Küresel İsınma Nedir ? Nelere Yol Açar ? Neler Yapılabilir ?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-06-2012

Küresel Isınma Nedir ?

İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma deniyor

Daha ayrıntılı açıklamak gerekirse dünyanın yüzeyi güneş ışınları tarafından ısıtılıyor

Dünya bu ışınları tekrar atmosfere yansıtıyor ama bazı ışınlar su buharı, karbondioksit ve metan gazının dünyanın üzerinde oluşturduğu doğal bir örtü tarafından tutuluyor

Bu da yeryüzünün yeterince sıcak kalmasını sağlıyor

Ama son dönemlerde fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma, hızlı nüfus artışı ve toplumlardaki tüketim eğiliminin artması gibi nedenlerle karbondioksit, metan ve diazot monoksit gazların atmosferdeki yığılması artış gösterdi

Bilimadamlarına göre işte bu artış küresel ısınmaya neden oluyor

1860’tan günümüze kadar tutulan kayıtlar, ortalama küresel sıcaklığın 0

5 ila 0

8 derece kadar artığını gösteriyor

Bilimadamları son 50 yıldaki sıcaklık artışının insan hayatı üzerinde farkedilebilir etkileri olduğu görüşünde

Üstelik artık geri dönüşü olmayan bir noktaya yaklaşılıyor

Hiçbir önlem alınmazsa bu yüzyıl sonunda küresel sıcaklığın ortalama 2 derece artacağı tahmin ediliyor

2007’nin de dünya genelinde kayıtların tutulmaya başlandığı son 150 yıllık dönem içinde en sıcak yıl olabileceği öngörüsü var

Peki bu sıcaklık artışı yani küresel ısınma nelere yol açıyor, hayatımızı nasıl etkiliyor?
Dünya iklim sisteminde değişikliklere neden olan küresel ısınmanın etkileri en yüksek zirvelerden, okyanus derinliklerine, ekvatordan kutuplara kadar dünyanın her yerinde hissediliyor

Kutuplardaki buzullar eriyor, deniz suyu seviyesi yükseliyor ve kıyı kesimlerde toprak kayıpları artıyor

Örneğin 1960’ların sonlarından bu yana Kuzey Yarıküre’de kar örtüsünde yüzde 10’luk bir azalma oldu

20’inci yüzyıl boyunca deniz seviyelerinde de 10-25 cm arasında bir artış olduğu saptandı

Küresel ısınmaya bağlı olarak dünyanın bazı bölgelerinde kasırgalar, seller ve taşkınların şiddeti ve sıklığı artarken bazı bölgelerde uzun süreli, şiddetli kuraklıklar ve çölleşme etkili oluyor

Kışın sıcaklıklar artıyor, ilk bahar erken geliyor, sonbahar gecikiyor, hayvanların göç dönemleri değişiyor

Yani iklimler değişiyor

İşte bu değişikliklere dayanamayan bitki ve hayvan türleri de ya azalıyor ya da tamamen yok oluyor

Küresel ısınma insan sağlını da doğrudan etkiliyor
Bilimadamları, iklim değişikliklerinin kalp, solunum yolu, bulaşıcı, alerjik ve bazı diğer hastalıkları tetikleyebileceği görüşünde

Neler Yapılabilir ?
Pek çok ülke, çevreye son derece zararlı olmasına karşın, özellikle kömür gibi fosil yakıtları kullanmaktadır

Kyoto protokolü sera gazı emisyonlarını azaltmaları için OECD ülkelerine çağrıda bulunmaktadır

Kyoto'da 2008-12 yılları arasında toplam sera gazı emisyonlarının 1990 yılı seviyesinin %5

4 altına çekilmesi hedeflenmiştir

ürünleri seçin

WF, dünya çapında yürüttüğü Powerswitch! kampanyasıyla, hükümetler ve iş dünyasını WF, dünya çapında yürüttüğü Powerswitch! kampanyasıyla, hükümetler ve iş dünyasını yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı konusunda sorumluluk almaya davet ediyor

Kampanya kapsamında, kömür, petrol, doğal gaz gibi fosil yakıtlar ve nükleer enerji yerine su, jeotermal, biyokütle ve güneş enerjisinin kullanılması teşvik ediliyor

Ulusal enerji stratejileri en az 30 yıllık bir süreyi öngörür şekilde hazırlanmalıdır

Diğer enerji kaynaklarının geliştirilmesine ve güvenli kullanımına yönelik politikalar belirlenilmelidir

Ulusal enerji politikasının oluşumuna sivil toplum kuruluşlarının ve yerel halkın katılması sağlanmalıdır

Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılmak koşuluyla, yerel ölçekte rüzgar ve güneş gibi alternatif enerji kaynaklarından yararlanılmalıdır

Tarım, amonyak ve metan gibi değişik emisyonların atmosfere karışmasına neden olmaktadır

Avrupa amonyak emisyonunun %90'ı çiftlik hayvanları ve kimyasal gübrelerden kaynaklanmaktadır

Kimyasal gübre kullanımı, bir sera gazı olan azotdioksit emisyonunu da artırır

Azot ve fosfor içeren gübrelerin kullanımı azaltılmalıdır

Biz neler yapabiliriz?
Enerji dostu ampuller kullanılmalı

Televizyonlar bekleme konumunda bırakılmamalı

Doğru ışıklandırma kullanılmalı

Klima yerine vantilatör kullanılmalı

Evler ısı kaybına karşı yalıtılmalı

Eşyalar, radyatörleri kapatmayacak şekilde yerleştirilmeli

Su kaynaklarının kıtlığı da bir başka önemli sorun

Ancak, alınabilecek önlemler de yok değil

Diş fırçalama, bulaşık yıkama, traş esnasında musluk açık bırakılmamalı

Daha az su tüketen yeni teknoloji klozetler kullanılmalı

Klozetlere asılan temizleme maddeleri kullanılmamalı

Çamaşır suyu tüketimi en aza indirilmeli

Akan tesisatlar onarılmalı

Hortumla sulama ve yıkama yapılmamalı

Suyu, kireç ve bakterilerden arındıran filtreler kullanılmalı

Çevre örgütleri, tüketicileri ulaşım sektörü konusunda da uyarıyor

Bu sektör, yenilenemeyen enerji kaynaklarının baş tüketicisi ve sektörde kullanılan gazların emisyonları, hava kirliliğine, iklim değişikliklerine neden oluyor

Toplu taşıma araçları tercih edilmeli

Kısa mesafelere arabayla gitmek yerine, yürümeli

Kurşunsuz benzin tüketen araçlar tercih edilmeli

Aracın taşıma kapasitesi aşılmamalı

Uzun duraklamalarda aracın kontağı kapatılmalı

Çevre örgütleri, tüketicilere geri dönüşümü bir yaşam tarzı olarak benimsemelerini, alışveriş sırasında aşırı tüketimden kaçmalarını öğütlüyor

Tüketicilerin özenli davranması gereken en önemli konuların başındaysa ambalaj tüketimi geliyor

Zira plastik ambalajların doğada kaybolma süresi bin yılı buluyor

Tüketiciler, uzun ömürlü ürünlere yönelmeli

Geri dönüştürülemeyen ambalajlarda satılan ürünler alınmamalı

Başta PVC olmak üzere, plastik ambalajlardan kaçınmalı

Şişe ve kavanoz gibi cam ürünler tercih edilmeli

Plastik poşet ve yiyecek kapları gibi ürünler yeniden kullanılmalı

Alışverişlerde plastik poşet kullanılmamalı

Cam malzemeler, organik çöplerle birlikte atılmamalı

Gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen bilgisayarların yarattığı kirlilik de azımsanacak gibi değil

Elektrik tüketimi daha düşük modeller alınmalı

Yazıcıdan kağıt çıktısı alınması asgariye indirilmeli

Bilgisayarlar bekleme konumunda bırakılmamalı

Kullanılmayan bilgisayarlar atılmamalı

Devlet Olarak küresel ısınmaya karşı yapılabilecekler :

Öncelikle Türkiye'nin gerçekçi bir sera gazı değerlerini belirlemek
Hidrolik enerjiden en fazla yararlanmak
Rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik etmek
Boş arazileri ağaçlandırmak
Orman yangınlarını kontrol etmek
Termik santrallerde, iyi yakma metotlarını geliştirmek ve kaliteli yakıt kullanmak
Isınma amaçlı yakıtları kontrol etmek
Halkı bilinçlendirmek
Tarım politikasını gözden geçirmek
Turizm planlamasını yeniden yapmak

Yerel Yönetimlerin küresel ısınmaya karşı yapabilecekleri :

İklim değişiminin etkilerini çocuklarımız ve onların çocukları daha çok yaşayacaklar Bu nedenle, okullarda iklim değişimi konusunda eğitici programlar düzenlemek
Enerji ve su tasarrufunu projelendirerek uygulamaya sokmak
Yeni su kaynakları ve yenilenebilir enerji kaynakları bulmak
Sera gazlarını azaltacak önlemleri ve denetimleri artırmak
Altyapı ve yerleşim planlamalarında iklim değişimi etkilerini göz önüne almak
Büyük şehirlere göçü cazip halden çıkartmak, geri göçü özendirmek

Birey Olarak küresel ısınmaya karşı yapabileceklerimiz :

Evde en çok kullanılan 5 ampülü en az enerji tüketen cinslerle değiştirmek 25 milyon evde yapılan bu uygulama ile 1 yılda 800000 aracın atmosfere verdiği sera gazına eşdeğer tasarruf yapmış oluyoruz Aynı zamanda elektrik faturamız da düşük gelecektir
Evlerdeki 2 televizyonları teke indirmeliyiz Klimaların filtrelerini 3 ayda bir değiştirmeliyiz Kirlenen filtreler hava akışını yavaşlatacağından cihaz daha fazla enerji harcayacaktır
İşyerinize veya evinize alacağınız yeni ekipmanların mutlaka enerji tasarrufu fazla olanlarını tercih edin
Su kullanımındaki savurganlık, hem enerji tüketimini, hem de su tüketimini artırmaktadır Örneğin, diş temizliğinde ve traş olurken musluklar mutlaka kapatılmalıdır
Tuvaletlerin sifonları, sızıntılara karşı gözden geçirilmelidir
Ekili hobi bahçenizi mutlaka küçültün Sulama gerektirmeyen alanları büyütün Az sulama gerektiren bitkiler dikin
Aracınızı hortumla değil de kova su ile yıkayın
Evinizde ve işyerinizde, kullanmadığınız zamanlarda, TV, radyo, bilgisayar gibi elektronik cihazların fişlerini çekin
Yaz aylarında evinizin güneş alan penceresine beyaz perde takın ve gün boyu kapalı tutun
Ağaç dikin Her ağaç atmosferden önemli ölçüde sera gazı (CO2) emer
Yakın mesafelere yürüyün Uzun mesafeler için metro ve tramvayı tercih edin
Tüketimi azaltın
Aracınızı düşük hızda kullanın "Para sizin olabilir ama dünya hepimizin"

09-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Küresel İsınma Nedir ? Nelere Yol Açar ? Neler Yapılabilir ? Küresel Isınma Nedir ? İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma deniyorDaha ayrıntılı açıklamak gerekirse dünyanın yüzeyi güneş ışınları tarafından ısıtılıyor Dünya bu ışınları tekrar atmosfere yansıtıyor ama bazı ışınlar su buharı, karbondioksit ve metan gazının dünyanın üzerinde oluşturduğu doğal bir örtü tarafından tutuluyor Bu da yeryüzünün yeterince sıcak kalmasını sağlıyorAma son dönemlerde fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma, hızlı nüfus artışı ve toplumlardaki tüketim eğiliminin artması gibi nedenlerle karbondioksit, metan ve diazot monoksit gazların atmosferdeki yığılması artış gösterdiBilimadamlarına göre işte bu artış küresel ısınmaya neden oluyor 1860’tan günümüze kadar tutulan kayıtlar, ortalama küresel sıcaklığın 05 ila 08 derece kadar artığını gösteriyor Bilimadamları son 50 yıldaki sıcaklık artışının insan hayatı üzerinde farkedilebilir etkileri olduğu görüşünde Üstelik artık geri dönüşü olmayan bir noktaya yaklaşılıyor Hiçbir önlem alınmazsa bu yüzyıl sonunda küresel sıcaklığın ortalama 2 derece artacağı tahmin ediliyor 2007’nin de dünya genelinde kayıtların tutulmaya başlandığı son 150 yıllık dönem içinde en sıcak yıl olabileceği öngörüsü var Peki bu sıcaklık artışı yani küresel ısınma nelere yol açıyor, hayatımızı nasıl etkiliyor? Dünya iklim sisteminde değişikliklere neden olan küresel ısınmanın etkileri en yüksek zirvelerden, okyanus derinliklerine, ekvatordan kutuplara kadar dünyanın her yerinde hissediliyor Kutuplardaki buzullar eriyor, deniz suyu seviyesi yükseliyor ve kıyı kesimlerde toprak kayıpları artıyorÖrneğin 1960’ların sonlarından bu yana Kuzey Yarıküre’de kar örtüsünde yüzde 10’luk bir azalma oldu 20’inci yüzyıl boyunca deniz seviyelerinde de 10-25 cm arasında bir artış olduğu saptandı Küresel ısınmaya bağlı olarak dünyanın bazı bölgelerinde kasırgalar, seller ve taşkınların şiddeti ve sıklığı artarken bazı bölgelerde uzun süreli, şiddetli kuraklıklar ve çölleşme etkili oluyor Kışın sıcaklıklar artıyor, ilk bahar erken geliyor, sonbahar gecikiyor, hayvanların göç dönemleri değişiyor Yani iklimler değişiyor İşte bu değişikliklere dayanamayan bitki ve hayvan türleri de ya azalıyor ya da tamamen yok oluyor Küresel ısınma insan sağlını da doğrudan etkiliyor Bilimadamları, iklim değişikliklerinin kalp, solunum yolu, bulaşıcı, alerjik ve bazı diğer hastalıkları tetikleyebileceği görüşünde Neler Yapılabilir ? Pek çok ülke, çevreye son derece zararlı olmasına karşın, özellikle kömür gibi fosil yakıtları kullanmaktadırKyoto protokolü sera gazı emisyonlarını azaltmaları için OECD ülkelerine çağrıda bulunmaktadır Kyoto'da 2008-12 yılları arasında toplam sera gazı emisyonlarının 1990 yılı seviyesinin %54 altına çekilmesi hedeflenmiştir ürünleri seçinWF, dünya çapında yürüttüğü Powerswitch! kampanyasıyla, hükümetler ve iş dünyasını WF, dünya çapında yürüttüğü Powerswitch! kampanyasıyla, hükümetler ve iş dünyasını yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı konusunda sorumluluk almaya davet ediyor Kampanya kapsamında, kömür, petrol, doğal gaz gibi fosil yakıtlar ve nükleer enerji yerine su, jeotermal, biyokütle ve güneş enerjisinin kullanılması teşvik ediliyor Ulusal enerji stratejileri en az 30 yıllık bir süreyi öngörür şekilde hazırlanmalıdır Diğer enerji kaynaklarının geliştirilmesine ve güvenli kullanımına yönelik politikalar belirlenilmelidir Ulusal enerji politikasının oluşumuna sivil toplum kuruluşlarının ve yerel halkın katılması sağlanmalıdır Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılmak koşuluyla, yerel ölçekte rüzgar ve güneş gibi alternatif enerji kaynaklarından yararlanılmalıdır Tarım, amonyak ve metan gibi değişik emisyonların atmosfere karışmasına neden olmaktadır Avrupa amonyak emisyonunun %90'ı çiftlik hayvanları ve kimyasal gübrelerden kaynaklanmaktadır Kimyasal gübre kullanımı, bir sera gazı olan azotdioksit emisyonunu da artırır Azot ve fosfor içeren gübrelerin kullanımı azaltılmalıdır Biz neler yapabiliriz? Enerji dostu ampuller kullanılmalı Televizyonlar bekleme konumunda bırakılmamalı Doğru ışıklandırma kullanılmalı Klima yerine vantilatör kullanılmalı Evler ısı kaybına karşı yalıtılmalı Eşyalar, radyatörleri kapatmayacak şekilde yerleştirilmeli Su kaynaklarının kıtlığı da bir başka önemli sorun Ancak, alınabilecek önlemler de yok değil Diş fırçalama, bulaşık yıkama, traş esnasında musluk açık bırakılmamalı Daha az su tüketen yeni teknoloji klozetler kullanılmalı Klozetlere asılan temizleme maddeleri kullanılmamalı Çamaşır suyu tüketimi en aza indirilmeli Akan tesisatlar onarılmalı Hortumla sulama ve yıkama yapılmamalı Suyu, kireç ve bakterilerden arındıran filtreler kullanılmalı Çevre örgütleri, tüketicileri ulaşım sektörü konusunda da uyarıyor Bu sektör, yenilenemeyen enerji kaynaklarının baş tüketicisi ve sektörde kullanılan gazların emisyonları, hava kirliliğine, iklim değişikliklerine neden oluyor Toplu taşıma araçları tercih edilmeli Kısa mesafelere arabayla gitmek yerine, yürümeli Kurşunsuz benzin tüketen araçlar tercih edilmeli Aracın taşıma kapasitesi aşılmamalı Uzun duraklamalarda aracın kontağı kapatılmalı Çevre örgütleri, tüketicilere geri dönüşümü bir yaşam tarzı olarak benimsemelerini, alışveriş sırasında aşırı tüketimden kaçmalarını öğütlüyor Tüketicilerin özenli davranması gereken en önemli konuların başındaysa ambalaj tüketimi geliyor Zira plastik ambalajların doğada kaybolma süresi bin yılı buluyor Tüketiciler, uzun ömürlü ürünlere yönelmeli Geri dönüştürülemeyen ambalajlarda satılan ürünler alınmamalı Başta PVC olmak üzere, plastik ambalajlardan kaçınmalı Şişe ve kavanoz gibi cam ürünler tercih edilmeli Plastik poşet ve yiyecek kapları gibi ürünler yeniden kullanılmalı Alışverişlerde plastik poşet kullanılmamalı Cam malzemeler, organik çöplerle birlikte atılmamalı Gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen bilgisayarların yarattığı kirlilik de azımsanacak gibi değil Elektrik tüketimi daha düşük modeller alınmalı Yazıcıdan kağıt çıktısı alınması asgariye indirilmeli Bilgisayarlar bekleme konumunda bırakılmamalı Kullanılmayan bilgisayarlar atılmamalı Devlet Olarak küresel ısınmaya karşı yapılabilecekler : Öncelikle Türkiye'nin gerçekçi bir sera gazı değerlerini belirlemek Hidrolik enerjiden en fazla yararlanmak Rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik etmek Boş arazileri ağaçlandırmak Orman yangınlarını kontrol etmek Termik santrallerde, iyi yakma metotlarını geliştirmek ve kaliteli yakıt kullanmak Isınma amaçlı yakıtları kontrol etmek Halkı bilinçlendirmek Tarım politikasını gözden geçirmek Turizm planlamasını yeniden yapmak Yerel Yönetimlerin küresel ısınmaya karşı yapabilecekleri : İklim değişiminin etkilerini çocuklarımız ve onların çocukları daha çok yaşayacaklar Bu nedenle, okullarda iklim değişimi konusunda eğitici programlar düzenlemek Enerji ve su tasarrufunu projelendirerek uygulamaya sokmak Yeni su kaynakları ve yenilenebilir enerji kaynakları bulmak Sera gazlarını azaltacak önlemleri ve denetimleri artırmak Altyapı ve yerleşim planlamalarında iklim değişimi etkilerini göz önüne almak Büyük şehirlere göçü cazip halden çıkartmak, geri göçü özendirmek Birey Olarak küresel ısınmaya karşı yapabileceklerimiz : Evde en çok kullanılan 5 ampülü en az enerji tüketen cinslerle değiştirmek 25 milyon evde yapılan bu uygulama ile 1 yılda 800000 aracın atmosfere verdiği sera gazına eşdeğer tasarruf yapmış oluyoruz Aynı zamanda elektrik faturamız da düşük gelecektir Evlerdeki 2 televizyonları teke indirmeliyiz Klimaların filtrelerini 3 ayda bir değiştirmeliyiz Kirlenen filtreler hava akışını yavaşlatacağından cihaz daha fazla enerji harcayacaktır İşyerinize veya evinize alacağınız yeni ekipmanların mutlaka enerji tasarrufu fazla olanlarını tercih edin Su kullanımındaki savurganlık, hem enerji tüketimini, hem de su tüketimini artırmaktadır Örneğin, diş temizliğinde ve traş olurken musluklar mutlaka kapatılmalıdır Tuvaletlerin sifonları, sızıntılara karşı gözden geçirilmelidir Ekili hobi bahçenizi mutlaka küçültün Sulama gerektirmeyen alanları büyütün Az sulama gerektiren bitkiler dikin Aracınızı hortumla değil de kova su ile yıkayın Evinizde ve işyerinizde, kullanmadığınız zamanlarda, TV, radyo, bilgisayar gibi elektronik cihazların fişlerini çekin Yaz aylarında evinizin güneş alan penceresine beyaz perde takın ve gün boyu kapalı tutun Ağaç dikin Her ağaç atmosferden önemli ölçüde sera gazı (CO2) emer Yakın mesafelere yürüyün Uzun mesafeler için metro ve tramvayı tercih edin Tüketimi azaltın Aracınızı düşük hızda kullanın "Para sizin olabilir ama dünya hepimizin"