Allahı Layıkıyla Bilmek

saHerşeyin bir başlangıcı, bir de sonu vardır Eğer bu başlangıç ve son aynı noktada birleşiyorsa o birleşme noktası esas, gerisi teferruattır Kâinat da bu kuralın dışında değildir Onun da bir başlangıcı vardır İşte “Nokta-yı Kübra” diye kabul edilen o başlangıç noktasına “Allah” denir

Allah'ın varlığının en kesin delili, kâinatın mevcudiyetidir Nasıl bir resim ressam olmadan meydana gelemezse, kâinat da bir Yaratan olmasaydı meydana gelemezdi Burada ressam asıl, resim feridir (gölge, yansıma)

Allah, zatı itibariyle; kendinden başka bir şey olmayan, kendisinde dolduracak boşluk bulunmayan, her ne düşünürse kendinde mevcut ve müstehlik olan, kendinden kendine: “ O gün mülkün sahibi kimdir ” <40-16> diye sorulduğunda, kendinden başkası bulunmadığından yine kendi: “ Herşey Allah'ın hükmü altında kahrolmuştur ” <40-16> nidasıyla varlığını kendinde toplayan mertebedir Bu mertebede Allah'ı Allah'tan başka bilen yoktur

Allah zatî olarak hüsn-ü mutlak, hayr-ı mahz ve bahr-ı amâ diye anılır Ancak bu yönüyle düşünülemez Düşünülse bile tam olarak kavranılamaz Bunları düşünüp anlamaya çalışmak koskoca bir kazanı küçücük bir tencere kapağıyla örtmeye uğraşmaya benzer ki, sonucu baştan bellidir Bu konuda çok fazla ısrar edildiği takdirde aklî melekeler zarar görebileceği için “Allah'ın halkettiklerini tefekkür edin, Allah'ı tefekkür etmeyin” denmektedir

Elle tutulup, gözle görülemeyen bir şey, ancak örnekle anlatılabilir Mesela; elektriği ele alalım Elektrik elle tutulmaz, gözle görülmez, fotoğrafı çekilmez, ama varlığı da inkâr edilemez Anlaşılması için eserlerini görmek gerekir Eserleriyse ampulün yanması, buzdolabının buz yapması, vantilatörün rüzgâr vermesi, sobanın ısıtması, fırının içine konanları pişirmesi, radyo ve televizyonun çalışması ve bunlar gibi daha bir çok şeyin gerçekleşmesi, yani elektriğin bu esmalar altında fonksiyonlarını göstermesidir Ceryan kesiliverdiği anda bu fonksiyonların kaybolması elektriğin varlığının delilidir

Allah da böyledir ve en büyük enerji kaynağıdır Herşey enerjisini O'ndan alır O, enerjisini çekiverdiği anda da herşey biter Onun için “ Aliyyülazîm olan Allah'tan başka kuvvet ve kudret sahibi yoktur ” <18-39> denmektedir Burada bizi yanıltan husus; eşyayı görüp, ona varlık veriyor olmamızdır

Şey; zâtın, ism-i zâhirle zuhurudur Bunun çoğuluna eşya denir Buradaki ism-i zâhir de ikiye ayrılır Birincisi; şey'iyyet-i sübut, yani daha zuhura gelmeden önce ilâhi âlemdeki oluşma, ikincisi ise; şey'iyyet-i vücud, yani görünür âlemde meydana çıkmadır Eşya, âyât-ı müteşabihattır ve yapılıp, yıkılır Âyât-ı muhkemat olan “Şey” ise, o eşyanın içindeki görünmeyendir ve O'nda yapılıp, yıkılma olmaz Şeyin zuhuru kelâmla olmuştur Kelâmsa sıfattır Oluşma, yahut eserin meydana çıkması; zâtın sıfata inmesi (yani, ileride göreceğimiz Cem'den Hazret-ül Cem'e tenezzül etmesi) ile kemale ermiştir Bu durum tasavvuf dilinde: “Şey iken, şey'iyyet-i sübut idi, eşya olunca mezahir-ül vücut oldu” denerek ifade edilir Bunların ne demek olduğunu ilerki bahislerde göreceğiz

Allah'ın eserlerinin başında kâinat ve onun özeti olan insan gelir Hiç bir şey yoktan var olamayacağına göre, bunların varlığı, ancak var olan bir yaratıcı olmasıyla mümkündür

Allah, en muhteşem eserinin insan olduğunu, Kur'an'da insan için: “Âdem oğullarına mükerremiyet verdik ” < 17-70 >,
“ İnsanı güzel surette yarattık ” <95-4> , “ Her şeyi ona musahhar kıldık ” <45-13> demek suretiyle belirtmekte ve insanı yüceltmektedir Ama maalesef, aslanlar bile insan elinde ehlileşirken, insanın kendini kolay kolay yola getiremediğini görmek üzücü olmaktadır

“Kendinden başka bir şey olmayan ve kendisinde dolduracak boşluk bulunmayan” dedikten sonra kâinattan ve insandan bahsedilince, akla “Bunlar nereden çıktı ve nerededir” soruları takılacaktır Bu sorulara özet olarak “Kendindendir ve kendindedir” diye cevap verilebilir

Bu cevap, çok muğlak ve anlaşılmaz gibi görünebilir Anlaşılabilmesi için mertebelerin bilinmesine gerek vardır İlerleyen sayfalarda mertebeler anlatıldığında, muğlak gibi görünen konu kolayca anlaşılır hale gelecektir

Allah, her olayda Kendi'ni kullarına bildirmektedir Bazılarımız kaza geçirip ölümden dönmüş, pek çoğumuz hastalanıp yeniden iyileşmiştir O kişileri kurtarıp, onlara şifa veren kimdir?

Kim olacak, Yunus Emre'nin: “Bir ben vardır bende, benden içeri” diyerek ifade ettiği, her yerde hâzır ve nâzır olan Varlık!

Eğer o Varlık olmasaydı ne kâinat olabilirdi, ne de onun özeti olan insan Onun için kâinat ve insan, Allah'ın, varlığını en güzel ispatlayan eserleridir

“Allah olmasaydı insan bulunmazdı
İnsan olmasaydı Allah bilinmezdi ”

sözü bu gerçeğin ifadesidir

Allah'ın kâinatı ve insanı yaratmasının nedeni, bilinmek istemesidir Kâinat, bir sıfattan, yani bir elbiseden ibaret olduğu için, Allah'ı bilemez Onda dağınık olarak bulunan akıl, zâtî olarak lâtif olan insanda toplanmış ve insan bu akılla hem kâinatı, hem kendini, hem de Allah'ı bilmiştir Kur´an'daki “ Biz âyetlerimizi enfüste ve âfakta gösteririz ki, onların Hakk olduğunu açıkça görüp anlayabilesiniz ” <41-53> âyeti buna işarettir

İleride insanın gelişimiyle ilgili bahislerde teferruatiyle incelenecek olmasına rağmen, burada, tenzih kapısına yönelmeden Allah'ı bulmanın mümkün olmadığını belirtmekte fayda vardır İnsanı bu kapıya yöneltense “ Lâ ” dır

Allah, sadece kâinatı yaratmakla kalmamıştır Onu yöneten, perde arkasından idare eden de O'dur Bu olay Karagöz oynatmaya benzer Biz perde arkasındaki oynatıcıyı göremeyiz, sadece perdedeki gölgeyi görür ve o gölgenin hareketlerini takip ederiz Halbuki esas iş, o gölgeyi oynatanda ve o gölgenin ağzından söz söyleyendedir Allah'ın durumu da böyledir Böyle olduğunu bizlere bizzat yaşatarak öğretmektedir

İlkokula yeni başladığım yıllar Osmanlı Devleti'nin son devreleriydi Hemen hemen hiç bir şey bulunmadığı için, aileler çocuklarını okula gönderirken ayaklarına ayakkabı bile alamazlardı Zaten o devirlerde okullara, şimdiki gibi belirli bir kıyafetle gidilmez, her çocuk Allah ne verdiyse, değişik renklerde elbise, şalvar, püsküllü veya püskülsüz fes, ayakkabı, takunya, “Tulumbacı” adı verilen tabanlı veya tabansız çevirme pabuç, yağmurlu havalarda da “Duvak” denen ve başa geçirilen çuvallarla giderdi Okulumuza yeni bir öğrenci gelmişti Sırtında setre pantolu; ayağında bağcıklı, güzel bir ayakkabısı; elinde mavi beyaz üç katlı bir sefertası ve çantası ile muhtemelen üst seviyede bir memur çocuğuydu Onda gördüklerime imrendiğimi hatırlıyorum O zamanlar biz anne ve babamıza, şimdiki çocuklar gibi: “Bana şunu al, bana bunu al” diyemezdik Ayrıca diyebilsek bile, bunlar Tire'de bulunabilen şeyler değildi O yıllarda ağabeyim Bayındır'da bir dükkân açmıştı Onun dükkânının alt tarafında kullanılmış eşya satan dellâl pazarı vardı Ağabeyim bir gün oradan alışveriş edip, kendine Bayram Hoca'nın terekesinden bir çuval kitap alırken, bana da daha giyilmemiş bir potin ve okula giderken yemeğimi götürmem için bir sefertası almış Ben akşam üzeri okuldan dönünce ağabeyim, “Lütfi, gel bakayım buraya” diye beni çağırdı Yanına gittiğimde ne göreyim? Çocuğun elinde gördüğümün aynısı bir sefertası ve bir potin Birden şaşırdım Çünkü, içimden geçirdiklerimi kimseye söylememiştim Ağabeyim, ayakkabıyı giymemi söyledi Giydim Tam bana göreydi ve ısmarlama gibi ayağıma uydu

Ben kimseye özendiğimi söylemediğime göre, ağabeyime bunları aldıran kimdi?

O'nu başından böyle bir olay geçmemiş olanlar nasıl bilecektir? Nefsini bilen Rabbini bilir prensibinden yola çıkıp, “Rabbin kim” sorusuna: “Beni terbiye eden” cevabını vererek Bu cevabın ne demek olduğu, ileride, insan bahsinde çok geniş bir şekilde açıklanacaktır Burada sadece bir ön fikir verebilmek için anlatılmıştır Çünkü, Allah'ı bilmek; O'nun içinde yaşamaktır Bu da ancak Allah'ın, o kişiye o mertebeyi bahşetmesiyle mümkün olabilir ki, buna tasavvuf dilinde: “Hakikate ermek” denir Hakikate erip, O'nu bilen de Allah'ı göremez, ama her gördüğü yüzün O'nun yüzü olduğunu idrak edeceği için: “ Nereye dönerseniz Allah'ın yüzü oradadır ” <2-115> âyeti o kişide tahakkuk etmiş olur

"Allah: hayr-ı mahz; hüsn-ü mutlak; işiten, gören, bilen; doğmayan ve doğurmayan; evveli, sonrası olmayan; öldürüp, dirilten; azameti sonsuz; herşeye kâdir ve âdil; merhametli ve affedici; sevginin kaynağı, çok seven ve çok kıskanan; tüm mertebeleri, sıfât ve esmayı kendinde toplayan; ânda olan; her yerde hazır, nazır ve her şeyden münezzeh; yegâne Ben olan; gerçek mühendis ve en büyük hayrülmâkiriyndir"

Allah'ı, sadece bu vasıflarıyla anmanın yetersizliği ortadadır Tüm vasıflarını sıralamaya kalkmak ciltler dolusu yazı yazmayı gerektireceği için, burada sadece bir fikir verebilme söz konusudur

Durumu bu şekilde özetledikten sonra, bu vasıfları teker teker ele alabiliriz degerli bir dosttan alıntıdır