Kuran'a Göre Şeytan

Kuran'a Göre Şeytan
Gerçek şu ki, şeytan sizin düşmanınızdır, öyleyse siz de onu düşman edinin
O, kendi grubunu, ancak çılgınca yanan ateşin halkından olmaya çağırır
(Fatır Suresi, 6)


İnsanların En Büyük Düşmanı
Her kim olursanız olun sonsuz bir azap çekmenizi isteyen, bütün varlığını buna adamış olan, son derece tehlikeli bir düşmanınız var: Şeytan Bir başka deyişle, Allah'ın lanetlediği ve huzurundan kovduğu İblis ve onun takipçileri

O en büyük düşmanınız Bir efsane ya da bir masal değil, gerçeğin ta kendisi İnsanlık tarihinin her aşamasında var oldu Yaşamış ve ölmüş milyarlarca insanı ateşin içine çekti ve halen çekiyor Hiçbir zaman ayırım yapmaz Genç, yaşlı, kadın, erkek, devlet başkanı veya dilenci fark etmez Her insan bu düşmanın hedefidir

Bu yazıyı okurken de sizi gözlüyor ve planlar yapıyor Tek arzusu var; olabildiği kadar çok insanı -siz de dahil- kendisiyle beraber cehenneme sürüklemek

Zafer kazanması için insanların kendisine tapınması veya çok uç sapkınlıklar yapmaları gerekmiyor İnsanlardan mutlaka Allah'ı inkar etmelerini de istemiyor Zaten Allah'ı kendisi inkar etmiyor ki, insanlardan özellikle bunu istesin Onun tek isteği insanları Allah'ın dininden ve Kuran'dan uzak tutmak, halis olarak Allah'a ibadet etmelerini engellemek, bunun sonucunda sonsuz azap çekmelerini sağlamak Hatta kimi zaman dindarlık maskesi altında, Allah'ın adını kullanarak insanları gerçek dinden uzaklaştırıp, saptırıyor Bu da insanları kendisiyle beraber cehennem çukurunun içine çekmek için yeterli Hangi vesileyle olursa olsun, onu takip edenlerin sonu hiç değişmiyor:

Ona yazılmıştır: "Kim onu veli edinirse, şüphesiz o (şeytan) onu şaşırtıp-saptırır ve onu çılgın ateşin azabına yöneltir" (Hac Suresi, 4)

İBLİS'İN ALLAH'A İSYANI

Kuran'a göre şeytan, ilk insan olan Hz Adem'den bu yana insan neslini Allah yolundan saptırmak için çaba harcayan ve kıyamete kadar da harcayacak olan varlıkların genel adıdır Tüm şeytanların atası ise, Hz Adem'in yaratılmasıyla birlikte Allah'a isyan eden İblis'tir

Kuran'dan öğrendiğimize göre, Allah Hz Adem'i yaratmış ve meleklerden ona secde etmelerini istemişti Melekler Allah'ın emrini yerine getirirken, cinlerden olan İblis Hz Adem'e secde etmedi Kendisinin insandan daha üstün bir yaratık olduğunu öne sürdü Bu itaatsizliği ve küstahlığı yüzünden Allah'ın huzurundan kovuldu*

Allah'ın huzurundan ayrılmadan önce, insanları da kendisi gibi saptırmak için Allah'tan süre istedi Allah da ona kıyamet gününe kadar süre tanıdı Böylece İblis'in insana karşı verdiği mücadele başladı Allah İblis'i ve ona uyanları cehenneme dolduracağına hükmetti Allah, Kuran'da bu olayı şöyle haber vermiştir:

Andolsun, biz sizi yarattık, sonra size suret (biçim-şekil) verdik, sonra meleklere: "Adem'e secde edin" dedik Onlar da İblis'in dışında secde ettiler; o, secde edenlerden olmadı

(Allah) Dedi: "Sana emrettiğimde, seni secde etmekten alıkoyan neydi?" (İblis) Dedi ki: "Ben ondan hayırlıyım; beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın"

(Allah:) "Öyleyse oradan in, orada büyüklenmen senin (hakkın) olmaz Hemen çık Gerçekten sen, küçük düşenlerdensin"
O da: "(İnsanların) dirilecekleri güne kadar beni gözle(yip ertele)" dedi

(Allah:) "Sen gözlenip-ertelenenlerdensin" dedi
Dedi ki: "Madem öyle, beni azdırdığından dolayı onları (insanları saptırmak) için mutlaka senin dosdoğru yolunda (pusu kurup) oturacağım"
"Sonra muhakkak önlerinden, arkalarından, sağlarından ve sollarından sokulacağım Onların çoğunu şükredici bulmayacaksın"

(Allah) Dedi: "Kınanıp alçaltılmış ve kovulmuş olarak oradan çık Andolsun, onlardan kim seni izlerse, cehennemi sizlerle dolduracağım" (Araf Suresi, 11-18)

İblis böylece Allah'ın huzurundan kovulduktan sonra, kıyamete kadar sürecek olan mücadelesine başladı İnsanları aldatarak saptırmak için onlara sokuldu İlk büyük tuzağı, cennette yaşamakta olan Hz Adem'i ve eşini kandırarak onları Allah'ın emrine isyana sürüklemesiydi İnsanlık tarihinin başlangıcındaki bu olay Kuran'da şöyle anlatılır:

Ve ey Adem, sen ve eşin cennete yerleş İkiniz dilediğiniz yerden yiyin; ama şu ağaca yaklaşmayın Yoksa zalimlerden olursunuz

Şeytan, kendilerinden "örtülüp gizlenen çirkin yerlerini" açığa çıkarmak için onlara vesvese verdi ve dedi ki:

"Rabbinizin size bu ağacı yasaklaması, yalnızca, sizin iki melek olmamanız veya ebedi yaşayanlardan kılınmamanız içindir"

Ve: "Gerçekten ben size öğüt verenlerdenim" diye yemin de etti

Böylece onları aldatarak düşürdü Ağacı tattıkları anda ise, ayıp yerleri kendilerine beliriverdi ve üzerlerini cennet yapraklarından örtmeye başladılar (O zaman) Rableri kendilerine seslendi: "Ben sizi bu ağaçtan menetmemiş miydim? Ve şeytanın sizin gerçekten apaçık bir düşmanınız olduğunu söylememiş miydim?"
Dediler ki: "Rabbimiz, biz nefislerimize zulmettik, eğer bizi bağışlamazsan ve esirgemezsen, gerçekten hüsrana uğrayanlardan olacağız"

(Allah) Dedi ki: "Kiminiz kiminize düşman olarak inin Yeryüzünde belli bir vakte kadar sizin için bir yerleşim ve (geçim) vardır"
Dedi ki: "Orda yaşayacak, orda ölecek ve ordan çıkarılacaksınız" (Araf Suresi, 19-25)

Hz Adem Allah'a tevbe etti ve Allah onu bağışladı Ancak İblis'in insanların aleyhine yürüttüğü mücadelesi bu olayla son bulmadı Kuran'ın Maide Suresi'nde bildirildiği gibi şeytan Hz Adem'in iki oğlundan birini aldattı ve onu kardeşini öldürmeye sürükledi (Maide Suresi, 27)

O tarihten sonra da İblis insan neslinden pek çok kişiyi kandırdı ve kendi safına çekti Öte yandan diğer cinlerden de pek çok yandaşı oldu İblis'in yolunu izleyen bu cinler, aynı onun gibi insanları saptırmak için onlara sokulmaya, onların "kalplerine gizlice vesvese vermeye" (Nas Suresi, 4) başladılar İblis'in yandaşı olan bu cinler ve insanlar da onun sahip olduğu "şeytan" sıfatını kazandılar

(Şeytan, "uzak olmak" kökünden gelen bir kelimedir ve Allah'ın rahmetinden kovulup uzaklaştırılmış her azgın ve isyankar kulun sıfatıdır)

Dolayısıyla insanoğlunun karşı karşıya olduğu en büyük tehlike olan şeytan, liderliğini İblis'in yaptığı bir grup cin ve insandır Bu cin ve insanlar, İblis'in yolunu izlerler, kendileri saptıkları gibi diğer insanları da saptırmaya çalışırlar "Cinni" (cinlerden olan) şeytanlar, insanlar tarafından görülmedikleri için kendilerini onlara fark ettirmeden yanaşır, zihinlerine saptırıcı düşünceler sokarlar "İnsi" (insanlardan olan) şeytanlar ise diğer insanlara açıkça sokulur, onları Allah'ın yolundan alıkoymak için telkinde bulunurlar Bu, insanın yakın dostu gibi görünen bir insan olabileceği gibi, toplumda kabul gören bir "fikir adamı" da olabilir Kuran'da, bu tehlikeye karşı müminlere şu dua öğretilmektedir:

De ki: İnsanların Rabbine sığınırım
İnsanların malikine,
İnsanların (gerçek) ilahına;
"Sinsice, kalplere vesvese ve şüphe düşürüp duran" vesvesecinin şerrinden
Ki o, insanların göğüslerine vesvese verir (içlerine kuşku, kuruntu fısıldar);
Gerek cinlerden, gerekse insanlardan (Nas Suresi, 1-6)

Şeytan insana bu denli sinsice yaklaşabilen bir düşman olduğuna göre, ondan sakınmak için azami dikkat göstermek gerekir Bunun en başta gelen şartı, şeytanı tanımaktır Şeytanı tanımak için ona baktığımızda ise, oldukça garip, oldukça esrarengiz bir mantığa sahip olduğunu görürüz Önce İblis tarafından kullanılan ve sonra da onun tüm takipçileri tarafından devralınan bu mantığın temelinde, kibir ve büyüklenme yatmaktadır

ŞEYTAN'IN ESRARENGİZ MANTIĞI
Kuran'daki şeytan kıssasında, İblis'in Allah'a isyanının sebebi şöyle bildirilir:

(Allah) Dedi: "Sana emrettiğimde, seni secde etmekten alıkoyan neydi?" (İblis) Dedi ki: "Ben ondan hayırlıyım; beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın" (Araf Suresi, 12)

İblis kendisinin daha üstün bir varlık olduğunu öne sürerek, insana secde etmeyi reddeder Ancak isyanını dayandırdığı temel oldukça zahiri ve çürüktür Kendisinin ateşten, insanın çamurdan yaratıldığını belirtir ve ateşin çamura göre daha üstün bir madde olduğunu öne sürer Yani kibirlenmesinin bütün nedeni, iki madde arasındaki fiziksel yapı farkıdır Ancak yapıları ister çamur ister ateş olsun, İblisi de insanı da Allah yaratmıştır Yaratılmış bir varlığın, kendisini yaratanın emrine, yaratıldığı maddeyi öne sürerek isyan etmesi, hem büyük bir akılsızlık, hem de büyük bir nankörlüktür Ancak İblis'in insana karşı duyduğu kıskançlık ve içindeki büyüklük hissi bunu kavramasını engeller, fiziksel bir farklılığa takılır ve kendisini yaratan Allah'ın emrine isyan eder İblis'in şuurunun, kendisini üstün ve farklı gördüğü için kapandığı diğer ifadelerinden de anlaşılır:

Dedi ki: "Ben, kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattığın beşere secde etmek için var değilim" (Hicr Suresi, 33)

İblis kendisini Allah'ın yarattığını inkar etmez İsyanının nedeni bu değildir Aksine kendisini yaratanın Allah olduğunu bizzat söyler Ancak "ben ondan daha hayırlıyım, beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın" der Bu akılalmaz isyanın hiçbir mantığı yoktur

İblis'in mantık bozukluğunu gösteren bir diğer ifadesi ise şöyledir:
Hani, meleklere: "Adem'e secde edin" demiştik İblis'in dışında (hepsi) secde etmişlerdi Demişti ki: "Bir çamur olarak yarattığın kimseye ben secde eder miyim?" (İsra Suresi, 61)

Buradaki son ifade, İblis'in ne kadar büyük bir gaflet ve yanılgı içinde olduğunu çok açık gösterir Hz Adem'in yüceltilmesi, kendisinin ise geri planda kalması, hatta o kimseye secde etmesinin istenmesi onu korkunç bir kıskançlığa sürükler Bu ruh hali içinde, Allah'a karşı itaatsiz bir tavır takınır:

(Allah) Dedi ki: "Ey İblis, iki elimle yarattığıma seni secde etmekten alıkoyan neydi? Büyüklendin mi, yoksa yüksekte olanlardan mı oldun?"
Dedi ki: "Ben ondan daha hayırlıyım; sen beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın" (Sad Suresi, 75-76)

İblis'in Hz Adem'e secde etmeyi reddetmesindeki şeytani zihniyet, Allah'ın elçisini kabul etmeyen, ona itaat etmeyi reddeden kişilerde -bir başka deyişle insi şeytanlarda da- görülmüştür Bu kişiler görünüşte kendileri gibi bir insan olan peygamberleri Allah'ın elçisi olarak kabul etmeyi reddetmişlerdir Allah'ın elçisi olarak kabul edecekleri kimsede çok büyük bir üstünlük görmek istediklerini söylemiş, bu üstünlüğün siyasi veya maddi bir güce dayanması gerektiğini iddia etmişlerdir Hz Muhammed (sav) dönemindeki inkarcıların ifadeleri buna bir örnektir:

Ve dediler ki: "Bu Kuran, iki şehirden birinin büyük bir adamına indirilmeli değil miydi?" (Zuhruf Suresi, 31)
Ya da inkarcılar elçiye iman etmek için, doğa üstü bir güç veya başka boyuttan bir delil görmek isterler Kuran'ın birçok ayetinde bu kişilerin isteklerine örnekler verilmiştir:

Dediler ki: "Bize yerden pınarlar fışkırtmadıkça sana kesinlikle inanmayız Ya da sana ait hurmalıklardan ve üzümlerden bir bahçe olup aralarından şarıl şarıl akan ırmaklar fışkırtmalısınVeya öne sürdüğün gibi, gökyüzünü üstümüze parça parça düşürmeli ya da Allah'ı ve melekleri karşımıza (şahit olarak) getirmelisin Yahut altından bir evin olmalı veya gökyüzüne yükselmelisin Üzerimize bizim okuyabileceğimiz bir kitap indirinceye kadar senin yükselişine de inanmayız"

De ki: "Rabbimi yüceltirim; ben, elçi olan bir beşerden başkası mıyım?" (İsra Suresi, 90-93)
Elçilere muhalefet eden, onlara karşı savaşan insanların kabullenemedikleri noktalardan biri işte budur İnkarcılar kendileri gibi normal bir insana elçilik verilmesini ve bu insana itaat etmeyi gururlarına yediremezler Bu haset ve kibir dolu isyan, İblis'in Hz Adem'e secde etmeyi reddetmesiyle aynı temel üzerine kurulmuştur Ayetin devamında insanların çoğunun sırf bu yüzden hidayete eremediklerinden bahsedilir:

Kendilerine hidayet geldiği zaman, insanları inanmaktan alıkoyan şey, onların: "Allah, elçi olarak bir beşeri mi gönderdi?" demelerinden başkası değildir (İsra Suresi, 94)
İblis'in isyanına bir esrarengizlik hakimdir İblis ilim sahibi bir varlıktır, Allah'ın varlığına bizzat şahittir Etrafında melekler vardır, insanın yaratılışından haberdardır Allah'ın izzetini, gücünü ve sonsuz cehennem azabını da bilmektedir

İşte İblis'in ve onu izleyen tüm şeytanların esrarengiz mantığı burada gizlidir: Allah'ın varlığını ve birliğini bildiği halde onun hükmüne karşı gelebilmek ve kafirlerden olmak Bu son derece mucizevi bir olaydır Çünkü bu bilgilere ve ilme sahip olan İblis'in, çok üstün bir imana sahip olması gerekir Şuur seviyesi de aynı oranda yüksek olmalı, Allah'a son derece itaatli ve saygılı olmalıdır Oysa İblis en şuursuz kişinin bile cesaret edemeyeceği bir işe kalkışmıştır

İblis'in yapısındaki esrarengizlik bununla da kalmaz İnsanlara inkarı telkin etmek gibi çok büyük bir günah işlediği halde aslında Allah'tan korktuğunu söyler Bu da oldukça hastalıklı bir mantığa işarettir:
Şeytanın durumu gibi; çünkü insana "inkar et" dedi, inkar edince de: "Gerçek şu ki ben senden uzağım, doğrusu ben alemlerin Rabbi olan Allah'tan korkarım" dedi (Haşr Suresi, 16)

Bir başka ayette şeytanın kafirleri müminler aleyhine kışkırttıktan sonra, onları yüz üstü bıraktığı ve Allah'tan korktuğunu itiraf ettiği bildirilir:

O zaman şeytan onlara amellerini çekici göstermiş ve onlara: "Bugün sizi insanlardan bozguna uğratacak kimse yoktur ve ben de sizin yardımcınızım" demişti Ne zaman ki, iki topluluk birbirini görür oldu (karşılaştı) o, iki topuğu üstünde geri döndü ve: "Şüphesiz ben sizden uzağım Çünkü ben sizin görmediğinizi görüyorum, ben Allah'tan da korkuyorum" dedi Allah (ceza ile) sonuçlandırması pek şiddetli olandır (Enfal Suresi, 48)

İblis'in bir yandan Allah'ın varlığını, O'nun sonsuz gücünü ve ilmini kabul edip, bir yandan da O'na bile bile isyan etmesi son derece çelişkili bir durumdur

Aynı şekilde, Allah'ın Kuran'da bildirdiği emirleri yargılamaya, reddetmeye, Allah'ın hüküm verdiği bir konu hakkında kendi kafasına göre muhakemeler yapıp, ilahi hükmü geçersiz göstermeye çalışan herkesin durumu, İblisin hali gibidir Bu kimseler de Allah'ın varlığını tıpkı İblis gibi bilirler, ancak kendilerini bilmez tavırlarıyla onun konumuna düşerler

İblis itaatsizliği yüzünden küçük düşürülür, aşağılanır ve Allah Katındaki konumundan horlanarak kovulur Gururu ve kibiri yüzünden isyan eden İblis, bu karakterine en ağır gelecek muameleyle, aşağılanmayla kovulur Allah'ın huzurundan ayrılmadan önce Allah'tan süre ve izin ister Ancak bu süreyi Allah'tan bağışlanma dilemek, O'na tekrar yönelmek ve pişmanlığını dile getirmek için istemez Amacı insanı da aynı aşağılık konuma düşürebilmektir

İşte şeytanın insana karşı düşmanlığı ve mücadelesi böyle başlamıştır Ancak unutulmamalıdır ki şeytanı da bütün özellikleriyle birlikte Allah yaratmıştır, o da Rabbimiz'in kontrolünde olan bir güçtür Yani şeytanın Allah'a karşı hiçbir müstakil gücü yoktur Ancak cahiliye toplumunda yaygın olan sapkın inanca göre, şeytanla Allah arasında bir mücadele mevcuttur Yine bu insanlara göre şeytan, insanları saptırmayı başardığı zaman Allah'a karşı sözde zafer kazanmaktadır (Allah'ı tenzih ederiz)

Oysa şeytan bütün faaliyetlerini Allah'ın izni ve dilemesiyle gerçekleştirebilmektedir Ancak bu sayede insanların büyük bir kısmı üzerinde etkili olabilir Allah'ın izni dışında birşey yapamaz Kuran'da şeytanın istediği süre ve Allah'ın verdiği izin şöyle bildirilmiştir

(Şeytan) Dedi ki: "Rabbim, öyleyse onların dirileceği güne kadar bana süre tanı"

(Allah) Dedi ki: "Öyleyse, sen (kendisine) süre tanınanlardansın" (Hicr Suresi, 36-37)
Bir başka ayette şeytanın aldığı izin şöyle belirtilmiştir:

(Şeytan) Demişti ki: "Şu bana karşı yücelttiğine bir bak; andolsun, eğer bana kıyamet gününe kadar süre tanırsan, onun soyunu -pek az dışında- kuşkusuz kendime bağlı kılacağım

(Allah) Demişti ki: "Git, onlardan kim sana uyarsa, şüphesiz sizin cezanız cehennemdir; eksiksiz bir ceza" (İsra Suresi, 62-63)

Ayetlerden de anlaşıldığı gibi şeytan Allah'ın irade ve takdiri içinde faaliyet gösterir Faaliyetleri insana zarar vermek içindir Zaten şeytan Allah'ın alemlerin Rabbi olduğunun bilincindedir Hatta İblis, insanları azdıracağını belirtirken, Allah'ın büyüklüğü adına yemin eder:

Dedi ki: "Senin izzetin adına andolsun, ben, onların tümünü mutlaka azdırıp-kışkırtacağım" (Sad Suresi, 82)
Şeytanın insanları saptırmak için kullanacağı taktikler bile yine Allah tarafından belirlenmiştir Allah şeytanı huzurundan kovmadan önce bunları ona bildirir:

Onlardan güç yetirdiklerini sesinle sarsıntıya uğrat, atlıların ve yayalarınla onların üstüne yaygarayı kopar, mallarda ve çocuklarda onlara ortak ol ve onlara çeşitli vaadlerde bulun Şeytan, onlara aldatmadan başka bir şey vaadetmez (İsra Suresi, 64)

Şeytanın, Allah'ın izni dahilinde kullandığı taktikleri önümüzdeki sayfalarda ayrıntılarıyla inceleyeceğiz Ancak burada unutulmaması gereken çok önemli bir nokta vardır:

Şeytanın Allah'ın kendisine tanıdığı imkan dışında bir gücü yoktur Şeytanın görevi, cehennem için yaratılmış insanların, ait oldukları yere gitmelerine vesile olmaktır Şeytana uyanlar, Allah'ın cennetine layık olmayan, ahlak olarak hayvandan daha aşağılık olan varlıklardır Allah bunu ayetlerinde şöyle açıklar:

Andolsun, cehennem için cinlerden ve insanlardan çok sayıda kişi yarattık (hazırladık) Kalpleri vardır bununla kavrayıp-anlamazlar, gözleri vardır bununla görmezler, kulakları vardır bununla işitmezler Bunlar hayvanlar gibidir, hatta daha aşağılıktırlar İşte bunlar gafil olanlardır (Araf Suresi, 179)

Bunun yanı sıra şeytanın Allah'ın muhlis kulları üzerinde hiçbir etkisi yoktur Allah izin vermediği için, şeytan, müminleri saptırmaya güç yetiremez Allah, kendisini Allah'a adayan ve O'na ortak koşmayan ihlaslı kullarını şeytanın saptırıcı etkisinden korumuştur

Gerçek şu ki, iman edenler ve Rablerine tevekkül edenler üzerinde onun (şeytanın) hiçbir zorlayıcı-gücü yoktur (Nahl Suresi, 99)
Sonuç olarak şeytanı da tüm diğer varlıklar gibi, Allah görevlendirmiştir Görevi, Allah'ın cennet için yarattığı müminler ile cehennem için yarattığı diğer insanların birbirlerinden ayrılmalarına vesile olmaktır Bu bir nevi temizlik anlamına gelir Kalbinde hastalık ve pislik bulunanlar, şeytan sayesinde müminlerden uzaklaşır, ayrılırlar Ayette şeytanın etkisinin yalnızca bu kimseler üzerinde olacağı bildirilmiştir:

Şeytanın (bu tür) katıp bırakmaları, kalplerinde hastalık olanlara ve kalpleri (her türlü) duyarlılıktan yoksun bulunanlara (Allah'ın) bir deneme kılması içindir Şüphesiz zalimler, (gerçeğin kendisinden) uzak bir ayrılık içindedirler (Hac Suresi, 53)

Dahası şeytanın müminlere vermeye çalıştığı sıkıntılar, müminlerin dünyada Allah'a yakınlaşmalarına, Allah'a daha sıkı sarılmalarına ve hidayetlerinin artmasına vesile olur:

(Bir de) Kendilerine ilim verilenlerin, bunun (Kuran'ın) hiç tartışmasız Rablerinden olan bir gerçek olduğunu bilmeleri için; böylelikle ona iman etsinler ve kalpleri ona tatmin bulmuş olarak bağlansın Şüphesiz Allah, iman edenleri dosdoğru yola yöneltir (Hac Suresi, 54)

Kaynak: Harunyahya