Yahudi Otonom Bölgesi |
08-23-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Yahudi Otonom BölgesiYahudi Otonom Bölgesi (Rusça: Евре́йская автоно́мная о́бласть, Yevreyskaya avtonomnaya oblast; Yidiş: ייִדישער אױטאָנאָמע געגנט, Yidişer Oytonome Gegnt), Rusya Federasyonu'na bağlı otonom bölge Mayıs 1928'de kuruldu 1934'te otonom devlete dönüştürülen bölge, Sovyetler Birliği dağıdıktan sonra tekrar bölge statüsüne getirildi Bölge, Moskova'nın 8000 km doğusunda Çin Halk Cumhuriyeti ve Yakutistan arasında yer alır Tarih [değiştir]Tarihöncesi dönemde Amur bölgesinde Tunguz ve Daur boyları yaşıyordu Nüfus vadilerde, özellikle Amur kıyılarında yoğunlaşıyordu Zamanla Moğol ve sonra Çin hakimiyetine girdi Ruslar 17yy'dan itibaren bölgeye sızmaya başladılar ve Aigun (1858) ve Pekin (1860) anlaşmalarıyla hakimiyetlerini kabul ettirdiler Ancak bölgedeki Çin etkisi, 1900 yılında Heylongciyang Nehri'nin Doğusundaki Altmışdört Köy'ün Rus güçlerince yok edilmesine kadar sürdü 1958'de Rus hükümeti, güneydoğu Sibirya sınırını korumak için Amur Kazakları birliklerinin kurulmasını kararlaştırdı Askeri birliklerle birlikte sivil yerleşimciler de bölgeye geldiler 1989'da Transsibirya Demiryolu'nun Çita-Vladivostok hattının yapımı her iki yönden birden döşenen raylarla başladı Demiryolu inşası için bölgeye çok sayıda işçi ve yerleşimci geldi, iktisat canlandı Demiryolu 1918'de tamamlandı Yahudi Otonom Bölgesi, 1928'de Stalin'in her etnik gruba bir otonom bölge verme projesi kapsamında kuruldu Projenin amacı, etnik grupların sosyalist bir düzende kendi kültürel kimliklerini geliştirmelerini sağlamaktı Sovyetler, bir "Sovyet Siyonu" yaratarak Yahudi proleter kültürünün oluşmasını sağlamaya çalışıyordu Ayrıca, rejim için tehlike olarak görülen Musevilik ve Siyonizme eğilimli olduğu varsayılan Yahudiler Sibirya'nın bu uzak köşesine sürülerek önlem alınıyordu Bölgenin resmi dili dini çağrışımlar yapan İbranice değil Yidiş idi Yahudilerin milli kültürlerini ifade etmek için din yerine yeni bir sosyalist kültür ve sanat kurmaları hedefleniyordu Stalinizme göre bir etnik grubun millet statüsüne kavuşması için toprakları olması gerekiyordu Yahudi komünistler, kendi etnik gruplarına bir toprak verilmesini talep ettiler Siyasi olarak, bu Siyonizm'e de bir alternatif oluşturuyordu Bazı yorumcular, Stalin'in bu uzak yöreyi seçerken antisemitizm etkisiyle hareket ettiğini savunurlar Amur yöresinde iklim koşulları çok sertti, nüfus çok seyrekti ve daha önce hiç bir Yahudi yerleşimci bulunmuyordu Zorluklara karşın Yahudi yerleşimciler yavaş yavaş bölgeye gelmeye başladı 1930'larda Yahudi İdaresi otonom bölge statüsü kazandı Daha fazla Yahudinin bölgeye yerleşmesi için yoğun propaganda yapılıyordu Mutuluğun Peşinde adlı Sovyet filminde, ABD'deki Büyük Ekonomik Buhran'dan kaçan bir Yahudi ailesi, Yahudi Özerk Bölgesi'nde yeni bir hayat kuruyordu Yahudi nüfusu arttıkça Yahudi kültürünün bölgedeki etkisi de kuvvetlendi Birobidzhaner Shtern (Birobidcan Yıldızı) adlı bir gazete, bir tiyatro topluğu kuruldu Caddelere tanınmış Yahudilerin isimleri veriliyordu II Dünya Savaşı sırasında Yahudi sığınmacıların da yerleştirilmesiyle bölgedeki Yahudi nüfusu doruk noktasına ulaştı (toplam nüfusun 1/3'ü) Ancak proje Stalin'in tasfiye hareketi sırasında Yahudi önderliğini hapsetmesi, bazılarını idam etmesiyle sona erdi Yahudi kültürünün sembolleri silindi, yerel kütüphanedeki Yahudilikle ilgili kaynaklar yakıldı Takip eden yıllarda Sovyetler'de Yahudilere ait bir özerk bölge fikri unutuldu Louis Rapoport, Jonathan Brent ve Vladimir Naumov gibi tarihçiler, Stalin'in, ölümünden önce, Kırım Tatarları ve Volga Almanları gibi tüm Yahudi nüfusu Sibirya'nın bu ücra köşesine sürmeye karar verdiğini savunurlar Sovyetler Birliği'nin çökmesiyle birlikte bölgedeki Yahudilerin çoğu İsrail ve Almanya'ya göç etti 1991'de bölge Habarovsk Krayı'ndan çıkartılarak doğrudan Rusya Federasyonu'na bağlandı Bölgeye tekrar özel statü kazandıran bu adıma karşın artık Yahudilerin oranı yerel nüfusun %2'sine düşmüştü Yine de Yidiş okullarda tekrar öğretilmeye başlandı, bu dilde yayın yapan bir radyo istasyonu kuruldu ve Birobidzhaner Shtern'de Yidiş dilindeki yayınlar devam etti |
|