Bellek Türleri

BELLEK TÜRLERİ

Bellek; geçmiş yaşantılardan öğrenilmiş şeyleri akılda tutabilme gücü olarak tanımlanabilirBunu daha iyi açıklayabilmek için belleme sürecini şu bölümlere ayırarak anlatabiliriz

1Bir şeyin bellekte yer etmesi ve böylece istenildiği zaman anımsanabilmesi için o şeyin önce algılanması gerekirBöylece ilk evrede birtakım izlenimlerin kazanılması söz konusu olur

2Algılama sonucu elde edilen izlenimlerin zihinde tutulması ikinci evreyi meydana getirirBunun nöronlar ve nöronlar arası ilişkilerde (sinapslarda )birtakım değişikliklerle oluştuğu ileri sürülmektedir

3Her öğrenilen şeyin zihinde izi kalırÖyle ki, yaşamış olayların zihinde kalan izleri sayesinde daha önce görülmüş,algılanmış nesne ve olaylarla karşılaşıldığı zaman, bunların daha önce görülmüş olduğu anımsanırBuna tanıma denirTanıma belleğin ilkel bir belirtisidirB öylece daha önce gidilen yerler, tanışılan kimseler, müzik parçaları yeniden görüldüğü ve işitildiği zaman tanınır Tanınmak için bir nesneyi veya olayı bir kere algılamış olmak yetebilir

4Birkaç kez görüp zihnimizde yer etmiş olan nesne ve olayları,istediğimiz zaman,zihnimizde canlandırabilirizBuna anımsama (hatırlama)denirBir tanıdığımızı istediğimiz zaman, zihnimizde canlandırabilir ve adını söyleyebilirizOkuduğumuz şeyleri ana çizgileri ile başkasına tekrarlayabiliriz Gerçi bu tekrarlamada bazı değişiklikler olur
Öğrenilen materyalin bazı kısımları unutulur,bazı kısımları değişir,bazı kısımları ise abartılırAnımsama,belleğin sadece tanımadan daha ileri bir fonksiyonudurAnımsayabilmek için daha esaslı kavramış,daha iyi öğrenmiş olmak gerekir

5İyi öğrenilmiş şeyler çok tekrar edilirse alışkanlık meydana gelir Alışkanlıklar o kadar iyi bellenmiş bilgi ve davranışlardır ki,bunları hiç düşünmeden otomatik olarak tekrarlar veya yaparızO halde tanımak,anımsamak ve bir davranışı otomatik olarak aynen yapabilmek, değişik derecelerde öğrenmenin belirtileridir (PROFDR FERİHA BAYMUR)

Bellek, yaşantılar yoluyla edinilen deneyim birikimidir Eğer insan bilgilerini depoladığı bir bellek sisteminden yoksun olsaydı, hiçbir bilgi ya da beceri kalıcı bir biçimde öğrenilemezdi Dolayısıyla bellek, geçmiş yaşantılar yoluyla edinilen deneyimle yeni ve daha karmaşık öğrenme durumlarına hazırlığın önkoşulunu oluşturur Birçok psikolog(Atkinson ve Shiffrin 1971), (Wough ve Norman 1965) genel olarak belleğin üç alt sistemden oluştuğu konusunda görüş birliği içindedir Buna göre bellek: Duyusal depo, Kısa süreli kayıt ve Uzun süreli depo olmak üzere üç bölüme ayrılmaktadır

Epizodik (Episodic) Bellek

Episodik bellek kişisel tecrübelerin izlerine, bilginin biriktirilmesine ve tekrarlanmasına işaret eder Bireyin çocukluğunda, aile üyelerinden biriyle arasında geçen bir konuşmayı, bir gün önce akşam yemeğinde ne yediğini, nerede yediğini hatırlaması, episodik belleğin örneklerindendirBellek yer ve zamanla ilgili bilgilerin tekrarlanması niteliğindedir

Semantik Bellek

Episodik bilgilerden derlenir Birçok denemeden sonra öğrenilir Yer ve zaman önemli değildir Genel olarak, ilkeler, kavramlar ve onlar arasındaki ilişkiye işaret eder

Motorik Süreçlerle İlgili Bellek

Duygu ve düşünceleri ifade etmek ya da bir iş meydana getirmek için kaslarımızı kullanırız Konuşmak için ağız kaslarını, yazmak için el kaslarını, sporda tüm vücut kaslarını, araba kullanmak için el ayak kaslarını kullanırız Örneğin bir kalemi tutmamız ve yazı yazmamız, parmak kaslarının liflerinin bir dizi koordineli hareket örüntüsünü gerektirir ve parmak kaslarını kullanmayı öğrenme sürecinde, hareketi doğru yapabilmek için kasların hareketi tekrarlaması gerekir Bu süreçte ilk hareketlerin sonuçlarının bilgisi, söz konusu davranışların devamlılığını sağlayıcı denence adayı izler olarak kodlanarak bellekte saklanırlar Tekrarlarla kasların hareketlerinde meydana gelen düzeltmeler de kodlamalarda yenilenir

Duygusal Bellek

Hoş ve hoş olmayan duyguların kodlanarak bellekte saklanmasıdır