Hindistan'da Felsefe-Hint Felsefesi

Hindistan'da Felsefe-Hint Felsefesi

--------------------------------------------------------------------------------

*Hindistan co?rafyasının belirgin iki özelli?i vardırBirincisi verimli-sulak topraklarıdır Dünyada tarımın ilk ba?ladı?ı yerlerden biri de İndus-Ganj havzasıdır İkincisi Hindistan?ın da?lık kuzey bölgesi nedeniyle Asya?dan görece kopuklu?udur
*İÖ 3500?de yarı-göçebe topluluklar ortaya çıktı İÖ 2500?de yerle?ik köy ya?amına geçildi Dünyada ilk kez Hindistan?da aynı topraktan bir yılda iki kez ürün alındı (bu?day-pirinç)
*İÖ 1200-500 yıllları arasında Orta Asya?dan Ariler Hindistan?a geldiler Kast sistemini ülkeye soktular Kast net ve cüretli bir sınıf ayrı?masının ilanıdır
*Tarımın yanında ticaret de geli?ti Batı kıyıları ile Batı Asya arasında ticaret İÖ 100?lere kadar uzanır Altın, baharat, de?erli ta?lar ve kereste ticarete konu olan mallardı Ticarete önce Babilliler, sonra Araplar ve sonunda Yunanlılar egemen oldu
*Hindistan tarih boyunca çok uluslu-çok dilli-çok kültürlü-çok dinli, renkli bir mozaik olmu?tur Bu da demografik yapısının en belirgin özelli?idir

Hint Mitolojisi
Hint mitolojisinin temel metinleri Sanskritçe yazılmı? olan, Ari kaynaklı Veda?lardır (İÖ 1500-500) Bunlar kar?ılıklı konu?ma biçiminde kurgulanmı?tır ve bu anlamda Hint tiyatrosunun da kökenidirler Diyaloglar karma?ıktır; genellikle Ari gelenekleri ve sava?lar üzerinedir Bunlar Hint-Avrupa edebiyatının da ilk örnekleridir
Hint mitolojisinde tanrılar insanlar gibidir Do?ar ve ölürler Bunun yanında garip özellikleri vardır Göz kırpmazlar; tükürmezler

Hinduizm
Veda metinlerinden kaynaklanan bir sentezdir Ya?amın tüm alanlarını kapsar Alanı geni?ledi?i oranda, tanımı güçle?mi?tir Bazı temel kavram ve tanrılar:
-Vi?nu (tanrı): Ço?alma ve yayılmayı temsil eder On ayrı biçimde bedenle?ir
??iva (tanrı): Evrenin yaratıcısı, koruyucusu ve yok edicisidir ?ivacıların çilecidir Yogacı mistisizmin de temelidir
-?akti (tanrıça): Yaratıcılı?ı simgeler
-Brahman: Her ?eyi kucaklayan, yüce-sonsuz ilke Tüm varlıkların içindeki öz Hinduizmde en yüksek dinsel amaç benli?i, bu evrensel ilke içinde eritmektir
-Karma: Geçmi?teki eylemlerin gelecekteki iyi ve kötü sonuçları
-Moksha: Dünyevi varolu?tan kurtulma Nirvananın da temelidir Moksha için;
1-Ayin kurallarına uymak, çıkar gözetmeden davranmak (karma-marga)
2-İyi i?lerle gerçek bilgiyi aramak (cnana-marga)
3-Kendini tanrıya adamak gerekir (bhakti)
Dharma: Bireysel davranı?a yön veren temel dinsel ve ahlaki yasa
-Kast sistemi: En üstteki sınıftan ba?layarak: rahipler, sava?çılar, çifçiler, tüccarlar, hizmetkarlar biçiminde sıralanır Ayrıca kasta dahil edilmeyenler- buna layık görülmeyenler de vardır
-Hindu tapınakları Tanrıların kolayca gelebilece?i yerlere yapılır Ama çevreyle-do?ayla uyumlu olmaz (Uyumu bozarak Tanrıların dikkatini çekece?i dü?ünülmü? olabilir) Gökyüzüne açılan birer kapı olarak kurgulanırlar

*Günümüzde Hinduizm:
-Sihler: İslam ile Hinduizmi sentezlemi?lerdir
-Hindistan?da Budist sayısı, Hinduistler aleyhine artmaktadır Çünkü Budizm kastları reddetmektedir

Mahayogi Kapila (İÖ 8 yy)

Altı Veda okullundan birinin (Samkhya?nın) kurucusudur Ya?amına ili?kin net bilgiler yoktur Dinsel bir cemaat kurmamı?, kitleleri etkilemeye çalı?mamı?tır Bir münzevi gibi ya?amı?tır Do?a temelli felsefesinde, heptanrıcı bir öz vardır Prakrti denen bu maddesi olmayan öz tek üstün gerçekliktir İnsan do?a uyumunu-birli?ini savunur Bunun için meditasyonu ö?ütler Meditasyonla insan tüm sınırlarından ve ba?larından kurtularak Prakrti ile birle?ir

Patancali (Gonardiya, Gonikaputra (İÖ 2 yy)

Yoganın kurucusudur Ancak takma isim olarak kullanıldı?ı sanılmaktadır Yoga-sutra adlı eserinde ruhsal güç, yoga uygulaması, kendinden geçmenin sa?ladı?ı a?kınlık durumu (samadhi) ve özgürle?me (kaivalya) ba?lıklı dört bölümde yoganın esaslarını olu?turmu?tur Bu eserin ciltlerinin farklı yüzyıllarda yazılmı? olması, Patancali?nin bir takma isim olarak farklı dü?ünürlerce kullanıldı?ının kanıtıdır Gramer üzerine de Mahabhashya (Büyük yorum) adlı bir eseri vardır
Yoga Sanskritçide ba?lanma-birlik anlamına gelir Temeli manevi kurtulu?tur 8 a?aması vardır
1 ve 2 (hazırlık): Hiçbir canlıya zarar verme Yalan, hırsızlık ve ?ehvetten uzak dur Vücut temizli?ine özen göster, sade ya?a, çalı?kan ol ve kendini tanrıya ada
3 ve 4 (fiziksel hazırlık): Rahatsızlanmadan-uyu?madan uzun süre aynı pozisyonda kal, soluk alıp vermeni yava?lat
5: Duyularını denetle Dı? dünyadan kop, kendi zihnine yönel
6-7-8 (yo?unla?ma a?amaları): Tek nesneye (Tanrı-evrensel öz) yo?unla? Tek nesnede sabitlenip, sadece onu dü?ün Nesne ve özne bütünle?ecektir
Yoga felsefesi ve prati?i İslam dü?üncesini tasavvuf anlayı?ıyla etkilemi?tir

Jainistler
Kurucusu Mahavira? (İÖ 599-527)dır Jainistler, evrenin sonsuz ve canlı oldu?una, bir tanrı tarafından yaratılmadı?ına inanırlar Reenkarnasyon ve Moksha'ya ula?ma inançları yönünden Budizm?e benzer Her eylemden kaçınırlar, çünkü eyleme girmek karmamızı bozar Eylemde bulunmak için maskeler takılır savıyla buna kar?ı çıkarlar Kar?ı çıktıkları yedi temel maske vardır1-Kocalık 2-Kadınlık 3-Statü 4-İktidar 5-Saygılı olma 6-Terbiyeli Görünme 7-Ahlaklı olma
Jainistler, 'ahimsa' (acı vermemek) ilkesine çok önem verirler Bu ilkeye göre; hiçbir canlı varlılı?ına zarar vermemeye çalı?an Jainistler, nefes alıp verirken bile herhangi bir canlıyı öldürmemek için a?ızlarına maske takarak dola?ır; katı ve kesin bir vejeteryan ya?am sürerler Bir yere oturacakları zaman herhangi bir karınca veya böce?i ezmemek için yanlarında ta?ıdıkları süpürge ile oturulacak yeri süpürürler
Jainistler, Shvetambara ve Digambara adında iki büyük mezhebe bölünmü?tür Digambara mezhebindekiler çok katı ve kesin bir tutum içindedirler, 'gök elbisesi' anlamına gelen isimlerinin hakkını vererek tamamen çıplak olarak gezerler Bu, maddi olan tüm ?eylerden uzak durulması anlamına gelir Bu uygulamayı günümüzde de sürdüren Jainistler genellikle manastır ve tapınaklardan dı?arıya pek çıkmazlar

Çarvakalar
Çarvaka Sanskritçe?de dünyevi olanlar anlamına gelir Maddeci bir felsefedir Vrihaspati adlı bir ateist tarafından kurulmu?tur Öte dünyayı, kutsal kitapları, Veda metinlerini, ölümsüzlü?ü reddederler Jainizme kar?ıdırlar Eylemsizli?i ele?tirirler, dünyayı bir eylem alanı olarak görürler Çilecilik ve oruç tutmak hayata kar?ıdır
Dört temel element olarak hava, su, toprak ve ate?i kabul ederler Bilgi edinmenin tek yolu algıdır Yapay kurumlara kar?ı çıkarlar, do?al kurumları savunurlar Kölelik, devlet, aile, kast sistemi yapaydır
?Ahlak, ahlaksızların koydu?u kurallar bütünüdür?
?Devlet haksızlıkların yasalar yoluyla gizlendi?i bir haydutlar örgütüdür?
?Aile toplumun kötülüklerini yeni ku?aklara aktaran kurumdur?