Periyodik Cetvel Ve Özellikleri

PERİYODİK CETVEL
VE
PERİYODİK ÖZELLİKLER
Eskiden beri bilim adamları bazı elementlerin benzer özellikler gös-
termeleri nedeniyle,bunları gruplandırmanın uygun olacağı düşüncesiyle bir
çok çalışmalar yapmışlardır1896 yılında Dimitri Mendeleev(Mendelyef)adlı Rus bilgin o gün bilinen 60 elementi atom kütlelerinin(kütle numaralarının)
artışına göre sıraladıMendeleev'in periyodik sınıflandırması,o zaman için
gerçeğe daha uygun olduğundan uzun süre değerini kaybetmeden kullanıldı
Ancak bugün elementlerin kimyasal özelliklerinin kütle numaralarının değil,atom numaralarının periyodik bir fonksiyonu olduğu anlaşılmıştırBöylece elementleri özellikleri benzer(değerlik elektron sayıları aynı )olanlar alt alt gelecek şekilde atom numaralarının artışına göre dizilerek modern periyodik cetvel elde edilmiştir
Periyodik cetveldeki yatay sıralara periyot veya sıra,düşey sütunlara ise grup adı verilirPeriyodik cetvelde 7 periyot 16 grup vardırBu gruplar
dan 8 tanesi A 8 tanesi Bgrubudur
1A grubuna alkali metaller grubu denirÇok aktiftirlerTabiatta ancak bileşikleri halinde bulunabilirlerSon yörüngelerinde 1 tane elektron bulunurHer periyodun başlangıcını yaparlarPeriyodun birisi tamamlandığında diğer metal gelirSon yörüngelerindeki bu elektronu vere
rek bileşiklerinde daima +1 değerlik alırlarFakat hidrojenin bazı durumla
rı istisnadırHer periyodun başlangıcında atomun çapı en büyüktürFr ve Sc elementleri yapaydırBütün alkali metaller iletkendir ve alaşım yaparlar
2A grubuna toprak alkali metaller grubu denirAktiftirler ve tabiatta bileşikleri halinde bulunurlarSon yörüngelerinde ikişer tane elektron bulunurBu elektronları vererek kararlı bileşiklerinde +2 değerlik gösterir
ler
7A grubu elementlerine halojenler denirHalojenler tamamen ametalik özel
lik gösterirlerSon yörüngelerinde 7 tane elektron vardırBunlar son yörüngesini
8'e tamamlamak istediklerinden bir tane elektron alırlar ve kararlı bileşiklerinde
-1 değerlikli olurlarBazen +1,+3,+5,+7 değerlikte olabilirler
8A grubu elementlerine soygazlar(inert,asal gazlar) denirBu grupta her peri
yodun sonuna gelinmiş olur8A grubundan sonra yeni bir periyot başlarAtomları
nın son yörüngesinde 8 tane elektron vardırKararlı yapıya sahiptirler,bileşik yap
mazlar
1A,2A,3A (bor hariç)grubu elementleri metalik özellik gösterirlerAyrıca B
grubu elementleri de metalik özellik gösterirlerBunlara ağır metaller de denir
Bu elementler bütün bileşiklerinde pozitif değerlik alırlar
Geçiş elementleri periyodik cetvelde skandiyum (Sc) ile başlayan ve çinko
(Zn) ile biten elementler ve bunların altındakiler geçiş elementleridirBu element
ler 4,5,6 ve 7 periyotlarda 2A ve 3A grubu elementleri arasında yer alır
Periyodik cetvelde 6 periyotta lantan (La) ile başlayan lantanitler ve 7
periyotta aktinyum (Ac) ile başlayan aktinitler de geçiş elementleri sınıfından
olup,bunlara iç geçiş metalleri denirGeçiş elementlerinin hepsi metaldirAlkali
ve toprak alkali metallere göre erime ve kaynama noktaları daha yüksek ve serttirlerKimyasal tepkimelere girme eğilimleri bakımından aralarında büyük farklar vardır
PERİYODİK CETVELDE DEĞİŞEN ÖZELLİKLER
1-)AKTİFLİK:Ametallerde aktiflik sağa ve yukarı doğru artar,metallerde sola ve aşağıya doğru artar(F)en aktif metaldir
2-)ATOM ÇAPIeriyotlarda soldan sağa doğru gidildikçe atom çapı küçülürPro
ton sayısı arttığından kütle çekimi artar ve çap küçülürPeriyotta 1Agrubunun atom çapı en büyüktürGruplarda ise aşağıya doğru inildikçe atom çapı büyür
3-)İNDİRGENLİK:sağa doğru gidildikçe azalır Çünkü halojenler (+) değerlik
almak istemezlerBunun aksine indirgenmeyi tercih ederlerKendileri indirgenir karşısındaki metali yükseltgerler
4-)ELEKTRON İLGİSİ:ametallerde yani periyodik cetvelin sağ tarafında elektron severlik artarElektronegatiflik denilen (-) değerlik alma isteği artar
Metallerde ise (+) değerlik alma yani elektropozitiflik artarSoygazların elektron ilgisi yokturAynı grupta aşağı doğru inildikçe elektron ilgisi azalır
5-)İYONLAŞMA ENERJİSİeriyodik cetvelde soldan sağa doğru gidildikçe iyonlaşma enerjisi genellikle büyürGruplarda ise yukarı çıkıldıkça iyonlaşma enerjisi artarGruplarda iyonlaşma enerjisi
1A<3A<2A<4A<6A<5A<7A<8A şeklinde sıralanır
Aynı periyotta soldan sağa doğru gidilirken iyonlaşma enerjisi artarAncak 2A ve 5A gruplarındaki atomlar tam ve dolu duruma geçtiklerinden iyonlaşma enerjileri bir basamak öne geçerBunun sonucunda ;
1A<3A<2A<4A<6A<5A<7A<8A sıralaması olurBunun için "genellikle"
tabiri kullanılırBu olayın grafiği şekildeki gibidir










Periyodik cetvelde aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elementlerin genellikle;
1)Atomun numarası artar
2)Kütle numarası ve atom kütlesi artar
3)Değerlik elektron sayısı artar
4)Ametal özelliği artar
5)Elektron çekme yeteneği (elektronegatifliği) artar
6)Elektron ilgisi artar
7)İyonlaşma enerjisi artar
8)Metallerin erime,kaynama noktaları ve sertlikleri artar
9)Oksitlerinin asitlik özelliği artar
10)Oksitlerin bazik özelliği azalır
11)Metalik özelliği azalır
12)Isı ve elektrik akımı iletkenliği azalır
13)Elektron verme yeteneği (elektropozitifliği) azalır
14)Atom yarıçapı,çapı ve hacmi küçülür
15)Temel enerji seviyelerinin (enerji katmanı sayısı) değişmez

Periyodik cetvelde aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe elementlerin genellikle;
1)Atom numarası artar
2)Kütle numarası ve atom kütlesi artar
3)Metalik özelliği artar
4)Elektropozitifliği artar
5)Temel enerji seviyesi sayısı artar
6)Atom yarıçapı,çapı ve hacmi büyür
7)Ametallerin erime ve kaynama noktaları artar
8)Oksitlerinin bazik özelliği artar
9)Oksitlerinin asitlik özelliği azalır
10)Elektronegatifliği azalır
11)Elektron ilgisi azalır
12)İyonlaşma enerjileri azalır
13)Metallerin erime ve kaynama noktaları düşer
14)Değerlik elektron sayıları aynıdır