Grafit,alm.Graphit M,Fr.Graphite (m) ,İng.Graphie.

GRAFİT

Grafit,ALMGnaphit m, FrGraphite (m) İngGraphite Karbon elementinin hegzagonal kristal yapıya sahip allotropuKarbonun diğer allotropu olan elmasın tersine,yumuşak ,yağlı ,koyu gri ile siyah arası parlak bir rengi ve pul pul bir görünüşü vardır

Grafitin X ışını ile analizleri,içindeki karbon atomlarının paralel düzlemler içinde hekzagonal biçimde dizildiklerini göstermiştirGrafitte Karbon atomlarının meydana getirdikleri düzlem içerisinde bağlar kuvvetlidirDüzlemler arasında ise bağlar zayıftırBunun sonucu olarak kaygan ve pul pul bir davranışı görülürGrafit tabakaları içinde C-C bağ uzunluğu ,0,134 mm ( 0,134x 10 m) kadardırBu da antrasendekinin aynı olmaktadırGrafit yapısında aromatik hidrokarbonlarda olduğu gibi,iki tip elektron vardırG (sigma) elektrionları ikişer ikişer lokalize (sp2) çift bağlar meydana getirirler(pi) elektronları ise C6 halkalarından meydana gelen düzlemler arasında serbestçe hareket ederlerBunun bir sonucu olarak grafit elektriği iletir

Grafit bir cismin kullanma alanının özelliklerine nasıl bağlı olduğuna güzel bir misaldirDüzgün grafit kristalleri birbirleri üzerinde kolayca kayabildikleri için,tek başına veya bir sıvı içinde süspansiyon halinde çok uygun bir lübrikant (yağlayıcı ) olarak kullanılırGres veya yağın tersine saf grafit yapışkan değildirBu sebeple toz,kum, ve kir tutmazKorozyona yol açmazBisikletler ve kilitler için ideal yağlayıcıdır

Grafit katmanları sürüldükleri yüzeyden silinebilirlerBu münasabetle değişik oranlarda kil ile karıştıralarak çeşitli sertlikte "kurşun" kalem yapımında kullanılır

Grafitin erime sıcaklığı olduğundan ,ateşe dayanıklı refrakter malzeme yapımında kullanılırKırılganlığını azaltmak için içerisine kil ve diğer silikatler bağlayıcı olarak katılırÇok ve diğer silikatler bağlayıcı olarak katılırÇok yüksek sıcaklıklarda kullanılan potalar bu malzemeden yapılırElektriği iletmesinden ve yüksek sıcaklığa dayanıklılığından istifade edilerek elektrik fırınlarından elektrot olarak kullanılır

Edward Acheson ,tabiatta bulunandan daha kaliteli grafitin,granüle antrasit kömürüne,az miktarda kum veya demir oksit katılarak hazırlanan karışımın,direnç tipi bir elektrik fırınından ısıtılması yoluyla elde edilebileceğini bulduGrafit fırını yüklenirken,elektrotların seviyesine kadar kömür doldurulurSonra orta çekirdek olarak iki elektrot arasına iyi sıkıştırılmış bir kok tabakası yerleştirilirBunun üzerine bir miktar daha kömür,en üste ise kum ve karbon konulurElektrik akımı verilince yüksek direnç sebebiyle sıcaklık yükselirKömürün büyük bir bölümü 24 ile 30 saat içinde grafite dönüşür

Yukarıda anlatılan şekilde bir fırında ortadaki kok tabakasını çevreleyen kısma yüzde 56 silis kumu,yüzde 35 kok,yüzde 7 ahşap talaşı ve yüzde 2 tuz konulursa aşındırıcı olarak kullanılan silisyum karbür (SİC) elde edilirBurada kok ve silis kumu arasında yüksek sıcaklıkta şu reaksiyon vuku bulur

Ahşap talaşı,karışımın gözenekli olmasını ve karbon monoksidin kolayca kaçmasını sağlarTuz,gayrisafiyetin bir bölümüyle reaksiyona girerek kolayca buharlaşabilen klorürleri meydana getirirAcheson ,bu yoldan elde edilen aşındırıcı tozun,karbon ve korundum ( korendon) bileşiminde olduğunu zannettiği için,karborundum adını vermiştirElektrik fırınlarında elde edilen diğer ürünler; Asetilen gazı elde edilmesinde kullanılan kalsiyum karbür,karbon tetraklörür ve yüksek alaşımlı çeliklerdir

Kaynak;Yeni Rehber Ansiklopedisi 8cilt 107 sayfa, frmsinsinet için derlenmiştir

Grafit, yumuşak, yağlı, kâğıtta iz bırakan, siyah renkli bir katı maddedir Grafit, yağ haline getirilip makinelerde, çalışan parçaların birbirine sürtünürken aşınmasını azaltmak ya da engellemek amacıyla yağlayıcı olarak kullanılır Kurşun kalemlerin içindeki uç da, içine kil katılarak biraz sertleştirilmiş grafittir Grafitin elde edildiği başlıca yerler Sri Lanka, Sibirya, Kuzey Amerika Meksika ve Avusturya'dır Grafit yapay olarak da hazırlanabilir; bunun için kokkömürünün çok yüksek sıcaklıklarda işlenmesi gerekir Grafit çok yüksek sıcaklıklara dayanabilir, ayrıca çok iyi bir elektrik iletkenidir Bu nedenle, çamaşır makinesi ve elektrikli süpürge gibi aygıtlardaki elektrik motorlarının fırçaları grafitten yapılır Son dönemlerde, uzay kapsüllerinin ısı kalkanlarının yapımında da grafitten yararlanılmaya başlanmıştır







Hem elmas, hem de grafit kristal yapılıdır, ama kristalleri farklı biçimlerdedir Aynı maddenin değişik kristal biçimlerine allotrop denir; allotrop sözcüğü değişik biçim anlamında Yunanca iki sözcükten gelir Elmas ve grafit, karbonun allotroplarıdır Elmasta her karbon atomu, dört başka karbon atomuna bağlanarak üç boyutlu katı bir yapı oluşturur; grafitte ise karbon atomları, üst üste yığılmış geniş, yassı levhalar oluşturacak biçimde, iki boyutlu düzlemde birbirlerine bağlanmıştır Bu levhalar birbirlerinin üzerinden kolayca kayar; grafitin iyi bir yağlayıcı olma özelliği de bundan kaynaklanır Grafitin kâğıt üzerinde iz bırakmasının nedeni de, bu ince atom levhalarının grafitten ayrılarak kağıdın üzerinde birikmesidir Karbonun öteki biçimlerinin, belirgin, kendilerine özgü bir yapısı ya da biçimi yoktur Grafitin düzlemsel yapısına grafin denir
Genel özellikleri

• Kimyasal bileşim: C
• Kristal sistemi: Hekzagonal
• Kristal Şekli: Düz, levhamsı kristal şeklinde olıup, özşekilli grafit kristallerine doğada nadiren rastlanır Çoğunlukla toprağımsı agregatlar şeklinde görülür
• Sertlik: 1-2 (Mohs)
• Özgül ağırlık: 2,23
• Dilinim: C atomları birbirleriyle kovalent tipi kimyasal bağlarla bağlanarak levhamsı düzlemleri oluşturur