Karışımların Ayrılması- Karışımların Ayrılması Kimya Dersi Konu Anlatımı İçerik

Hepimiz güncel yaşantımızda çeşitli yanlışlar, hatalar yaparak birçok maddeleri karıştırırız Bunlara basit bir örnek vermemiz gerektiğinde, kara biber ile tuzun veya şekerin karışması aklımıza gelebilir Toplu iğnelerin bir çarpma sonucu yere dökülmesi gibi karışımların ayrılması işlemlerinin nasıl yapılacağını düşünürüz

Ayrıca şu karışımları birbirinden nasıl ayırırsınız?

* Demir tozu - kükürt karışımı nasıl ayrılabilir?

*Saman ve buğday karışımından buğdayı nasıl ayırırsınız?

*Tuzlu sudan tuz nasıl ayrılabilir?

*Alkol -su karışımını nasıl ayırırsınız?

*Zeytin yağı ve su karışımı nasıl ayrılır?

*Tuz ve şeker karışımını nasıl ayrıştırırsınız?

a - Elektriklenme İle Ayırma

Saçlarımızı bakalit bir tarak ile tararken, naylon veya orlondan yapılmış giysilerimizi giyinir veya çıkartırken bazen bir elektriklenmeden dolayı kıvılcımların çıktığını özellikle geceleri görmüş olabiliriz Bu olayın nedeni ise sürtünme ile oluşan az miktardaki elektrik yüküdür Bu tür bir tehlikesiz elektrik yüklenmesi ile bazı maddelerin ayrılması mümkün olabilir

Deney: Katı - Katı madde karışımının elektriklenme ile ayrılması

Araç - Gereç:

1 adet Tarak

Ebonit çubuk

Küçük kumaş parçası

Dosya kağıdı

Kuru tuz

Kuru kırmızı biber

Kuru kara biber

Deneyin Yapılışı:

*Kuru olarak hazırlanan yemek tuzu ve kara biberden bir miktar alınıp, deney masası üzerine dökerek karıştırınız

*Ebonit çubuğunuzu veya tarağınızı kumaş parçasına 4 - 5 kere çok hızlı bir şekilde, sürterek cubuk v tarağın elektriklenmesini sağlayınız

*Çubuğunuzu karışıma değmeyecek şekilde yaklaştırınız

*Çubuğunuzu karışımda çekiniz Başka bir kağıt üzerine getirip tarağı hafifçe silkeleyiniz Bu işlemleri birkaç kere daha yapınız

*Deney sonunda çubuk veya tarak ile karışımı karıştırınız

b - Mıknatıs İle Ayırma:

Günlük yaşantımızda kullandığımız birçok maddenin mıknatıslanma ve mıknatısla çekilme özeliğini görürüz Bu özelliği kullanarak karışım içindeki maddeleri ayırmamız mümkün olur Mıknatıslanma özeliği Fe, Ni, Co vb maddalerde görülebilmektedir

Deney: Katı - Katı madde karışımının mıknatıs ile ayrılması

Araç - Gereç:

1 adet büyüteç

1 adet mıknatıs

Demir tozu

Kükürt

Deneyin Yapılışı:

*Demir Tozları ile kükürt tozlarını bir kağıdın üzerinde iyice karıştırınız

*Karışıma elinizdeki mıknatısı yaklaştırınız

*Mıknatısı karışıma yaklaştırmadan önce mıknatısın uçlarını ince bir kağıt ile kapatırsanız, demir tozlarının çekilişini daha rahat görürsünüz

*Mıknatısın üzerinde toplanan demir tozlarını ayırmak, temizlemek çok zor olabilir Kısmen temizlenen mıknatısı karışıma tekrar yaklaştırmak suretiyle ayırma işleminin tam olmasını sağlayınız

*Mıknatıs üzerine koyduğumuz kağıdı aldığınızda tam olarak mıknatıs temizlenmiş olur

*Aynı şekilde yere dökülen, toplu iğnelerin bir mıknatıs ile toplanması olayının da aynı olduğunu bilmeniz gerekir

*Magnetik ve elektrik alandan etkilenen metallerden bazıları : Demir, Nikel, Kobalt

Bu iki ayırma işlemlerinde kullanılan yöntem yukarıda belirtilmeyen, madde özelliklerinin dışında bir özellik olmaktadır Bunun nedeni maddelerin belirgin özelliklerini biliyor isek bu özellikleri de kullanarak ayırmaişlemlerinin yapılabileceğini belirtmek için bu örnekler verilmiştir Mutlaka genel özellik kullanılacak diye bir şart yoktur Önemli olan madde özelliklerini iyi bilmek ve maddeleri tanımaktır

c - Öz Kütle Farkı İle Ayırma

Maddelerin özelliklerini incelediğimizde, öz kütlenin maddeler için ayırt edici bir özellik olduğunu belirlemiş idik Öz kütleleri farklı katıların birbirinden ayrılması değişik şekillerde gerçekleştirilebilir Buğday içerisinde taş ve kum tanecikleri var ise bu karışım öz kütle farkından ayrılır Bu taşlı buğday geniş bir tepsi içine konur Tepsi içindeki karışımın zıplatılarak buğdayın hafif olmasından dolayı tepsinin kenarlarına doğru yayılıp yere düşmesi taş ve kumların ortaya doğru toplanması kalanın da tamamen temizlenmesi ise karışımın su içerisine atılması ile olur Taş ve kum taneciklerinin öz kütleleri büyük olduğu için suyun dibine çöker Buğday taneleri suyun üstünde yüzer, üstten buğday taneleri alınır Buğday taneleri ile taş taneleri tamamen ayrılır Bu ayırma yönteminin uygulanabilmesi için katı maddelerin sıvı içerisinde çözünmemesi ve katı maddelerden birinin öz kütlesi sıvının öz kütlesinden büyük diğer maddenin ki ise küçük olmalıdır

dDamıtma

Kaynama noktaları faklı sıvıları birbirinden ayırmak için kullanılırSaf su elde etmede,petrol ürünleri üretiminde,alkol ve bitkisel yağ üretiminde kullanılan bir yöntemdirHam petrol damıtılarak benzin,mazot,gaz yağı ,asfalt,fuel-oil elde edilir