Rical (Naktur Rical) İlmi

Hadîs ilmi ve isnad

Hadîs kritiği, metin ve sened kritiği olarak iki kategoride ele alınır

Hadîs, metin ve sened olarak iki bölümden oluşur Bir metin, anlam olarak doğru da olsa, onun hadîs olduğunun tesbiti senede, yani güvenilir râviler zincirine bağlıdır Buharînin hocalarından Abdullah İbn Mübarek (ö 181 h), "İsnad (senedi tesbit) dinin bir parçasıdır İsnad olmasaydı, isteyen istediğini söyleyip, onu Resûlüllaha atfedebilirdi" der (Hasan, 11)

Müslüman âlimler, çok erken bir tarihte yalan şehadet ve dolayısıyla akideyi bozma tehlikesini görerek, Peygamberden yapılan rivâyetler konusunda çok ayrıntılı bir tenkit ilmi geliştirdiler

Müslüman hadîs âlimlerinin rivâyet zincirleri konusunda gösterdikleri dikkat ve bazı kelime ve râviler bakımından aralarında farklılık bulunan rivâyetleri de kaydetmede gösterdikleri hassasiyet, Orta Çağ (Müslüman) Arap tarihçiliğine profesyonellik ve ileri bir özellik kazandırmıştır Bunun bir benzerine daha önceden rastlanmadığı gibi, Orta Çağ Batı dünyasında da rastlamak mümkün değildir

Hadîs, Peygamber sözüdür ve onun dinde ve Müslümanın hayatında Kurândan sonra birinci derecede ağırlığı vardır Bundandır ki, Müslüman hadîs âlimleri, Rical ilmi denilen bir ilim geliştirmiş ve bu konuda ciltlerle eserler vermişlerdir Onlar, kaç hadîs rivâyet ettikleri, bu rivâyetlerinin ne kadarının makbûl ne kadarının makbûl olmadığına varıncaya kadar bütün hadîs râvilerini tanıyorlardı (A'zami, 72) Bir hadîsçi, aynı hocanın talebelerinin naklettikleri hadîsleri mukayese ediyor, aynı âlimin veya hocanın değişik zamanlardaki sözlerini, ayrıca yazılı ve sözlü nakilleri ve hadîsle ilgili Kurân âyetlerini karşılaştırıyordu (A'zami, 52) Hadîs kritikçisi, bu şekilde yalnızca hoca ve talebelerin hatalarını ortaya çıkarmakla kalmıyor, bilgisini onları tartmada ve derecelendirmede de kullanabiliyordu

BİSMİHİ TEALA


İsnâd sistemi resulullah'tan (Sallu aleyhi ve sellem) nakledilen hadislerin hukuki bir hüviyete sahip olduğuna dair inanç, ekseriyetle kur'anın emirlerine dayanır Bu hadisler, Peygamber’den (Sallu aleyhi ve sellem) raviler zinciri ile bize kadar ulaşmıştırBu nedenle onlar, İslam itikadının ve buna bağlı ahlaki kuralların köşe taşlarıdırBununla ilğili olarak Sufyan es-Sevri (rahmetullahi aleyh):’’İsnad müslümanın silahıdır; dolayısıyla silahı olmayan müslüman ne ile savaşacaktır’’ buyurmuştur ( Hakim, müstedrek)



İsnad sistemi Hz Peygamber’in (Sallu aleyhi ve sellem) zamanında başlamış ve hicretten sonra 1 yüzyılın sonunda ilmi bir hüviyete bürünmüştür Sahabe-i Kiramın (radıyu anhum) bir araya geldikleri zaman Hz peygamber’den (Sallu aleyhi ve sellem) işittikleri hadisleri birbirlerine aktarmaları bu sistemin başlangıcını teşkil etmektedir Onlar (radıyu anhum) Hz Peygamberin (Sallu aleyhi ve sellem) ilim halkasında duydukları ve öğrendikleri ilimleri birbirlerine aktarmışlardırOnlar (radıyu anhum) arkadaşlarını bu konuda bilgilendirirken, doğal olarak ‘’Resulullah (Sallu aleyhi ve sellem) şunu şunu yaptı’’ veya ‘’Resulullah (Sallu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu’’demişlerdir Aynı şekil de, ikinci elden aldığı bilgiyi öğrenen kişi üçüncü bir kişiye duyduğunu aktarırken bilgiyi öğrendiği kişinin ismini de vererek isnadın yayılmasında öncülük etmişlerdir