Çanakkale Savaşında Yaşanan İlkler

Uzun yıllar bu konuda araştırmalar yapan ve elde ettiği bilgileri kitaplarla kamuoyuyla paylaşan İstanbul Üniversitesi (İÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Halil Ersin Avcı, yerli ve yabancı kaynaklardan yaptığı karşılaştırmalı araştırmalar sonucunda Çanakkale Savaşları'nın her açıdan ilklerin savaşı olduğunu söyledi

Müttefiklerin bütün yeni silah, teknik ve teknolojilerini bu savaşta deneyerek, Türk tarafının da bunlarla başa çıkacak icatlar yaparak birçok ilke imza atıldığını belirten Avcı, şunları anlattı: "Kömür yerine petrolle giden çelik zırhlı gemiler, uçak taşıyan değil, üzerinden kalkış yapılabilen gemiler, İngilizlerin geliştirdiği denizaltılar ilk defa Çanakkale Boğazı'nda denendi

Donanmanın bir kale veya şehri değil, bir bölgeyi koruyan tabyaları ve açık arazideki askeri hedef alarak yaptığı ilk denizden kuşatma ve saldırı Çanakkale'dedir"

Birçok farklı memleketten getirilen insanların ilk defa Çanakkale Savaşları'nda koordineli olarak kullanıldığını kaydeden Avcı, şöyle konuştu: "Hava kuvvetleri ve donanma ilk defa koordineli olarak çalışmıştır Yani uçaklar ve büyük savaş balonları, zeplinler telsizle donanmaya hedeflerin koordinatlarını bildiriyor, donanma da radarın henüz bilinmediği, atışlar için uzun mesafeli dürbünün kullanıldığı dönemde, çok uzak mesafelere isabetli atışlar yapabiliyordu Müttefik hava kuvvetlerinin Birinci Dünya Savaşı'nda sivil hedefleri hastane, cami, ev, barınak ayırt etmeksizin bombaladığı ilk hava saldırıları Çanakkale Savaşları sırasında yapılmıştır

Bu hain saldırılara karşılık daha önce hiçbir savaşta görülemeyecek olaylara şahit olan Reuter Telgraf Ajansı'nın Çanakkale muhabiri, Londra'daki ajans merkezine savaşın gidişatını anlatırken insanî boyutu öne çıkan bir haber geçer: (Türkler pek merdane ve soylu bir tarzda harp ediyor Bunlardan biri, şiddetli ateş altında olduğu halde askerlerimizden birinin yarasını sarmak gayretinde Diğeri, yaralı bir Avustralyalı askerin yanına bir şişe su bırakarak insanî bir harekette bulunuyor Mert Türk askerlerinden bir başkası, İngiliz siperlerinden uzak bir mevkide yaralı düşüp saatlerce aç ve güçsüz kalan İngiliz askerine ekmek vererek yüce bir davranış gösteriyor)

Müttefikler, insan olarak görmedikleri Türk askerlerine karşı zehirli gaz kullanmış, buna karşılık elde malzeme yetersizliği sebebiyle Türk tarafı amonyaklı bez kullanarak özellikle hardal gazının yakıcı etkilerine karşı askerlerini korumaya çalışmıştır En önemlisi ise modern çağda görülen geniş çaplı ve en büyük ilk amfibi harekâtı da Çanakkale çıkarmasıdır"

Müttefiklerin bu ve buna benzer birçok ilkleri olduğunu vurgulayan Halil Ersin Avcı, Türk tarafının da gelişmelere seyirci kalmadığını, Almanlarla ortaklaşa yapılan denizaltı engel tellerini boğaza çektiklerini ve denizaltıların derinden farkedilmeden boğazdan serbestçe geçmesine engel olmaya çalıştıklarını hatırlattı Bu şekilde Çanakkale Boğazı'nda Türk askerinin 20'den fazla denizaltıyı batırdığını kaydeden Avcı, dört denizaltıyı da su üstüne çıkarmaya zorlayarak zaptettiğini, "Müstecip" isimli bir erin de tarihte ilk defa bir denizaltıyı, top mermisiyle periskopundan vurarak su üstüne çıkmaya zorladığını, daha sonra da denizaltının ele geçirildiğini belirtti

Türk milletinin pratik zekâsını Çanakkale Savaşları'nda müttefik savaş uçaklarına karşı gösterdiğini ve sahra toplarını küçük değişikliklerle uçaksavar topu olarak kullandığını ifade eden Avcı, sözlerine şöyle devam etti: "Bu sayede düşman uçaklarının alçak irtifalarda uçması önlenmiştir

İlk defa Türk Hava Kuvvetleri, Çanakkale'de sınır ötesi ve denizaşırı operasyonlar yapmış, düşman üslerinin bulunduğu Limni, Gökçeada ve Bozcaada'yı bombalamış, düşman uçak ve hava araçlarına karşı başarılı bir savunma yapmıştır İhtimali 160 milyonda 1 olan mermilerin havada çarpışması ilk defa Çanakkale'de yaşanmıştır

Seyit Onbaşı tarafından 276 kilogramlık bir mermi tek başına kaldırılmıştır Bir cep saati, Mustafa Kemal'in savaş alanında hayatını kurtarmıştır Bu savaşta kahraman Türk ordusu, 250 yıldır yenilmeyen İngiliz donanmasını ilk defa ağır bir mağlubiyete uğratmıştır"