Yemek , İçmek Ve Giyinmek İle İlgili Hadis

1YEMEĞİ SAĞ EL İLE YEMEK


Besmele Çek! Sağ Elinle Ye! Hep Önünden Ye!


Peygamber Efendimiz (SAV) yemeğe besmele çekerek başlamayı, yemeğin sağ elle yenmesini tavsiye etmektedir Başa hadîs-i şer'iflerde bunun gerekçesini açıklamakta, şeytanın sol elle yiyip içtiğini söyleyerek onun gibi davranmaktan sakındırmaktadır (Müslim, Eşribe 105-106)


Bir keresinde yanında sol eliyle yemek yiyen birisine Peygamber Efendimiz (SAV) sağ eliyle yemesini söylemiş, kibrinden dolayı "Yapamıyorum" diye cevap veren adama Peygamber Efendimiz (SAV) "Yapamaz ol!" demiştir Bu olaydan sonra adam elini bir daha ağzına götüremez olmuştur (Müslim,Eşribe,107) Bugüzel uyarı karşısında, adam gerçekten yapamadığı için değil,"kibrinden dolayı" böyle deyince, İslam düşmanlarına bile mecbur kalmadıkça beddua etmeyen Allah'ın Resûlü,aşırı derecedeki gururu ve kibiri sebebiyle ona anlayacağı şekilde bir ders verme gereğini duymuştur


Müslüman, kendisine bir başkasının veya yabancı kültürlerin öğrettiği yemek yeme biçimlerini terk etmeli, bu uğurda görgüsüz de dense sağ elle yemeyi kendine âdet edinmelidir

2YEMEĞİ ÖNÜNDEN YEMEK

Oğlum, Besmele Çek! Sağ Elinle Ye! Hep Önünden Ye!

Ömer b Ebî Seleme (Radıyallahu Anh) anlatıyor: Ben, Resûlullah'ın (SAV) himâyesinde yetişen bir çocuktum Yemek yerken, elim yemek tabağının her yanına giderdi Bunun üzerine Resûlullah (SAV) bana şöyle buyurdu: "Oğlum, besmele çek! Sağ elinle ye! Hep önünden ye!"

Hadisten, yemek konusundaki görgü kurallarımızı bilmeyenlere, özellikle çocuklara güzel bir üslûpla bu kuralların öğretilmesi gerektiğini anlamaktayız

Bu hadis, birinci hadisin benzer bir rivayetidir Biz bu hadisi ilk yerde "yemeği sağ elle yemek", burada ise " yemeği önünden yemek" açısından ele almış bulunmaktayız

Sofradan herkesin bir kaptan yediği durumlarda yemeği önünden yemek, daha bir önem arz etmektedirBöylece herkes hem kendi kısmetine razı olduğunu göstermiş, hem de başkalarını rahatsız etmemiş olur Meyve yeme edebi, yemek yemeden farklı kabul edilmiş, herkesin beğendiği meyveyi alabileceği söylenmiştir

3YEMEĞE BAŞLAMADAN ÖNCE BESMELE ÇEKMEK

Biriniz Yemek Yerken besmele çeksin Şayet yemeğe başlarken besmele çekmeyi unutursa, hatırlattığı anda "Bismillahi Evvelehû ve Âhirehû" Yani "Baştan Sona Bismillah" Desin

Yemeğe başlarken besmele çekilmelidir Yerken ve içerken besmele çekme alışkanlığını kazanmış bir kimse, şükretme görevini son derece tabiî bir şekilde ve kendiliğinden yapmış olur

Birlikte yemek yenildiği zaman birinin, duyulacak şekilde besmele çekmesi, diğerlerinin, özellikle çocukların bu görevlerini hatırlamasına yardım eder

Yemeğe başlarken besmele çekmek gerekmekle beraber, unutulduğu zaman bu kusuru gidermenin yolu da bu hadiste gösterilmiştir Bu takdirde, hadisin ifadesiyle "bismillahi evvelehû ve âhiretû" yani "baştan sona sona bismillah" demek gerekir

Ayrıca diğer hadiste bildirildiğine göre,"Şeytan besmele çekilmeden başlanan bir yemeğe katılmayı pek arzu eder"(Müslim, Eşribe 102) Bu yüzden besmelesiz yenen yemeğe şeytan ortak olur Besmele, şeytandan gelecek zararları yok eder

Ashâb-ı kirâm, Peygamber Efendimiz (SAV)'e olan derin saygıları sebebiyle ondan önce yemeğe başlamazlardı Bu sebeple yemeğe büyüklerden ve sofradaki faziletli kimselerden önce başlamamalıdır Ayrıca yine hadislerden öğrendiğimiz kadarıyla besmele yemeğin bereketini korur

4YEMEK DUASI - 1

Ey Rabbimiz! Sana Tertemiz Duygularla, Eksilmeyip Artan, Huzurundan Geri Çevrilmeyip Kabul Edilen Sayısız Hamd ve Şükür İle Hamd Ederiz

Dua kulluğun bir sırrı ve ibadetin özüdür Allah'a karşı yapılacak şükrün en etkin yolu duadır Bu yüzden Peygamber Efendimiz (SAV)'in yaptığı
gibi yemeklerden sonra Allah'a hamdetmeliyiz

Hadîs-i şerîf, yemek yedikten sonra Allah'a hamd etme görevimizi hatırlatmaktadır Resûl-i Ekrem Efendimiz'in işaret ettiği gibi, insanoğlu yiyip içtiği sayısız nimetlerden en küçüğünü bile ortaya koymaktan âcizdir Durum böyle olunca, insan pek çok sebepten dolayı Rabbine hamd ve şükretmek zorundadır

Müslüman, yemekten soran dua etmeyi, Müslüman olmayanların yemek kurallarını görüp onları taklit ederek yerine getirmemelidir Bu konuda Peygamber Efendimiz (SAV) yaptığı dualar bizlere en güzel örnektir Yemeğe başlarken bismillah, yemekten sonra da en azından elhamdülillah demek gerekir Verdiği nimetlerden dolayı Allah'a daha çok dua etmek isteyenler, Peygamber Efendimiz (SAV)'in bu ve bir sonraki hadiste geçen veya daha başka hadislerde zikredilen dualardan birini okumalıdır

5YEMEK DUASI - 2

Bir Kimseye Yemek Yedikten Sonra:"Bana bu yemeği yediren, sonucu etkileyecek bir güç ve kudretim olmaksızın onu bana nasip eden Allah'a hamd olsun", derse, geçmiş günahları bağışlanır

Hadisten anlıyoruz ki, Allah'a hamdederek kulluk görevini yerine getiren bir insan, O'nun bağışını kazanarak geçmiş günahlarından kurtulur Allah'ın lütfu olmadan, insanın hiçbir şey yapamayacağı unutulmamalıdır

Yarattığı nimetleri bizlerin ayağına getiren sonra da bizleri yedirip içiren Rabbimiz, kendisine hamd ve şükredenlere, hiç kimsenin bulunumayacağı bir lütufta bulunmakta, onların daha önce işlediği günahları bağışlamaktadır

Bağışlanacak bu hataların küçük günahlar olduğu açıktır Zira Rabbimiz büyük günahların bağışlanması için şu şartı koymuştur: Eğer yapılan büyük günahlar Allah Teâlâ'yı ilgilendiriyorsa, o günahı işleyen kimsenin Mevlâ'sından af dileyip günahına tövbe etmesi gerekir Şayet kulu ilgilendiriyorsa, o günahı yapan kimsenin, ilgili şahsın yanına giderek ondan af dileyip hakkını helâl ettirmesi veya ödeyebileceği bir borcu ona ödeyerek sorumluluktan kurtulması zorunludur

6YEMEKTE KUSUR ARAMAMAK

Resûlullah (SAV) yemekte hiçbir zaman kusur aramazdı İştahı varsa yer, canı çekmiyorsa yemezdi

Yemek şeçmek, yemeği beğenmemek ve ayıplamak bir Müslüman'ın yapacağı bir iş değildir HzCâbir (Radıyallahu Anh) anlatıyor: Bir gün HzPeygamber (Aleyhisselâm) ev halkından ekmekle birlikte yiyeceği bir katık istedi Onlar da: "Evde sirkeden başka bir şey yok", dediler Resûl-i Ekrem onu getirmelerini söyledi Sonra da: "Sirke ne güzel katık; sirke ne güzel katık!" diyerek yemeğini yemeye başladı (Müslim,Eşribe 167-169)

Peygamber Efendimiz (SAV) mütevâzi bir insan olduğu için yemekte kusur aramazdı Canı çekiyorsa yer, çekmiyorsa yemezdi Yemeği beğenmemek kibirden, lükse ve israfa düşkünlükten kaynaklanan kötü bir huydur Sofraya getirilen yemek ne kadar sade olursa olsun, Allah'ın bir ihsânı olduğunu düşünerek şükretmeli ve yemek hakkında iyi sözler söylemelidir Hele misafirlikte önümüze konan yemekte kusur aramak hata içinde hatadır Çünkü bu durumda, hem ev sahibini hem de yemekte ayıp bulmak adına iki hata birden işlenmiş olmaktadır

7DAVETE İCABET ETMEK

Biriniz yemeğe davet edildiği zaman davete icabet etsin; sayet oruçluysa yemek sahibine hayır duada bulunsun; oruçlu değilse yesin

Yemeğe davet edilen kimse, oruçlu bile olsa mutlaka davete katılmalıdır Tuttuğu oruç, farz bir oruçsa, yemekte bulunmalı ve yemek sahibine hayır dua etmelidir Eğer, nâfile oruç tutuyorsa, duruma göre hareket etmeli; yemediği takdirde davet sahibi gücenecekse, orucunu açmalı, yerine sonradan bir gün kaza orucu tutmalıdır Oruç tutmayanlar ise, canları çekmese bile, birkaç lokma yiyerek davet sahibini memnun etmelidir

Efendimiz (SAV) başka bir hadiste haçbir mâzereti olmadığı halde yemek davetlerine gitmeyen kimselerin "Allah'a ve Resûlü'ne karşı gelmiş sayılacaklarını" belirtmiştir Ayrıca sevgili Peygamberimiz (SAV), velîme denilen düğün yemeklerine ayrı bir önem vermiş ve "Biriniz düğün yemeğine davet edildiği zaman mutlaka gitsin" (Buharî, Nikâh 71) buyurmuştur Diğer hadislerden öğrendiğimiz kadarıyla, herkese açık olmayan davete çağrılmadan gelen bir kimseyi ev sahibi kabul etmeyebilir Kabul ederse, nezâket göstermiş olur Önemli bir zâta yemek verileceği zaman, onu sevenleriyle birlikte davet etmek gerketiği de diğer hadislerde anlatılan hususlardandır

8BİRLİKTE YEMEK YEMEK

Yemeği ayrı ayrı değil, birlikte yiyiniz; çünkü bereket toplulukla beraberdir

Sahabe efendilerimiz, Peygamber Efendimiz (SAV)'e, tavsiyelerine uyarak az yemek istediklerini, fakat çok yedikleri halde bile karınlarının doymadığını söyleyince, Allah'ın Resûlü onlara iki önemli tavsiyede bulunmuştur Bunlardan biri, aile fertlerinin ayrı ayrı sofraya oturmayıp yemeği birlikte yemesidir Zira bereket, cemaat halinde yaşayanlarda bulunur Aile fertlerinin her konuda birlikte hareket etmesi, onların gücünü artırır; birlikte yemesi, yiyeceklerini bereketlendirir Bunu HzPeygamber Efendimiz (SAV) bu hadiseyi ifade etmiştir: "Yemeği ayrı ayrı edğil, Birlikte yiyiniz, çünkü bereket toplulukla beraberdir"

İki kişilik bir yiyeceğin üç kişiye, üç kişilik bir yemeğin dört kişiye, dört kişilik bir yemeğin sekiz kişiye yeteceğini belirten hadisler de yemekleri beraber yenmesinin bereket getireceğini anlatmaktadır

Hadisten anladığımız, aile fertlerin yemeği birlikte yemeleri gerektiği, birlikte yenen yemeklerden bereketli olacağından herkesin doyacağıdır

9TABAĞIN KENARINDAN YEMEK

Bereket Yemeğin Ortasına İner Bundan Dolayı Yemeğin/Tabağın Ortasından Değil, Kenarından İtibaren Yiyiniz

Resûl-i Ekrem Efendimiz'in evinde günlerce ocağın yanmadığı olurdu; fakat eline yiyecek bir şeyler geçince, onu yoksul sahâbileriyle paylaşırdı

Bir yemek kabının etrafında oturanlar kendi önlerinden yedikleri zaman, yemek kabının kenarından itibaren yemiş olurlar Yemeğin genellikle en iyi yeri yemek kabının ortasında ve üstünde bulunan kısımlardır Buradan yiyenler, sadece kendi çıkarını gözetmiş, bencil ve görgüsüz olduklarını ortaya koymu, bu tutumlarıyla hem başkalarını rahatsız etmiş hem de yemeğin bereketini gidermiş olurlar Böyle bir tavır, Müslümanın kişiliğiyle asla bağdaşmaz

Yemeğin bereketinin ortasında ve üst tarafında bulunduğu unutulmamalı, topluca bir kaptan yenirken, herkes kendi önünden yemelidir Ayrıca sofrada kendi zevk ve menfaatini düşünmemeli, başkalarının hakkını ve rahatını da gözetmelidir

Benzer bir hadiste de, "Yemek kabının kenarlarından itibaren yiyin Ortasına (veya üst tarafına) dokunmayın ki, yemek bereketli olsun" buyrulmaktadır

10YEMEKTE OTURMA ŞEKLİ

Ben Bir Yere Dayanarak Yemek Yemem

Bir yere dayanarak yemekten maksat, minderlerin üzerine kurularak, etrafına konan yastıklara dayanarak yahut bir şeylere yaslanarak yemek yemektir Bu şekilde yemek yemek, beraberinde çok yemeği getirecek ve ne kadar yenildiğinin farkına varılmayacaktır Üstelik yaslanarak yemek, yenen şeylerin mdeye kolayca ulaşmasına engel olacağı için sağlık bakımından da uygun değildir

Peygamber Efendimiz (SAV)'in sofrada, çoğu zaman diz çökerek ve ağırlığını sol ayağının üzerine vererek veya bir dizini dikerek oturduğu da rivayet edilmektedir Başka hadislerde Peygamber Efendimiz (SAV)'in dizlerini dikerek oturmuş vaziyette hurma yediği belirtilmektedir Mütevazi olmanın gerektirdiği şekilde oturarak yemek yemek peygamberimizin yemekte genel uygulamasıdır

Bugün yer sofrasında yemek yiyenler, sofra kalabalık değilse bağdaş kurarak, kalabalıksa iki dizinin üstüne oturarak veya bir dizini dikerek yemelidirYemek boyunca bir yere yaslanmamalıdır Masada yemek yemek âdet olduysa, mütevâzi bir şekilde yemeği yemek gerekir Bunun yanı sıra, çok yemeye elverişli bir şekilde oturmamalı ve uzun süre sofra başında kalmamalıdır