Çocuklarda tiklere dikkat

Çocuklarda görülen yineleyici, istem dışı, amaca yönelik olmayan göz kırpma, burun çekme, boğazını temizleme gibi hareket ve ses çıkarmalar, tik olarak adlandırılıyor

Memorial Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Dr Ayten Erdoğan, tiklerin oluşmasında genetik ve çevresel etkenlerin rol oynadığının düşünüldüğünü söyledi

Dr Ayten Erdoğan, "tiklerin genetik özelliği belirgin olup, yakın akrabalarında tikler olan çocuklarda daha sık rastlanır Tikler sıklıkla çocuk ve ergen yaş dönemlerinde başlar En sık görüldüğü yaşlar 7-12 arasındadır" dedi

Tiklerin geçici ya da kalıcı olabildiğine de değinen Erdoğan, "geçici olarak niteleyebileceğimiz tikler, çeşitli beden bölgelerinde ortaya çıkar ve bir yıldan kısa bir sürede kaybolur Bu bozukluk, çocuklar arasında oldukça yaygındır Sağlıklı çocukların yüzde 12-14'ünde, daha sık 3-10 yaşları arasında görülür" açıklamasında bulundu

Uyarı ve cezalara dikkat!

"Tik belirtileri genellikle gerginlik veren bir olay sonrasında artar" diyen Dr Erdoğan, aile ve çevre tarafından yapılan uyarılar ve cezalandırmaların tiklerde artışa neden olabileceğini de anlattı:

"Eğer bir çocukta bu davranışlar bir yıldan fazla sürerse buna uzun süren tik bozukluğu adı verilmektedir Çocuklarda görülen tiklerin büyük bir kısmı erişkin yaşa gelmeden kaybolur, ancak bir kısmında erişkin dönemde de kalıcı olabilir

Tiklerin yerleşmesinde anne, baba ya da öğretmen gibi, çocukların iletişimde olduğu kişilerin rolü önemlidir Çünkü yetişkinler, çocukta ortaya çıkan tikler nedeniyle kaygılanmakta, çocuğun her davranışını kontrol etmeye çalışmaktadır

Yetişkinlerin, çocukları sürekli uyararak kendilerini kontrol etmelerini istemeleri, iki şekilde etkili olarak çocuklarda tiklerin yerleşmesine yol açmaktadır

Anne babanın kaygısı nedeniyle çocuk davranışlarını kontrol etmeye çalışır sonuçta da yaşadığı gerginlik tiklerin daha çok ortaya çıkmasına neden olur Bu nedenle tikleri söndürme ve yok etmede, aile öğretmen işbirliği önemlidir

Öğretmenin bilgilendirilmesiyle sınıfta çocuk için daha olumlu ve destekleyici bir çevre sağlanabilir

Öğretmen tarafından çocuğun tikleri nedeniyle sürekli azarlanması okuldan uzaklaşmasına neden olabilir Öğretmenin bilgilendirilmesi de, tik davranışlarına olumlu yaklaşmasının sağlanması çok önemlidir

Destekleyici tedavi ve ilaç tedavisi yararlı olabilmektedir Eğer çocuk tikleri ev dışı ortamlarda sergilemiyor, belirli durumlarda gösteriyorsa bunun nedenlerinin değerlendirilmesi gerekecektir

Gerginliğin arttığı ya da yoğun ilginin gösterildiği durumlar tespit edildiğinde gerginliğin azaltılması, destek ve ilginin çocuğun pozitif yönlerine kaydırılması, tiklerin ortadan kalkmasına yardımcı olur

Tikler sık sık yeniden ortaya çıkıyor, çocuğu rahatsız ederek arkadaş ilişkilerinde sosyal hayatında sorun yaratıyor, çocuğun kendine güvenini olumsuz etkiliyorsa, çocuk ve ergen ruh sağlığı uzmanına başvurulmalı, ilaç tedavisi eklenmelidir"

Dr Ayten Erdoğan, ses çıkarma şeklindeki tikler diğer vücut hareketleri ile ilgili tiklerle birlikte görülürse 'Tourette Sendromu' adı verilen özel bir durumdan bahsedildiğini de söyledi

Erdoğan, "ses çıkarma şeklindeki tikler, boğaz temizleme, ses çıkarmadan konu dışı belirli sözcükleri ya da deyişleri yineleme, açık saçık sözcükler kullanma, küfür etme ve kendi söylediklerini, duyduğu son sesi ve cümleyi yinelemesi şeklinde ortaya çıkar" dedi