Minicik Sözlük (E)

E

eâmm: pek umumi, en genel
eâzım: büyükler
eb: baba
ebâbil: bir kuş türü
ebâd: boyutlar, uzaklıklar
ebâtıl: boş inanışlar
ebced: Arap harflerinin diziliş sırası, bu harflerin rakam olarak değerlerinden yola çıkılarak yapılan hesap
ebcedî: ebcedle ilgili
ebdâ: en güzel, en bedi
ebed: sonsuz gelecek zaman
ebeden: sonsuza dek
ebedî: sonsuzla ilgili
ebediyet: sonsuzluk
ebediyyen: sonsuza kadar
ebedperest: sonsuzluğu sevip arzulayan
ebedülâbâd: sonsuzlar sonsuzu
ebeveyn: ana ile baba
ebkem: dilsiz
eblağ: yerinde adamına göre güzel söz söylemenin en üstünü
ebleh: alık, budala
eblehâne: alıkça, budalaca
ebnâ: oğullar
ebnâyıcins: aynı türden olanlar
ebrâr: hayırlılar, iyiler
Ebrehe: Kâbeyi yıkmak isteyen kumandan
ebrû: kaş, dalga dalga kırmızı yanak, bir süsleme sanatı
ebsâr: gözler
ebter: güdük, kesik
ebû: baba, ata
ebulâşey: hiçbir şeyi olmayan
ebvâb: kapılar, bölümler
ebyât: beyitler
ebyâz: en beyaz, parlak
ecânib: yabancılar
ecdâd: atalar, dedeler
ecel: ömrün sonu, vade
ecell: en büyük
echel: en cahil
echeliyet: aşırı bilgisizlik
ecinnî: tek cin
ecir: ücret, karşılık
ecîr: ücretle çalışan
ecirnâ: bizi koru
ecirnî: beni koru
eclâ: en parlak
ecliyet: sebeplik
ecmâ: en toplu
ecmâin: hepsi, cümlesi
ecmel: en güzel
ecnâs: cinsler, türler
ecnebî: yabancı
ecr: ücret, karşılık
ecrâm: cansız varlıklar
ecsâd: cesetler
ecsâm: cisimler
ecvibe: cevaplar
eczâ: cüzler, parçalar, kimyevi madde
eczâhâne: ilaç yapılıp satılan işyeri
edâ: yapma, ödeme, davranış, anlatım yolu
edat: "hem, için" gibi kendi başına mânâsı olmayan yardımcı kelime
eddâî: belli bir duacı, duacınız
edeb: terbiye, güzel ahlak, haya
edebî: edeple ilgili, güzel söz ve yazı
edebiyat: güzel ve etkili biçimde konuşma ve yazma sanatı
edebiyyûn: edebiyatçılar
edevât: âletler
edîb: edebiyatçı, edepli, terbiyeli
edîbâne: edebiyatçı gibi, edeplice, terbiyelice
edille: deliller, kanıtlar
ednâ: pek aşağı
edvâr: devirler, dönemler
edviye: devalar, ilaçlar
edyân: dinler
efâdıl: üstün nitelikli kimseler
efâl: fiiller, işler
efdal: daha üstün
efendi: sahip, saygın, terbiyeli
efgan: figanlar, inlemeler
efhâm: anlamalar, en iyi anlayan
efkâr: fikirler
efkârıâmme: umumun fikirleri, halkın düşünceleri
eflâk: gökler
Eflâtun: eski bir filozof
efrâd: bireyler, insan tekleri
efsah: daha düzgün anlatım
efsâne: uydurulmuş hikâye, mitoloji
efsûn: sihir, büyü
efşan: "saçan" mânâsında son ek
efzâ: "artıran" mânâsında son ek
efzûn: fazla, çok
ego: ben, ene
eğerçi: gerçi
eğlenceperest: eğlenceye pek düşkün
Ehad: "bir, tek, benzersiz" olan Allah
ehâdîs: Peygamberimizin sözleri
ehadiyet: Allahın her bir eserindeki birlik tecellisi
ehaff: pek hafif
ehak: en hak, daha gerçek
ehass: en has
ehbâr: âlimler
ehemm: en önemli
ehemmiyet: önem
ehemmiyetkârâne: önem verircesine
ehevât: kardeşler
ehibbâ: ahbaplar, sevilenler
ehil: dost, sahip, usta
ehlen-sehlen: hoş geldiniz
ehlî: alışık olan, evcil
Ehlibeyt: Peygamberimizin neslinden olan
ehlibidâ: dine aykırı olanı dine sokanlar
ehlidalalet: islâmdan sapanlar, sapkınlar
ehlidünyâ: dünya adamı, âhireti düşünmeyen
ehlifelsefe: felsefeciler, felsefeye önem veren kimseler
ehlifen: fen ilimleriyle uğraşanlar
ehligaflet: gaflette olanlar, kul olduğunu hatırlamadan yaşayanlar
ehlihak: hak yolda olan
ehlihakîkat: hakikatı bulan kimseler
ehlihâl: inandıkları mânâları hâlleriyle yaşayanlar
ehlihidâyet: îman yoluna erenler, müminler
ehliîman: îmanlılar
ehliinsaf: insaflılar
ehliislâm: müslümanlar
ehlikalb: kalben ileri gidenler
ehlikeşif: perdeli olanı bilen velî
ehlikitab: ilâhî kitaplardan birine inanan
ehlikubûr: kabirdeki ölüler
ehliküfür: kâfirler
ehlinecat: kurtulanlar
ehlisefâhet: günahlara dalanlar
ehlisuffa: Peygamberimizin mescidinde kalan sahabeler
ehlisünnet: Peygamberimizin hak yolunda yürüyenler
ehlişirk: Allaha ortak koşanlar
ehlitakva: Allahtan korkup günahtan sakınan kimseler
ehlitarik: tarikat adamı
ehlitarikat: tarikata bağlı olan
ehlitevhid: Allahın birliğine inananlar
ehlivelâyet: velîler, erenler, kalbi nurlanmış müminler
ehlivukuf: iyi bilenler, bilirkişiler
ehliyyet: yeterlik, ustalık, yetki
ehlullah: Allah adamı, evliya, ermiş
ehram: firavun mezarı
Ehriman: ateşe tapanların kötülük tanrısı
ehülacâib: acayip şeylerin kardeşi
ehva: nefis arzuları, boş istekler
ehvâl: korkular
ehven: en zararsız, pek ucuz
ehvenüşşerreyn: iki şerden daha az zararlı olanı
ehya: ucuzluk, bolluk
eimme: imamlar, öncüler
ejder: büyük yılan
ejderha: iri yılan
ekâbir: büyükler
ekall: en az
ekalliyet: azlık, azınlık
ekânim: asıllar, rükünler
ekber: en büyük
ekdâr: kederler, üzüntüler
ekl: yeme
ekmel: en mükemmel
ekol: bir fikir üzerine kurulu okul, meslek
Ekrad: Kürtler
ekrem: daha kerim, en iyi
ekser: daha çok
ekserî: çoğunlukla
ekseriya: ekseriyetle, çoğunlukla
ekseriyet: çoğunluk
ekseriyetle: çoğunlukla
ekva: daha kuvvetli
ekvan: yaratılanlar
ekvanî: yaratılanlarla ilgili
ekvator: dünyayı ikiye ayıran hayâlî çizgi
el-amân: aman diliyorum!
elân: şimdi, hâlâ
elâstik: esnek
elbette: kesinlikle
elcevab: cevabı şu
elem: acı
eleman: bir bütünün parçaları
elemkârâne: acılı bir biçimde
elemnâk: acı verici, acılı
elf: bin sayısı
elfâtiha: Fatiha sûresi
elfaz: lafızlar, sözler
elhak: hakikaten, doğrusu
elhamdülillâh: Allaha hamdolsun
elhannas: sinsice aldatan şeytan
elhâsıl: kısacası, özetle
elhubbulillâh: sevgi Allah içindir
elhükmülilekser: hüküm eksere göre verilir
elîf: alışan, alışkın
elîm: acı veren, acılı
elîmâne: acılı biçimde
elîme: acılı hâl
elîyâzübillâh: Allaha sığınırız
elkab: lâkaplar
elmas: değerli bir taş
elsine: lisanlar, diller
eltâf: lütuflar, en latîf, en hoş
elvah: levhalar, tablolar
elvan: renkler
elvanıseba: yedi renk
elvedâ: şu ayrılık!
elyak: daha lâyık
elyevm: bugün
elzem: daha gerekli
elzemiyet: daha gereklilik
emam: ön taraf
eman: güven, güvenlik
emânât: emanetler
emânet: sonra alınmak üzere verilen şey
emâneten: emanet olarak
emâni: güvenlik
emârât: emareler, belirtiler
emâre: iz, belirti, bellik
emâret: beylik
emel: ümit, arzu
Emevîler: bir islâm devleti
emîn: güvenilir
emîr: bey, başkan
emirber: emir dinleyen
emirnâme: emir yazısı
emlâk: taşınmaz mallar
emmâbâdü: bundan sonra
emmâre: emreden, zorlayan
emn: eminlik, güvenlik
emniyet: güven, güvenlik
emperyalizm: bir ülkenin sınırlarını genişletme politikası
emr: emir, buyruk
emrâz: marazlar, hastalıklar
emsâl: misaller, eşler, benzerler
emsile: misaller, örnekler
emşac: nutfe, dağınık
emtar: yağmurlar
emvâc: dalgalar
emvâl: mallar
emvât: ölüler
emzice: mizaçlar, huylar
enam: yaratıklar, varlıklar
enâniyet: benlik, gurur
enbiyâ: nebîler, peygamberler
encam: son
encümen: meclis, komisyon
endad: benzerler, misiller
endâm: beden, boy
endaz: "atan, atıcı" mânâsında son ek
ender: içinde
ender: pek az bulunan
endîşe: kaygı
Endülüs: bir islâm devleti
ene: ben, benlik
enerji: güç
enfâ: daha faydalı
enfâs: nefesler
enfes: pek nefis, çok hoş
enfûs: nefisler, ruhlar
enfüsî: nefisle ilgili, insanlarının kendi iç âlemlerine ait
engiz: "koparan, veren" mânâsında son ek
engizisyon: kiliselerin işkenceci mahkemeleri
enhâr: nehirler, ırmaklar
enîn: inilti
enîndâr: inleyen
enîs: dost, arkadaş
enkaz: yıkıntı
enmûzec: nümune, örnek, model
ensâb: soylar, nesepler
ensac: dokumalar
ensâf: yarımlar
ensâl: nesiller, kuşaklar
ensâr: yardımcılar, Medineli sahabeler
enseb: en uygun
ente: sen
entrika: hile, düzen
envâ: neviler, türler
envâen: türler olarak
envâr: nurlar
enver: pek nurlu
enzâr: nazarlar, bakışlar
erâcif: uydurma sözler
erakk: pek ince
erbaa: dört
erbâb: sahipler, becerikliler, terbiyeciler
erbâin: kırk
erbâiyyet: dört olmak
Ercûze: Hazreti Alinin meşhur bir kasidesi
erhâm: döl yatakları, rahimler
erham: en merhametli
Erhamürrahimîn: merhamet edenlerin en merhametlisi olan Allah
erîke: koltuk, taht
erkân: esaslar, rükünler
ervâh: ruhlar, canlar
erzâil: reziller, alçaklar
erzâk: rızıklar, yiyecekler
erzan: pek ucuz
erzâl: reziller
erzel: daha rezil
esâbi: parmaklar
esâd: daha mutlu
esâdekümullah: Allah saadet versin
esahh: daha doğru
esâlib: üslûplar, tarzlar
esamî: isimler
esâret: esirlik, tutsaklık
esas: temel, kök
esasât: temeller, esaslar
esâtir: uydurulmuş hikâyeler, mitoloji
esbâb: sebepler, vasıtalar, vesileler, araçlar
esbâbperest: sebepleri yaratıcı sanan
esbak: daha önceki
esbât: torunlar
esdâf: sadefler, inci kabukları
esdikâ: sadıklar
esed: aslan
Esedullah: Allahın aslanı
esef: tasa, üzüntü, gam
esefâ: yazık!
eser: yapı, iz, kitap
esfel: en aşağı
esfelisâfilîn: aşağıların en aşağısı
eshâb: sahipler
esham: hisseler, paylar
eshel: daha kolay
esîle: sorular, sualler
esîr: alemi kaplayan incecik madde
esir: savaşta teslim alınan kimse
Eski Said: Bediüzaman Hazretlerinin hayatında birinci dönem ismi
eslâf: selefler, öncekiler
eslâh: en iyi, en sâlih
eslem: en sağlam, en emin
esliha: silahlar
esmâ: isimler
esmaî: isimlerle ilgili
Esmaülhüsnâ: Allahın güzel isimleri
esmar: meyveler
esmer: rengi karaya çalan
esnâ: ara, vakit, sıra
esnâf: sınıflar, alım satımcı
esnam: sanemler, putlar
esrâ: pek çabuk
esrâr: sırlar, gizli mânâlar
esrârengiz: gizli ve sırlı olan
esrarkeş: esrar çeken
essebebükelfâil: sebep olan yapan gibidir
estağfirullah: Allah kusurumu affetsin
ester: katır
esvâb: giyecekler
esvât: sesler
esved: siyah, kara
eşâr: şiirler
Eşârî: itikadî bir hak mezhep kuran âlimin namı
eşbah: benzeyenler
eşcâ: daha yiğit
eşcâr: ağaçlar
eşedd: pek şiddetli
eşeff: en saydam
eşekk: pek şüpheci
eşfa: en çok şefaat eden
eşfâ: pek şifalı
eşfak: çok şefkatli
eşgal: işler, meşguliyetler
eşhas: şahıslar, kişiler
eşhûr: aylar
eşirrâ: şerliler, kötüler
Eşîya: bir peygamber
eşk: gözyaşı
eşkâl: şekiller
eşkıyâ: yol kesenler
eşmel: çok kaplayıcı
eşnê: en kötü
eşrâf: şerefliler, ileri gelenler
eşrâr: şerliler, kötüler
eşrât: şartlar, belirtiler
eşrâtısaat: kıyamet alâmetleri
eşref: en şerefli
eşrefimahlûkât: yaratılanların en şereflisi
eşşehîr: meşhur, ünlü, tanınmış
eşşükrülillah: şükür Allahadır
eşvâk: şevkler, aşırı istekler
eşya: nesneler, şeyler
etbâ: tâbî olanlar, bağlılar
etemm: en tam, noksansız
etfâl: tıfıllar, çocuklar
etıbbâ: tabipler, doktorlar
etîme: yemekler
etka: günah işlemekten çok çekinen
etkıyâ: çok takvalılar
etrâf: yanlar, taraflar
Etrâk: Türkler
etvâr: tavırlar, davranışlar
evâhir: âhirler, sonlar
evâil: başlangıçlar
evâmir: emirler
evânî: kaplar
evâsıt: vasatlar, orta hâlli olanlar
evc: doruk, yüce
evfak: en uygun
evhâm: vehimler, kuruntular
evkaf: vakıflar
evkat: vakitler
evkemâkal: söylendiği gibi
evlâ: daha iyi
evlâd: veledler, çocuklar
evleviyet: öncelik
evliyâ: kalbi nurlu müminler, erenler, velîler
evliyâullah: Allahın velîleri, sevgili kulları
evrâd: devamlı okunan dualar, zikirler
evrak: yapraklar, kağıtlar, belgeler
evride: toplardamar
evsâf: vasıflar, özellikler
evsat: orta, orta hâl
evtâd: direkler, kazıklar
evtâr: tek, eşsiz
evvâbin: tevbe edip günahtan dönenler
Evvel: herşeyden önce var olan ve yaratıkların önceki hâllerine de hükmeden Allah
evvel: ilk, önce, birinci
evvelâ: birincisi, önce
evvelbaba: ilk baba, her türün bir anda yaratılan ilk ferdi
evvelen: ilk olarak
evvelîn: öncekiler
evzâh: daha açık
ey: hitap sözü
eyâdi: eller
eyne: nereye, nerede?
eynelmefer: nereye kaçmalı?
eynesserâminessüreyya: yer nerede, Süreyya nerede?
eytam: yetimler, babaları ölmüş çocuklar
eyvallah: peki, öyle olsun
eyvan: köşk, saray
eyyâm: günler
Eyyûb: hastalığına sabretmesiyle meşhur bir peygamber
eyyü: "ya, ey" mânâsında hitap edatı
eyyühelmünâfık: ey münafık, ey mümin görünen kâfir!
eyzan: önceki gibi
ez: "den, dan" mânâsında ön ek
ezâ: üzme, incitme
ezahir: çiçekler
ezan: namaza davet için edilen nida
ezber: zihinde tutma
ezcümle: meselâ, bunun gibi
ezdâd: zıtlar
ezel: başlangıcı olmama, öncesizlik
ezelî: başlangıcı olmayan
ezeliyet: varlığının başlangıcı olmama
ezhân: zihinler
ezhâr: çiçekler
Ezher: Mısırda bulunan büyük bir üniversite
ezher: pek parlak
eziyet: büyük sıkıntı, incinme
ezkâr: zikirler, Allahı anmalar
ezkaza: kaza olarak
ezkiyâ: temiz ve iyi insanlar
ezkiya: zekiler
ezlem: en zâlim
ezman: zamanlar
ezmine: zamanlar
ezost: ondan
ezvâc: eşler
ezvâcıtâhirât: Peygamberimizin iffetli hanımları
ezvak: zevkler
ezyâl: zeyiller, ekler