Anne Sütü ve Önemi

Bebek Beslenmesinde Anne Sütü Neden Önemlidir ?

Yaşamın ilk 6 ayında anne sütü bebekler için en uygun besindir Bu dönemde tek başına anne sütü ile beslenen bebekler normal büyür ve gelişirler Bebeğe hiç bir ek besin verilmesine gerek yoktur

Anne sütü bebekleri enfeksiyonlardan korur İshal ve zatürre gibi enfeksiyonlar anne sütü ile beslenen bebeklerde daha az görülürBebeğe ilk sütün ( ağız sütü ) verilmesi çok önemlidir Ağız sütü enfeksiyonlara karşı koruyucu maddelerden çok zengin bir besindir

Anne sütünün temiz bir besin olması ve verilirken biberon gibi bir araç gerektirmemesi nedeni ile de yalnız anne sütü ile beslenen bebeklerde enfeksiyon görülme riski azdır

Bebekler doğumdan hemen sonra, ilk yarım saat içinde emzirilmeye başlanmalıdır İlk birkaç beslenmede bebeklerin ağız sütünü almaları çok önemlidir Bebek doğduğunda ağız sütü memelerde hazırdır Olgunlaşmış süt salgılanana kadar, ağız sütü bebeğin tüm besin gereksinimlerini karşılar Bebeğe ilk besin olarak ve emzirdikleri sürece su veya şekerli su verilmemeli, anne sütünün bol ve devamlı olması için hiç bir kısıtlama yapılmaksızın bebekler her istediğinde emzirilmelidir

Sağlıklı Bir Emzirme Uygulaması Nasıl Olmalıdır ?

Günde bir defa emzirme öncesinde meme başının su ile silinmesi yeterlidir Sabunla veya karbonatlı su ile temizleme meme başının kolayca tahriş olmasına ve çatlamasına neden olur

Annenin sırtını dayayacağı arkalığı olan alçak bir koltuk veya sandelyeye oturarak emzirmesi rahat bir pozisyondur Yatarak emziriyorsa çocuğun başını yastıkla desteklemek yararlı olur

Emzirirken bebeğin yüzü ve gövdesi anne memesine dönük olmalı, bebek, omuzları annenin kolu üzerinde desteklenecek şekilde tutulmalı, çene anne memesine temas etmeli, alt dudağı dışa dönmüş, burun açık olmalıdır Meme ucu, etrafındaki kahverengi halka ile birlikte çocuğun ağzında olmalı ve damağına dokunmalıdır Bu hem emmenin başarılı olmasını sağlar hemde meme başında zedelenmeyi önler Emzirdikten sonra bebek annenin omuzuna yatırılıp sırtına hafif hafif vurularak gazı çıkarılmalıdır

Anne Sütü İle beslenmede Hangi Güçlüklerle Karşılaşılabilir ?

Düz ve İçe Çökük Meme Ucu

Bebek meme ucunu emmez, meme ucu ve çevresindeki halkayı ağzına alıp bir " meme başı " oluşturur Meme ucu bebeğin ağzındaki " meme başı"nın yalnız üçte birisini meydana getirir Gebelik döneminde ve doğumdan sonraki ilk hafta memenin uzayabilme kabiliyeti artar Yani gebeliğin ilk zamanlarında memeler düz görünse de bu bebeğin emmesinde zorluk çıkarmayabilir Bebek emdikçe memeyi ve ucunu dışarıya çekecektir Bazen memenin elle şekillendirilmesi bebeğin işini kolaylaştırır Elle şekillendirme için avuç memeyi aşağıdan desteklerken başparmak da yukardan yavaşça bastırılır Eli meme ucundan uzak tutmaya özen gösterilmelidir

Meme Başı Çatlakları

Emzirirken meme ucunun etrafındaki kahverengi halkanında bebeğin ağzına girmesi sağlanmalı, kısa süreli ve sık aralıklarla emzirilmeli, bebek çok acıkmadan emzirilmeli, kullanılan sütyenin pamuklu bir kumaştan olmasına özen gösterilmelidir

Dolu ve Tıkanmış Memeler

Tek tedavi daha sık emzirmeyle sütün boşaltılmasıdır Emzirme sonrası ağırlık, sertlik ve kitle oluşması azalır, memeler yumuşayıp rahatlar Tıkanmak, memelerin kısmen süt, kısmen de fazla kan ve doku sıvısıyla olduğundan fazla dolup süt akışının engellenmesi demektir Memelere acı verir ve süt iyi akmaz Deri gergin olduğundan meme ucu düzleşmiştir Meme ucunun gergin ve düz olduğu durumlarda emzirme ve sütün boşaltılması zorlaşır Bazı tıkanmış memelerin derisi kırmızı görünür ve annenin ateşi çıkar Bu meme iltihabı gibi görünse de ateş 24 saat sonra düşer

Meme İltihabı

Anne çok acı çeker, ateşi vardır ve kendini hasta hisseder Memenin bir kısmı kabarıp sertleşmiş, üstündeki deri kızarmıştır Meme iltihabı bazen tıkanmayla karıştırılır Tıkanma tüm memeyi, bazen iki memeyi de etkilerken, iltihap genelde sadece bir memenin bir kısmını etkiler Bununla birlikte tıkanma engellenmezse iltihaba yol açabilir

Genellikle süt akımı sağlandıktan bir gün sonra tıkanıklık yada iltihap düzelmeye başlar

Mantar

Meme ucu ve çevresinde kırmızı, parlak bir alan vardır Deride yara ve kaşıntıya neden olan bu hastalık mantar yada pamukçuk tur Genellikle iltihap ya da başka rahatsızlık tedavisinde antibiyotik kullandıktan sonra görülür

Emzirmeden sonra da devam eden yanma ve iğne batması hissi vardır Bazen ağrı memenin derinliklerine kadar iner Memenin derinliklerine şiş sokuluyormuş gibi hissedilir Deri kızarır, parlar ve pul pul olur Meme ucu ve çevresinin rengi açılabilir, bazen meme normal görülebilir

Meme ucunda yaralar devam ediyorsa bebekte pamukçuk kontrolü yapılır Yanaklarının içinde ya da dilinde beyaz lekeler ya da poposunda döküntü olabilir

Annenin hastalığında Bebek Anne Sütü İle Beslenmelimidir ?

Anne sütü vermeyi engelleyen hastalıklar nadirdir Nezle, grip gibi hastalıklarda anne kendi ağız ve burnunu tülbentle kapatarak bebeğe hastalık bulaşmasını önleyebilir ve bebeği emzirebilir Anneden süt ile bebeğe geçecek maddeler bu hastalıklara direnci de arttıracaktır

Ancak ağır kalp yetersizliği veya böbrek yetersizliği gibi hastalıklar ve ağır depresyon durumları anne sütü vermeyi engelleyen hastalıklardır

Emziren annelerin ilaç kullanımı mutlaka hekim kararı ile olmalıdır

İlk 6 Ayda Anne Sütünün Yetmediği Nasıl Anlaşılır ?

Karışık beslenme için başlıca gerekçe, anne sütü ile beslenen bebeğin kilo artışında hehangi bir sağlık sorununa bağlı olmayan duraklama ve bu durumun alınan tüm önlemlere karşın düzelmemesidir En önemli nokta karışık beslenmenin biberonla değil kaşıkla yapılmasıdır Bu hem temizlik hemde anne sütünün devamı için çok önemlidir

Anne Sütünün Yetmediği Durumda Bebek Nasıl Beslenmelidir ?

Anne sütüne ek olarak bebeklere hazır mama veya hazır mama ile beslenme olanağı yok ise uygun hazırlanmış inek sütü veya yoğurt verilir İnek sütü veya yoğurt ilk dört haftada 1 ölçek süt, 1 ölçek su şeklinde, 1-4 ay arası 2 ölçek süt, 1 ölçek su şeklinde sulandırarak verilir 100 gr süte 5 gr( 1 tatlı kaşığı ) şeker ve 1 çay kaşığı bitkisel sıvı yağ eklenerek kalorisi arttırılır Şeker yerine pekmez kullanmak daha yararlıdır

Karışık beslenmeye geçilen bebeklerde 4 haftalıktan sonra meyva sularına başlanır

Ek Besinlere Geçişte Temel İlkeler Neler Olmalıdır ?

Yaşamın ilk 6 ayında bebeğin tüm besin gereksinimlerini karşılayan anne sütü bu aydan sonra tek başına besin gereksinimlerini karşılamada yetersiz kalır

Uygun besinlerle ve miktarlarla ek besinlere de geçmek gerekir

Anne sütü aldığı sürece ek besinler kaşıkla verilmelidir

Kullanılan bardak, kaşık, tabak vb çok temiz olmalıdır

Taze sebzeler ve meyveler iyice yıkandıktan sonra verilmeli pişirildikten sonra günlük olarak verilmelidir

Ek besinlere az miktarda ve teker teker başlanmalı, miktar hergün biraz daha arttırılmalıdır

Bebek bir ek besine alıştıktan diğerine geçilmelidir

Anne sütünden ek besinlere geçiş çok önemli bir adımdır Eğer doğru ve yeterli şekilde uygulanırsa çocukların gelişimi hızlı bir şekilde devam eder Bu dönem çocukların özellikle ishal gibi enfeksiyonlara yakalanma riskinin de fazla olduğu bir dönemdir O nedenle verilen besinlere dikkat edilmeli, hijyen kurallarına özenle uyulmalıdır

6 Aydan Sonra Ek Besin Olarak Neler Verilmelidir ?

6-12 aylık çocukların beslenmesinde; elma ve şeftali suyu ve püresi, pirinç unu ile hazırlanmış muhallebi, sebze çorbası ve yoğurtlu ilk başlanacak ek besinlerdir Bunları izleyerek diyete yumurta, mercimek, etler eklenir Sebze yemekleri taze olarak pişirilir, içine pirinç ve yağ eklenerek tat ve kalori yönünden zenginleştirilir Çocuğa verilecek yemeklere bir yaşına gelinceye kadar tuz ve baharat konulmaz

Süt muhallebisi, içine ekmek ya da pekmez katılmış yoğurt, koyu mercimek çorbası, baharatsız tarhana çorbası, 4-6 aylıktan sonra bebeklere ek besin olarak önerilmektedir

Ek besinler yüksek enerji içeren, sindirimi kolay, az posa bırakan, püre kıvamında, kolay hazırlanabilen ve baharatsız yiyecekler olmalıdır

1 yaşına doğru çocuk aile bireyleri ile sofraya oturmaya başlar, çocuklar mümkün olduğu kadar erken dönemde kendi kendine çatal kaşık kullanarak yemek yeme becerisi ve alışkanlığı kazandırılmalıdır

Hastalık ve hastalıktan iyileşme dönemlerinde çocukların besin gereksinimleri artar Bu nedenle hastalıklar sırasında çocuklar azar azar ve sık sık beslenmelidir


Kaynak: TC Sağlık Bakanlığı