Havaya Uymanın Kötülüğü Ve Zühd

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-05-2012

Havaya Uymanın Kötülüğü ve Zühd

Ulu

(C

C

) buyuruyor ki:

"Nefsinin arzularini ilân edinen kimseyi görmüyor musun?

onu bile bile saptirdi, kulagini ve kalbini mühürledi ve gözlerine perde indirdi

Allâh'dan baska artik kim hidâyet verebilir? Hâlâ düsünmeyecek misiniz?"

( Casiye Sûre-i Celilesi; 23

)

Ibni Abbas buyurdu ki

«Burada

(C

C)'in hidâyetine ve gercek delile dayanmaksizin din edinen kâfir kasdedilmektedir

O nefsine uyar,

(C

C)'in Kitabi'na aldiris etmeksizin nefsinin çagrilarina boyun eger, iste bu yüzden nefsinin nevasina tapmis olur

»

Ulu

(C

C

) buyuruyor ki:

«— Onlarin hevalarina uyma

»

Ulu Allâh (C

C

) buyuruyor ki:

"Ya Dâvud! Seni yeryüzünde halife kildik, buna göre adalete uygun hükmet ve nefsin nevasina uyma ki, seni dogru yoldan sapittirir

Allâh yolundan ayrilanlara hesaplasma gününü unuttuklarindan dolayi, agir azab vardir

"

( Sad - 26)

Bu yüzdendir ki

Peygamber'imiz nefse uymaktan

(C

C)'a siginarak söyle buyuruyor:

«—

(C

C)'im! Ben boyun egilen hevadan ve arzularina uyulan pintilikten sana siginirim

»

Peygamber'imiz (S

A

S) buyuruyor ki:

«— Su üç sey mahvedicidir: Boyun egilen heva, arzularina uyulan pintilik ve insanin kendini begenmesi»

Çünki nefsî arzularin sebeb oldugu her günah insani cehenneme sürükler

(C

C) cümlemizi oradan korusun! «Âmin yâ Muîn!»

Ariflerden biri buyurdu ki; «Karsina çikan her hangi bir mevzuda dogrunun hangi tarafta oldugunu kestiremezsen, hangi tarafin nefsinin arzusuna daha yakin geldigine bak ve ziddini yap

»

Bu mânâda Imam-i Safiî su siiri söylemistir

«isin iki tercih arasinda dönüp durur

Ve egri ile dogrunun neresi oldugunu kestiremezsen;

Nefsinin arzusuna karsi çik, çünki nefsin arzusu

insanlari kötü olana dogru sürükler

»

Ibni Abbas buyurur ki; «Iki görüsten hangisinin dogru oldugu hakkinda tereddüde düsersen, sana sevimli geleni birak ve nefsine agir geleni tercih et

»

Bu hükmün sebebi sudur: Basit olanin ulasilmasi kolay, yeri yakin zahmeti az, verimi kisa vadeli oldugu için, insan ona meyleder ve nefis onu siddetle arzular

Buna karsilik zor isin gerçeklesmesi çetin, ulasilmasi uzak ve verimi zaman alici oldugu için nefis ona karsi isteksiz davranir ve yorgunluguna katlanmaktan hoslanmaz

Hz

Ömer buyurur ki; «Su nefisleri gemleyiniz, çünki o sizi kötü amaçlara götüren bir kilavuzdur

Süphesiz ki, bu hak agir ve aci, bâtil ise hafif ve hostur

Kötülüge yanasmamak, onu isleyip tevbe ile gidermekten daha kolaydir

Nice bakis sehvet tohumu eker ve nice ani lezzet uzun süreli kedere yol açar

»

Lokman-i Hekim der ki, «Yavrum, en basta sana nefsinden sakinmayi ögütlerim

Çünki her nefsin arzusu ve havasi vardir

Bunlarin dediklerine uyacak olursan azmaya devam ederek daha da çogunu isterler

Çakmak tasinda ates nasil sakli durursa arzular da nefiste öylece saklidir, eger onu çakarsan ates parlar, kendi haline birakirsan gizli kalir

»

Sâirin biri der ki:

«Nefsin her çagrisina uyacak olursan

O seni çirkin ve haram olan islere çagirir

»

Diger biri de söyle der:

«Eger sen nefsinin arzularina hiç karci çikmazsan, bu arzular

Seni her zaman mes'ûlliyyet yükleyen davranislara sürükler

»

Diger bir sâir de söyle der:

«Bilesin ki, sen hiç yükselemezsin ve göremezsin

Dogruya giden yolu; nefsinin arzularina uydukça

»

Diger bir sâir de ayni husûsda söyle der:

«Yaptigin her davranisin övgü ile karsilanmasini istiyorsan

Arzu ettigin Hâni rahmete ulasmak diliyorsan,

Günahsever nefsinin arzularina karsi çik,

çünki o Sevme arzusundan daha büyük bir düsman ve alçak bir
duygudur

Bunlarin her ikisi de gerçi tuzagina düsürücüdür,

fakat
Sevgi arzusu iffete saygili kaldigin müddetçe günahtan uzak kalir

Nefsin arzulari karsisinda kör olmamaya dikkat et,

Eger aklin varsa onun körükledigi isteklere karsi çik

»

Diger bir sâir de söyle der:

«Aklin aydinlatmasi nefsin hevasma uymakla kararir

Nefsin arzularina karsi çikanin akli ise daha parlaktir»

Fazl Ibni Abbas der ki: «Bazan zaman câhili yükseltir

Bazen da nefsin arzulari keskin görüslü kimseyi zekâsina ragmen
alçaltir

Bazan halk, hata ettigi halde, kisiyi över

Bazan da iyilik ugruna kinanir, oysa ki

yolu dogrudur

»

Peygamber'imiz (S

A

S

) buyuruyor ki:

«— Ulu

(C

C) akli yaratinca ona beri gel» dedi, o da geldi

Sonra «geri git» dedi, o da gitti

Arkasindan «izzet ve celâlim hakki için seni en sevdiklerime verecegim» dedi

Buna karsilik aptalligi yaratinca ona «Beri gel» dedi, o da geldi, «geri git» dedi, geriye gitti

Arkasindan «izzet ve celâlim hakki için seni en sevmediklerime verecegim» diye buyurdu

(C

C) su iki beyti söyleyenin hayrini versin:

«Her husûsda ne yapacagini aklina danisan kimsenin

Görüsü dogrunun tam merkezine isabet eder

O, anlamistir ki, nefsin arzularina uyunca,

Insani istenmez akibetlere ve cezaya sürükler

»

Diger bir sâir de söyle der:

«Basarili olmak ve ülküne ulasmak istiyorsan;

Arzularin kölesi olan nefsine yüz verme

Ona arzulari acisindan karsi dur

Sapik ve azginlarla birlik olmaktan sakin

Nefsinden ve onun çagirdigi davranislardan uzak dur

Çünki O, durmadan kötü istek ve amaçlari emreder

Ola ki, cehennemden kurtulursun, hic süphesiz orasi

Barsaklari dograyici ve derileri kavurucudur

»

Hikmet ehlinin deyimi ile «Nefsi arzular seni kargasalik karanligina sürükleyen yaramaz bir binek hayvani, seni sikinti mintikalarina çeken zehirli bir otlaktir

O halde nefsin azgin arzulari sakin seni kötülük canavarlarinin sirtina bindirmesin ve egrilik mintakalarina sürüklemesin

»

Birine «evlensen iyi olur» derler, adam «nefsimi bosamak elimden gelse hemen bosardim» diye cevap verir

Arkasindan su beyti okur:

«Dünyadan ilisigini kes, cünki sen

Dünyaya çirilçiplak olarak düstün

»

Dünya uyku

Âhîret uyaniklik, bunlarin arasi ise ölümdür

Biz de ham hayallerin tutkunuyuz

Heva gözü ile bakan saskin, hevaya uyarak hüküm veren zâlimdir

Bakisi uzatan hedefe varamaz, cünki bakan doymaz

Ehli hikmetten biri, adamin birine su nasihatte bulunur, «Sana nefsi arzularina karsi koymayi emrederim

Cünki nefsin arzulari kötülüklerin anahtari, iyiliklerin düsmanidir

Nefsinin her arzusu sana düsmandir, en tehlikelisi ise sana günahi takva gîbi gösteren nefis arzusudur

Içinde bu konuda dogabilecek olan çatismayi ancak gevseklige yer vermeyen bir azim, yalana acik kapi birakmayan bir dürüstlük, gecikmesiz bir devamlilik, ümitsizlige kapilmayan bir sabir, ibâdetsiz kalmayan bir niyet hâlledebilir

(C

C)'im! Aklimizi hevamiza galib kilarak bize zarar ve hüsran tattirma

Dünya ile oyalanip Âhireti unutmamiza firsat verme

Efendimiz ve önderimiz Hz

Muhammed'in (S

A

S

) hatiri için bizi seni zikredenlerden ve nimetlerine sükredenlerden eyle

Hamd, bize türlü nimetler veren

(C

C)´a olsun!

Peygamber'imiz (S

A

S

) çesitli hadislerde buyuruyor ki:

«— Dindeki en hayirli ameliniz takvadir»

"Amellerin en üstün derecelisi takvadir

"

«— Takva sahibi ol ki, insanlarin en ibadetlisi olasin

Kanaatkar ol kî, insanlarin en sükredeni olasin

»

Peygamber'imiz (S

A

S

) buyuruyor ki:

«— Önüne çikan günahtan kendisini alakoyacak takvaya sahip olmayanin ameline, ulu

(C

C) hic önem vermez

»

ibrahim Ibni Edhem (R

A

) buyurur ki; «Zühd üç basamaklidir: Onun bir basamagi farzdir, o da haramlardan kaçinmaktir

Ikinci basamagi selâmet vesilesidir, o da süpheli davranislardan uzak durmaktir

Üçüncü: basamagi fazilet vesilesidir, o da bazi helâlleri gönüllü olarak feda etmektir

» Bu açiklama faydalidir

Abdullah Ibni Mübarek buyurdu ki; «Zühdün asli, zühdü sakli tutmaktir

Zahid insanlardan kaçinca onun pesinden kos, insanlarin pesinden kosunca ondan uzak dur

»

Su beyitlerin sâiri ne güzel söyler:

«Ben gerçegi buldum, sakin asilsiz baska görüslere saplanma

Takva su paranin yanindadir

Eger onu elde ettikten sonra birakirsan

Bilesin ki, senîn takvan müslümana yakisir bir takvadir

»

Zahid, dünyadan yüz görmeyince ondan el-etek çeken kimse degildir,

asil zâhid, her sey yolunda giderken yüzünü dünyadan çevirerek ondan uzak durmayi tercih ederdir

Nitekim büyük sâir Ebu Temmam der ki:

«Dünya kendisiler sariya boyanarak yönelmisken zühd yoluna girmeyen kimse gerçek zâhid degildir

»

Ehli hikmetten biri der ki; «Niye dünyadan uzak durmuyoruz ki, onun ömrü sayili, faydasi kit, arisi bulanik, güveni aldaticidir, getirse üzer, giderse süründürür

»

Sâirin biri der ki:

cDünya pesinde kosana yaziklar olsun, kalici degildir o!

Durmadan degismesi ile rüyayi andirir

Onun ansi bulanik, sevinci karar

Güveni aldatici, aydinligi karanliktir

Dinçligi yaslilik, sagligi hastalik

Lezzeti pismanlik, bulusu yokluktur

Sahibi sikintidan basini alamaz,

Irem'de bulunanlara mâlik olsa bile

Ona bos ver, sakin parlakligina meyletme

Çünki o kivriminda belâ saklayan nimettir

Sen, tükenisi olmayan nimet yurdu ugruna amel isle,

ki orasi için ne ölüm korkusu ve ne de yaslanmak vardir

»

Yahya Ibni Muaz (Rahimehuliahu) der ki:

«Dünyaya bakisin ibret maksadi ile olsun onu terkedisin gönüllü orada verdigin emek mecburiyetten dolayi Âhiret pesinde kosman da sevkle olsun

»

08-05-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Havaya Uymanın Kötülüğü Ve Zühd Havaya Uymanın Kötülüğü ve Zühd Ulu (CC) buyuruyor ki: "Nefsinin arzularini ilân edinen kimseyi görmüyor musun? onu bile bile saptirdi, kulagini ve kalbini mühürledi ve gözlerine perde indirdi Allâh'dan baska artik kim hidâyet verebilir? Hâlâ düsünmeyecek misiniz?" ( Casiye Sûre-i Celilesi; 23) Ibni Abbas buyurdu ki «Burada (CC)'in hidâyetine ve gercek delile dayanmaksizin din edinen kâfir kasdedilmektedir O nefsine uyar, (CC)'in Kitabi'na aldiris etmeksizin nefsinin çagrilarina boyun eger, iste bu yüzden nefsinin nevasina tapmis olur» Ulu (CC) buyuruyor ki: «— Onlarin hevalarina uyma» Ulu Allâh (CC) buyuruyor ki: "Ya Dâvud! Seni yeryüzünde halife kildik, buna göre adalete uygun hükmet ve nefsin nevasina uyma ki, seni dogru yoldan sapittirir Allâh yolundan ayrilanlara hesaplasma gününü unuttuklarindan dolayi, agir azab vardir" ( Sad - 26) Bu yüzdendir ki Peygamber'imiz nefse uymaktan (CC)'a siginarak söyle buyuruyor: «— (CC)'im! Ben boyun egilen hevadan ve arzularina uyulan pintilikten sana siginirim» Peygamber'imiz (SAS) buyuruyor ki: «— Su üç sey mahvedicidir: Boyun egilen heva, arzularina uyulan pintilik ve insanin kendini begenmesi» Çünki nefsî arzularin sebeb oldugu her günah insani cehenneme sürükler (CC) cümlemizi oradan korusun! «Âmin yâ Muîn!» Ariflerden biri buyurdu ki; «Karsina çikan her hangi bir mevzuda dogrunun hangi tarafta oldugunu kestiremezsen, hangi tarafin nefsinin arzusuna daha yakin geldigine bak ve ziddini yap» Bu mânâda Imam-i Safiî su siiri söylemistir «isin iki tercih arasinda dönüp durur Ve egri ile dogrunun neresi oldugunu kestiremezsen; Nefsinin arzusuna karsi çik, çünki nefsin arzusu insanlari kötü olana dogru sürükler» Ibni Abbas buyurur ki; «Iki görüsten hangisinin dogru oldugu hakkinda tereddüde düsersen, sana sevimli geleni birak ve nefsine agir geleni tercih et» Bu hükmün sebebi sudur: Basit olanin ulasilmasi kolay, yeri yakin zahmeti az, verimi kisa vadeli oldugu için, insan ona meyleder ve nefis onu siddetle arzular Buna karsilik zor isin gerçeklesmesi çetin, ulasilmasi uzak ve verimi zaman alici oldugu için nefis ona karsi isteksiz davranir ve yorgunluguna katlanmaktan hoslanmaz Hz Ömer buyurur ki; «Su nefisleri gemleyiniz, çünki o sizi kötü amaçlara götüren bir kilavuzdur Süphesiz ki, bu hak agir ve aci, bâtil ise hafif ve hostur Kötülüge yanasmamak, onu isleyip tevbe ile gidermekten daha kolaydir Nice bakis sehvet tohumu eker ve nice ani lezzet uzun süreli kedere yol açar» Lokman-i Hekim der ki, «Yavrum, en basta sana nefsinden sakinmayi ögütlerim Çünki her nefsin arzusu ve havasi vardir Bunlarin dediklerine uyacak olursan azmaya devam ederek daha da çogunu isterler Çakmak tasinda ates nasil sakli durursa arzular da nefiste öylece saklidir, eger onu çakarsan ates parlar, kendi haline birakirsan gizli kalir» Sâirin biri der ki: «Nefsin her çagrisina uyacak olursan O seni çirkin ve haram olan islere çagirir» Diger biri de söyle der: «Eger sen nefsinin arzularina hiç karci çikmazsan, bu arzular Seni her zaman mes'ûlliyyet yükleyen davranislara sürükler» Diger bir sâir de söyle der: «Bilesin ki, sen hiç yükselemezsin ve göremezsin Dogruya giden yolu; nefsinin arzularina uydukça» Diger bir sâir de ayni husûsda söyle der: «Yaptigin her davranisin övgü ile karsilanmasini istiyorsan Arzu ettigin Hâni rahmete ulasmak diliyorsan, Günahsever nefsinin arzularina karsi çik, çünki o Sevme arzusundan daha büyük bir düsman ve alçak bir duygudur Bunlarin her ikisi de gerçi tuzagina düsürücüdür, fakat Sevgi arzusu iffete saygili kaldigin müddetçe günahtan uzak kalir Nefsin arzulari karsisinda kör olmamaya dikkat et, Eger aklin varsa onun körükledigi isteklere karsi çik» Diger bir sâir de söyle der: «Aklin aydinlatmasi nefsin hevasma uymakla kararir Nefsin arzularina karsi çikanin akli ise daha parlaktir» Fazl Ibni Abbas der ki: «Bazan zaman câhili yükseltir Bazen da nefsin arzulari keskin görüslü kimseyi zekâsina ragmen alçaltir Bazan halk, hata ettigi halde, kisiyi över Bazan da iyilik ugruna kinanir, oysa ki yolu dogrudur» Peygamber'imiz (SAS) buyuruyor ki: «— Ulu (CC) akli yaratinca ona beri gel» dedi, o da geldi Sonra «geri git» dedi, o da gitti Arkasindan «izzet ve celâlim hakki için seni en sevdiklerime verecegim» dedi Buna karsilik aptalligi yaratinca ona «Beri gel» dedi, o da geldi, «geri git» dedi, geriye gitti Arkasindan «izzet ve celâlim hakki için seni en sevmediklerime verecegim» diye buyurdu (CC) su iki beyti söyleyenin hayrini versin: «Her husûsda ne yapacagini aklina danisan kimsenin Görüsü dogrunun tam merkezine isabet eder O, anlamistir ki, nefsin arzularina uyunca, Insani istenmez akibetlere ve cezaya sürükler» Diger bir sâir de söyle der: «Basarili olmak ve ülküne ulasmak istiyorsan; Arzularin kölesi olan nefsine yüz verme Ona arzulari acisindan karsi dur Sapik ve azginlarla birlik olmaktan sakin Nefsinden ve onun çagirdigi davranislardan uzak dur Çünki O, durmadan kötü istek ve amaçlari emreder Ola ki, cehennemden kurtulursun, hic süphesiz orasi Barsaklari dograyici ve derileri kavurucudur» Hikmet ehlinin deyimi ile «Nefsi arzular seni kargasalik karanligina sürükleyen yaramaz bir binek hayvani, seni sikinti mintikalarina çeken zehirli bir otlaktir O halde nefsin azgin arzulari sakin seni kötülük canavarlarinin sirtina bindirmesin ve egrilik mintakalarina sürüklemesin» Birine «evlensen iyi olur» derler, adam «nefsimi bosamak elimden gelse hemen bosardim» diye cevap verir Arkasindan su beyti okur: «Dünyadan ilisigini kes, cünki sen Dünyaya çirilçiplak olarak düstün» Dünya uyku Âhîret uyaniklik, bunlarin arasi ise ölümdür Biz de ham hayallerin tutkunuyuz Heva gözü ile bakan saskin, hevaya uyarak hüküm veren zâlimdir Bakisi uzatan hedefe varamaz, cünki bakan doymaz Ehli hikmetten biri, adamin birine su nasihatte bulunur, «Sana nefsi arzularina karsi koymayi emrederim Cünki nefsin arzulari kötülüklerin anahtari, iyiliklerin düsmanidir Nefsinin her arzusu sana düsmandir, en tehlikelisi ise sana günahi takva gîbi gösteren nefis arzusudur Içinde bu konuda dogabilecek olan çatismayi ancak gevseklige yer vermeyen bir azim, yalana acik kapi birakmayan bir dürüstlük, gecikmesiz bir devamlilik, ümitsizlige kapilmayan bir sabir, ibâdetsiz kalmayan bir niyet hâlledebilir (CC)'im! Aklimizi hevamiza galib kilarak bize zarar ve hüsran tattirma Dünya ile oyalanip Âhireti unutmamiza firsat verme Efendimiz ve önderimiz Hz Muhammed'in (SAS) hatiri için bizi seni zikredenlerden ve nimetlerine sükredenlerden eyle Hamd, bize türlü nimetler veren (CC)´a olsun! Peygamber'imiz (SAS) çesitli hadislerde buyuruyor ki: «— Dindeki en hayirli ameliniz takvadir» "Amellerin en üstün derecelisi takvadir" «— Takva sahibi ol ki, insanlarin en ibadetlisi olasin Kanaatkar ol kî, insanlarin en sükredeni olasin» Peygamber'imiz (SAS) buyuruyor ki: «— Önüne çikan günahtan kendisini alakoyacak takvaya sahip olmayanin ameline, ulu (CC) hic önem vermez» ibrahim Ibni Edhem (RA) buyurur ki; «Zühd üç basamaklidir: Onun bir basamagi farzdir, o da haramlardan kaçinmaktir Ikinci basamagi selâmet vesilesidir, o da süpheli davranislardan uzak durmaktir Üçüncü: basamagi fazilet vesilesidir, o da bazi helâlleri gönüllü olarak feda etmektir» Bu açiklama faydalidir Abdullah Ibni Mübarek buyurdu ki; «Zühdün asli, zühdü sakli tutmaktir Zahid insanlardan kaçinca onun pesinden kos, insanlarin pesinden kosunca ondan uzak dur» Su beyitlerin sâiri ne güzel söyler: «Ben gerçegi buldum, sakin asilsiz baska görüslere saplanma Takva su paranin yanindadir Eger onu elde ettikten sonra birakirsan Bilesin ki, senîn takvan müslümana yakisir bir takvadir» Zahid, dünyadan yüz görmeyince ondan el-etek çeken kimse degildir, asil zâhid, her sey yolunda giderken yüzünü dünyadan çevirerek ondan uzak durmayi tercih ederdir Nitekim büyük sâir Ebu Temmam der ki: «Dünya kendisiler sariya boyanarak yönelmisken zühd yoluna girmeyen kimse gerçek zâhid degildir» Ehli hikmetten biri der ki; «Niye dünyadan uzak durmuyoruz ki, onun ömrü sayili, faydasi kit, arisi bulanik, güveni aldaticidir, getirse üzer, giderse süründürür» Sâirin biri der ki: cDünya pesinde kosana yaziklar olsun, kalici degildir o! Durmadan degismesi ile rüyayi andirir Onun ansi bulanik, sevinci karar Güveni aldatici, aydinligi karanliktir Dinçligi yaslilik, sagligi hastalik Lezzeti pismanlik, bulusu yokluktur Sahibi sikintidan basini alamaz, Irem'de bulunanlara mâlik olsa bile Ona bos ver, sakin parlakligina meyletme Çünki o kivriminda belâ saklayan nimettir Sen, tükenisi olmayan nimet yurdu ugruna amel isle, ki orasi için ne ölüm korkusu ve ne de yaslanmak vardir» Yahya Ibni Muaz (Rahimehuliahu) der ki: «Dünyaya bakisin ibret maksadi ile olsun onu terkedisin gönüllü orada verdigin emek mecburiyetten dolayi Âhiret pesinde kosman da sevkle olsun»