Karadeniz Bölgesi |
06-21-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Karadeniz BölgesiKaradeniz Bölgesi Karadeniz Bölgesi'nin Türkiye'deki Konumu Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu-batı genişliği ve bu nedenle yerel saat farkı en fazla olan bölgedir İlleri Karadeniz Bölgesi'nin idari haritası İl merkezleri baz alındığında Karadeniz Bölgesi sınırları içerisinde kalan iller şunlardır: • Amasya • Artvin • Bolu • Çorum • Giresun • Gümüşhane • Kastamonu • Ordu • Rize • Samsun • Sinop • Tokat • Trabzon • Zonguldak • Bayburt • Bartın • Karabük • Düzce Yeryüzü şekilleri Karadeniz Bölgesi Yeryüzü Şekilleri Haritası: Dağlar ve Ovalar Karadeniz Bölgesi Hidrografik Haritası: Akarsular ve Barajlar Bölgenin yeryüzü şekillerini III Jeolojik Devir'de Alp kıvrımları sonucu oluşan doğu-batı yönündeki Kuzey Anadolu Dağları oluşturur Dağlar kıyıya paralel uzandığı için bölgede boyuna kıyı özellikleri görülür, seld alanı dar, doğal limanlar az ve falezler yaygındır Ayrıca deniz etkisi iç kesimlere ulaşamaz ve kıyı ile iç kesimler arası ulaşım zordur Bölge engebeli olduğu için, tarım alanları parçalı ve dardır Akarsu ve gölleri Bölgede büyük bir göl yoktur Sık sık heyelan görülen bölgede bu sebeple oluşmuş heyelan set göllerine rastlanır Bunlar Tortum, Sera, Abant, Yedigöller ve Zinav gölleridir, bunun dışında Trabzon yakınlarındaki Uzungöl bir alüvyal set gölüdür Akarsuları Sakarya nehri'nin orta ve aşağı çığırı, Filyos, Bartın, Kızılırmak, Yeşilırmak, Harşit ve kaynağını Türkiye'den alıp Batum'da Karadeniz'e dökülen Çoruh'tur Karadeniz Karadeniz bölgesi çay ve fındık gibi yiyeceklerle de anılırVe Dünya'nın en güzel evleri olarak anılan Safranbolu evleride Karabük,Karadeniz'dedirYaylalarıda Dünya güzelidirŞivesi ve horonu çok ünlüdür Safranbolu Karabük ilinin ilçesidir İklimi ve bitki örtüsü Kıyıda yıl boyu yağışlı ve ılıman Karadeniz İklimi görülür Bu iklimin oluşmasının sebebi; Karadeniz'den gelen nemli hava kütlelerinin kıyıya paralel uzanan Kuzey Anadolu dağ yamaçlarına bol yağış bırakmasıdır Türkiye'nin en yağışlı bölgesi olan Karadeniz'de yağışlar bir mevsimde yoğunlaşmamış, yıl geneline yayılmıştır Karadeniz Bölgesi'nde yaz kuraklığı yaşanmaz Nemlilik ve bulutlanmanın fazla olması nedeniyle yıllık ve günlük sıcaklık farkları en az bu bölgededir Dağlar kıyıya paralel uzandığından, dağların gerisinde kalan iç kesimleri deniz etkisi altına alamamış ve iklim karasallaşmıştır Bölgenin doğal bitki örtüsü, kıyılarda nemlilik ve yağışın fazla olması sebebi ile geniş yapraklı gür ormanlardan oluşur Türkiye ormanlarının %25'ini barındırır ve sahip olduğu ormanlar bakımından Türkiye'nin en zengin bölgesidir ûüşö Nüfus ve yerleşme Türkiye nüfusunun yaklaşık %15'i Karadeniz Bölgesi'nde yaşar Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır Nüfus daha çok kıyı şeridinde toplanmıştır İç kesimlerde nüfus çok daha seyrektir ve akarsu boylarında yoğunlaşmıştır Tarım alanları dar, endüstri fazla gelişmemiş olduğundan, bölge göç vermektedir Kentleşme oranı düşük, kırsal nüfus daha fazladır Ormanların bolluğu kırsal kesimde ahşap evlerin yaygın olmasına neden olmuştur Doğu Karadeniz Bölümü Karadeniz Bölgesi'nin en dağlık, en fazla yağış alan, bulutlanmanın çok olduğu, nem oranının en fazla olduğu bölümdür Bölgede en çok balıkçılık ve tarımcılık olan bölümdür ve halk geçimini balıkçılık ve tarımdan kazanır Ayrıca Karadeniz Bölgesi'nin en çok çay, fındık ve mısır yetiştirilen bölümüdür Ulaşımın en zor, engebeli ve en çok göç veren bölümüdür Tarım alanı kıyı şeridi boyunca dardır Bölgenin engebeli olmasından dolayı makineleşme azdır Rize, Artvin, Trabzon, Giresun, Gümüşhane, Bayburt, önemli yerleşim merkezidir Bölgenin en gelişmiş illeri Trabzon ve Rize'dir Türkiye'de yaylacılık merkezi olan alpin çayırlıkların en güzel örnekleri Doğu Karadeniz Bölümü'nde, özellikle Rize çevresinde görülür Ayder, Anzer, Çağırankaya yaylaları bunlara örnektir Yıllık yağış oranı 2500 milimetreye kadar ulaşır Bölgede eski adı Şerah olan bir krater gölü Uzungöl bulunur Uzungöl yaklaşık 1000 metre boyu, 500 metre eni ve ortalama 15 metre derinliğe sahip bir dağ gölüdür Ormanlar arasında yer alan gölde alabalık yetiştirilir Of'a olan uzaklığı yaklaşık 38 kilometredir ve Of'dan dolmuşlar bulunmaktadır Yolun büyük kısmı asfalttır Kıyı ile iç kesimler arasında iklim ve bitki örtüsü birbirinden tamamen farklıdır Kıyı şeridinde tipik Karadeniz iklimi hüküm sürer Doğu Karadeniz Bölümü'nde işletilen en önemli yer altı zenginliği, Artvin yakınlarındaki Murgul'da bulunan bakır madenidir Türkiye'de üretilen bakırın büyük bir kısmı bu bölümdeki yataklardan elde edilir Çıkarılan bakır cevheri Murgul ve Samsun'daki fabrikalarda işlenir Trabzon'daki Atatürk Köşkü; Giresun Kalesi, Doğu Karadeniz'deki tek ada olan mitolojik Giresun Adası (Aretias), Kümbet Yaylası ve Bektaş Yaylası, Maçka'daki Sümela Manastırı ve her yıl düzenlenen yayla şenlikleri bölümün önemli turizm değerleridir Batı Karadeniz Bölümü Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanır Bölüm genel olarak dağlıktır En gelişmiş şehri Kastamonu'dur Orman ürünleri ve ormancılık önemli gelir kaynağıdır Bolu ve Düzce çevresinde çok sayıda kereste fabrikası bulunmaktadır Zonguldak çevresi maden çıkarımı, Ereğli-Karabük çevresi maden işletmeleri ile Türkiye ekonomisine önemli katkıda bulunur Batı Karadeniz'in en önemli katkısı ise maden çıkarma ve işleme alanındadır Bölgenin önemli şehirlerinden birisi olan Karabük'de giderek gelişimini sürdürmektedir Özellikle son yıllarda Batı Karadeniz bölgesinin en önemli gelir kaynaklarından biri turizmdir Bölgedeki Amasra, Kastamonu, Safranbolu, Ereğli, Eskipazar ve Bolu gibi turistik merkezler yerli ve yabancı turistlere alternatif turizm hizmetleri sunarak ekonomiye önemli katkı sağlamaktadır Eskipazar'da Hadrinapolis antik kenti bulunmaktadır Yağış miktarı 1500-1600 milimetre arasındadır Seçme Karadeniz Yemek Çeşitleri Yörede mısır, lahana ve hamsinin özel bir yeri vardır Çünkü bütün yemek çeşitleri bunlar etrafında yoğunlaşmıştır Ayrıca birkaç istisna dışında Rize’de kurutma söz konusu değildir Bu nedenle turşu da ön plana çıkmaktadır Bu yiyecekler süt ürünleri ile desteklendiğinde beslenme dengelenmektedir Mısır ekmeği ince öğütülmüş mısır, ılık su ile yoğurulur,birazda tuz eklenir ve plekide pişirilir Eskiden ekmek olarak yalnızca mısır ekmeği vardı Yoğurtla mısır ekmeği yöre yemek kültürünün önemli bir öğesidir Hamsili Plav-1: MALZEMESİ: 1 kase ayıklanmış hamsi, 5 bağ pazı, 1 kase pirinç, 1 yemek kaşığı kuru nane, 1 domates rendesi, 3 büyük boy kuru soğan, karabiber, tuz, sıvı yağ YAPILIŞI: Ayıklanıp yıkanan pazılar incecik doğranır, süzdürülür Bir tencereye yarısı döşenir İncecik doğranmış kuru soğan, domates rendesi, pirinç, kılçığı çıkarılmış hamsi (tiftik olacak), karabiber, nane, tuz, bir tatlı kaşığı kırmızı biber, kalan pazıyla karıştırılır Tenceredeki pazıya ilave edilir Kısık ateşte, yarım çay bardağı suyla pişirilir Üzerine kızdırılmış sıvı yağ dökülür Soğuk servis yapılır Hamsili Pilav-2: Hamsi yarılır, ikiye ayrılır Ayrı bir yerde pirinç, nane, karabiber, kuş üzümü vs karıştırılır, hamur haline getirilir Tepsinin dibine önce bir sıra hamsi dizilir, ortaya hazırlanan karışım serilir Üstede hamsi dizilip fırına verilir Hamsili Kaygana: MALZEMESİ:15 adet tuzlu hamsi,2 kaşık buğday unu,1 kaşık mısır unu,1 bağ maydanoz,1 çay bardağı süt, 5 tane yumurta, 1 su bardağı sıvı yağ ve tuz YAPILIŞI: Ayıklanan maydanoz, un ve sütle karıştırılır Hamsiler küçük parçalara ayrılır Tuzu ve yumurtası ilave edilir, çırpılır Tavada kızgın yağa incecik yayılarak kızartılır Sıcak servis yapılır Hamsili İçli Tava: MALZEMESİ:1 kg hamsi,4 baş soğan ,2 bardak pirinç,3 bardak su,1 su bardağı zeytinyağı,1 kahve fincanı kuş üzümü, 1/2 kahve fincanı dolma fıstığı, 2-3 kaşık toz şeker, bir tutam tuz, nane, kimyon, tarçın, karabiber, üzerine gezdirmek için 1 çorba kaşığı tereyağı YAPILIŞI: Hamsiler kılçıklarından ayrılır Fileto haline getirilir Bir tencerede ince kıyılan soğanlar bir bardak sıvı yağda hafifçe pembeleştirilir Pirinçler ve fıstıklar soğana ilave edilir Biraz daha kavrulur Diğer malzemeler ilave edilir Suyu konur, pişmeye bırakılır İçinde pişirilecek tepsi yağlanır Daha önce ayıkladığımız hamsiler tepsinin kenarlarına ve içine sıkı sıkı dizilir Hazırlanan iç pilav ılık olarak tepsiye yayılır Tepsinin kenarındaki hamsiler pilavın üzerine kıvrılır Diğer hamsiler de yuvarlak bir şekilde pilav iyice kapanıncaya kadar dizilir Tereyağı kızdırılır, hazırlanan içli tavanın üzerine gezdirilir Fırına verilir 30 dakika orta hararette pişirilir Diğer Şekilde Hazırlanışı:Ayıklanan hamsiler dibi yuvarlak olan komposto kasesine dizilir Hazırlanan iç pilav konulur Aynı şekilde pilavla içi doldurulur Üzerine hamsiler kapatılır Bir tepsiye ters yüz çevrilir Kaç kişilik yapılacaksa kişi başına hazırlanan iç pilavlar tepsiye dizilir Tepsideki hamsilerin üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirilir Fırında orta derecede pişirilir Hamsi Köftesi: MALZEMESİ: 1/2 kilo ayıklanmış taze hamsi (ince kıyılmış), 2 yemek kaşığı ince maydanoz,1 yemek kaşığı ince kıyılmış nane, 4 diş sarımsak (ezilmiş), 3 dilim bayat ekmek içi (ıslatılmış), tuz, karabiber, kızartmalık yağ, köfteleri bulamak için mısır unu YAPILIŞI: Doğranmış hamsiyi maydanoz, nane, sarımsak, ekmek içi, tuz ve biber ile iyice karıştırın Daha sonra yassı bir şekilde hazırlayacağınız mısır ununa batırıp yağda kızartın Vurma Lahana: Lahana elle bükülerek doğranır Mısır unu korkota, içyağı, tuz, biber ve su ilave edilip haşlanır Odun kepçe ile vurularak ezilir Muhallebi kıvamına getirilir Hamsikoli (Hamsili Ekmek): en az bir yıllık ayıklanmış salamura hamsiden yapılır, kılçığı alınmış hamsi, elenmiş mısır unu ve bol orman (pırasa, lahana, pazı, soğan, maydanoz vb) konup pişirilirLaz Böreği: İçine muhallebi konduğunda önce o hazırlanır; buğday unu, şeker, az tuz, yumurta ve süt karıştırılıp kaynatılır Az karabiber ilave edilebilir Sonra buğday unundan baklava yufkası niteliğinde yufkalar açılır Önce 4 tane yufka serilir Hazırlanan muhallebi doldurulur, üstüne de 6 adet yufka serilir Tereyağı eritilip en üstten dökülür Kesilip fırına verilir Çıkınca da şerbetlenir Lahana Sarması: pirinç yağda kavrulur, içine soğan, baharat vb konur Ortaları alınan yapraklarına sarılır Etkisi de vardır Ayrıca sarmalara korkota (mısır tanesinin parçalanmış hali) da ilave edilebilir Hamsi Kuşu : MALZEMESİ:500 gram kılçıksız hamsi, 2 baş soğan (çok ince kıyılmış),3 adet yumurta,3 yaprak ince kıyılmış pazı,1/2 su bardağı buğday unu,1/2 su bardağı mısır unu,1 su bardağı sıvı yağ,nane, maydanoz, tuz, karabiber YAPILIŞI: Çok ince kıyılmış pazı, karabiber, soğan, maydanoz, nane bir kapta karıştırılır Diğer tarafta hamsiler iki tanesi yan yana koyularak avuç içine yerleştirilir Soğanlı, pazılı iç koyulur Üzerine iki adet hamsi konulur ve avuç içinde hafifçe sıkıştırılarak mekik şekli (veya kuş gövdesi şekli) verilir Bir tabak içinde buğday ve mısır unu karıştırılır Kuş şeklindeki hamsiler una bulanıp çırpılmış yumurta ile bulandıktan sonra kızan yağda kızartılır Muhlama: mısır unu, tereyağı ve koleti peynirden yapılır Tereyağından kavrulan mısır ununa doğranmış peynir ve su ilave edilerek peynir eriyinceye kadar pişirilir Sıcak servis yapılır Hamsi Çorbası : MALZEMESİ: 100 gr hamsi,1 diş sarımsak,1 demet maydanoz,1 baş kuru soğan,tuz YAPILIŞI: Hamsi ayıklanarak kılçıkları çıkarılır Tahta üzerinde 1 cm inceliğinde doğranır Bir kaba konularak haşlanır ve kevgirle suyundan süzülür Bir tencerede yağ ve bir tatlı kaşığı un kavrulur Domates ve rendelenmiş soğan da bu arada iyice kaynatılırDaha sonra kaynatılmış su tencereye dökülür En sonunda hamsiler ve maydanoz dökülerek çorba ateşte pişmeye bırakılır Piştikten sonra, arzuya göre sarımsak ilave edilerek servis yapılır Hamsi Güveci: MALZEMESİ: 500 gr hamsi, 4 adet kurul soğan ,4 adet patates YAPILIŞI: Hamsiler ayıklanıp temizlendikten sonra süzgece konularak suyundan süzdürülür Daha sonra tuzlanır, bir müddet bekletilir Diğer tarafta soğanlar uzunlamasına doğranır Patates de yuvarlak olarak kesilir Maydanoz, az zeytinyağı, domates veya salça, tuz karışım haline getirilir Güvecin altına bir sıra patates daha sonra da soğan ve karışımı onun üzerine de hamsi dizilir Bunun üzerine tekrar soğan karışımı ve patates dizilir Yağı ve bir bardak suyu konulur, fırına sürülür Piştikten sonra sıcak servis yapılır Karadeniz Pidesi: Karadeniz pidesinini lezzetini hiçbir pide de bulamazsınız Pidenin lezzetli olabilmesi için fırının ısısından ,pidenin servise sunulmasına kadar geçen sürede verilen emeğe bağlıdır Malzemeler: 6 kişilik, 700 ml su , 750 gr un, 1 tatlı kasığı yas maya , 1 çay kasığı seker , 1 yemek kasıgı tuz (kıymalı pide iç malzemeleri) 300 gr kıyma, 2,3 bas sogan ,yeteri kadar tuz Kıymalı Pidenin Yapılısı : Tuz ,un,seker ve yas maya su içinde eritiliriçersine azar azar un yedirilerek yoğrulur hamur kıvamına gelinceye kadar yoğrulduktan sonra ,30 dakika hamur dinlendirilir Dinlendirilen hamur 200 gr olarak parçalnıp yumak haline getirilirYumak haline getirilen hamur daha kolay açılması için 15 dkbeklemeye alınırBekletilen hamur el yardımıyla kayık şeklinde 30-35 cm uzunluğunda 10-15 cm eninde açılırAyrı bir kapta kıymamız kavrulur ve içersine küp şeklinde şoğan eklenirTuzunu da attıktan sonra soğumaya bırakılır Açılan hamurlara bu iç tercihine göre konur Açılan hamur ortasına boylamasına malzemelerden yeterince konur Malzemenin dışında kalan hamurlar malzemenin üzerine doğru kıvrılıp iki kenrda birleştirilerek kapatılır Üzewrine yumurta sarısından çırparak yapılan bulamaç sürülür 300 dereceli fırında pişirmeye bırakılır 10-15 dk fırında kaldıktan sonra ,çıkarılıp içersine tereyağı koyularak servis yapılır Peynirli Pidenin Yapılışı : Peynirli pidenin yapılışında hamur kıymalı pidedeki gibi hazırlanır Su ,un,yaş,maya ,,seker,tuz, tüm pide çeşitleri için ortak malzemelerdirPeynirli pidenin ise ana malzemesi 400 gr köy petniridirpeynirli pidenin yapılışı ,hamurun açılısı bakımından kıymalı pideden farklıdır 200 gr yumak halindeki hamur el yardımıyla 10 cm yarı capında bir daire biçiminde fakat kenarları kıvrılarak bir yuvarlak havuz oluşturulurKıvrılan kenarlara yumurta sarısı sürülüp içersine daha önceden rendelenenKöy peyniri koyulup fırına sürülür 10-15 dk sonra fırından cıkarılıp servise sunulur "Kıymalı ve Peynirli Pidelerin "dışında ; Kavurmalı, Sucuklu , Karışık, Kaşarlı, Kuşbaşı pide çeşitleride mevcuttur Bu çeşitlerin Yapılışları da Kıymalı pide yapılışına çok benzer Kıyma yerine diğer malzemeler kullanılmaktadır TURİZM BOLU Turizm, Bolu ekonomisinde gelişen bir faaliyettir İlde iç turizm önem taşımaktadır 1980’lerin başlarına değin çok sınırlı kalan dış turizmin, Kartalkaya Kış Sporları Merkezi’nin kuruluşu ile canlanacağı düşünülmektedir Bolu’ya turistik değerini, zengin doğal yapısı kazandırmaktadır Orman varlığı, yükselti bölgeleri, karlı dağları, gölleri Karadenizdeki kıyıları, ilin başlıca turistik zenginlikleridir Bu temel üzerinde gelişen turizm kesimi, dinlenme, spor etkinlinlikleri, avcılık, dağcılık gibi öğelerden oluşan tatil turizmi niteliği taşımaktadır Bolu’daki kaplıcalar ve tarihsel kalıntıların da il turizmi içinde belli bir yeri vardırBolu, ülkemizin en zengin orman bölgesidir Yoğun orman varlığı, hem dağ turizmi hem de avcılık için geniş alan ve çeşitli olanaklar sunar Bolu’nun dağ turizmi potansiyeli yüksektir ve il turizmine özellik katmaktadır Turizm ve Tanıtma Bakanlığı Turizm Planlaması Genel Müdürlüğü’nce geliştirilen kayak merkezleri yer seçimi ölçütlerine göre Bolu Köroğlu Dağları “iç ve dış turizme dönük spor turizmi ve kitle sporunun birlikte geliştirileceği kayak merkezleri” sınıflamasında, Bursa-Uludağ ve Antalya- Beydağları’ndan sonra 3 bölge olarak seçilmiştir Kayak alanlarının ormanlarla çevrili oluşu yörenin çekiciliğini artırmaktadır Köroğlu Dağları’ndaki başlıca kayak ve dinlenme alanları, Kartalkaya ve Sarıalan’dır Tembel, Kandıra ve Berk yaylaları ise ileri düzeyde yarışmalara olanak veren, Kuzey disiplini yarışmalarının yapılabileği dağ ve orman iklimi kür yerleri olarak önem taşımaktadır Kayak mevsiminin uzun oluşu (Aralık-Nisan arası), karın niteliği ve kalınlığı, pist uzunlukları ve eğimler, Köroğlu Dağları’ndaki çeşitli yöreleri, spor turizmi, kitle sporu ve yarışma olanakları açısındar elverişli kılmaktadır Kartalkaya Kayak Tesisleri Bolu-Seber yolu üzerinde Bolu’dan 50 km kadar uzak lıktadır Yörenin ormanlarla kaplı oluşu Uludağ’da olduğu gibi ilkbahar ve yaz ba şında yağmur, kış mevsiminde ise’kar yağışlarını artırıcı rol oynamaktadır Kayak alan larında ortalama kar kalınlığı 1,5 m’nin üzerindedir Kayak mevsimi 15 Aralık-15 Nisaı arasında açık kalan 300 yataklı modern biı tesis vardır Biri 900m öteki 400 m uzunlu¬ğunda iki teleski ile kayak alanlarına çıkılmaktadır 6 kayak pisti vardır Kartalkaya Tesisleri’nde kapalı yüzme havuzu ve saunt gibi olanaklarla çok yönlü hizmet verilmek tedir Buraya çoğunlukla İstanbul, Ankarı gibi büyük merkezlerin yüksek gelirli grup ları ilgi göstermektedir Abant Gölü, yıllardan beri ilin başlıcs turizm alanı olagelmiştir Gölün çevres çam, köknar ve kayın ormanları ile, yüzey yer yer nilüfer çiçekleri ile kaplıdır Yaz ayları göl çevresinde oldukça serin, kış ayları ölçüde soğuk geçmekıedir Göl çevres yabanıl meyve ağaçları, yabanıl çiçekler, çeşitli mantarlardan oluşan zengin bir bitki örtüsü ile kaplıdır Gölde bulunan alabalık yı benekli mercan balığı avı, Ücrete bağlanarak denetim altına alınmıştır Kış aylarında göl çevresindeki ormanlarda tavşan, karaca, yaban domuzu avlanmaktadır Göl çevresindeki 7600 m’lik yol, orman içi yürüyüş sporu için çok elverişlidir Yedigöller, Bolu’nun önde gelen turistill yörelerindendir Göynük’ün 27 km doğusunda bulunan ve Yedigöller’i kapsayan 55( hektarlık alan, milli park yapılmıştır Büyük Göl, Küçük Göl, Nazlı Göl (Şelale Gölü), Sazlı Göl, Derin Göl, Aşağı Göl ve Ortz Göl adlarını alan Yedigöller, iki plato üzerinde yer almaktadır Yedigöller’in çevresi ku rıılarla kaplıdır İldeki termal turizminin başlıca kaynak¬larını, Bolu il merkezinin 5 km güneyind bulunan Aladağ’ın eteklerindeki iki su kaynağı oluşturur Yörede Büyük ve Küçük kaplıca adı verilen iki tesis ile Bolu İl Ozel ldaresi’nce yaptırılan bir termal otel vardır Ayrıca Düzce’de Efteni Kaplıcası, Mudurnu’nun 5 km doğusundaki Babas Kaplıca ları, Seben’in 14 km güneyindeki Bağlun’ Kaplıcaları, ilin bellibaşlı termal kaynaklarıdır Karadeniz kıyısındaki Akçakoca, çevre illerin, özellikle Ankara’lı turistlerin ilgi gösterdikler |
|