İlk Türk İslam Devletleri

İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ


1-TOLUNOĞULLARI(868-903)

Aslen dokuz oğuz Türklerinden olan Tolunoğlu Ahmet mısırda valiyken Abbasilere karşı bağımsızlığını duyuru ederek Tolunoğlulları devletini kurdu(868)Kendisine iyi 1 etraf edinen Tolunoğlu Ahmet düzenli 1 ordu oluşturmuş ve Mısır ekonomisini geliştirmek için çalışmıştırKuzeye doğru seferler yapmış,Suriye,Hatay ve Tarsusa kadar hakimiyetini genişletmiştirMısırda Türk İslam kültürünün yayılmasını sağlayan Tolunoğulları Abbasiler tarafından yıkılmıştırO dönemden kalma en kritik yapıt TolAhmet Camiidir

2-İHŞİTLER(935-969)

Tolunoğlu devleri yıkıldıktan sonraları Mısırda kurulan ikinci Türk devletidirBu devletin kurucusu olan Muhammed,Abbasilerin Suriye valisi iken 935de Mısır valiline atandıAslen Fengane Türklerinden olan Muhammede halife tarafından başarılı hizmetlerinden dolayı İhşid ünvanı verilmiştirBundan dolayı kurduğu devlete de ihşidler devleti denildiGüneye doğru seferler yaparak Suriyenin tamamını ve hicaz bölgesini ele geçirdiŞii Fatmileri tarafından 969da yıkıldılarMısırın ekonomik bakımdan yükselmesine ve Türk-İslam kültürünün yayılmasına sebep olmuşlardırbuna ilave olarak bölgede Hristiyanlarla savaşarak İslam devletinin savunuculuğunu da yapmışlardır

3-KARAHANLILAR(840-1212)

-Karluk,yağma,çiğil Türkleri tarafından kurulmuşturİlk Müslüman Türk devletidir

-Kurucusu Bilge Kül Kadir Handır

-Başkent Balasagundur

-Korucular Karahan ünvanını kullandığı için devlete Karahanlılar adı verilmiştir

-945te Satuk Buğra Han İslamiyeti resmi din bi şekilde kabul etmiştirKendisi de Abdül kerim ünvanını almıştır

-Halkın tümü Türk,resmi dili Türkçedir

Karahanlılar,Samanoğullarına karşı Gaznelilerle birleşerek mücadele ettiler999 yılında Samanoğullarına son verdilerMaveraünnehri Karahanlılara,Horasan Gaznelilede kaldıCeyhun nehri 2 ülke arasında hudut olduİki ülke arasında Horasan yüzünden genellikle cenkler olduyalnız bu savaşlarda Karahanlılar başarısız olmuşturYusuf Kadir Hanın ölümünden sonraları ülkede başlayan taht mücadeleleri devletin 1042 yılında Doğu Karahanlılar ve batı Karahanlılar diye ikiye ayrılmasına sebep oldu

Doğu Karahanlılara 1211de Karahitaylılar son verdilerBatı Karahanlılar ise Karahitay saldırıları birlikte zayıflamış,1212de Harzemşahlar Devleti tarafından yıkılmıştır

4GAZNELİLER(963-1187)

-Kaloç Türkleri tarafından kuruldu,kurucusu Alp Tigindir

-Alp Tigin Samanoğulları Devletinde yetişmiş 1 Türk komutanıdırç

Garlulardan Gazneyi alarak 963te devletini kurduAlp Tiginden sonraları Sebuk Tigin hükümdar olduOnun dönemindede hudutlar genişletildi

Gaznelilerin en ünlü hükümdarı Sultan MahmutturEn parlak dönemi onun zamanında yaşandı

Gazneli Mahmutun Hindistana sefer düzenlemesinin başlıca sebebleri;

-Hindistanın mekan altı ve mekan üstü kaynaklarının zengin olması

-Ganimet elde etme

-Hindistanda İslamiyeti yaymak istemesi

Hindistana 17 sefer düzenlemiştirBu seferler sonunda hudutlar genişletildiHindistanın Pencap,Peşover,Multan,Gücarat,Sistan,Delhi ve Ganjın batısı ele geçirildiBu seferlerde elde edilen başarılar,Sultan Mahmutun İslam dünyasının kahramanı olmasını sağladıHindistandaki zengin altın ve mücevherler Gazneye taşınarak,ülke değerli yapılarla süslendiHindistandan getirilen filler ise Gazne ordusuna değişik ve üstün 1 unsur kazandırdı

Gazneli Mahmut döneminin kritik olaylarından biri de Gazne-Selçuklular ilişkileri olduBu sırada kuzeyde büyük 1 tehlike bi şekilde beliren Selçuklular giderek büyümekte ve Horasana girmeye çalışıyorduSultan Mahmut ilk önce Selçukluları yenik ettiyalnız bu mağlubiyet birlikte onların büyümesi ve genişlemesini önlemeyince Selçuklu Yabgusu Arslanı hile birlikte yakalatarak Hindistandaki Kolincar kalesine hapsetti

Daha sonraları Iraka yöneldiBüveyhoğulları yndi ve bağdatta oturan Abbasi halifesini baskısından kuratardıKendisine halife tarafından sultan ünvanı verildiTürk tarihinde ilk kez Sultan ünvanını kullanan Gazneli Mahmut olduSultan Mahmutun ölümünden sonraları yerine geçen oğlu Mesut babasının yerini dolduramadıSultan Mesut,Maveraünnehir ve Horasana doğru ilerleyen Tuğrul ve Çağrı Beyleri emrindeki Selçuklular üzerine ordu gönderdi1035te Nesa yakınarında yapılan savaşı Gazneliler kaybetti1038de Serahs yakınlarında yapılan savaşı da kaybeden Gazneliler,kuvvetli 1 ordu hazırlayarak tekrar harekete geçtiHassa(kapıkulu-Gulam)ordusu oluşturan ilk Türk devleti Gaznelilerdi