İlk Yardım Önemlidir Bilmekte Yarar Var

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-17-2012

İLK YARDIM ÖNEMLİDİR BİLMEKTE YARAR VAR

İlkyardımın insan hayatı için önemi her geçen gün daha güçlü bir şekilde fark edilmektedir

Bu farkındalık kamu ve özel sektörü giderek yoğunlaşan oranda ilkyardım eğitimine yöneltmektedir

İnsanlığa sağlıklı ve mutlu bir yaşam sunmak, kaza ve yaralanmalardan sağ kalımı arttırmak ve kalıcı sakatlanmaları en aza indirmek için ilkyardım eğitimini yaygınlaştırmak gerekmektedir

Trafik canavarına her yıl binlerce kurban verilen bir ülkede yaşıyoruz

Bunun yanında iş ve ev kazaları, şiddet olayları, deprem ve diğer afetler nedeniyle oluşan kayıplar da küçümsenmeyecek sayıdadır

Ancak bunlardan daha acı olanı ise yanlış ilkyardım uygulamaları nedeniyle insanlara yardımcı olmaya çalışırken zarar vermekdir

Oysa ki olay yerinde ilk beş dakika içinde doğru ilkyardım uygulaması ve acil müdahale ile ölümleri en aza indirmek mümkündür

A) İLK YARDIM NEDİR?

Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren durumda,sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar,hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla,ilaçsız olarak yapılan uygulamalara ilkyardım denir

İLK YARDIM UYGULAMASINDA KESİNLİKLE İLAÇ KULLANILMAZ

B) İLK YARDIMDA AMAÇ NEDİR?

1

Yaşamı koruma ve sürdürülmesini sağlama

2

Durumun kötüleşmesini engelleme

3

İyileşmesini kolaylaştırma

C) İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ VE SORUMLULUKLARI NEDİR?

1

Sakin ve telaşsız olmalı

2

Hastayı sakinleştirmeli

3

Çevreyi değerlendirip süren bir tehlike olup olmadığını belirlemeli

4

Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalı

5

Çevredeki kişileri,sağlık kuruluşları,itfaiye ve güvenliğe haber vermeleri için organize etmeli

6

Hastanın durumunu değerlendirerek uygun ilk yardıma başlamalı

7

Hastanın sağlık kuruluşuna bir an önce ulaşmasını sağlamalı

D) İLK YARDIMIN ABC'Sİ NEDİR?A

Soluk yolunun açılması

B

Solunumun düzeltilmesi

C

Dolaşımın etkinliğini sağlama

E) SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?

1

Ağızda toz toprak,kırık takma diş ve yabancı cisimler varsa çıkarılır

2

Bilinci kapalı kişilerde dil arkaya düşüp havayolunu tıkayabilir

Bu durumda baş geriye itilip çene yukarı kaldırılarak soluk yolu açılır

F) SOLUNUM YOLU NASIL DÜZELTİLİR?(YAPAY SOLUNUM)

Solunumu duran kişiye derhal yapay solunum uygulanmalıdır

1

Hasta sert bir zemine yatırılır

2

Ağız içi temizlenerek varsa yabancı cisimler çıkarılır

3

Çenesi yukarı kaldırılarak baş hafifçe arkaya itilir

4

Ağızdan ağıza solunum yapılacaksa burun kapatılır

Burundan solunum yapılacaksa ağız kapatılır

5

Derin bir soluk alınıp,solunum yaptırılacak kişinin ağzına (yada burnuna) ağız yerleştirlir

6

Hastanın göğsünün kabarmasına yetecek şiddette soluk verilir

G) DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR?(KALP MESAJI)

1

Kalp durmuşsa hemen kalp mesajına başlanır

2

Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir yanına diz çökülür

YARA İÇİNDEKİ YABANCI CİSİM,KEMİK,PARÇASI VS

ÇIKARILMAMALIDIR

3

Göğüs kemiğinin(iman tahtası)üçte bir alt ucuna bir elin ayası sıkıca yerleştirilir,diğer elin ayası bunun üstüne konur

Parmaklar hastaya temas etmemelidir

4

Kollar dik tutularak (Bilek ve dirsekler bükülmeden)sabit ve ritmik bir şekilde göğüse 4-5 cm bastırılır

5

Arada nabız kontrol edilerek dakikada 60 kez olmak üzere dolaşım başlayıncaya kadar devam edilir

H) BAYILMALARDA UYGULANACAK İLKYARDIM KURALLARI

1

Elbiseleri boyundan,göğüsten ve karından gevşetilir

2

Hastanın beynine kan gitmesini sağlamak için düz bir yerde sırtüstü yatırılarak,ayakları yukarı kaldırılır ve sonrada şok pozisyonunda bekletilir

Kesinlikle başının altına yastık konmaz

3

Hastaya uyarıcı kokular koklatılır

(Amonyak vb

)

4

Hastanın zorlanmaksızın kendine gelmesi beklenir

5

Kendine geldiğinde su, çay gibi içecekler azar azar verilmelidir

I) GÖĞÜS YARALANMALARINDA İLKYARDIM

1

Yaralı,yarı oturur duruma getirilir

2

Havanın akciğerler dolmasına engel olmak için açık olan yara yerine temiz bir bez kapatıp basınç yapmadan sarılır

3

Kazazedenin ısı kaybı önlenir

J) KARIN YARALANMALARINDA İLKYARDIM

1

Hastaya ağızdan yiyecek içecek verilmez

2

Yaralı başı hafif yüksek, dizlernin altına rulo edilmiş bir battaniye konularak sırt üstü yatırılır

3

Herhangi bir organ dışarı çıkmış ise asla el sürülmez

Genişbir gaz bezi varsa serum fizyolojik ile ıslatılarak basınç yapmadan organların üzerine örtülür

4

Yaralı zaman geçirmeden sevkedilir

K) EGZOS ZEHİRMELERİNDE İLKYARDIM

1

Hasta derhal temiz havaya çıkarılır

2

Şuuru tam kapalı olmayanlar temiz havada derin solunum yaptırılır

3

Şuuru kapalı veya solunum yapmakta güçlük çeken hastalara suni solunum tatbik edilir

4

Beden ısısının düşmesini engellemek için üstü örtülür

5

Hasta en seri şekilde sağlık merkezine gönderilir

L) SİNDİRİM YOLU İLE OLAN ZEHİRMELERİNDE İLKYARDIM

1

Zehrin sulanması ve emilimin yavaşlaması için hastalara;süt,yumurta akı,nişasta solisyonlu su içirilir

2

Kusmasına yardım edilir

3

Asitle olan zehirlenmelerde,hasta hiçbir zaman kusmaya zorlanmaz

Su ve süt yumurta akı karıştırılarak içirilir

4

Alkali ile olan zehirlenmelerde:1/4 oranında sirke ile hazırlanmış 500ml

su veya limon suyu içirilir

M) KANAMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?

1

Kanayan uzuv(kol,bacak vs

)yükseltilir

2

Yara üzerine temiz gazlıbez,mendil veya çamaşır parçası konur ve sıkıca bastırılır

3

Kanama durmazsa kanayan yerin 5 cm yukarı kısmına bandaj uygulanır

N) BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?

1

Burnu kanayan kişinin başı hafifçe öne eğilir

2

Hasta burun üzerine basınç yapar

3

Bu sırada ağızdan soluk alıp verir ve asla sümkürmez

BURUN KANAMASINDA HASTANIN BAŞI GERİYE DOĞRU KALDIRILMAZ

O) ELEKTİRİK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?

1

Önce ilk yardımcı kendi güvenliğini sağlar

2

Elektrik akımının yaralı ile teması kesilir

Bu yapılmadan önce yaralıya dokunulmaz

3

Kuru tahta parçası ve lastik gibi elektrik geçirmeyen maddelerle hasta çekilerek veya kablo itilerek akımdan kurtarılır

4

Solunum durmuşsa yapay solunuma,kalp durmuşsa kalp mesajına başlanır

5

Yanık varsa soğuk su ile yıkanır

P) KIRIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?

1

Hasta sarsılmaz ve hareket ettirilmez

2

Kanama varsa durdurulur

3

Hasta taşınmadan önce kırık bölgesi hareketsiz hale getirilir

(Bunun için tahta gibi sert cisimler kullanılabilir

)

4

Açık kırık varsa(kırık uçları görülüyorsa)kırık kemik parçalarına kesinlikle dokunulmaz ve bunlar yerleştirilmeye çalışılmaz

Yara üzerine temiz bir gazlıbez kapatılır

R) YANIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?

1

Soğuk musluk suyu ile ağrı azaltılır

2

Hastanın takıları çıkartılır

(Daha sonra oluşabilecek şişler nedeniyle çıkarmak zorlaşabilir

)

3

Oluşan kabarcıklar patlatılmaz

4

Yanan kısımların üzeri temiz gazlıbezle kapatılır hiçbir şey sürülmez

5

Hastanın bilinci yerinde ise bol su içirilir

YANIK YÜZEYİNE DİŞ MACUNU,SALÇA,YOĞURT GİBİ MADDELER KESİNLİKLE SÜRÜLMEMELİDİR

S) YARALANMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?

1

Kanama varsa kontrol edilir

2

Yaranın kirlenmesi önlenir

3

Varsa kopan parça korunur

(Islak bir gazlı beze sarılıp bir naylon torbaya konulur,bu torba da içi buz dolu başka bir torbaya konulur

)

08-17-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İlk Yardım Önemlidir Bilmekte Yarar Var İLK YARDIM ÖNEMLİDİR BİLMEKTE YARAR VAR İlkyardımın insan hayatı için önemi her geçen gün daha güçlü bir şekilde fark edilmektedir Bu farkındalık kamu ve özel sektörü giderek yoğunlaşan oranda ilkyardım eğitimine yöneltmektedir İnsanlığa sağlıklı ve mutlu bir yaşam sunmak, kaza ve yaralanmalardan sağ kalımı arttırmak ve kalıcı sakatlanmaları en aza indirmek için ilkyardım eğitimini yaygınlaştırmak gerekmektedir Trafik canavarına her yıl binlerce kurban verilen bir ülkede yaşıyoruz Bunun yanında iş ve ev kazaları, şiddet olayları, deprem ve diğer afetler nedeniyle oluşan kayıplar da küçümsenmeyecek sayıdadır Ancak bunlardan daha acı olanı ise yanlış ilkyardım uygulamaları nedeniyle insanlara yardımcı olmaya çalışırken zarar vermekdir Oysa ki olay yerinde ilk beş dakika içinde doğru ilkyardım uygulaması ve acil müdahale ile ölümleri en aza indirmek mümkündür A) İLK YARDIM NEDİR? Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren durumda,sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar,hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla,ilaçsız olarak yapılan uygulamalara ilkyardım denir İLK YARDIM UYGULAMASINDA KESİNLİKLE İLAÇ KULLANILMAZ B) İLK YARDIMDA AMAÇ NEDİR? 1Yaşamı koruma ve sürdürülmesini sağlama 2Durumun kötüleşmesini engelleme 3İyileşmesini kolaylaştırma C) İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ VE SORUMLULUKLARI NEDİR? 1Sakin ve telaşsız olmalı 2Hastayı sakinleştirmeli 3Çevreyi değerlendirip süren bir tehlike olup olmadığını belirlemeli 4Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalı 5Çevredeki kişileri,sağlık kuruluşları,itfaiye ve güvenliğe haber vermeleri için organize etmeli 6Hastanın durumunu değerlendirerek uygun ilk yardıma başlamalı 7Hastanın sağlık kuruluşuna bir an önce ulaşmasını sağlamalı D) İLK YARDIMIN ABC'Sİ NEDİR?ASoluk yolunun açılması BSolunumun düzeltilmesi CDolaşımın etkinliğini sağlama E) SOLUK YOLU NASIL AÇILIR? 1Ağızda toz toprak,kırık takma diş ve yabancı cisimler varsa çıkarılır 2Bilinci kapalı kişilerde dil arkaya düşüp havayolunu tıkayabilirBu durumda baş geriye itilip çene yukarı kaldırılarak soluk yolu açılır F) SOLUNUM YOLU NASIL DÜZELTİLİR?(YAPAY SOLUNUM) Solunumu duran kişiye derhal yapay solunum uygulanmalıdır 1Hasta sert bir zemine yatırılır 2Ağız içi temizlenerek varsa yabancı cisimler çıkarılır 3Çenesi yukarı kaldırılarak baş hafifçe arkaya itilir 4Ağızdan ağıza solunum yapılacaksa burun kapatılırBurundan solunum yapılacaksa ağız kapatılır 5Derin bir soluk alınıp,solunum yaptırılacak kişinin ağzına (yada burnuna) ağız yerleştirlir 6Hastanın göğsünün kabarmasına yetecek şiddette soluk verilir G) DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR?(KALP MESAJI) 1Kalp durmuşsa hemen kalp mesajına başlanır 2Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir yanına diz çökülür YARA İÇİNDEKİ YABANCI CİSİM,KEMİK,PARÇASI VS ÇIKARILMAMALIDIR 3Göğüs kemiğinin(iman tahtası)üçte bir alt ucuna bir elin ayası sıkıca yerleştirilir,diğer elin ayası bunun üstüne konurParmaklar hastaya temas etmemelidir 4 Kollar dik tutularak (Bilek ve dirsekler bükülmeden)sabit ve ritmik bir şekilde göğüse 4-5 cm bastırılır 5 Arada nabız kontrol edilerek dakikada 60 kez olmak üzere dolaşım başlayıncaya kadar devam edilir H) BAYILMALARDA UYGULANACAK İLKYARDIM KURALLARI 1Elbiseleri boyundan,göğüsten ve karından gevşetilir 2Hastanın beynine kan gitmesini sağlamak için düz bir yerde sırtüstü yatırılarak,ayakları yukarı kaldırılır ve sonrada şok pozisyonunda bekletilir Kesinlikle başının altına yastık konmaz 3Hastaya uyarıcı kokular koklatılır (Amonyak vb) 4Hastanın zorlanmaksızın kendine gelmesi beklenir 5Kendine geldiğinde su, çay gibi içecekler azar azar verilmelidir I) GÖĞÜS YARALANMALARINDA İLKYARDIM 1Yaralı,yarı oturur duruma getirilir 2Havanın akciğerler dolmasına engel olmak için açık olan yara yerine temiz bir bez kapatıp basınç yapmadan sarılır 3Kazazedenin ısı kaybı önlenir J) KARIN YARALANMALARINDA İLKYARDIM 1Hastaya ağızdan yiyecek içecek verilmez 2Yaralı başı hafif yüksek, dizlernin altına rulo edilmiş bir battaniye konularak sırt üstü yatırılır 3Herhangi bir organ dışarı çıkmış ise asla el sürülmezGenişbir gaz bezi varsa serum fizyolojik ile ıslatılarak basınç yapmadan organların üzerine örtülür 4Yaralı zaman geçirmeden sevkedilir K) EGZOS ZEHİRMELERİNDE İLKYARDIM 1Hasta derhal temiz havaya çıkarılır 2Şuuru tam kapalı olmayanlar temiz havada derin solunum yaptırılır 3Şuuru kapalı veya solunum yapmakta güçlük çeken hastalara suni solunum tatbik edilir 4Beden ısısının düşmesini engellemek için üstü örtülür 5Hasta en seri şekilde sağlık merkezine gönderilir L) SİNDİRİM YOLU İLE OLAN ZEHİRMELERİNDE İLKYARDIM 1Zehrin sulanması ve emilimin yavaşlaması için hastalara;süt,yumurta akı,nişasta solisyonlu su içirilir 2Kusmasına yardım edilir 3Asitle olan zehirlenmelerde,hasta hiçbir zaman kusmaya zorlanmazSu ve süt yumurta akı karıştırılarak içirilir 4Alkali ile olan zehirlenmelerde:1/4 oranında sirke ile hazırlanmış 500ml su veya limon suyu içirilir M) KANAMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1Kanayan uzuv(kol,bacak vs)yükseltilir 2Yara üzerine temiz gazlıbez,mendil veya çamaşır parçası konur ve sıkıca bastırılır 3Kanama durmazsa kanayan yerin 5 cm yukarı kısmına bandaj uygulanır N) BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1Burnu kanayan kişinin başı hafifçe öne eğilir 2Hasta burun üzerine basınç yapar 3Bu sırada ağızdan soluk alıp verir ve asla sümkürmez BURUN KANAMASINDA HASTANIN BAŞI GERİYE DOĞRU KALDIRILMAZ O) ELEKTİRİK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1Önce ilk yardımcı kendi güvenliğini sağlar 2Elektrik akımının yaralı ile teması kesilirBu yapılmadan önce yaralıya dokunulmaz 3Kuru tahta parçası ve lastik gibi elektrik geçirmeyen maddelerle hasta çekilerek veya kablo itilerek akımdan kurtarılır 4Solunum durmuşsa yapay solunuma,kalp durmuşsa kalp mesajına başlanır 5Yanık varsa soğuk su ile yıkanır P) KIRIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1Hasta sarsılmaz ve hareket ettirilmez 2 Kanama varsa durdurulur 3 Hasta taşınmadan önce kırık bölgesi hareketsiz hale getirilir(Bunun için tahta gibi sert cisimler kullanılabilir) 4Açık kırık varsa(kırık uçları görülüyorsa)kırık kemik parçalarına kesinlikle dokunulmaz ve bunlar yerleştirilmeye çalışılmazYara üzerine temiz bir gazlıbez kapatılır R) YANIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1Soğuk musluk suyu ile ağrı azaltılır 2Hastanın takıları çıkartılır(Daha sonra oluşabilecek şişler nedeniyle çıkarmak zorlaşabilir) 3Oluşan kabarcıklar patlatılmaz 4Yanan kısımların üzeri temiz gazlıbezle kapatılır hiçbir şey sürülmez 5Hastanın bilinci yerinde ise bol su içirilir YANIK YÜZEYİNE DİŞ MACUNU,SALÇA,YOĞURT GİBİ MADDELER KESİNLİKLE SÜRÜLMEMELİDİR S) YARALANMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1Kanama varsa kontrol edilir 2Yaranın kirlenmesi önlenir 3Varsa kopan parça korunur(Islak bir gazlı beze sarılıp bir naylon torbaya konulur,bu torba da içi buz dolu başka bir torbaya konulur)