin en güzel örneklerini göstermişlerdir |
|