Kinayeli Anlatımla Yalan Söylenmiş Olunur Mu?

Kinayeli anlatımla yalan söylenmiş olunur mu?

peygamber (as)’ın hayatında şakaya bolca yer vardır Bu düşünceyi teyit babından Hz Enes (ra) şöyle buyurur: “Resulullah, çocuklarla şakalaşmada insanların en önde olanı idi”

Hz Peygamber (as) şaka/latife yaparken belli ölçülere riayet ederdi

a– Şaka bile olsa sadece doğruyu söylerdi

b– Şaka da olsa, gereksiz yerde münakaşa etmezdi

c– İnsanları korkutmazdı

d– Alay ederek şakalaşmazdı

Hz Peygamber gibi, O’nun engin müsamahasından bir örneği olsa gerek, sahabe de şaka/latife yapardı

İnsan şahsiyetini, onurunu rencide eden bütün söz ve hareketler, kul hakkını çiğnemektir Toplum düzeni, bütün fertlerin haklarına riayet ve onlarla ünsiyet etmekle, görüşüp anlaşabilmekle sağlanır Kendi hakkının çiğnenmesini arzu etmeyen insanın, bir başkasının hakkını gözetmesi kaçınılmazdır Hukuka riayeti temin için Yüce , insanların mallarına tecavüzü haram kıldığı gibi, insan şahsiyetini kırıcı olan her türlü alayı, gıybet, yalan, iftira, dedikodu ve benzeri sözlü tecavüzleri de haram kılmıştır Bu cümleden olmak üzere çoğu kere muhatabı küçük düşürecek şekilde yapılan fiilî ve sözlü şakalar da Hz Peygamber'in hadîsi ile yasaklanmıştır: "Kardeşinle mücadele ve şaka etme" (Tirmizî, Birr, 58) Mizahı çok yapan bazı sahabe hakkında Kur'anî hüküm de (el-Hadîd, 57/16) nazil olmuştur Yalanla eş anlamlı şakalar, bizzat yalan olduğu için haramdır Ancak şaka, yalan, alay, hakaret gibi aşağılayıcı manada olmamak ve aşırı gitmemek kaydıyla yapılırsa buna müsaade edilmiştir

Aişe vâlidemiz anlatır: "Bir gün 'ın resûlu benimle koşarak yarıştı ve ben kendisini geçtim Zamanla şişmanladığımda benimle tekrar koştu ve bu sefer beni o geçti" Yine bir gün Âişe vâlidemizle Hz Sevde annemiz Peygamberimizle bir yemekte bulamaç aşını yerken Sevde (ra) "Bu yemeği sevmiyorum" dedi Âişe (ra): "Yemezsen yemeği yüzüne sürerim" dedi Bu konuşma esnasında önce Hz Âişe, Hz Sevde'nin yüzüne, sonra Hz Sevde, Hz Âişe'nin yüzüne birer parmak bulamaç sürerek şakalaşmışlar, Hz Peygamber de bunları devamlı bir gülümsemeyle izlemiştir

Hz Süheyb anlatıyor: Gözüm ağrıdığı halde hurma yiyordum Bunu gören Hz Peygamber: "Gözün ağrıdığı halde hurma mı yiyorsun?" dediler Ben de: "Ey 'ın Rasûlü, ben ancak ağrımayan tarafla yiyorum" cevabını verince Rasûlüllah azı dişleri görünecek derecede tebessüm ettiğini gördüm

Sahâbe'den Nüeyman el-Ensarî (ra) şakacı bir kimseydi Medine'ye tâze meyve ve süt gelince hemen onlardan alıp Rasûlüllah'a getirerek "Ey ın Rasûlü, bunu senin için satın aldım ve sana hediye ettim" derdi Birkaç gün sonra malın sahibi Nüeyman'dan malının bedelini istediği zaman, o kişiyi Resûlüllah'a getirip: "Ey 'ın Resûlü, şu adamcağızın mallarının bedelini versene" derdi Rasûlüllah da "Ey Nüeyman, sen onu bize hediye etmedin mi?" diye sorduklarında, Nüeyman: "Ya Rasûlüllah, alırken onun parası yanımda yoktu Senin de ondan yemeni istiyordum, onun için alıp getirdim" deyince, Rasûlüllah güler ve parasını verirdi

İşte bunlar sevimli şakalardır Sınırları taşmamak, başkasını incitmemek şartıyla arada sırada bu tür şaka yapmak müstehaptır Az ve yerinde olan şakayı Peygamber Efendimiz de tasvip etmişlerdir Ancak, şakaların devamlı yapılmasından sakınmak gerekir Bir kısım mübahlar vardır ki onlara devam edildiği takdirde günaha dönebilirler Şakanın eziyet, sıkıntı verici ve rahatsız edici olanı yasaktır

Hz Peygamber (sas) ve ashabının yaptığı bu tür şakalar, kırıcı ve yalan cinsinden olmayan şakalardır Böylesi şakalar ise insanlar arasında muhabbeti arttırır Ancak her işte olduğu gibi şakada da aşırı gitmemelidir

Ayrıca kinayeli bile olsa alayımsı konuşmak dinen uygun değildir Hem kul hakkına hem de hakkına girer Kötü olduğunu bile bile alaycı bir tavırla "ne güzel olmuş" demek gibi Alaycı tavır ve konuşmalardan sakınmak gerekir

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet