Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkinda Yönetmelik

BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından
Resmi Gazete Tarihi: 10/06/2004
Resmi Gazete Sayısı: 25488
BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmelik, işçilerin biyolojik etkenlere maruziyetten kaynaklanan veya kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına dair esas ve usulleri düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır
Bu Yönetmelik bu alanda özel asgari hükümleri belirler
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde işçilerin yaptıkları işlerden dolayı biyolojik etkenlere maruz kaldıkları veya maruz kalabilecekleri işlerde uygulanır
Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
a) Biyolojik etkenler: Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan parazitlerini,
b) Mikroorganizma: Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel olmayan mikrobiyolojik varlığı,
c) Hücre kültürü: Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesini,
d) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını
ifade eder
Bu maddenin (a) bendinde tanımlanan biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre 4 risk grubunda sınıflandırılır;
Grup 1 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler
Grup 2 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkanı bulunan biyolojik etkenler
Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkanı olan biyolojik etkenler
Grup 4 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler
İKİNCİ BÖLÜM : Genel Hususlar
Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
Madde 5 -Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi aşağıda belirtilen hususlara göre yapılır;
a) Biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan herhangi bir çalışmada, işçinin sağlık ve güvenliğine yönelik herhangi bir riski değerlendirmek ve alınması gereken önlemleri belirlemek için, işçinin maruziyetinin türü, düzeyi ve süresi belirlenir
Birden fazla grupta yer alan biyolojik etkenlere maruziyetin söz konusu olduğu işlerde risk değerlendirmesi, zararlı biyolojik etkenlerin tümünün oluşturduğu tehlike dikkate alınarak yapılır
Risk değerlendirmesi, düzenli aralıklarla ve işçinin biyolojik etkenlere maruziyet koşullarını etkileyebilecek herhangi bir değişiklik olduğunda yenilenir
İşveren, risk değerlendirmesinde kullanılan bilgileri, istendiğinde Bakanlığa vermekle yükümlüdür
b) Bu maddenin (a) bendinde sözü edilen risk değerlendirmesi, aşağıdakileri de kapsayan tüm bilgiler dikkate alınarak yapılır;
1) İnsan sağlığına zararlı olan veya olabilecek biyolojik etkenlerin sınıflandırılması,
2) Yetkili makamların, işçilerin sağlığını korumak için biyolojik etkenlerin denetim altına alınması hakkındaki önerileri,
3) İşçilerin işlerinin sonucu olarak ortaya çıkabilecek hastalıklarla ilgili bilgiler,
4) İşçilerin işlerinin sonucu olarak ortaya çıkabilecek alerjik veya toksik etkiler,
5) Yaptıkları işle doğrudan bağlantılı olarak işçilerin yakalandığı hastalıkla ilgili bilgiler
Risk Değerlendirmesine Göre Yönetmelik Maddelerinin Uygulanması
Madde 6 - İşyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonucunda:
a) Maruz kalınan ve/veya kalınabilecek etken, işçiler için tanımlanabilir sağlık riski oluşturmayan Grup 1 biyolojik etkenler sınıfında ise, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinden 18 inci maddesine kadar olan maddeleri uygulanmaz Ancak, bu durumda Ek-VI nın birinci paragrafında belirtilen hususlara uyulur
b) Biyolojik etkenle doğrudan çalışılmayan veya biyolojik etkenin kullanılmadığı ancak, işçilerin biyolojik etkene maruziyetine neden olabilecek Ek-I de yer alan işlerde, risk değerlendirmesinde gereksiz olduğu belirtilmedikçe, bu Yönetmeliğin 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15 ve 16 ncı maddeleri uygulanır
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : İşverenlerin Yükümlülükleri
İkâme
Madde 7 -İşveren, yapılan işin özelliğine göre zararlı biyolojik etkenleri kullanmaktan kaçınacak ve teknik gelişmelere uygun olarak, kullanım şartlarında işçilerin sağlığı için tehlikeli olmayan veya daha az tehlikeli olan biyolojik etkenleri kullanacaktır
Risklerin Azaltılması
Madde 8 - İşveren, işyerinde biyolojik etkenlere maruziyet riskinin azaltılması için aşağıdaki hususlara uymakla yükümlüdür:
a) Yapılan risk değerlendirmesi sonucunda, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk olduğu ortaya çıkarsa, işçilerin maruziyeti önlenir
b) Bunun teknik olarak mümkün olmadığı hallerde, yapılan iş ve risk değerlendirmesi dikkate alınarak, sağlık ve güvenlik yönünden yeterli korumayı sağlayacak şekilde, işçilerin maruziyet düzeyinin en aza indirilmesi için özellikle aşağıdaki önlemler alınır;
1) Maruz kalan veya kalabilecek işçi sayısı, mümkün olan en az sayıda tutulur
2) Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri, biyolojik etkenlerin ortama yayılmasını önleyecek veya ortamda en az düzeyde bulunmasını sağlayacak şekilde düzenlenir
3) Öncelikle toplu koruma önlemleri alınır ve/veya maruziyetin başka yollarla önlenemediği durumlarda kişisel korunma yöntemleri uygulanır
4) Hijyen önlemleri, biyolojik etkenlerin çalışma yerlerinden kontrol dışı dışarıya taşınması veya sızmasının önlenmesi veya azaltılmasını sağlayacak şekilde uygulanır
5) Ek-II de verilen biyolojik risk işareti ile birlikte ilgili diğer uyarı işaretleri de kullanılır
6) Biyolojik etkenlerin karıştığı kazaların önlenmesine yönelik plan hazırlanır
7) Gerekiyorsa ve teknik olarak mümkünse, kullanılan biyolojik etkenlerin muhafaza edildikleri ortam dışında bulunup bulunmadığının belirlenmesi için ölçümler yapılır
8) Atıkların, gerektiğinde uygun işlemlerden geçirildikten sonra işçiler tarafından güvenli bir biçimde toplanması, depolanması ve işyerinden uzaklaştırılması, güvenli ve özel kapların kullanılması da dahil uygun yöntemlerle yapılır
9) Biyolojik etkenlerin işyeri içinde güvenli bir şekilde taşınması için gerekli düzenlemeler yapılır
Bakanlığın Bilgilendirilmesi
Madde 9 - İşveren, aşağıda belirtilen hususlarda Bakanlığa bilgi vermekle yükümlüdür:
a) Risk değerlendirmesi sonuçları işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden risk bulunduğunu ortaya koyuyorsa, istenmesi halinde, işveren aşağıdaki konularda gerekli bilgileri Bakanlığa verir;
1) Risk değerlendirmesinin sonuçları
2) İşçilerin biyolojik etkenlere maruz kaldığı veya kalabileceği işler
3) Maruz kalan işçi sayısı
4) İşyerinde sağlık ve güvenlikten sorumlu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliği
5) Çalışma şekli ve yöntemleri de dahil olmak üzere alınan koruyucu ve önleyici önlemler
6) Fiziksel engellerin ortadan kalkmasından kaynaklanabilecek, Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlere maruziyetten işçilerin korunması için acil eylem planı
b) İşveren, biyolojik etkenin ortama yayılmasına ve insanda ciddi enfeksiyona ve/veya hastalığa sebep olabilecek herhangi bir kaza veya olayı derhal Bakanlığa ve Sağlık Bakanlığına bildirir
c) İşletmenin faaliyeti sona erdiğinde, bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesine göre düzenlenen maruz işçilerin listesi ile bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesine göre tutulan tüm tıbbi kayıtlar Bakanlığa verilir
Hijyen ve Kişisel Korunma
Madde 10 - Biyolojik etkenlerle yapılan çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulacaktır:
a) İşverenler, işçilerin biyolojik etkenlerle çalışmaya bağlı sağlık veya güvenlik riskleriyle karşılaştıkları bütün işlerde, aşağıdaki önlemleri almakla yükümlüdür;
1) İşçiler, biyolojik etkenlerin bulaşma riski bulunan çalışma alanlarında yiyip içmeyeceklerdir
2) İşçilere uygun koruyucu giysi veya diğer uygun özel giysi sağlanacaktır
3) İşçilere, göz yıkama sıvıları ve/veya cilt antiseptikleri de dahil, uygun ve yeterli temizlik malzemeleri bulunan yıkanma ve tuvalet olanakları sağlanacaktır
4) Gerekli koruyucu ekipmanlar;
Belirlenmiş bir yerde uygun olarak muhafaza edilecektir
Her kullanımdan sonra ve mümkünse kullanımdan önce kontrol edilip temizlenecektir
Bozuk koruyucu ekipmanlar, kullanımından önce tamir edilecek veya değiştirilecektir
5) İnsan ve hayvan kaynaklı numunelerin alınması, işlem yapılması ve incelenmesi yöntemleri belirlenecektir
b) Bu maddenin (a) bendinde belirtilen koruyucu elbiseler de dahil, biyolojik etkenlerle kirlenmiş olabilecek iş elbiseleri ve koruyucu ekipman, çalışma alanından ayrılmadan önce çıkarılacak ve diğer giysilerden ayrı bir yerde muhafaza edilecektir İşverence, kirlenmiş bu elbiselerin ve koruyucu ekipmanın dekontaminasyonu ve temizliği sağlanacak, gerektiğinde imha edilecektir
c) Bu maddenin (a) ve (b) bentlerine göre alınan önlemlerin maliyeti işçilere yansıtılmaz
İşçilerin Eğitimi ve Bilgilendirilmesi
Madde 11 - İşçilerin ve/veya temsilcilerinin eğitimi ve bilgilendirilmesi ile ilgili hususlar aşağıda belirtilmiştir:
a) İşveren, işyerinde çalışan işçilerin ve/veya temsilcilerinin uygun ve yeterli eğitim almalarını sağlar ve özellikle aşağıda belirtilen konularda gerekli bilgi ve talimatları verir;
1) Olası sağlık riskleri,
2) Maruziyeti önlemek için alınacak önlemler,
3) Hijyen gerekleri,
4) Koruyucu ekipman ve elbiselerin kullanımı ve giyilmesi,
5) Herhangi bir olay anında ve olayların önlenmesinde işçilerce yapılması gerekenler
b) Eğitim;
1) Biyolojik etkenlerle temasın söz konusu olduğu çalışmalara başlanmadan önce verilecek,
2) Yeni veya değişen risklere göre uyarlanacak,
3) Gerektiğinde periyodik olarak tekrarlanacaktır
Özel Durumlarda İşçinin Bilgilendirilmesi
Madde 12 - Özel durumlarda işçiler aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurularak bilgilendirilir:
a) İşverenler işyerinde;
1) Biyolojik etkenlerle çalışma sırasında oluşan ciddi bir kaza veya olay durumunda,
2) Grup 4 biyolojik etkenlerle yapılan çalışmalarda
takip edilecek prosedürü de içeren yazılı talimatları sağlayacak ve mümkünse uyarıları görünür şekilde asacaklardır
b) İşçiler, biyolojik etkenlerin kullanımı sırasında meydana gelen herhangi bir kaza veya olayı, sağlık ve güvenlikten sorumlu veya görevli kişiye derhal bildirirler
c) İşverenler, biyolojik etkenlerin ortama yayılmasından doğan ve insanda ciddi enfeksiyona ve/veya hastalığa neden olabilecek kaza veya olayı, çalışanlara ve/veya temsilcilerine derhal bildirirler Ayrıca, işverenler, çalışanlara ve/veya temsilcilerine kazanın sebeplerini ve durumu düzeltmek için alınan önlemleri de en kısa zamanda bildirirler
d) Her işçi, bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde sözü edilen listede belirtilen ve kişisel olarak kendisini ilgilendiren bilgilere ulaşabilecektir
e) İşçiler ve/veya temsilcileri, konuyla ilgili genel bilgilere ulaşabileceklerdir
f) İşverenler, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (a) bendinde belirtilen bilgileri istemeleri halinde işçilere ve/veya temsilcilerine verir
Maruz Kalan İşçilerin Listesi
Madde 13 - Biyolojik etkenlere maruziyet ile ilgili liste ve kayıtlar aşağıda belirtilen esaslara göre tutulur:
a) İşverenler, Grup 3 ve/veya Grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan işçilerin listesini, yapılan işin türünü, mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde tutulur
b) Bu liste ve kayıtlar maruziyet sona erdikten sonra en az 20 yıl saklanır
Aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyette, bu liste, bilinen son maruziyetten sonra en az 40 yıl boyunca saklanır;
1) Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyette
2) Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette
3) Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette
4) Tedaviye rağmen uzun süreler sonra nükseden hastalıklara yol açan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette
5) Uzun süreli ciddi arıza bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette
c) İşyeri hekimi ve/veya işyerindeki sağlık ve güvenlikle ilgili yetkili kişi veya bu konuyla ilgili diğer sorumlu kişiler bu maddenin (a) bendinde belirtilen listeye ulaşabileceklerdir
İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımının Sağlanması
Madde 14 - İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen konularda 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 11 inci maddesine uygun olarak işçilerin ve/veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar
Bakanlığa Bildirim
Madde 15 - İşverenler aşağıdaki konularda Bakanlığa bildirimde bulunmakla yükümlüdürler:
a) Aşağıda belirtilen biyolojik etkenlerin ilk kez kullanımında ön bildirimde bulunulur;
1) Grup 2 biyolojik etkenler
2) Grup 3 biyolojik etkenler
3) Grup 4 biyolojik etkenler
Bu bildirim işin başlamasından en az 30 gün önce yapılır Bu maddenin (b) bendinde belirtilen hususlar saklı kalmak kaydı ile işveren, Grup 4 de yer alan her bir biyolojik etkeni veya geçici olarak kendisinin yaptığı sınıflandırmaya göre Grup 3 de yer alan yeni bir biyolojik etkeni ilk defa kullandığında da ön bildirimde bulunur
b) Grup 4 biyolojik etkenlerle ilgili tanı hizmeti veren laboratuvarlar için, sadece yaptığı hizmetlerin içeriği hakkında başlangıçta bildirimde bulunulur
c) İşyerinde bildirimi geçersiz kılan, proses ve/veya işlemlerde sağlık veya güvenliği önemli ölçüde etkileyecek büyük değişiklikler olduğunda, bildirim yeniden verilir
d) Bu maddenin (a), (b) ve (c) bentlerinde sözü edilen bildirim;
1) İşyerinin unvan ve adresini,
2) İşyerinde sağlık ve güvenlikten sorumlu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliğini,
3) Risk değerlendirmesinin sonucunu,
4) Biyolojik etken türlerini,
5) Öngörülen korunma ve önleme tedbirlerini içerir
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Diğer Hükümler
Sağlık Gözetimi
Madde 16 - Biyolojik etkenlerle yapılan çalışmalarda:
a) İşveren her işçinin;
1) Çalışmalara başlamadan önce,
2) Düzenli aralıklarla,
sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar
b) Risk değerlendirmesi, özel koruma önlemleri alınması gereken işçileri tanımlayacaktır
Gerektiğinde, maruz kaldıkları veya kalmış olabilecekleri biyolojik etkene karşı henüz bağışıklığı olmayan işçiler için etkili aşılar hazır bulundurulur
İşverenler, aşı bulundurduklarında Ek-VII de belirtilen hususları göz önüne alacaklardır
Bir işçinin, maruziyete bağlı olduğundan kuşkulanılan bir enfeksiyona ve/veya hastalığa yakalandığı saptandığında, işyeri hekimi veya işçilerin sağlık gözetiminden sorumlu kişi, benzer biçimde maruz kalmış diğer işçilerin de aynı şekilde gözetime tabi tutulmasını sağlar
Bu durumda maruziyet riski yeniden değerlendirilir
c) Sağlık gözetiminin yapıldığı bu durumlarda, kişisel tıbbi kayıtlar, maruziyetin son bulmasından sonra en az 10 yıl süre ile saklanır
Bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin (b) bendinde belirtilen özel durumlarda kişisel tıbbi kayıtlar bilinen son maruziyetten itibaren 40 yıl süre ile saklanır
d) İşyeri hekimi veya işçilerin sağlık gözetiminden sorumlu kişi, her bir işçi için alınması gerekli koruyucu ve önleyici tedbirler ile ilgili olarak önerilerde bulunur
e) Maruziyetin sona ermesinden sonra yapılacak herhangi bir sağlık gözetimi ile ilgili olarak işçilere gerekli bilgi ve tavsiyeler verilir
f) İşçiler, kendileriyle ilgili sağlık gözetimi sonuçları hakkında bilgi edinebilecekler, ilgili işçiler veya işveren sağlık gözetimi sonuçlarının gözden geçirilmesini isteyebileceklerdir
g) İşçilerin sağlık gözetimi ile ilgili hususlar Ek-IV de verilmiştir
h) Biyolojik etkenlere, mesleki maruziyet sonucu meydana gelen her hastalık veya ölüm Bakanlığa bildirilir
Tanı Laboratuvarları Dışında Kalan İnsan Sağlığı ve Veterinerlikle İlgili Kuruluşlar
Madde 17 - Tanı laboratuvarları dışında kalan, insan sağlığı ve veterinerlik hizmeti verilen işyerlerinde:
a) Risk değerlendirmesi yapılırken, aşağıdaki hususlara özellikle dikkat edilecektir;
1) Hasta insanlarda veya hayvanlarda ve onlardan alınan maddelerde ve örneklerde biyolojik etkenlerin varlığı hakkındaki belirsizliklere,
2) Hasta insanlarda veya hayvanlarda ve onlardan alınan maddelerde ve örneklerde varolduğu bilinen veya varolduğundan şüphe edilen biyolojik etkenlerin oluşturduğu tehlikeye,
3) İşin doğasından kaynaklanan risklere
b) Çalışan işçilerin sağlık ve güvenliğini korumak için uygun önlemler alınacaktır
Bu önlemler aşağıdaki hususları da içerecektir;
1) Uygun dekontaminasyon ve dezenfeksiyon yöntemlerinin belirlenmesi,
2) Biyolojik etkenlerin bulaştığı atıkların risksiz bir şekilde yüklenip boşaltılmasını ve uzaklaştırılmasını sağlayacak uygun yöntemlerin kullanılması
c) Grup 3 veya Grup 4 biyolojik etkenlerle enfekte olan veya olduğundan şüphelenilen hasta insanların veya hayvanların bulunduğu karantina yerlerinde, enfeksiyon riskini en aza indirmek için, Ek-V in (A) sütununda belirtilen önlemler alınacaktır
Endüstriyel İşlemler, Laboratuvarlar ve Hayvan Barınakları İçin Özel Önlemler
Madde 18 - Endüstriyel işlemler, laboratuvarlar ve hayvan barınakları için alınması gerekli özel önlemler aşağıda belirtilmiştir:
a) Teşhis laboratuvarları da dahil, laboratuvarlarda ve Grup 2, Grup 3 ve Grup 4 biyolojik etkenlerle bilhassa enfekte edilmiş veya bunları taşıyan veya taşıdıklarından şüphe edilen laboratuvar hayvanlarının barınaklarında aşağıdaki önlemler alınır;
1) Araştırma, geliştirme, öğretim veya tanı amacıyla Grup 2, Grup 3 ve Grup 4 biyolojik etkenlerle çalışmaların yürütüldüğü laboratuvarlarda, enfeksiyon riskini asgariye indirmek için Ek-V te belirtilen önlemler alınır
2) Risk değerlendirmesini takiben biyolojik etkenin risk derecesine göre fiziksel koruma düzeyi tespit edilecek ve Ek-V te belirtilen önlemler alınır
Aşağıda belirtilen biyolojik etkenlerle çalışmalar;
Grup 2 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 2 olan,
Grup 3 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 3 olan,
Grup 4 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 4 olan,
çalışma alanlarında sürdürülecektir
3) İnsanda hastalığa yol açabilecek biyolojik etkenler içerip içermediği belirsiz olan maddelerle çalışılan ancak asıl amaçları biyolojik etkenlerle çalışmak olmayan laboratuvarlarda, koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır
Bakanlıkça daha alt düzeydeki koruma önlemlerinin yeterli olduğu belirtilmedikçe, gerekli olduğu bilinen ya da şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır
b) Grup 2, Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlerin kullanıldığı sanayi proseslerinde aşağıdaki önlemler alınır;
1) Bu maddenin (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde tanımlanan koruma ilkeleri, Ek-VI da belirtilen uygulamaya yönelik önlemler ve uygun prosedürler esas alınarak sanayi proseslerine de uygulanır
2) Grup 2, Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlerin kullanılması ile ilgili risk değerlendirmesine göre, bu etkenlerin sanayide kullanılmasında alınması gereken önlemlerin neler olduğuna karar vermeye Bakanlık yetkilidir
c) İşçiler için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır
BEŞİNCİ BÖLÜM : İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı, Yürürlük ve Yürütme
İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı
Madde 19 - Bu Yönetmelik Avrupa Birliğinin 18/9/2000 tarihli ve 2000/54/EC sayılı Konsey Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır
Hüküm Bulunmayan Haller
Madde 20 - Bu Yönetmelikte belirtilen özel önlemler ile birlikte bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde, 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği hükümleri de uygulanır
Yürürlük
Madde 21 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girer
Yürütme
Madde 22 - Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür

EKLER
EK-I
BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ İŞLER LİSTESİ
1- Gıda üretilen fabrikalarda çalışma
2- Tarımda çalışma
3- Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma
4- Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma
5- Mikrobiyolojik teşhis laboratuvarları dışındaki kliniklerde, veterinerlik ve teşhis laboratuvarlarındaki çalışma
6- Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma
7- Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma

EK-II
BİYOLOJİK TEHLİKE İŞARETİ
( Sarı zemin üzerine siyah sembol)
**Bu bölümde yer alan şekil için RG ye bakınız**
BİYOLOJİK RİSK

EK-III
SINIFLANDIRILMIŞ BİYOLOJİK ETKENLER LİSTESİ
Açıklamalar
1- Bu Yönetmeliğin kapsamına uygun olarak, sınıflandırma listesine yalnızca insanı enfekte ettiği bilinen etkenler dahil edilmiştir
Uygun olduğu yerlerde, bu etkenlerin toksik ve alerji yapma potansiyelleri belirtilmiştir
İnsanı etkilemediği bilinen hayvan ve bitki patojenleri çıkarılmıştır
Sınıflandırılmış biyolojik etkenler listesine, genetik olarak değiştirilmiş mikroorganizmalar dahil edilmemiştir
2- Sınıflandırılmış etkenler listesi sağlıklı işçilerde o etkenlerin yaptıkları etkilere dayandırılmıştır
Önceden varolan bir hastalık, ilaç kullanımı, kazanılmış bağışıklık, gebelik veya emzirme gibi bir nedenle ya da başka bir nedenden dolayı bir kişinin duyarlılığının etkilenebileceği özel durumlardaki etkiler dikkate alınmamıştır
Bu tür işçilerdeki ek riskler bu Yönetmelikte öngörülen risk değerlendirmesi kapsamında ele alınacaktır
Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlere maruz kalınan veya maruz kalınabilecek bazı sanayi proseslerinde, laboratuvar çalışmalarında veya hayvanlarla yapılan çalışmalarda bu Yönetmeliğin 18 inci maddesine uygun teknik önlemler alınacaktır
3 - Herhangi bir biyolojik etkenin Grup 2, Grup 3 veya Grup 4 de sınıflandırılmamış olması ve listede yer almaması, bu biyolojik etkenin Grup 1 de yer aldığı anlamına gelmez
Listede, birden çok türünün insanda patojen olduğu bilinen etkenlerin hastalıklara en fazla neden olduğu bilinen türleri yer alacak ayrıca, aynı cinsin diğer türlerinin de sağlığı etkileyebileceğini gösteren daha genel bir bilgi bulunacaktır
Sınıflandırılmış biyolojik etkenler listesinde yer alan bir cinsin patojen olmadığı bilinen türleri ve tipleri (strains) listeye alınmamıştır
4- Bir suş (strain) zayıflatıldığında ya da bilinen virülans genlerini yitirdiğinde, ait olduğu ve işyerindeki uygun risk değerlendirmesine konu olan ana suşun sınıflandırılması için gerek görülen korumanın mutlak olarak uygulanması gerekli değildir
Örneğin; Böylesi bir suşun, koruyucu veya tedavi edici amaçlar için kullanılacak bir ürün veya bu ürünün bir parçası olarak kullanılması durumunda
5- Bu listeyi oluşturmak için kullanılan sınıflandırılmış etkenlerin nomenklatürü (bilimsel adlandırması) bu listenin hazırlandığı tarihteki etkenlerin taksonomisi (hayvan veya bitkilerin tasnifi) ve nomenklatürü ile ilgili uluslararası anlaşmalara uygundur
6- Sınıflandırılmış biyolojik etkenler listesi, oluşturulduğundaki bilgileri yansıtır
7- İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüsler en az Grup 2 de sınıflandırılmış sayılacaktır
8- Grup 3 de sınıflandırılan ve karşılarında (**) işareti bulunan biyolojik etkenler, genel olarak hava yolu ile bulaşıcı olmadıklarından işçiler için sınırlı enfeksiyon riski taşırlar
9- İşyerinde, parazitlerin sınıflandırılması sonucuna göre belirlenen koruma düzeyine uygun gerekler, sadece insanda enfeksiyona neden olabilecek parazitin yaşam döngüsünün evrelerine uygulanır
10- Bu listede ayrıca biyolojik etkenin alerjik veya toksik reaksiyonlara sebep olma ihtimalinin bulunduğunu, etkili aşısının olduğunu veya maruz kalan işçilerin isim listesinin 10 yıldan daha fazla tutulmasının tavsiye edildiği de gösterilmiştir
Bu göstergeler aşağıdaki harflerle ifade edilir
A: Olası alerjik etkileri olan
D: Bu biyolojik etkene maruz kalan işçilerin listesinin bilinen son maruziyetten sonra 10 yıldan daha fazla saklanması gereken
T: Toksin üretimi olan
V: Etkili aşısı bulunan
Koruyucu aşılamanın uygulanması Ek-VII de verilen kılavuza göre yürütülecektir
BAKTERİLER VE BENZER ORGANİZMALAR
Listede görülen biyolojik etkenler için "spp" ifadesi, insanda bilinen diğer patojen türleri belirtir
Biyolojik EtkenSınıflandırma Notlar
__________________________________________________ ________________
Actinobacillus actinomycetemcomitans2
Actinomadura madurae2
Actinomadura pelletieri2
Actinomyces gerencseriae2
Actinomyces israelii 2
Actinomyces pyogenes2
Actinomyces spp 2
Arcanobacterium haemolyticum (corynebacterium haemolyticum)2
Bacillus anthracis 3
Bacteroides fragilis 2
Bartonella bacilliformis2
Bartonella quintana (Rochalimea quintana)2
Bartonella (Rochalimea) spp 2
Bordetella bronchiseptica2
Bordetella parapertussis 2
Bordetella pertussis 2 V
Borrelia burgdorferi2
Borrelia duttonii2
Borrelia recurrentis 2
Borrelia spp 2
Brucella abortus 3
Brucella canis 3
Brucella melitensis 3
Brucella suis3
Burkholderia mallei (Pseudomonas mallei)3
Burkholderia pseudomallei (Pseudomonas pseudomallei) 3
Campylabacter fetus 2
Campylabacter jejuni2
Campylabacter spp 2
Cardiobacterium hominis 2
Chlamydia pneumoniae 2
Chlamydia trachomatis 2
Chlamydia psittaci (avian suşları)3
Chlamydia psittaci (diğer suşları)2
Clostridium botulinum 2 T
Clostridium perfringens2
Clostridium tetani 2T, V
Clostridium spp 2
Corynebacterium diphteriae 2 T, V
Corynebacterium minutissimum 2
Corynebacterium pseudotuberculosis2
Corynebacterium spp 2
Coxiella burnetii3
Edwardsiella tarda 2
Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu)2
Ehrlichia spp2
Eikenella corrodens 2
Enterobacter aerogenes/cloacae 2
Enterobacter spp 2
Enterococcus spp 2
Erysipelothrix rhusiopathiae 2
Escherichia coli (patojen olmayan suşları dışındakiler)2
Escherichia coli, verocytotoxigenic suşları (örn O157: H7 veya O103) 3 (**) T
Flavobacterium meningosepticum 2
Fluoribacter bozemanae (Legionella) 2
Francisella tularensis (Tip A) 3
Francisella tularensis (Tip B) 2
Fusobacterium necrophorum 2
Gardnerella vaginalis 2
Haemophilus ducreyi2
Haemophilus influenzae 2
Haemophilus spp 2
Helicobacter pylori 2
Klebsiella oxytoca2
Klebsiella pneumoniae 2
Klebsiella spp2
Legionella pneumophila 2
Legionella spp2
Leptospira interrogans (bütün serovarları)2
Listeria monocytogenes 2
Listeria ivanovii 2
Morganella morganii 2
Mycobacterium africanum 3V
Mycobacterium avium / intracellulare 2
Mycobacterium bovis (BCG suşu hariç)3 V
Mycobacterium chelonae 2
Mycobacterium fortuitum2
Mycobacterium kansasii 2
Mycobacterium leprae 3
Mycobacterium malmoense 2
Mycobacterium marinum 2
Mycobacterium microti 3 (**)
Mycobacterium paratuberculosis 2
Mycobacterium scrofulaceum2
Mycobacterium simiae2
Mycobacterium szulgai2
Mycobacterium tuberculosis3 V
Mycobacterium ulcerans 3 (**)
Mycobacterium xenopi 2
Mycobacterium caviae2
Mycoplasma hominis 2
Mycoplasma pneumoniae 2
Neisseria gonorrhoeae2
Neisseria meningitidis2 V
Nocardia asteroides 2
Nocardia brasiliensis 2
Nocardia farcinica 2
Nocardia nova 2
Nocardia otitidiscaviarum2
Pasteurella multocida2
Pasteurella spp2
Peptostreptococcus anaerobius2
Plesiomonas shigelloides2
Porphyromonas spp2
Prevotella spp2
Proteus mirabilis2
Proteus penneri2
Proteus vulgaris2
Providencia alcalifaciens2
Providencia rettgeri2
Providencia spp2
Pseudomonas aeruginosa2
Rhodococcus equi2
Rickettsia akari3 (**)
Rickettsia canada3 (**)
Rickettsia conorii3
Rickettsia montana3 (**)
Rickettsia typhi (Rickettsia mooseri)3
Rickettsia prowazekii3
Rickettsia rickettsii3
Rickettsia tsutsugamushi3
Rickettsia spp2
Bartonella quintana (Rochalimaea quintana)2
Salmonella Arizonae2
Salmonella Enteritidis2
Salmonella Typhimurium2
Salmonella Paratyphi A,B,C2V
Salmonella Typhi3 (**) V
Salmonella (diğer serovarları)2
Serpulina spp2
Shigella boydii2
Shigella dysenteriae (Tip 1)3 (**) T
Shigella dysenteriae (Tip 1 den farklı diğerleri)2
Shigella flexneri2
Shigella sonnei2
Staphylococcus aureus2
Streptobacillus moniliformis2
Streptococcus pneumoniae2
Streptococcus pyogenes2
Streptococcus suis2
Streptococcus spp2
Treponema carateum2
Treponema pallidum 2
Treponema pertenue2
Treponema spp2
Vibrio cholerae (El Tor dahil)2
Vibrio parahaemolyticus2
Vibrio spp2
Yersinia enterocolitica2
Yersinia pestis3V
Yersinia pseudotuberculosis2
Yersinia spp2
__________________________________________________ _____________
(**)Bkz Açıklamalar (8 )
VİRÜSLER (*)
Biyolojik Etken SınıflandırmaNotlar
__________________________________________________ __________________
Adenoviridae 2
Arenaviridae
LCM-Lassa-Virüs complex (old world arena virüsleri):
Lassa virüsü 4
Lymphocytic (suşları)3
Lymphocytic choriomeningitis virüsü (diğer suşları)2
Mopeia virüsü 2
Diğer LCM-Lassa complex virüsleri 2
Tacaribe -Virus- Complex (new world arena virüsleri):
Guanarito virüsü4
Junin virüsü4
Sabia virüsü 4
Machupo virüsü 4
Flexal virüsü 3
Diğer Tacaribe complex virüsleri 2
Astroviridae 2
Bunyaviridae
Belgrade (Dobrava olarak da bilinir)3
Bhanja 2
Bunyamwera virüsü2
Germiston 2
Oropouche virüsü3
Sin Nombre (Muerto Canyon) 3
California encephalitis virüsü 2
Hantavirüsleri :
Hantaan (Korean haemorrhagic fever) 3
Seoul virüsü 3
Puumala virüsü2
Prospect Hill virüsü2
Diğer hantavirüsleri 2
Nairovirüsleri :
Crimean-Congo haemorrhagic fever 4
Hazara virüsü 2
Phlebovirüsleri :
Rift Valley fever 3 V
Sandfly fever 2
Toscana virüsü 2
Patojenik olduğu bilinen diğer bunyaviridaeler 2
Calciviridae
Hepatitis E virüsü3 (**)
Norwalk virüsü 2
Diğer calciviridae2
Coronaviridae 2
Filoviridae
Ebola virüsü 4
Marburg virüsü 4
Flaviviridae
Australia encephalitis (Murray Valley encephalitis)3
Central European tick-borne encephalitis virüsü3 (**) V
Absettarov 3
Hanzalova 3
Hypr 3
Kumlinge 3
Dengue virüsü Tip 1-4 3
Hepatitis C virüsü 3 (**)D
Hepatitis G3 (**) D
Japanese B encephalitis 3 V
Kyasanur Forest 3 V
Louping ill 3 (**)
Omsk (a) 3V
Powassan 3
Rocio3
Russian spring-summer encephalitis (TBE)(a)3V
St Louis encephalitis3
Wesselsbron virüsü 3(**)
West Nile fever virüsü3
Yellow fever 3 V
Patojenik olduğu bilinen diğer flavi virüsleri 2
Hepadnaviridae
Hepatitis B virüsü3 (**) V, D
Hepatitis D virüsü (Delta) (b) 3 (**) V, D
Herpesviridae
Cytomegalo virüsü 2
Epstein-Barr virüsü 2
Herpesvirus simiae (B virüsü) 3
Herpes simplex virüsü Tip 1 ve 2 2
Herpesvirus varicella-zoster 2
Human B-lymphotropic virüsü (HBLV-HHV6) 2
Human herpes virüsü 7 2
Human herpes virüsü 8 2D
Orthomyxoviridae
İnfluenza virüsleri Tip A, B ve C 2 V (c)
Tick-borne ortomyxovrirdae: Dhori ve Thogoto virüsleri 2
Papovaviridae
BK ve JC virüsleri 2D (d)
Human papillomavirüsleri 2D (d)
Paramyxoviridae
Measles virüsü 2 V
Mumps virüsü2 V
Newcastel disease virüsü 2
Parainfluenza virüsleri Tip 1 - 42
Respiratory syncytial virüsü 2
Parvoviridae
Human parvovirüsü (B 19) 2
Picornaviridae
Acute haemorrhagic conjunctivitis virüsü (AHC)2
Coxsackie virüsleri 2
Echo virüsleri 2
Hepatitis A virüsü (insan entero virüsü Tip 72) 2V
Poliovirüsleri2V
Rhinovirüsleri 2
Poxviridae
Buffalopox virüsü (e) 2
Cowpox virüsü2
Elephantpox virüsü (f) 2
Milkers node virüsü 2
Molluscum contagiosum virüsü 2
Monkeypox virüsü 3V
Orf virüsü2
Rabbitpox virüsü (g) 2
Vaccinia virüsü2
Variola (major minor) virüsü 4V
Whitepox virüsü ("Variola virüsü") 4 V
Yatapox virüsü (Tana & Yaba) 2
Reoviridae
Coltivirüsü 2
Human rotavirüsleri 2
Orbivirüsleri 2
Reovirüsleri 2
Retroviridae
Human immunodeficiency virüsleri 3(**)D
Human T- cell lymphotropic virüsleri (HTLV) , Tip 1 ve2 3(**) D
SIV virüsü (h) 3(**)
Rhabdoviridae
Rabies virüsü 3(**) V
Visicular stomatitis virüsü 2
Togaviridae
Alfavirüsleri :
Eastern equine encephalomyelitis 3V
Bebaru virüsü 2
Chikungunya virüsü 3(**)
Everglades virüsü 3(**)
Mayaro virüsü 3
Mucambo virüsü 3 (**)
Ndumu virüsü 3
O'nyong-nyong virüsü2
Ross River virüsü 2
Semliki forest virüsü 2
Sindbis virüsü 2
Tonate virüsü3(**)
Venezuelan equine encephalomyelitis 3V
Western equine encephalomyelitis 3 V
Bilinen diğer alpha virüsleri 2
Rubivirüsü (rubella) 2V
Toroviridae 2
Sınıflandırılmamış virüsler
Equine morbillivirüsü4
Henüz tanımlanmamış Hepatitis virüsleri 3 (**)D
Bulaşabilir spongiform ansefalopatiler (TSEs)
ile birlikte nadiren görülen etkenler
Creutzfeldt- Jakob hastalığı3 (**)
Variant Creutzfeldt- Jakob hastalığı 3 (**)D (d)
Bovine spongiform ansefalopatiler (BSE) ve
ilgili diğer hayvan TSE leri (i) 3 (**)D (d)
Gertsmann- Straussler-Scheinker sendromu 3 (**)D (d)
Kuru 3 (**)D (d)
__________________________________________________ ________________
(*)Bkz Açıklamalar (7)
(**)Bkz Açıklamalar (8)
(a)Tick-borne encephalitis
(b)Hepatit D virüsü yalnızca hepatit B virüsü ile aynı anda veya ikincil olarak enfekte olmuş işçilerde patojendir
Bunun için, Hepatit B aşısı yalnızca Hepatit B virüsünden etkilenmemiş işçileri Hepatit D virüsüne (Delta) karşı koruyacaktır
(c)Yalnızca (A) ve (B) Tipleri için
(d)Bu etkenlerle doğrudan temas olan işler için önerilir
(e)İki virüs tanımlanmıştır: birisi, buffalopox tipi, diğeri de Vaccinia virüsünün bir türüdür
(f)Cowpox virüsünün türüdür
(g)Vaccinianın bir türüdür
(h)Bugün için, simian kökenli diğer retrovirüslerin insanda hastalık yaptığı hakkında bir kanıt yoktur Bu virüslerle çalışılırken, önlem olarak, üçüncü düzey korunma önerilir
(i)Diğer hayvan TSE lerine yol açan etkenlerin insanda enfeksiyona yol açtığı hakkında kanıt yoktur
Bununla birlikte 3 risk grubunda (**) yer alan etkenler için, laboratuvar çalışmalarında üçüncü düzey korunma önlemleri önerilir Tanımlanmış bir scrapie etkeniyle çalışılan ve ikinci düzey korunmanın yeterli olduğu laboratuvarlar bunun dışındadır
PARAZİTLER
Biyolojik Etkenler Sınıflandırma Notlar
______________________________________________
Acanthamoeba castellani2
Ancylostoma duodenale2
Angiostrongylus cantonensis2
Angiostrongylus costaricensis2
Ascaris lumbricoides2A
Ascaris suum2A
Babesia divergens2
Babesia microti2
Balantidium coli2
Brugia malayi2
Brugia pahangi2
Capillaria philippinensis2
Capillaria spp2
Clonorchis sinensis2
Clonorchis viverrini2
Cryptosporidium parvum2
Cryptosporidium spp2
Cyclospora cayetanensis2
Dipetalonema streptocerca2
Diphylobothrium latum2
Dracunculus medinensis2
Echinococcus granulosus3 (**)
Echinococcus multilocularis3 (**)
Echinococcus vogeli3 (**)
Entemoeba histolytica2
Fasciola gigantica2
Fasciola hepatica2
Fasciolopsis buski2
Giardia lamblia (Giardia intestinalis)2
Hymenolepis diminuta2
Hymenolepis nana2
Leishmania brasiliensis3 (**)
Leishmania donovani3 (**)
Leishmania ethiopica2
Leishmania mexicana2
Leishmania peruviana2
Leishmania tropica2
Leishmania major2
Leishmania spp2
Loa loa2
Mansonella ozzardi2
Mansonella perstans2
Naegleria fowleri3
Necator americanus2
Onchocerca volvulus2
Opisthorchis felineus2
Opisthorchis spp2
Paragonimus westermani2
Plasmodium falciparum3 (**)
Pasmodium spp (human ve simian)2
Sarcocystis suihominis2
Schistosoma haematobium2
Schistosoma intercalatum2
Schistosoma japonicum2
Schistosoma mansoni2
Schistosoma mekongi2
Strongyloides stercoralis2
Strongyloides spp2
Taenia saginata2
Taenia solium3 (**)
Toxocara canis2
Toxoplasma gondii2
Trichinella spiralis2
Trichuris trichiura2
Trypanosoma brucei brucei2
Trypanosoma brucei gambiense2
Trypanosoma brucei rhodesiense3 (**)
Trypanosoma cruzi3
Wuchereria bancrofti2
________________________________________________
(**)Bkz Açıklamalar (8)
MANTARLAR
Biyolojik Etken SınıflandırmaNotlar
__________________________________________________ _________
Aspergillus fumigatus2A
Blastomyces dermatitidis (ajellomyces dermatitidis)3
Candida albicans2A
Candida tropicalis2
Cladophialophora bantiana (önceki; Xylohypha bantiana,
Cladosporium bantianum or trichoides)3
Coccidioides immitis3A
Cryptococcus neoformans var Neoformans (Flobasidiella
neoformans var neoformans)2A
Cryptococcus neoformans var Gattii (Flobasidiella
bacillispora) 2A
Emmonsia parva var Parva2
Emmonsia parva var Crescens2
Epidermophyton floccosum2A
Fonsecaea compacta2
Fonsecaea pedrosoi2
Histoplasma capsulatum var capsulatum (Ajellomyces
capsulatus)3
Histoplasma capsulatum duboisii3
Madurella grisea2
Madurella mycetomatis2
Microsporum spp2A
Neotestudina rosatii2
Paracoccidioides brasiliensis3
Penicillium marneffei2A
Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii)2
Scedosporium prolificans (inflatum)2
Sporothrix schenckii2
Trichophyton rubrum2
Trichophyton spp2

EK-IV
İŞÇİLERİN SAĞLIK GÖZETİMİ İÇİN UYGULAMAYA YÖNELİK ÖNERİLER
1- Biyolojik etkene maruz kalan işçilerin sağlık gözetiminden sorumlu kişi yada işyeri hekimi her bir işçinin durumunu ve maruziyet şartlarını bilmelidir
2- İşçilerin sağlık gözetimi iş hekimliğinin ilke ve uygulamalarına uygun olarak yürütülmeli ve aşağıdaki önlemleri içermelidir:
- İşçinin mesleki ve tıbbi öyküsü ile ilgili kayıt tutmak,
- İşçinin kişisel sağlık durumunun değerlendirilmesi,
- Uygun ise, erken ve geri döndürülebilir etkilerin saptanması gibi biyolojik gözetim
Sağlık gözetimi yapılırken, her işçi için, iş hekimliğinde ulaşılabilen son bilgiler ışığında, konu ile ilgili daha ileri testler yapılmasına karar verilebilir

EK-V
KORUMA DÜZEYLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER İLE İLGİLİ GÖSTERGELER
Bu ekte yer alan önlemler, işçilere yönelik risk değerlendirmesine,
etkinliklerin ve ilgili biyolojik etkenin doğasına göre uygulanacaktır
__________________________________________________ ___________________________________
A- Koruma Önlemleri
B- Koruma Düzeyleri
________________________________________________
2
3
4
____________________________________
______________
______________
__________________
1 Çalışma birimi, aynı bina içinde
Gerekmez
Önerilir
Zorunlu
yürütülen diğer etkinliklerden
ayrılmış olmalıdır
____________________________________
______________
______________
__________________
2 Çalışma birimine giren ve çıkan
Gerekmez
Zorunlu
Zorunlu
hava HEPA (*) veya benzeri
(çıkan havada)
(çıkan ve giren
filtrelerle filtre dilmelidir
havada)
____________________________________
______________
______________
__________________
3 Çalışma birimine yalnızca görevli
Önerilir
Zorunlu
Zorunlu
işçilerin girmesine izin
(hava sızdırmaz
verilmelidir
kabin ile)
____________________________________
______________
______________
__________________
4 Çalışma birimi, dezenfeksiyon
Gerekmez
Önerilir
Zorunlu
yapılmasına olanak sağlayacak
yapıda olmalıdır
____________________________________
______________
______________
__________________
5 Özel dezenfeksiyon yöntemleri
Zorunlu
Zorunlu
Zorunlu
____________________________________
______________
______________
__________________
6 Çalışma birimindeki hava negatif
Gerekmez
Önerilir
Zorunlu
basınçta tutulmalıdır
____________________________________
______________
______________
__________________
7 Etkili vektör kontrolü
Önerilir
Zorunlu
Zorunlu
(Örnek; kemirgenler ve böcekler)
____________________________________
______________
______________
__________________
8 Temizlemesi kolay ve su geçirmez
Zorunlu
Zorunlu
Zorunlu
yüzeyler
(tezgah ve iş
(tezgah ve
(tezgah, yer duvar
masaları için)
zeminler için)
tavan için)
____________________________________
______________
______________
__________________
9 Asit, alkali, çözücü ve dezenfek-
Önerilir
Zorunlu
Zorunlu
tanlara dayanıklı yüzeyler
____________________________________
______________
______________
__________________
10 Biyolojik etken için güvenli
Zorunlu
Zorunlu
Zorunlu
depolama
(güvenli depolama)
____________________________________
______________
______________
__________________
11 Çalışma biriminde bulunanların
Önerilir
Önerilir
Zorunlu
görülebildiği gözetleme penceresi
veya benzeri
____________________________________
______________
______________
__________________
12 Bir laboratuvarda yalnızca kendi
Gerekmez
Önerilir
Zorunlu
malzemeleri kullanılmalıdır
____________________________________
______________
______________
__________________
13 Herhangi bir hayvanın da dahil
Uygun olması
Zorunlu
Zorunlu
olduğu bütün enfekte maddeler bir
halinde
(enfeksiyonun
güvenlik veya yalıtım kabininde
havayla
veya diğer uygun bir kapta işleme
bulaştığı
tabi tutulmalıdır
hallerde)
____________________________________
______________
______________
__________________
14 Hayvan leşlerinin yok edilmesi
Önerilir
Zorunlu
Zorunlu
için yakma fırını
(Mevcutsa)
(alan içinde)
____________________________________
______________
______________
__________________
(*) HEPA (High Efficiency Particulate Air) : Büyüklüğü 0,3 mikron olan aerosolları,
maksimum 1,52 metre/dakika hava akım hızında, minimum % 99,97 oranında tutabilen
özellikte kuru tip değiştirilebilir filtre

EK-VI
ENDÜSTRİYEL İŞLEMLERDE ALINACAK ÖNLEMLER
Grup 1 biyolojik etkenler:
Canlı zayıflatılmış (attenüe) aşılar dahil Grup 1 biyolojik etkenlerle
çalışmalar için genel mesleki güvenlik ve hijyen ilkelerine uyulacaktır
Grup 2, Grup 3 ve Grup 4 biyolojik etkenler:
İşlemin bir bölümü veya belirli bir yöntemle ilgili risk değerlendirmesi
sonucuna göre aşağıdaki farklı kategorilere karşılık gelen alınacak
önlemleri seçip bir arada uygulamak mümkündür
__________________________________________________ _______________________________________
A- Alınacak Önlemler
B- Koruma düzeyi
__________________________________________________ _
2
3
4
_____________________________________
________________
________________
_________________
1 Canlı organizmalar, prosesi
Zorunlu
Zorunlu
Zorunlu
çevreden fiziksel olarak ayıran bir
sistemde tutulacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
2 Kapalı sistemden çıkan ekzost
En az düzeyde
Sızdırmaz
Sızdırmaz
gazlarının tahliyesi şu şekilde
sızdırır
olacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
3 Numunelerin toplanması, kapalı bir
En az düzeyde
Sızdırmaz
Sızdırmaz
sisteme materyallerin ilavesi ve bir
sızdırır
başka kapalı sisteme canlı
organizmanın transferi işlemleri şu
şekilde olacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
4 Büyük miktardaki kültür sıvıları,
Geçerli yollarla
Geçerli fiziksel
Geçerli fiziksel
canlı organizmalar için yandaki
inaktive
ve kimyasal
ve kimyasal yolla
önlemler alınmadıkça kapalı
edilmeli
yolla inaktive
inaktive edilmeli
sistemden uzaklaştırılmayacaktır
edilmeli
_____________________________________
________________
________________
_________________
5 Sızdırmazlık sistemleri şöyle
En az düzeyde
Sızdırmaz
Sızdırmaz
dizayn edilecektir
sızdırır
_____________________________________
________________
________________
_________________
6 Kapalı sistemler kontrollü
İsteğe bağlı
İsteğe bağlı
Zorunlu ve bu
alanlarda olacaktır
amaçla
oluşturulmuş
_____________________________________
________________
________________
_________________
a) Biyotehlike işareti
İsteğe bağlı
Zorunlu
Zorunlu
yapıştırılacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
b) Bu alanlara yalnızca görevli
İsteğe bağlı
Zorunlu
Zorunlu, hava
olan kişilerin girmesine izin
sızdırmazlığı
verilecektir
sağlanmış kabin
ile
_____________________________________
________________
________________
_________________
c) Personel koruyucu elbise
Zorunlu
Zorunlu
Zorunlu
giyecektir
(iş elbisesi)
Giriş ve
çıkışlarda
tümüyle
değiştirilecek
_____________________________________
________________
________________
_________________
d) Personel için dekontaminasyon
Zorunlu
Zorunlu
Zorunlu
ve yıkanma imkanları
sağlanacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
e) Personel kontrollü alandan
Gerekmez
İsteğe bağlı
Zorunlu
ayrılmadan önce duş alacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
f) Lavabo ve duşlardan gelen atık
Gerekmez
İsteğe bağlı
Zorunlu
sıvılar toplanacak ve tahliyeden
önce inaktive edilecektir
_____________________________________
________________
________________
_________________
g) Kontrollü alan, yeterince
İsteğe Bağlı
İsteğe bağlı
Zorunlu
havalandırılacak ve ortam
havasının kirlenmesi minimize
edilecektir
_____________________________________
________________
________________
_________________
h) Kontrollü alanın atmosferi
Gerekmez
İsteğe bağlı
Zorunlu
negatif hava basıncında
tutulacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
i) Kontrollü alana giren ve çıkan
Gerekmez
İsteğe bağlı
Zorunlu
hava HEPA özellikli filtre ile
filtre edilecektir
_____________________________________
________________
________________
_________________
j) Kontrollü alan kapalı sistemin
Gerekmez
İsteğe bağlı
Zorunlu
tümünü (bütün müştemilatı ile
birlikte) içine alacak şekilde
dizayn edilecektir
_____________________________________
________________
________________
_________________
k) Kontrollü alan buharla
Gerekmez
İsteğe bağlı
Zorunlu
dezenfekte edilmesine uygun
şekilde sızdırmaz olacaktır
_____________________________________
________________
________________
_________________
l) Atık sıvılar son tahliyeden
Geçerli yolla
Geçerli fiziksel
Geçerli fiziksel
önce işlemden geçirilecektir
inaktive
ve kimyasal
ve kimyasal yolla
edilmeli
yolla inaktive
inaktive edilmeli
edilmeli
_____________________________________
________________
________________
_________________

EK-VII
KORUYUCU AŞI UYGULAMA KLAVUZU
Aşağıdaki hususlar, koruyucu aşılamanın uygulanmasında hesaba katılacaktır
1- Biyolojik etkenlere maruz kalanlar, etkene karşı etkili bir aşı varsa aşılanacaktır
2- Aşılama, ilgili mevzuat ve uygulamalara uygun yürütülmelidir İşçiler, aşılanmanın ve aşılanmamanın sakıncaları ve yararları hakkında bilgilendirilecektir
3- Aşılama bedeli çalışana yüklenmeyecektir
4- İstendiğinde yetkililere gösterilmek üzere, işçiyle ilgili bir aşılama belgesi düzenlenecektir

Kaynak: mevzuatadaletgovtr