Alkolizm-Aşırı Alkol Kullanımı

Alkolizm

Alkolizm, Alkollü içkilere kişinin fiziki ve psikolojik sağlığına zarar verecek şekilde olan tutkunluk Alkolizm sorunu olan kişiye alkolik denir Alkolik, alkolün kendisine zararlı olduğunu bildiği halde içmekten, kendini alamayan kişidir Alkolizm alkol alımının bağımlılığa dönüştüğü hastalıktır, normal içki alımı alkolizm değildir

Genellikle alkole karşı düşkünlüğün başlaması, sinir gerginliğini yok etmek için içme ihtiyacının duyulmasıyla olur Bunun arkasından yalnız olunduğu zaman alkole meyil ve uzun sarhoşluk devreleri gelir Normal alkol alımının üzerinde, uzun süre boyunca yüksek oranlarda alkol alımı gerçekleşir

Alkole alışkanlık kazanmış kişinin kontrolü kaybetmesi ve davranışlarını özürlerle kapatmak istemesi kritik devrede olduğunun işaretleridir Saldırgan olur, içki depolar ve sabahları alkol alma alışkanlığını kazanır Bu noktadan sonra işini de ihmal etmeye başlar ve kendisinde titremeler, düşünme yetersizliği baş gösterir Alkol alışkanlığının soya çekime bağlı olduğu söylenmişse de bugün bütün dikkatler olayın psikolojik ve sosyal (toplumsal) sebeplerine çevrilmiştir

Alkolizm ve aile hayatı

Çoğu uzmana göre alkolizmin kökeni, annenin çocuğu fazla koruyucu ve zevke düşkün olduğu bozuk aile düzeninde yatmaktadır Bozuk aile düzeninden toplum içine çıkan genç, hayal kırıklığına uğramakta ve insanlara kızıp küsmekte ve hatta depresyona itilmektedir Bütün bunlarda son çare alkolde aranmaktadır Hayal kırıklıklarının ve sinir gerginliklerinin ortadan kaldırılması için alkolün seçilmesinde, babanın da alkol sorunu olan biri olmasının büyük etkisi vardır

Kişilik ve alkolizm

Öteden beri tartışılan bir konu alkoliklerin ortak özelliklerinin bulunup bulunmadığıdır Çok değişiklik göstermekle birlikte ekseri alkoliklerde genellikle şu özellikler bulunur:

1 Gözle görünür bir samimiyet ve kaynaşmanın altında derin bir güvensizlik ve insanlardan uzak durma
2 Can sıkkınlığı ve yalnızlık hissi olarak ortaya çıkan depresyon hali Bu sırada intihar sık sık akla gelen bir fikirdir
3 Alkolik devamlı isteklerde bulunur Başkalarının onun ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılamasını çok tabii bulur
4 Alkolik, ailesine ve arzularını yerine getirmeyenlere karşı merhametsiz ve çoğunlukla saldırgandır

Alkolün etki ve zararları

Alkollü içkiler tesirlerini ihtiva ettikleri etil alkol ile sağlarlar Bu maddenin az miktarı (kan seviyesi 100-200 mg/cc iken) zahiri olarak (görünüşte) canlılık sağlar zannedilirse de daha çok alınır ve 200-300 mg/cc kan seviyesine ulaşırsa depresyon ve fiziki güçlerin yönlendirilmesinde güçlükler ve azalmalar olur Kişiye ve bünyeye göre değişmekle beraber miktarın daha da arttırılması ve 500 mg/ccyi bulmasıyla nefes alma güçleşebilir ve hatta ölüme sebebiyet verebilir Bunlar alkolün birden alınmasında ortaya çıkan belirtilerdir Devamlı alanlarda ise vücut işleyişinde kalıcı bozukluklar olur

Alkoliklerin en az 1/4i karaciğer yetersizliği, beslenme yetersizliği ve mide rahatsızlıklarıyla karşı karşıyadır Psikolojik durum bozuklukları ise bunlarda çok daha yaygındır

Alkolizmin erken devresinde hastalar ekseri normal ağırlıktadır veya kilo fazlalığı vardır İleri devrelerinde gözle farkedilen bir zayıflama görülür Hastalar iyice zayıfladıklarından sık sık enfeksiyon hastalıklarına yakalanırlar İştahları yoktur ve iştahlarının olmayışının sebebi; hem alkolün merkezi sinir sistemine hem de bağırsak kanalına yaptıkları zararlı tesirlerdendir Vitamin B12 ve folik asit eksikliği sebebiyle alkoliklerde kansızlık başgösterir En hafif vakalarda bile karaciğerde toksik (zehirli) yağ birikimi olur Bazı hastalarda alkolik hepatit (karaciğer iltihabı) ortaya çıkabilir Müzminleşmiş alkol alımı, karaciğer sirozuna sebebiyet vermektedir Bilhassa günde 80 gram alkol alanlar (ve daha fazlasını alanlar) bu tehlikeye maruzdurlar Günde 160 gr alanlarda ise tehlike son derece fazladır Östrojen denilen ve kadınlarda erkeklerden daha yüksek yoğunlukta bulunan bir hormonun yıkımı karaciğerde olur Alkoliklerde karaciğer harabiyeti sebebiyle bu hormonun yıkımı azaldığından kandaki konsantrasyonu yükselir ve erkek alkoliklerde erkeklik hislerinin azalmasına sebebiyet verir

Midede asit salgılanmasını arttırarak mide ve onikiparmak barsağı ülserlerinin gelişmesine yol açabilir Akut gastritlere (had mide rahatsızlıklarına) alkol alanlarda sık sık rastlanmaktadır

Uzun seneler devamlı alkol alanlarda müzmin pankreas iltihapları ortaya çıkar ve sık sık bu hastalığın tekrarlaması sonucu tam bir pankreas yetmezliği gelişir Tam pankreas yetmezliği ise alınan gıdaların sindirimini ve bağırsaklardan emilimini bozar Vücutta vitamin yetersizlikleri başgösterir Şeker hastalığının ortaya çıkışını kolaylaştırır Ayrıca böbreklerde de toksik etki yapıp nefrite yol açabilmektedir Çok mühim bir tesiri de çevre sinirlerine olan toksik tesiri ve bunun sonucu polinevrit denilen sinir iltihaplarına sebeb olmasıdır

Alkol, kalp hastalarına da negatif (olumsuz) etki eder, kalp kasları önce hacim genişlemesine uğrar ve sonra kalp yetmezliği meydana gelir Koronerler (kalbi besleyen damarlar) de spazma ve göğüs ağrılarına sebeb olur Alkol genel olarak damar sertliğini hızlandıran faktörlerdendir Alkoliklerde ruhi bozukluklara da rastlanır Kronik alkolizmde zeka geriler Öğrenme kapasitesi zayıflar ve hafıza kusurları ortaya çıkar

Ani alkol hastalığı, yani aşırı sarhoşluk halinde şok durumu ortaya çıkmazsa bir tedavi gerekmez Şok ortaya çıkarsa hemen hastane bakımı gerekir Müzmin alkol hastalığında ise tehlike çok ciddidir ve çeşitli usüllerle tedaviye çalışılır:

1 Antabuse adlı ilaç, alkollü içkiyi kullanma halinde son derece tesirli etkiler meydana getirir Bu şekilde alkolün kendisine yaramadığına inanan kişi alkolden soğur İlacın tesirli olması için düzenli olarak her gün alınması gereklidir Antabuse tedavisinin mutlaka uygun bir klinikte ve yetkili doktor kontrolünde yapılması (en azından başlatılması) hayati ehemmiyeti haiz bir husus olduğu unutulmamalıdır

2 Alkolün pençesinden kurtulanların pek çok ülkede kurduğu alkoliklere yardım “Anonim Alkolikler” (Alcoholics Anonymous) teşkilatı hem alkolden kurtulmada hem de alkole dönmeme savaşında kişilere yardım etmektedir

3 Psikoterapi (ruhsal tedavi)nin de tedavi edici nitelikte olduğu son zamanlarda kanıtlanmıştır

Tarihçe

* 8 bin yıl önce Mezopotamyalıların arpayı ekmek yapmak için ilk ıslah etmesiyle bira yapımı başladı
* 6 bin yıl önce Sümerler, Godin Tepelerinde (Batı İran ve Anadolu) bira ve şarap içiyorlardı
* Paleolitik çağda fermente edilmiş meyve, tahıl ve baldan alkol yapılıyordu
* :-):-):-):-)nol, Yunanca Methy ve Sanskritçe Madhu kelimelerinden gelir ve bal, sarhoş eden madde anlamına gelir
* Alkol kelimesi Arapçadan gelmektedir
* Distilasyon, İS 8 yyda Arabistanda başlamıştır

Alkolizmin Kliniği

* Alkolizm, davranışsal bir bozukluktur
* Tekrarlayıcı olarak fazla miktarlarda alınan alkole bağlı problemler gelişmesi anlamına gelir
* Alkolik, kötü sonuçlar doğurmasına rağmen, kompulsif bir biçimde alkol içmeye devam eder
* Alkolizmde, alkol alımının sınırlanması ile ilgili kontrol kaybolmuştur

İnsanlar neden içiyorlar?

- Zevk almak
- Duygudurumu düzeltmek
- Stresle başa çıkmak
- Alkol içme arzusu (craving, aş erme)

Alkoliğin hayatı

* İçenlerle arkadaşlık eder, evlenir
* İçmek için her zaman neden vardır: mutluluk, neşesizlik, gerginlik vs
* İçme fırsatları sonsuzdur: maç, av, parti, tatil, doğum günü vs
* Alkolizm ilerledikçe problemler artar, yalnız içmeye başlar, gizlice içer, şişeleri saklar, durumun ciddiyetini saklamaya çalışır
* Suçluluk duygusu gelişir, suçluluk ve pişmanlık duygularını bastırmak için daha çok içmeye ve sabahları kalkınca içmeye başlar

Alkolizmde kısır döngü

Suçluluk ve anksiyete nedeniyle daha çok alkol alır, alkol aldıkça anksiyete ve depresyon derinleşir ve şu belirtiler ortaya çıkar: Uyku kalitesinde bozulma, gece uyanmalar, depresif duygudurumu, huzursuzluk ve sıkıntı hisleri, panik nöbetleri, göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes almada zorluk ……

Alkolizmde fiziksel bulgular

- Arkus senil gözün kornea tabakasında yağ halkası
- Acne rosecea : kırmızı burun
- Palmar eritem: avuç içinde kırmızılık
- Asteriks Elde flapping tremor (büyük amplitüdlü titreme)
- Sigara yanıkları: parmak, göğüs vsde
- Morarıklıklar (düşme ve çarpmalara bağlı)
- Hepatomegali (karaciğer büyümesi), karın ağrısı
- Spider anjioma
- Periferik nöropati (el ve ayaklarda his kusurları, uyuşma vs)
- Kan tetkiklerinde anormallikler: GGT, MCV, AST, ALT, ürik asit, trigliseritler, üre yükselir

Doğal gidiş, cinsiyet farkı

Erkeklerde daha erken başlar (20 civarı), sinsi gidişlidir, 30 yaşından önce problemleri farketmek zordur 45 yaşından sonra başlama nadirdir

Kadınlarda başlangıç daha geç olur, depresyon daha sıktır

Alkolizm tipleri

Gamma tipi alkolizm: Çok aşırı miktarda alkolün aralıksız biçimde alındığı epizotların yaşandığı, ama aralarda alkol alınmayan dönemlerin olduğu alkolizm tipi Örneğin kişi günler boyunca sızıncaya kadar alkol alıp ayılır ayılmaz içmeye devam eder Sağlık durumu nedeniyle içemez hale gelince birkaç gün hasta yatar, daha sonra 1-2 hafta alkol almaz ve sonra herşey yeniden başlar Bu kişilerde temel problem alkol alımı ile ilgili kontrol kaybıdır, yasal ve sosyal problemler ön plandadır Bunun tersine “Fransız tipi alkolizm”de kişi sürekli olarak fazla ama aşırı olmayan miktarlarda alkol alır, alkol kullanımı bir hayat tarzı haline gelmiştir Herhangi bir nedenle alkol içmeyi durdururlarsa alkol yoksunluğuna girebilirler Uzun vadede sağlık problemleri ortaya çıkar

Tip A-B ya da 1-2: Erken yaşlarda başlayan, ailede alkolizm öyküsünün varolduğu, antisosyal kişilik bozukluğu ile birlikte sık görülen kötü gidişli alkolizm ve daha geç yaşta başlayan, aile öyküsünün olmadığı, daha çok depresyonun eşlik ettiği, daha iyi gidişli alkolizm tipi

Komplikasyonlar (alkolizmin sonuçları)

Sosyal:

Boşanma, terkedilme
İş sorunları, devamsızlık
Ev-iş-trafik kazaları
Adli problemler

Tıbbi:

1Akut sorunlar
2Kronik sorunlar
3Yoksunluk belirtileri

Karaciğer harabiyeti, kardiyomiyopati (kalp büyümesi), anemi (kansızlık), yüksek tansiyon, trombositopeni (pıhtılaşma sağlayan hücrelerde azalma), miyopati (kas yıkımı), kanser, teratojenite (anne karnındaki bebekte anormallikler), pankreatit (pankreas iltahabı), pnömoni (zatüre), merkezi sinir sistemi bozuklukları (retrobulbar nörit,Wernike-Korskof Sendromu ve bunaması, serebeller atrofi)

Alkol Yoksunluğu belirtileri

Otonomik hiperaktivite (terleme, nabız 100ün üstünde)
titreme
uykusuzluk
bulantı ve kusma
geçici halusinasyon ve ilüzyonlar: alkolü bıraktıktan sonra 1-2 gün içinde görülür
psikomotor ajitasyon
anksiyete
grand mal konvülzyonlar (epileptik nöbetler): alkolü bıraktıktan sonra 2 gün içinde görülür

Deliryum tremens: Uzun süre fazla miktarda alkol alan kişilerde alkolü kestikten 2-3 gün sonra ortaya çıkabilen, ölüm riski taşıyan bir tablodur

Bilinç ve konsantrasyon bozukluğu, görsel halusinasyonlar (gerçekte var olmayan şeylerin görülmesi), bulunduğu zamanı ve yeri karıştırma ile kendini belli eder, hızlı başlayıp dalgalı bir seyir gösterir

En sık eşlik eden psikiyatrik bozukluklar:

- Majör Depresyon: Alkol bağımlılarının %30-50sinde görülür
- Anksiyete bozuklukları: %30 sıklıktadır Erkeklerde sosyal fobi, Kadınlarda agorofobi sıktır
- İki uçlu duygudurum bozukluğu (manik depresif b)
- Diğer madde bağımlılıkları: başta sigara olmak üzere esrar vs
- Kişilik Bozuklukları: antisosyal ve sınırda kişilik bozuklukları

Alkolizm tedavisi

* Alkolikler tedavi için başvurduklarında genellikle dibe vurmuşlardır yani sağlık, aile, meslek, sosyal yaşam vb yönlerden büyük kayıplara uğramış ve çaresiz duruma düşmüşlerdir Bu hale düşmeden pek çok alkolik bu zevki terketmeye yanaşmaz, ya da buna karar verse de kolayca vaz geçer Önemli olan bu denli kayba uğramadan bu kısır döngüyü durdurmaktır Bu nedenle kişinin alkolik olduğu yani alkol karşısında zayıf, hatta alkolün esiri olduğunu farkedip kabullenmesi düzelmenin başlangıç noktasını oluşturur Erken dönemdeki alkoliklerin bu gerçeği farketmeleri için “motive edici görüşmeler” yapılır
* Alkolizm tedavisi yoksunluk belirtileri kalktıktan sonra başlar
* Hedef ayıklıktır (sobriety): Eşlik eden psikiyatrik bozuklukların ayırıcı tanısı ve tedavisi için de bu önemlidir
* Ekip tedavisi gerekir
* Tedavi hastanın ihtiyaçlarına göre seçilmelidir
* Tedaviden sonra uzun süreli izlem gereklidir Kişi uzun süre hastanede kalsa bile daha sonra izlenmezse alkole dönmesi kolaydır Düzenli aralıklarla görüşmelere ya da kendine yardım gruplarına katılmalıdır
* Nüksler (tekrarlamalar) ilk 6 ayda en sıktır

İlaç tedavileri

* Disulfiram (Antabus)
* Antidipsojenikler:

Naltraxone, Acomprasate

* Seratonerjik antidpresanlar
* Lityum

Psikoterapi

* Sıcak ama biraz otoriter bir yaklaşım gereklidir
* Adsız Alkolikler gibi kendine yardım grupları tedaviye entegre edilmelidir
* Davranışçı-kognitif tedaviler iyi sonuç verir
* Eğitimsel faaliyetler tedavinin önemli bir parçasıdır
* Psikoterapilerde iç görü üzerinde yoğunlaşılmamalıdır Psikanaliz gibi bu türdeki terapiler alkol kullanımını daha da arttırabilir
* Hastanın içinde bulunduğu aile ele alınmalıdır, çünkü alkolizm bir “Aile Hastalığı”dır

TANIMLAMA:

Genellikle alkolizmin tanımı tanımlayan kişiye göre değişir En basit anlamda ve en eski tanımı, kronik ve aşırı alkol alınmasıyla oluşan hastalıktır Bağımlılığın farmakolojik ve psikolojik tanımı, gittikçe artan dozlarda alkol alma isteğidir Ancak bu tanım da çok yeterli değildir, çünkü alkolizm diğer bağımlılıklara pek benzememektedir Afyon bağımlıları, gittikçe artan dozlarda ve sonunda öldürücü miktarda madde ihtiyacı duyarlar, ancak alkoliklerin ihtiyaç duyduğu alkol miktarı tek seferde öldürücü olmamaktadırAlkolizmi tanımlamak için en belirgin sinyal kişinin davranış şeklidir Modern tıp; alkolizmi sebebi bilinmeyen, belirgin anatomik işaretleri olmayan ve alkol bağımlılığıyla ortaya çıkan bir hastalık olarak tanımlar Ayrıca, hem psikolojik hem de fiziksel tıp, alkolizmin bir başka hastalığın, çoğunlukla da psikolojik bir bozukluğun, semptomu olabileceğini söylemektedirler Bu anlamda, alkolizm, kronik, ilerleyen bir hastalıktır ya da psikolojik veya fiziksel bir başka hastalığın belirtisidir

BELİRTİ VE BULGULAR :

• Şunu unutmamak gerekir ki, alkolizm davranışsal bir bozukluktur ve sürekli ve artan miktarlarda alınan alkole bağlı problemlerin gelişmesi anlamına gelir
•Bir alkolik, tüm kötü sonuçlarına rağmen sürekli alkol içmeye devam eder ve bir süre sonra alkol alımını sınırlayamaz bir hale gelir
•Alkolikler genellikle, alkol içen kişilerle arkadaşlık eder, hatta eşlerini bile onların arasından seçebilir
•Alkolik bir insan, içmek için her zaman bir sebep bulur Bu mutluluk, mutsuzluk, gerginlik, üzüntü, neşesizlik olabilir Ayrıca, içmek için her zaman fırsat yaratırlar, maç, av, parti, doğum günü, düğün, sünnet vb
•Alkolizmin ilerledikçe, alkolik kişilerin sorunları da artmaktadır Örneğin, yalnız içmeye başlarlar, çevrelerinden saklayarak gizli içerler, şişeleri saklarlar Bütün bu davranışların sebebi alkolik olduklarını çevrelerinden saklama arzusu duymalarıdır
•Gittikçe artan bir suçluluk duygusu geliştiririler, bu suçluluk duygusu, pişmanlıkla birleşir ve bu duyguları bastırmak için daha çok içmeye başlarlar Hatta sabah kalkar kalmaz içmeye başlarlar
•Alkolizm bir kısır döngüye dönüşür Suçluluğa ve alkolün yaptığı tahribata bağlı olarak kişide anksiyete ve depresyon başlar ve bu yüzden kişi daha çok alkol tüketir Alkol tüketimi arttıkça depresyon derinleşir, kişi uyuyamamaya ya da sızmaya başlar, geceleri uyanır, depresif bir duygu durumu içine girer, kendisini sürekli huzursuz ve sıkıntılı hisseder, panik nöbetleri geçirir, göğüs ağrısı, çarpıntı ve nefes almada zorluk çeker
• Arkus senil gözün kornea tabakasında yağ halkası
•Acne rosecea : kırmızı burun
•Palmar eritem: avuç içinde kırmızılık
•Asteriks Elde flapping tremor (büyük amplitüdlü titreme)
•Sigara yanıkları: parmak, göğüs vb
•Morarıklıklar (düşme ve çarpmalara bağlı)
•Hepatomegali (karaciğer büyümesi), karın ağrısı
•Spider anjioma
•Periferik nöropati (el ve ayaklarda his kusurları, uyuşma vb)
•Kan tetkiklerinde anormallikler: GGT, MCV, AST, ALT, ürik asit, trigliseritler, üre yükselmesi

ETKİLENEN SİSTEMLER:

Alkolün kalbe çok zararlı olduğu bilinmektedir, bir alkolik sadece kalp hastalığına yakalanma riski altında değildir, alkol kalbe direk zarar da verebilir Çoğunlukla, alkolizm, lipid seviyesinin aşırı yükselmesiyle oluşacak damar tıkanıklığı, kalp krizi ve erken ölümle sonuçlanır Eğer alkolizm tedavi edilmezse, hasta kalp hastalıkları yüzünden büyük bir ihtimalle hayatını kaybedecektirAşırı alkol kullananlarda, vücut vitaminsiz kalacak ve özellikle B vitaminin eksikliğinden kaynaklanan hastalıklar başlayacaktır Alkol tüm zihin fonksiyonlarına zarar verecektir Yapılan tüm beyin hücreleri araştırmaları, alkoliklerin beyin hücrelerinin, normale oranla çok daha hızlı bir şekilde yok olduğunu, hatta “hücre deposunun” zamanla tamamen boşaldığını ortaya koymuştur Bu durumda ne yazık ki, hastanın hemen hemen tüm zihinsel faaliyetleri durmaktadır Gastrointestinal sistem de alkolden fazlasıyla zarar gören organ sistemlerinden biridir Alkolizm sonucu, çok ileri düzeyde ülser (mide kanaması ya da delinmesi), ölümcül pankreas problemleri (akut pankreas vb) ve pek çok başka hastalık ortaya çıkabilir Ancak, tüm bunların arasında alkolizm konusu geçince en çok dikkat edilmesi gereken organ karaciğerdirAlkolizm karaciğeri, çok sinsi ve tehlikeli bir hastalık olan sirozla sarar Sirozun ilk basamağı, karaciğer hücrelerinin zedelenerek, yağ zerrecikleriyle dolmalarıdır Karaciğer hücreleri bozulup, yağla kaplandıkça karaciğer büyümeye başlar Eğer, alkolizm devam ederse, yaralar oluşmaya başlar Yaralar gittikçe çoğalır ve sonunda tedavi edilemez hale gelir Siroz ilerledikçe, alkolik çok daha ciddi sağlık problemleriyle karşılaşır Bunlar çoğunlukla, kan zehirlenmesi (amonyak ve bilirubin), iktidarsızlık, kanamalar, bacakların ve bileklerin şişmesi, vücutta asit üretilmesi (içi sıvı dolu bir göbek) olarak ortaya çıkmaktadır Eğer erken teşhis yapılıp, tedaviye başlanmazsa siroz öldürücü bir hastalıktır

ALKOLİZM TEDAVİSİ:

Alkolikleri tedaviye razı etmek zor bir iştir Pek çok alkolik, hastalığını inkar eder Alkolikler tedavi için başvurduklarında genellikle “dibe vurmuşlardır” yani sağlık, aile, meslek ve sosyal yaşamlarından büyük kayıplar vermiş ve çaresiz duruma düşmüşlerdir Bu hale düşmeden önce alkolikler, bu zevki terk etmeye pek yanaşmazlar, ya da buna karar verseler de kolayca vazgeçerler Önemli olan bu denli kayba uğramadan bu kısır döngüyü durdurmaktır Bu nedenle kişinin alkolik olduğu yani alkol karşısında zayıf, hatta alkolün esiri olduğunu fark edip kabullenmesi düzelmenin başlangıç noktasını oluşturur Erken dönemdeki alkoliklerin bu gerçeği fark etmeleri için “motive edici görüşmeler” yapılır

Alkol Tedavisinin Önemli Özellikleri Şunlardır:

•Alkolizm tedavisi yoksunluk belirtileri kalktıktan sonra başlar
•Hedef ayıklıktır (sobriety): Eşlik eden psikiyatrik bozuklukların ayırıcı tanısı ve tedavisi için de bu önemlidir
•Ekip tedavisi gerekir
•Tedavi hastanın ihtiyaçlarına göre seçilmelidir
•Tedaviden sonra uzun süreli izleme gereklidir Kişi uzun süre hastanede kalsa bile daha sonra
•izlenmezse alkole dönmesi kolaydır Düzenli aralıklarla görüşmelere ya da kendine yardım gruplarına katılmalıdır
•Nüksler (tekrarlamalar) İlk 6 ayda en sıklıkla görülür
•Alkol tedavisi, fizyolojik, psikolojik ve sosyal olarak sınıflandırılabilir Çoğu zaman, fizyolojik tedavi, psikolojik tedaviye ek olarak yapılmaktadır Alkol tedavisinde psikoterapi vazgeçilmez bir yöntemdir

KAYNAKLAR:

• Clarck, W: alcoholism: Blocks to Diagnosis and Treatment Am Med 71:275-286,1981
• Johnson B, Clark, W: alcoholism: a challenging physician-palient encounler J Gen Internal Med Vol 4 (Sepl/Oct): 445-452,1989
• VVallace, J: The new disease model of alcoholism wesl J med 152:502-505,1990
• National ınslilule on Alcohol Abuse and Congress on alcoohol and Heallh DHHS: Rockville, MD, 1990
Yazarı Dr M Dambro

Alkolizm Ne Demek

Alkolizm terimi, kronik alkolizmle eş anlamlı olup uzun süreli aşırı içki içilmesine bağlı genel güçsüzlüğü ifade eder Akut alkolizm veya basit sarhoşluk ise, bilinç ve davranışta önceden belirlenebilen değişmeler yaratan ve doza bağlı bir akut alkol entoksikasyonu durumudur Başlangıçta beliren aşırı neşe halini, gittikçe artan bilinç, koordinasyon ve motor fonksiyon bozuklukları izler Yeterince alkol alındığında da uyku, koma ve ölüm baş gösterir Alkolizm, yani kronik alkolizm ise çok daha geniş kapsamlı bir bozukluk olup, alışanda çok şiddetli sosyal ve psikolojik güçlükler yaratır Dünya sağlık teşkilâtı alkolik kişiyi şöyle tanımlamaktadır : «alkol alışkanlıkları göze çarpan bir akıl bozukluğu veya bedensel yahut ruhsal sağlıkları, kişisel ilişkileri ve rahat sosyal ve ekonomik fonksiyonları üzerinde bir etki gösterecek dereceye varan veya böyle bir dereceye varacağını işaretleyen birtakım belirtiler gösteren aşırı içki düşkünleri» Dolayısıyla, alkolizm aşırı içkiyi izler; fakat bu durumun bireylere göre çok değiştiği ispatlanmıştır Önemli nokta, birisinin alkolik olmasının kendisi için aşırı sayılacak miktarda alkol alması demek olduğudur

Tanımlamanın önemli bir yanı ise, «alkol alışkanlığı» dır Düzenli bir biçimde içki içenlerde psikolojik alkol alışkanlığına çok rastlanmasına rağmen alkolik kişideki psikolojik alışkanlık çok geniş kapsamlıdır ve semptomlara, daha da önemli olarak içki arzusuyla ilgili gittikçe artan bir kontrolsuzluğa yol açar Fiziksel alkol alışkanlığı hastalığın nispeten ileri safhalarında belirir, ama şiddetli bir alışkanlığa işaret eder Alkolizm teşhisinde, içkiyi kontrolsüz içme semptomlarının mevcudiyeti çok önemlidir Bunlar, içilen miktarla ilgili olarak kişinin kendisine ve başkalarına yalan söylemesi, alkol ve alkol tedarikiyle aşırı ilgilenmesi, toplantılardan veya zor durumlardan önce ilâve içki içmesi, sarhoşluk sonrası rahatsızlıklarının işini kaybetmesine yol açması, günün erken saatlerinde içki içmesidir İçki içmek kontrolsuz hale geldiği anda alışkanlık artar ve yeni semptomlar belirir Bunlar geçici hafıza boşlukları, ancak ekstra alkol alınarak giderilen sabah titremeleri, mide bulantısı, ayakta dururken güçsüzlük, titreme ve daha ileri fiziksel alışkanlık ve fiziksel komplikasyon belirtileridir Tek tek belirtilerden çok, zaman, para ve ilgi bakımından hastanın hayatının ne kadarının alkole ayrıldığını, hastadan öğrenmek önemlidir Jellinek alkolizmin, çeşitli sistemlerin yer aldığı bir hastalık proçesi olduğu düşüncesine dayanarak bir alkolizm sınıflandırması önerdi Ayrıca etyolojinin, her alkoliğin alkol alma tablosuna göre değiştiğini ileri sürdü Jellinek'in sınıflandırmasına göre alfa alkolizm, «bedensel veya emosyonel bir acıyı giderme amacına yönelmiş tamamen psikolojik ve sürekli bir alışkanlık» tır Alfa alkolizmin kontrolsüzluğa yol açmadığı söylenmektedir Beta alkolizm, , siroz ve polinevrit gibi organik komplikasyonlar mevcut olduğu zaman, fakat ya fizik ya da psikolojik alışkanlık biçiminde başgösterir Gama alkolizmin karakteristikleri, hücre değişimiyle alkole toleransın gittikçe artması, abstinans sendromları, alkol özlemi ve içilen miktarla ilgili şiddetli bir kontrolsüzlüktür Bu, adamakıllı ileri ve en zararlı alkolizm türüdür ve anglosakson ülkelerde en çok bu tip alkolizme rastlanır, Delta alkolizm, gama türüne benzer, fakat kontrolsüzlük bir yana, alkolik birkaç gün için bile alkol almasa, derhal abstinans semptomları belirir İpsilon alkolizm episodik aşırı içki içme, yani dipsomanidir (bkz)

Jellinek'in yaptığı sınıflandırmaya başvurulsun veya vurulmasın, asıl sorun alkol kullandığı saptanan bir kimsede alışkanlık olup olmadığını, daha da önemlisi içilen miktarda kontrolün kaybedilip kaybedilmediğini anlamaktır Alkolizm teşhisi koymanın önemi üzerinde fazla durulmamaktadır Aslında yetenekli olan birçok doktorların dahi gözden kaçırdığı bir bozukluktur Bunun nedeni, bazı doktorların alkolizmi bir hastalık olarak kabul etmemeleri değil, ahlaksal ve sosyal «yüzkarası» düşüncesinin teşhisi gölgelemesidir Alkolizmin yaygınlığını tahmin etmek zordur, alkolik siroz hastalığından ölenlerin sayısına dayanan Jellinek formülü (bkz), sık sık başvurulmasına rağmen, birçoklarına göre gerçek yaygınlığın altında bir tahmin sağlamaktadır Dünya Sağlık Teşkilâtı, Jellinek formülünü kullanarak, İngiltere ve Gal bölgesindeki alkolik sayısını 400,000 - 500, 000 olarak tahmin etmektedir Doğru rakamlar kaç olursa olsun, alkolizm problemi büyüktür ve kamu sağlığının önemli bir cephesidir Alkolizmin etyolojisinde birçok faktör yer alır Alkolizmle ilgili tek faktör ileri süren teoriler, mevcut durumları açıklamamaktadır Kadınlara kıyasla, erkeklerde alkolizme daha çok rastlanır (5:1 oranında) ve çoğunlukla orta yaşa özgü bir bozukluktur Aşırı içki içenler, çoğunlukla aşırı içki içen ailelerden gelirler Alkoliklerin çocukları alkolik olmayan ebeveynlerin çocuklarından daha fazla alkolizme yatkındırlar Kalıtımın büyük rol oynadığı görülmemişse bile, etkisi olabilir; gene de, şimdiye kadar aile katkısının daha önemli olduğu anlaşılmıştır Bazı ırklarla alkolizm arasında belirgin kültürel ve ırksal bağlar vardır İrlanda' lılar çok yatkın, Musevi ve Müslümanlarsa hemen hemen hiç yatkın değildirler Alkolizmin yaygınlığı ülkelere göre çok değişmektedir Fransa ve İtalya'da aynı kapasitede şarap imal sanayileri olmasına rağmen, İtalya'da alkolizm sorunu, Fransa'ya kıyasla çok azdır Bunun nedeni içki içme âdetlerine yüklenebilir, çünkü İtalya'da alkol yemekte içilirken, Fransa'da böyle değildir Alkolizmin komplikasyonları geniş kapsamlıdır Alkoliğin diabetik olması, pankreatit belirmesi ve çok sigara içtiği için bronşit olması ihtimali, alkol kullanmayana nispetle daha yüksektir

Alkolizme bağlı, açıkça tanımlanabilen birkaç psikiyatrik sendrom vardır Düzensiz ve şaşkın bir aşırı faaliyet durumu olan delirium tremens çoğu zaman uzun süreli bir içki içme dönemini izler ve bu sendromlar arasında en çok rastlanılanı budur Wernicke ansefalopatisi (bkz) ve Korsakoff psikozu (bkz), alkolizmde ortaya çıkan vitamin yetersizliğinin birer sonucudur Wernicke ansefalopatisinde okülomotor paralizleri ve konfüzyon durumu vardır Korsakoff psikozunun başlıca belirtileri yer ve zaman bakımından şiddetli oryantasyon bozukluğu, yakın geçmişle ilgili amnezi ve konfabülasyona yatkınlıktır (ayrıca alkolik periferal nöropatinin de buna bağlı olduğu düşünülmektedir) Alkolik hallüsinoz, bazı alkoliklerde görülen ve tam bir bilinçlilik sırasında paranoid karakterli işitme hallüsinasyonlarıyla beliren, ender rastlanan bir psikozdur Bu psikozun nedeni uzun süreli alkol kullanımıdır Alkol bırakılınca hallüsinoz da geçer Alkoliklerde paranoid durumlar (bkz) Baş gösterir Bu durumlarda cinsel kıskançlıkla ilgili delüzyonlara çok rastlanır ve nedenleri alkolikteki cinsel kudretin azalması olabilir Marchiafavas hastalığı (bkz) hızla ilerleyen ve öldürücü bir alkol entoksikasyonu biçimi olup korpus kallosumun iç yanındaki miyelin tabakası zarara uğrar Alkolik demans, alkole özgü bir demans olup bütün diğer demanslar gibi ilerleyici ve düzeltilemez zekâ bozukluğu karakteristikleri gösterir Alkolik hastanın tedavisine, teşhis yapılır yapılmaz başlanır Doktor alkolizm teşhisi koyduğu zaman, alkol kullanımının kesin olarak bırakılmasını hedef alan bir tedavi programı uygulamalıdır İlk adım, mevcut herhangi bir fiziksel veya psikiyatrik komplikasyonu tedavi etmek amacıyla, hastanın fiziksel ve mental durumunu iyice incelemektir Ayrıca karaciğer fonksiyon bozukluğu, vitamin yetersizliği, diabet ve kronik bronşit gibi, tedavisi ve iyileşmesi mümkün durumların değerlendirilmesi ve tedavisi için hastayı hastahaneye yatırmak gerekebilir Yukarda söz edilen spesifik psikiyatrik sendromlar da hastahane tedavisi gerektirir Fiziksel ve psikolojik olan bu komplikasyonlara ender rastlanır ve mevcut olmamaları teşhisi engellememelidir, çünkü alkolizmin ileri safhalarında rastlanan durumlardır Değerlendirme yapıldıktan ve «kandaki alkol temizlendikten» sonra, alkol almamayı destekleyecek yöntemler bulmak gereklidir Psikiyatrik bir hastalıkta, meselâ depresyona sekonder olan alkolizmde, depresyon tedavisi sonucunda, alkol alışkanlığının da giderileceği beklenir Halbuki böyle olmaz Çoğu zaman «semptomatik» görünen alkolizm, böyle değildir; yahut da, başlangıçta böyle olsa bile, alkol alışkanlığı tek başına gelişmiştir Bu yüzden, pratikte alkolizmin tedavisi, kronik ve nüksedici bir bozukluğun tedavisidir Birçok durumlarda, alkolizm kişilik bozukluğuna bağlanabilir, fakat bütün alkolizm vak'alarını bununla açıklamak, «kişilik bozukluğu» teriminin kapsamını anlamsız bir dereceye kadar genişletmek demektir

Geleneksel tek ve grup psikoterapisinin alkolizmde fazla yararı yoktur Sedatiflerden kaçınmalı, trankilizanları ise ancak alkol bırakıldıktan sonra uygulamalıdır Eğer depresyon mevcutsa antidepresanlar kullanılmalıdır Hastanın intihara girişmesi ihtimali daima göz önünde bulundurulmalıdır Alkolikler intihara, alkolik olmayanlardan daha yatkındır Şayet hasta, hastahaneye kabulde uygulanan kriterlere uygunsa, birtakım ihtisas hastahanelerinde tedavisi yararlı olur Bu gibi hastahanelerin birçoğunda motivasyonu (= bu konudaki isteği ya da dürtüsü) kuvvetli hastalar, hangi özel teknik uygulanırsa uygulansın, olumlu, iyimser ve etkin bir grup atmosferine cevap verirler, fakat alkoliklerin çoğunluğunda motivasyon zayıftır Bunlarda alkolizmin nüksetme nispeti de yüksek olur Bu yüzden, disulfuram gibi farmakolojik çarelere başvurulur Eğer hasta alkol alırsa, bu ilaçlar alkole karşı tiksinti yaratırlar Böyle ilaçlar ancak her çare denendikten sonra tatbik edilmelidirler Bütün alkoliklere verilmelerinde bir sakınca yoktur Alkoliklere, Anonim Alkolikler gibi kurumlara (veya meselâ Yeşilay) üye olmaları tavsiye edilmelidir Amerika'da, iki eski alkolik tarafından kurulan bu teşkilât, çok sayıda alkoliğe belki de «resmi» tedavi merkezlerinden çok daha yardımcı olmuştur Bu kuruluşta tedavi, kendi-kendine yardım ve alkolizmi bir hastalık olarak kabul etme esasına dayanır Bir AA üyesi her zaman öbür üyelerin yardımını isteyebilir ve AA toplantılarında grup ruhu, bağlılık, kendini tanıma ve ortak bir sorun karşısında gösterilen ortak bir yardım anlayışı birleşir Alkolik bir hastanın tedavisiyle ilgili olarak, genel bir açıklamada bulunmak gerekirse, her alkoliğin uzun süreli bir problem arz ettiği ve daha özel (esoterik) yöntemlerin denenmesinin yanısıra, temel tedavinin sürekli takviyeyle sağlandığı söylenebilir Devamlı mahkûm olan ve «toplumdışı» kalan, suç işleme alışkanlığı olan alkoliklerin tedavi edilemeyeceklerine inananlar çoktur Ama deneyler aşırı toplumdışı kalanların bile, iyi yönetilen bir ortamda ıslâh edilebileceklerini göstermiştir