Alzheimer Hakkında Soru Ve Cevaplar

Alzheimer hakkında soru ve cevaplar

Alzheimer tüm dünyada 20 milyon kişiyi pençesine alan bir hastalık Uzmanlara göre, başlıca belirtisi unutkanlık olan bu hastalığa yakalanmamak için beyni aktif tutup zihni çalıştırmak gerekiyor

Geçen hafta 93 yaşındayken ölen eski ABD Başkanı Ronald Reaganla birlikte yeniden gündeme gelen Alzheimer, tüm dünyada 20 milyon kişinin hastalığı Yaşlılarda en sık karşılaşılan dördüncü hastalık olan Alzheimerın Türkiyede 70 yaş üzerinde görülme sıklığının yüzde 10 civarında olduğu, buna göre 200-250 bin Alzheimerlı hasta olduğu bildiriliyor

İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Birimi Başkanı ve Alzheimer Derneği Başkanı Prof Dr Murat Emre, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı

Alzheimer nasıl bir hastalık?
Halk arasında bunama diye bilinen hastalığın en sık görülen çeşididir Bunama, zihinsel işlevlerden en az iki tanesinin günlük hayatı etkileyecek kadar bozulmasıdır Bellek, öğrenme, dikkat, konsantrasyon, görsel işlevler, plan yapabilme gibi zihisel işlevlerin ikisi bozulmaya başladığında ve günlük yaşamı etkilediğinde bunama sendromunun ortaya çıktığını söylüyoruz Bunamaya yol açabilen 70e yakın neden var Ancak tüm bunamaların yüzde 65-70 sorumlusu Alzheimer Nedeni bilinmeyen hastalıklardan biri olarak tanımlanıyor

Genetik bozukluklarına bağlı olanını saymazsak hâlâ çözülemeyen bir hastalık Alzheimerda hangi hücrelerin ağırlıklı olarak öldüğünü, beyinde biriken hücre dışı ve hücreler arası maddeleri biliyoruz Ancak tetiği çekeni bilmiyoruz

Görülme sıklığı nedir?
65 yaşın üzerindekilerde yüzde 5-10 civarında Bu sıklık yaş ilerledikçe artıyor

Hangi belirtilerle ortaya çıkıyor?
En başta gelen belirtisi unutkanlık Unutkanlık Alzheimerda patolojik-anormal dediğimiz türde Olayların hemen hemen hiç kaydedilmeden silinmesi, birkaç gün önce olan olayın hiç hatırlanmaması, cevap alamıyormuş gibi 5-10 dakika içinde aynı sorunun 4-5 kez sorulması, aynı şeyleri tekrar tekrar anlatma, eşyaları çok sık kaybedip olmadık yerlere koyma, yeri ve zamanı karıştırmaya başlama ortaya çıktığında Alzheimerdan bahsederiz

Unutkanlık ile Alzheimerı nasıl ayırt edebiliriz?
Unutkanlık Alzheimerda tipik olarak yavaş başlar Bir süre sonra artık herkesin gözüne çarpacak kadar yoğun ve sık olur Çok tipik olarak hasta yeni bilgi öğrenemez, en son öğrendiği şeyi ilk unuturken ilk öğrendiklerini en son kaybeder

Başka neler olur bu hastalıkta?
Bellek yavaş yavaş yıkılırken diğer taraftan kelime bulma güçlüğü, cümle kurma, söyleneni anlama ve takip edebilme güçlüğü, konsantrasyon ve görsel algılamanın azalmaya başlaması, tüm zihinsel işlevlerin yıllar içinde bozulması görülür Kişilik değişiklikleri ortaya çıkar Sakin biriyse çabuk parlayan, kızan biri haline gelir ya da çabuk parlayan sert biri giderek yumuşar Rahatsız edici hayaller, hezeyanlar olabilir Örneğin eşyasını saklar ve çalındığını iddia eder Evdeki yardımcılarını, çocuklarını, torunlarını suçlar Bazen televizyondakilerin evin içinde olduğunu düşünür “Bizi seyrediyorlar, bize zarar vereceklerö, “Burda bir adam oturuyor, görmüyorsunuzö, “Bu kadın benim karım değil onun yerine geçmiş bir yabancıö, “Burası benim evim değil, evime gitmek istiyorumö diyebilir

Eğitimli insanlarda risk düşüyor

Risk faktörleri neler?
En büyük risk, yaş Tüm hastaların yüzde 90ını oluşturan ailevi olmayan türü, 65 yaş üzerinde ortaya çıkar Ancak ailevi formlarının 30lu, 40lı yaşlarda başladığını görüyoruz Tüm Alzheimer hastalarının yaklaşık yüzde 5-10unun ailevi Alzheimer olduğu düşünülüyor Eğer birinci derece akrabalarında varsa veya geçmişinde ciddi kafa travması geçirmişse Alzheimera yakalanma riski iki-üç kat artıyor Eğitimli insanlarda risk düşüyor Beyni kullanmanın koruyucu etkisi var

Ailesinde Alzheimer olanlara genetik inceleme öneriyor musunuz? Alzheimerın şu an durdurucu ya da geri döndürücü bir tedavisi yok Bu nedenle sağlıklı olan bireye genetik bir inceleme önermiyoruz Bozuk geni saptasak bile onu düzeltmenin bir yolu yok

Alzheimer giderek artıyor mu yoksa şu aralar sık sık adını duymamız artık daha çok tanınmasından mı kaynaklanıyor?
Dünya nüfusu giderek yaşlanıyor Böyle olunca Alzheimer sıklığı göreceli olarak artmış oluyor Son yıllarda birçok kişinin yaşlılık bunaması denen Alzheimerdan mustarip olduğu anlaşılınca ve daha iyi tanınınca hastalığın sıklığı artmış gibi oldu

Alzheimera karşı önlem almak mümkün mü?
Eğer kendinizde herhangi bir şey fark ediyorsanız veya 60 yaşına geldiyseniz zihinsel işlevler gözden geçirilmeli Eğer bir bozukluk varsa yüksek dozda E vitamininin kullanılmasının hastalarda belli ölçüde geciktirici olduğu biliniyor Ailevi Alzheimerda yüksek dozda E vitaminine başlanabilir

Alzheimer öldürücü bir hastalık mı?
Temel olarak değil Hastalık beynin tüm fonksiyonlarını yavaş yavaş yok ettiğinden hastalar kendilerine bakamaz hale gelir Sonuçta hastalar başka hastalıklardan, genellikle de akciğer enfeksiyonları, zatürree, idrar enfeksiyonları, fark edilmeyen bir enfeksiyonun kan zehirlenmesi yapması gibi nedenlerden kaybedilir Bunlar bilinçli yapılan bir bakımla engellenebilir

Yaşam beklentisi nedir?
Teşhisten sonra ortalama 7-8 yıldır Ama bunun çok ötesine geçen hastalar da var 15 yıl ve daha uzun süre yaşayanlar da olabilir

Tedavide gelinen nokta nedir?
Son 10-15 yıl içinde önemli kazanımlar oldu Elimizdeki ilaçların bir kısmıyla hastalığın belirtilerini yavaşlatmamız mümkün Hastalığı durdurup geri döndürmek mümkün olmasa dahi hastalar ve aileler için yapacağımız birçok şey var

Beyni genç tutmak için neler önerirsiniz?
Bulmaca çözmek, okumak, yazmak, satranç, tavla oynamak Önemli olan beyni aktif tutmak, zihni çalıştırmak Bunun yolu yöntemi kişiden kişiye değişebilir Kalp için iyi olan her şey beyin için de iyi Tansiyon, kilo, yüksek kolesterol, diyabet, doymuş yağlardan fazla beslenme hastalığın ortaya çıkış sıklığını ve şiddetini artıran faktörler Bunları kontrol altına almak lazım