İttifak Ve İhtilaf

Sual: Kur’anda, (İnsanların çoğuna, ekseriyete uyan sapıtır) denirken, hadis-i şerifte ise, (Siz sapıklık üzerinde birleşmezsiniz) deniyor İkisi birbirine zıt değil mi?
CEVAP
Zıt değildir İkisi farklıdır

Bir fıkra var Dişi fare, dişi aslana, (Ben bir doğuruşta 20–30 yavru doğururum Hiçbir hayvan benimle mukayese olmaz) der Dişi aslan gülümseyerek, (Ben bir yavru doğururum; ama aslan doğururum) der Kemiyet [sayı, az çok oluş] değil, keyfiyet [kalite] önemlidir Koyun sürüsü gibi insanların çoğuna uymak, insanları sapıtır Birinci hüküm bunu bildiriyor Dünyada kâfirler Müslümanlardan daha çoktur Bu, kâfirliğin doğru yol olduğunu göstermez

İkinci sözdeki “siz” sözü, Eshab-ı kirama hitaptır Yani, (Siz ve sizin gibi Ehl-i sünnet olan âlimler, sapıklıkta birleşmez) demektir Bu, amel yönüyle değil itikat yönüyledir Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ümmetimin âlimleri, hiçbir zaman dalalette birleşmezler İhtilaf olunca sivad-ı a'zama [âlimlerin ekseriyetinin bildirdiği yola] tâbi olun!) [İbni Mace, Hâkim, İbni Cerir, Hakîm-i Tirmizi]

Ameli hükümlerde birleşmemek kötü değil, aksine rahmettir Amelde mezheplerin çıkışı bu rahmetten dolayıdır Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ümmetimin[müctehid âlimlerinin, ameldeki] ihtilafı[mezheplere ayrılması] rahmettir) [İmam-ı Beyheki, İmam-ı Münavi, İmam-ı ibni Nasr ve İmam-ı Deylemi]

Birinci hadis-i şerif, Müslümanların imanda, doğru itikatta birleşmelerini emrediyor, ayrılığı, bölünmeyi yasaklıyor İkinci hadis-i şerif, ameldeki ayrılığın rahmet olduğunu bildiriyor Müctehidin farklı ictihadı rahmettir Müctehid hata edemez mi, hatası da mı rahmet diye sorulabilir Evet, müctehidin hatası da rahmettir Bir hadis-i şerif meali:
(Müctehid, ictihadında hata ederse bir, isabet ederse, iki sevab alır) [Buhari]

Sevab olan bir şey elbette rahmettir Bunu inkâr etmek, 14 asırdan beri gelen âlimleri yalanlamak ve hak mezhepleri inkâr olur Hadis-i şerifte bildirildiği gibi müctehid âlimler, dalalette ittifak etmezler Ehl-i sünnet âlimleri, dört mezhebin hak olduğunda ve dört mezhepten başkasıyla amel etmenin caiz olmadığını ittifakla bildirmişler ve bunda icma hâsıl olmuştur (El-Mesail-ül-müntehabatü fir-risaleti vel vesileti)

İşte, birbirine zıt gibi görünen iki hadis-i şerifin açıklaması böyledir