Portföy Yönetiminde Risk Türleri

Geleneksel teoriye göre portföyün riski, yatırımdan beklenen getirinin önceden belli olmaması ile ortaya çıkmaktadır Menkul kıymetin riski geçmiş dönemlerdeki getirilerinin standart sapmaları ile ölçülürRiskin meydana gelmesine neden olan etkileri iki grupta toplamak mümkündür

• Sistematik Risk
• Sistematik Olmayan risk

1)Sistematik Risk

Sistematik risk tüm yatırım fırsatlarında olan risktirMenkul kıymetlerin getirilerinde meydana gelen değişmeler, piyasadaki tüm varlıkların fiyatarını aynı zamanda etkileyen faktörlerden etkilenen kısımdır Bu riskin kaynakları ekonomik, politik ve sosyal çevredir Bu bağlamda sistematik riskin kaynakları aşağıda alt başlıklar halinde verilmiştir:
a) Faiz Oranı Riski : Piyasada faiz oranında meydana gelen değişmeler menkul kıymetlerin fiyatlarında değişmelere yol açar Piyasada faiz oranları yükseldikçe menkul kıymetlerin fiyatları düşer Faiz oranı riski, piyasa faiz oranının yükselmesi veya düşmesi olasılığı şeklinde ifade edilmektedir Faiz oranındaki değişmeler faiz getirisi olan menkul kıymetlerin piyasa fiyatını ve verimini etkilemektedir Tüm menkul kıymetlerin fiyatı aynı derecede etkilenmemekle birlikte, etkilenme yönleri aynıdır Faiz oranı riski, özellikle sabit faizle borçlanmayı sağlayan menkul kıymetler için önemli bir risktir
b)Satınalma Gücü Riski: Paranın satınalma gücü düştükçe menkul kıymetlere olan talep de düşebilir Özellikle enflasyon dönemlerinde menkul kıymetlere yatırım yapan yatırımcıların getirilerinde bir azalma gözlemlenmektedir Satınalma gücü riski, fiyat düzeyinin yükselmesiyle paranın satınalma gücündeki kayıplar olarak tanımlanmaktadır Bu risk, yatırımcıların parayla ifade edilebilen kıymetlerinin enflasyon nedeniyle satın alma gücünde meydana gelen kayıp olarak ifade edilir Satın alma gücündeki bu azalma, dolaylı olarak sabit para birimiyle hesaplanan menkul kıymet getirisini azaltmaktadırBundan dolayı yatırım, paranın satınalma gücündeki azalmaya bağlı olarak, olası getiri değişikliği ile karşı karşıya demektir Enflasyon dönemlerinde bir taraftan dağıtılan kar payı miktarı artarken, diğer taraftan ortaklığın iktisadi varlıklarının en azından reel değerini koruması, satınalma gücü riski sebebiyle hisse senetlerine yatırım yapan yatırımcıların zarar görmesini engeller Bu nedenle enflasyon dönemlerinde, tasarrufların reel değerinin korunabilmesi açısından hisse senetlerine yatırım yapılması önerilir Bu riskten en çok tahviller etkilenmektedir Çünkü tahvili çıkaran firmalar enflasyon dönemlerinde ana para ve faizi daha düşük değerli paralarla öderler Ancak hisse senetlerinin getirisi enflasyonla birlikte artış eğilimi gösterebilirler
c)Piyasa Riski: Firmanın kazanç gücünde bir değişiklik olmaksızın tamamen hisse senedi piyasasında ortaya çıkan değişimlerden oluşurBu risk, politik ve ekonomik belirsizlikten ortaya çıkabilir
Genelde ekonomik nedenlere dayanmayan değişmeler, menkul kıymetleriinin satışlarını olumsuz yönde etkilemektedir Piyasada siyasi nedenlerden dolayı psikolohik faktörler menkul kıymetlerin fiyatlarını olumsuz yönde etkileyebilirler
d)Kur Risk: Yabancı para ile yapılan yatırımlarda, paranın değerinin düşmesi sonucunda ortaya çıkan risktir
2) Sistematik Olmayan Risk

Bir işletmenin veya bir sektörün yapısına bağlı risk türleridir Sistematik olmayan risklerin kaynaklarını 4 grupta toplamak mümkündür

• Finansal Risk
• Yönetim Riski
• Endüstri Riski
• Faaliyet Riski

a)Finansal Risk: İşletmelerin finansal yükümlülüklerini yerine getirememesi veya iflas etmesi olasılığıdır Finansal risk, hisse senetlerini tahvillerden daha fazla etkilemektedirÇünkü tahvil nedeniyle katlanılan faiz yükü, işletme hangi durumda olursa olsun öncelikle ödenecektir Ancak faiz borcunun yüksek olması, hisse senedi sahiplerine ayrılacak kar payı tutarını olumsuz yönde etkileyecektir Piyasada değişik endüstrilere ait işletmelerin menkul kıymetlerinden oluşturulacak iyi bir potföyle finansal risk azaltılabilmektedir
b)Yönetim Riski : İşletmenin kötü yönetilmesi sonucu zarar etmesi olasılığıdır
c)İş Riski : İşletmelerin aktiflerinin dağılımı ile ilgilidir Özellikle sabit giderlerin aktifleri içinde ağırlığı faaliyet riskini yakından ilgilendirmektedir
d)Endüstri Riski : Endüstrilerde meydana gelen değişmeler, ekonomik sebeplerden olduğu gibi bazı yasa ve tutumlardan meydana gelmektedir Bu değişmeler endüstrilerde dalgalanmalara neden olabilir
ekoistnet