Milli Mücadelede İlk Kurşun - İzmir'de Değil Hatay

Düşmana İlk Kurşun Hatay'ın DÖRTYOL İlçesinde Atılmıştır

Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî Mücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır

1Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve Mondros Mütarekesi'sinin imzalanmasını takiben, yöreden göç ettirilen Ermeniler, Fransızlar desteğinde geri döneceği ve yöreyi işgal edeceği söylentileri yayılmıştır

9 Kasım 1918'de İskenderun on beş kişiden oluşan bir İngiliz Müfrezesi tarafından işgal edilmiş, 11 Kasım 1918'de halkın erzak deposunun önünde birikmesini bahane eden Fransızlar, Türk memur, Polis ve Jandarmalarının İskenderun'dan hemen ayrılmalarını istemişti

Nihayet, 11 Aralık 1918'de Dörtyol'u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dört yüz Ermeniden oluşan ait on iki evi basarak eşya ve paralarını gasbetmiş, bir kadını boğazından yaralamış ve Osmanlı Jandarmasını kasabadan çıkarmışlardı

İşte, Ermeni şiddet hareketlerinin daha önceleri Türkler arasında yol açtığı hoşnutsuzluk, Ermeniler'in Fransızlar desteğinde bölgeyi işgal edeceği söylentilerinin yayılması ve gerçekten de, Fransızlar'ın işgal sırasında Fransız askeri üniformasını giydirdikleri Ermeniler'e, işgal kuvvetleri arasında yer vermeleri ve bunların işgalle birlikte hareket, gasp, yaralama olaylarına girişmelerine, Türk ve Müslüman halkı Ermenilerle birlikte, Dörtyol, Adana ve havalisini işgal eden Fransızlar'a da sert tepkiler göstermesine yol açmıştır Fransızlar, işgali takiben daha önce Suriye ve Lübnan'a göç ettirilen Ermenilere, Dörtyol'a ve yörenin diğer şehirlerine naklederek yerleştirdiler Az zamanda Dörtyol'a yerleştirilen Ermeniler'in sayısı on iki bin kişiye ulaştı

Kısa zaman sonra, Dörtyol ve yakınlarına yerleştirilmiş olan sivil Ermeniler de, Fransız işgal kuvvetlerinden cesaret ve destek alarak, Dörtyol civarındaki köylere baskınlar düzenlemeye başladılar Bunların yaptığı zulümlerden ve işgencelerden bıkan ve endişe içinde sıranın kendilerine geleceği günü bekleyen Dörtyol'a bağlı Özerli Köyü halkından Hacı Hüseyin Oğulları'ndan Emin hoca başkanlığında üç kişilik bir heyet de, bölgenin İngiliz Komutanlığına müracaat etti Heyet, köylerinin ve çevrenin, Fransızlar ve özellikle Ermeni zulmünden korunmasını istedi Bunu üzerine, İngiliz Komutanlığı, Hintli Müslümanlardan oluşan bir müfrezeyi, Dörtyol'a gönderdi Bu müfreze, asayiş ve sükûneti geçici bir zaman için sağlamayı başardı Fakat bir süre sonra, Fransızlar ve Ermeniler, Özerli Köyü'ne saldırdılar ve halka hakaret ettiler Bu kötü tutum ve haraketlerine tahammül edemeyerek karşı koyan Özerli Köyü İhtiyar Heyeti'nden Muhtar Şeyhmuszâde (Şeyh Musazâde), Mehmet Ağa ile üye Abdulkadir Komutanın kapısı önünde süngü ile şehit ettiler Ayrıca, Ermeniler, Türkler'e ait hayvanlara el koyarak, zorla ***ürmek istediler Buna katlanamayan Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) Karakese köyüne girdiği Ermeniler'den ikisini vurarak, Karakese köyüne kaçtı Ermenilerin bu olayı Fransızlara bildirmesi üzerine, sayıca daha fazla bir müfreze ile Karakese Köyü'ne taarruza geçen Fransız ve Ermeniler'e karşı silahla ateş açarak karşı koydular 'İlk Kurşun'u sıkan ve 'Ateş' emrini veren Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş'tur

Beklemedikleri bu mukavemet karşısında şaşkına dönen Fransızlar, Dörtyol'daki karargâhlarına çekilmek zorunda kaldılar (19 Aralık 1918) Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî Mücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır

Bu çarpışmaları takiben, Dörtyol'a dönen Fransız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan'ı sebepsiz olarak ağır şekilde yaraladılar

Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü'nde Mehmet (Osmanoğlu lâkaplı) oğlu Mustafa da, Kurt kulağı Köyü'nde şehit edildi Bu ve buna benzer haksız davranışların devamı, Türk halkını direnişe şevk etti

Yöre halkı canını ve namusunu kurtarmak için türlü imkânını kullanarak silah satın almaya başladıKara Hasan da, Fransızlardan kardeşinin intikamını almak için Kuzuculu Köyü'nde bir teşkilat kurarak direnişe geçtiMal ve hayvanlarını satarak silahlanan yöre insanları da Kara Hasan'a katıldılar

Böylece, zamanla sayısı 300-400'e varan bir milî teşkilat ortaya çıktı1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan (Hasan Paşa) ve çetesi de , Türkiye'de işgal güçlerine karşı millî direnişi ilk başlatan teşkilat olmuştur

Kara Hasan'a halk,'Paşa' ünvanını verirÇetesi de 'Kara Hasan Paşa Çetesi' olurKara Hasan Paşa artık Fransız ve Ermeniler'in korkulu rüyâsı olmuşturKara Hasan Paşa, halkın dilinde bir milli kahramandır artık

Çetesi ile Gâvur Dağları, Antakya,Adana,Maraş,Antep ,Osmaniye, Ceyhan dolaylarında Fransızlara baskınlar yapıyorduTürklerin can,mal ve namuslarını korumaya çalışıyorduKara Hasan Paşa, Türkiye'nin en büyük Kuvay-î Milliye teşkilatını kurarak Fransız ve Ermenilerle mücadele ederek Dokuz Ocak 1922'de düşmanları bu vatan topraklarından kovulmasını sağlamıştır

Dokuz Ocak Dörtyol'un kurtuluş bayramı her yıl halkımız tarafından sevinç ve coşku ile kutlanmaktadır

Atatürk 1926 yılından sonra, Dörtyol'dan giden Ermenilerin yerlerini Yunanistan'dan, Girit'ten, Bulgaristan'dan, Arnavutlukt'tan muhacir göçmenler getirtti,yerleştirdi

Adana iline bağlı olan ilçemiz Dörtyol, 23 Temmuz 1939 tarihinde Hatay'ın Anavatan'a katılmasıyla bu tarihten itibaren Hatay iline bağlı bir ilçe olmuştur





İLK KURŞUN ANITI

İLK KURŞUN ANITI






KARA HASAN PAŞA (1891 - 1936)
(Dörtyol'un Milli Kahramanı)
(En Büyük Çete Reisi)






Milli Mücadelede İlk Kurşunu Sıkan
Mehmet Çavuş (KARA) ( 1894 - 1962 )


style1 { text-align: center;}

GENEL KURMAY RESMİ BELGE
Yakın zamana kadar Milli Mücadele'de ''İlk Kurşun'un '' İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl adı Osman Nevres)'in Yunanlılara attığı kurşun,Milli Mücadele'nin İlk Kurşunu olarak biliniyordu Son yıllarda yapılan araştırmalarda, Milli Mücadele'de düşmana karşı sıkılan ''İlk Kurşun'un,(İzmir'in 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılara sıktığı ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığı ortaya çıkmıştır
Bu çarpışmaların ardından Dörtyol'a dönen Fransız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan'ı sebepsiz olarak ağır şekilde yaraladılar
Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü'nde Mehmet (Osmanoğlu lakaplı) oğlu Mustafa da Kurtkulağı Köyü'nde şehit edildi Bu ve buna benzer haksız davranışların devamı, Türk halkını direnişe sevketti
Yöre halkı canını ve namusunu kurtarmak için her türlü imkânını kullanarak silah
satın almaya başladıKara Hasan da Fransızlardan kardeşinin intikamını almak için Kuzuculu
Köyü'nde bir teşkilat kurarak direnişe geçti Mal ve hayvanlarını satarak silahlanan yöre insanları da Kara Hasan'a katıldılar Böylece, zamanla sayısı 300-400'e varan bir milli teşkilat ortaya çıktı1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan Paşa ve çetesi de, Türkiye'de işgal güçlerine karşı milli direnişi ilk başlatan teşkilat olmuştur
Kara Hasan'a halk ''PAŞA'' unvanını verir Çetesi de ''Kara Hasan Paşa Çetesi''
olur Kara Hasan Paşa artık Fransız ve Ermenilerin korkulu rüyası olmuşturKara Hasan Paşa,
halkın dilinde bir milli kahramandır artık Çetesi ile Gavur Dağları, Antakya, Adana, Maraş, Antep, Osmaniye, Ceyhan dolaylarında Fransızlara baskınlar yapıyordu Türklerin can, mal ve namuslarını korumaya çalışıyordu Kara Hasan Paşa, Türkiye'nin en büyük Kuvay-i Milliye Teşkilatını kurarak Fransız ve Ermenilerle mücadele ederek 9 Ocak 1922'de düşmanların bu vatan topraklarından kovulmasını sağlamıştır


TC
GENELKURMAY BAŞKANLIĞI
ANKARA


ATASE: 3214-4-92 Arşiv 29 OCAK 1992
KONU: Kadir ASLAN 'ın dilekçesi


HATAY VALİLİĞİNE


İLGİ : Hatay Valiliği'nin 18 ARALIK 1991 gün ve sayı: Ya
İş : 16 (işl 12) 2325 / 4407 sayılı yazısı


1Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığına
gönderilen ilgi yazıyla, İşgalci güçlere karşı ilk kurşun'un 19 Aralık
1918'de Dörtyol ilçesinde Mehmet Kara tarafından atıldığından
bahisle, ilgi yazı ekindeki belgelerinde incelenerek konuya açıklık
getirici bilgiler istenilmektedir
2Konuyla ilgili olarak, arşiv uzmanınca ATASE Başkanlığı
arşivinde gerekli incelemeler yapılmış olup; inceleme neticesi
hazırlanan uzman raporu ekte gönderilmiştir
3Uzman raporu ve konuyla ilgili Başkanlık yayınlarının tetkiki
neticesinde, Birinci Dünya Savaşından sonra galip devletlerin
yurdumuzda ilk işgal ettiği yerlerin İskenderun ve Dörtyol olduğu
bu düşmana karşı ilk direniş hareketlerinin yine bu bölgede
başladığı buna bağlı olarak da ilk silahlı direniş hareketinin de 19
Aralık 1918'de Dörtyol ilçesi Karakese köyünde gerçekleştirildiği
tespit edilmiştir Bilgilerinize arz ederim


GENELKURMAY BAŞKANI NAMINA


Erdoğan ÖZNAL
Hv Plt Korgeneral
As T ve Str E Bşk


style1 { text-align: center;}

MİLLİ MÜCADELEDE İLK KURŞUN VE KARAKESE

1 Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasının ardından, yöreden göç ettirilen Ermenilerin, Fransızların desteğinde geri döneceği ve yöreyi işgal edeceği söylentileri yayılmıştı
Nihayet 11 Aralık 1918'de Dörtyol'u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dört yüz Ermeniden oluşan bir Fransız taburundan faydalanmışlardır Bu işgal birliklerine bağlı askerler, Türklere ait on iki evi basarak eşya ve paralarını gasbetmiş, bir kadını boğazından yaralamış ve Osmanlı jandarmasını kasabadan çıkarmışlardı
İşte Ermeni şiddet hareketlerinin daha önceleri Türkler arasında yol açtığı hoşnutsuzluk, Ermenilerin Fransızlar desteğinde bölgeyi işgal edeceği söylentilerinin yayılması ve gerçekten de, Fransızların işgal sırasında Fransız askeri üniforması giydirdikleri Ermenilere, işgal kuvvetleri arasında yer vermeleri ve bunların işgalle birlikte hareket, gasp, yaralama olaylarına girişmeleri, Türklerin, Ermenilerle birlikte Dörtyol,Adana ve havalisini işgal eden Fransızlara da sert tepkiler göstermesine yol açmıştır Fransızlar, işgalden sonra, daha önce Suriye ve Lübnan'a göç ettirilen Ermenileri, Dörtyol'a ve yörenin diğer şehirlerine naklederek yerleştirdiler Az zamanda Dörtyol'a yerleştirilen Ermenilerin sayısı on iki bin kişiye ulaştı
Kısa zaman sonra, Dörtyol ve yakınlarına yerleştirilmiş olan sivil Ermeniler de, Fransız işgal kuvvetlerinden cesaret ve destek alarak, Dörtyol civarındaki köylere baskınlar düzenlemeye başladılar Bunların yaptığı zulümlerden ve işkencelerden bıkan ve endişe içinde sıranın kendilerine geleceği günü bekleyen Dörtyol'a bağlı Özerli Köyü halkından Hacı Hüseyin Oğulları'ndan Emin Hoca başkanlığında üç kişilik bir heyet de, bölgenin İngiliz Komutanlığına müracaat etti Heyet, köylerinin ve çevrenin, Fransızlar ve özellikle Ermeni zulmünden korunmasını istedi Bunun üzerine, İngiliz Komutanlığı, Hintli Müslümanlardan oluşan bir müfrezeyi Dörtyol'a gönderdi Bu müfreze, asayiş ve sükuneti geçici bir zaman için sağlamayı başardı Fakat, bir süre sonra, Fransızlar ve Ermeniler, Özerli Köyü'ne saldırdılar ve halka hakaret ettiler Bu kötü tutum ve hakaretlerine tahammül edemeyerek karşı koyan Özerli Köyü İhtiyar Heyeti'den Muhtar Şeyhmuzzade (Şeyh Musazade), Mehmet Ağa ile üye Abdülkadir Ağazade Yusuf Ağa'yı elleri bağlı olarak, Fransız işgal komutanının kapısı önünde süngü ile şehit ettiler Ayrıca Ermeniler, Türklere ait hayvanlara el koyarak, zorla götürmek istediler Buna katlanamayan Ömer Hoca Oğlu Mehmet Çavuş (Mehmet KARA), kavga yapar, Karakese Köyü'ne kaçar Ermenilerin bu olayı Fransızlara bildirmesi üzerine, sayıca daha fazla bir müfreze ile Karakese Köyü'ne taarruza geçen Fransız ve Ermenilere karşı köylüler taştan kurdukları barikatla yolu kapatarak ve silahla ateş açarak karşı koydular ''İlk Kurşun'u'' sıkan ve ''Ateş'' emrini veren Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş'tur Beklemedikleri bu mukavemet karşısında şaşkına dönen Fransızlar, Dörtyol'daki karargahlarına çekilmek zorunda kaldılar (19 Aralık 1918)
Yakın zamana kadar Milli Mücadele'de ''İlk Kurşun'un '' İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl adı Osman Nevres)'in Yunanlılara attığı kurşun,Milli Mücadele'nin İlk Kurşunu olarak biliniyordu Son yıllarda yapılan araştırmalarda, Milli Mücadele'de düşmana karşı sıkılan ''İlk Kurşun'un,(İzmir'in 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılara sıktığı ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığı ortaya çıkmıştır
Bu çarpışmaların ardından Dörtyol'a dönen Fransız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan'ı sebepsiz olarak ağır şekilde yaraladılar
Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü'nde Mehmet (Osmanoğlu lakaplı) oğlu Mustafa da Kurtkulağı Köyü'nde şehit edildi Bu ve buna benzer haksız davranışların devamı, Türk halkını direnişe sevketti Yöre halkı canını ve namusunu kurtarmak için her türlü imkanını kullanarak silah satın almaya başladıKara Hasan da Fransızlardan kardeşinin intikamını almak için Kuzuculu Köyü'nde bir teşkilat kurarak direnişe geçti Mal ve hayvanlarını satarak silahlanan yöre insanları da Kara Hasan'a katıldılar Böylece, zamanla sayısı 300-400'e varan bir milli teşkilat ortaya çıktı1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan Paşa ve çetesi de, Türkiye'de işgal güçlerine karşı milli direnişi ilk başlatan teşkilat olmuştur
Kara Hasan'a halk ''PAŞA'' unvanını verir Çetesi de ''Kara Hasan Paşa Çetesi'' olur Kara Hasan Paşa artık Fransız ve Ermenilerin korkulu rüyası olmuşturKara Hasan Paşa,
halkın dilinde bir milli kahramandır artık Çetesi ile Gavur Dağları, Antakya, Adana, Maraş, Antep, Osmaniye, Ceyhan dolaylarında Fransızlara baskınlar yapıyordu Türklerin can, mal ve namuslarını korumaya çalışıyordu Kara Hasan Paşa, Türkiye'nin en büyük Kuvay-i Milliye Teşkilatını kurarak Fransız ve Ermenilerle mücadele ederek 9 Ocak 1922'de düşmanların bu vatan topraklarından kovulmasını sağlamıştır

İLK KURŞUN
Takvimler gösterirken on bir Aralık bin dokuz yüz on sekizi,
İşgal ettiler Dörtyol'umu Fransız ve Ermenisi
Yağma yaptılar,işkence yaptılar,zulüm yaptılar,
Halkım endişeli,ama bütün bunlar yıldırmaz ki bizi

Özerli'de Mehmet Ağam,Yusuf Ağam şehit oldular,
Onlar insanların yüreğinde bir umut,bir ışık oldular
Kara bulutlar dolaşırken yanan gönüllerde,
Dörtyol'umun üstüne bir güneş gibi doğdular

Yetmedi yapılan eziyetler,yetmedi işkenceler,
Bir müfreze Fransız, Karakese'ye geldiler
İnsanlığımızı,şerefimizi, namusumuzu korumak için,
Köylülerim yollara taştan duvar ördüler

On dokuz Aralık'ta amansız saldırılar başladı
Silahlarımızdan çıkan kurşunlar Fransızları haşladı
İlk Kurşun'u attı Ömer Hoca'nın Oğlu Mehmet Kara,
Hemen oracıkta on beş Fransızı leşledi

İlk Kurşun atıldı işgalcilere Karakese Köyü'nde,
Milli Mücadele başladı yurdumun her yerinde
Kara Mehmetler,Hacı Eminler,Kara Hasanlar,
Bırakmadılar güzel Dörtyol'u düşman elinde

Bağımsızlık için,hürriyet için her şeyini seferber edenler,
Vatan için,namus için korkusuzca ölüme gidenler,
Size çok şey borçludur bu insanlar, bu canım vatan
Ruhunuz şad olsun, bu ülke için canlarını feda edenler

Nurgül KILÇIK/KARAKESE

Abdurrahman Dilipak
Vakit Gazetesi / 16 Haziran 2005 Perşembe

İlk kurşun

İlk kurşun anıtı İzmir'de, ama ilk kurşunun atıldığı yer Hatay'ın Dörtyol ilçesinin Karakese köyü
Kaynak Genelkurmay Başkanlığı 29 Ocak 1992 tarih ve ATESE 3214-4-92 arşiv sayılı yazışmada her şey çok açık "Birinci Dünya savaşı sonrası, galip devletlerin ilk işgal ettikleri yerlerin İskenderun ve Dörtyol olduğu, düşmana karşı ilk silahlı direniş hareketinin 19 Aralık 1918'de gerçekleştiği" belirtiliyor
İzmir Gazeteciler Cemiyeti internet sitesinde hâlâ ilk kurşunu atan kişi olarak Hasan Tahsin adından söz edilirken, şu bilgiler yer alıyor: "Hasan Tahsin, 15 Mayıs 1919 günü Konak Meydanı'nda İzmir'i işgal eden istilacı güçlere ilk kurşunu atan kahraman bir gazetecidir"
Osman Nevres; Selanik'te 1888 de doğmuş, burada Mustafa Kemal'le aynı okulda, Fevziye Mektebi'nde okumuş, oradan İzmir'e göç etmiş, Hasan Tahsin takma adını kullanan biri idi
28 Şubat'ta, Genelkurmay Basın Merkezi'ne Hasan Tahsin adı verilmişti, biliyorsunuz O gazetecilerin andıçlandığı günlerde birileri, belki de konjonktüre denk düştüğü için, bu adı uygun görmüştü Neyse ki, daha sonra bu merkez kapatıldı Artık ama herhalde bu "ilk kurşun anıtı" İzmir'in işgaline karşı direniş hareketinin ilk kurşunu olarak akıllarda kalacak Bana kalırsa 15 Mayıs 1919'da Yunan Efzun alayının Başbapaz Hristamos'un önderliğinde Kordonboyu'ndaki şenlikli çıkartma harekatına karşı çıkan, rovelveri ile işgal birliğinin bayraktarını vuran Osman Nevres, orada açılan karşı ateş sonucu hayatını kaybetti ve bu olayın arkasından Yunan birliklerinin denizden ve karadan açtığı ateş sonucu birçok sivil de hayatını kaybetti Paris Sorbon mezunu, olay tarihinde 31 yaşındaki bu delikanlı, maceracı bir ruh taşıyordu Buxton kardeşlere karşı Bükreş'te düzenlenen suikastte onun parmağı vardı Balkanlar'da ve Avrupa'da birçok siyasi olaya adı karışmıştı
İzmir Gazeteciler Cemiyeti'nin öncülüğünde, 1974 yılında Hasan Tahsin ve arkadaşlarının anısına İzmir'in Konak Meydanı'nda "İlk Kurşun Anıtı" yaptırıldı Anıt, zamanın Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından açılmıştır
Kurtuluş Savaşı'nın başlangıç tarihini belirlemek açısından bu ilk kurşun, büyük bir önem taşıyor Hatay ve İzmir olayları arasında 6 aylık bir fark var Belki de Hasan Tahsin olayının öne çıkartılması, Selanik doğumlu olması, Fevziye Mektebi mezunu olması ve Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışına çok yakın bir tarih olması ile açıklanabilir mi?
Hasan Tahsin'in bir Sabatay olduğunu biliyoruz Belki de bu özelliği de, onun öne çıkartılmasında rol oynamış olabilir
Genelkurmay'ın ilk kurşunun atıldığı yer olarak Hatay'ı tesbit etmesine rağmen, Dörtyol'da neden bir anıt yapılmadığı ve 19 Aralık gününün kutlanmadığını anlamak mümkün değil Bu gerçek ortada dururp dururken, 28 Şubat günlerinde yeniden Genelkurmay'daki basın merkezine Hasan Tahsin adının verilmesi de, başka dikkat çekici bir nokta
Aslında bu konunun daha ciddi bir şekilde incelenmesi gerek 19 Aralık 1918'den 15 Mayıs 1919'a kadar hiç mi çatışma çıkmadı? İlk kurşun Hatay'da atıldı ise, 2 nerede atıldı, 3sü, 4sü O zaman İzmir kaçıncı sırada yer alıyor, o da belli değil En azından ben ve benim gibi birçok kimse bilmiyor
Aslında Çanakkale Savaşı gibi, Kurtuluş Savaşı'nın ayrıntılarını çok iyi bilmiyoruz Okullarda okutulanla gerçek aynı değil Kaç öğrenci, 1 İnönü, 2 İnönü, Sakarya, Dumlupınar, Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nin kaçar gün sürdüğünü, kaç askerin savaşa katılıp, kaç kayıp verdiğimizi, kaç kayıp verdirdiğimizi bilir Düşmana karşı verdiğimiz savaşta kaç kayıp verdik, toplam kaç gün sürdü, iç isyanlar kaç gün sürdü ve kaç insan hayatını kaybetti Ya İstiklal Mahkemesi'nde kaç kişi yargılandı, kaç kişi idam edildi Hani şu kanuna göre hüküm veren mahkemeler değil, kararları kanun sayılan, tek celsede işin bitirildiği, savunma avukatı ve temyizi olmayan mahkemeler Hem de nasıl bir meclis Tek parti var Adayların tümü merkezden belirleniyor Seçimler açık oy, gizli tasnif yöntemi ile yapılıyor Parti merkezinde oylar sayılıp, hiçbir itiraza mahal bırakmamak için hemen yakılıyor
Aslında soru sormadan cevabını bulamazsınız birçok şeyin Tarihten Hele bir soru sormaya başlayın, size öğretilenlerin dışında birçok sorunun cevapsız kaldığını göreceksiniz
Çanakkale, Kurtuluş Savaşı, İstanbulun Fethi, ya da diğerleri
Unutmayın, tarih, övgü ya da sövgü kitabı değildir Geçmişlerini bilmeyen milletler, geleceklerini doğru bir biçimde inşa edemezler Tarih, bir toplumun ortak hafızası ve tecrübeler birikimidir
Tarih arşivlerde mahkûm Tarih diye bize öğretilen ise büyük ölçüde bir illizyon
"İlk Kurşun"la ilgili Genelkurmay belgesini görmek isteyenler, Mehmet Tekin'in Hatay tarihine bakabilirler (S:266-272)
Selam ve dua ile

style1 { text-align: center;}

İLK KURŞUN O'NUN / Turgut Özakman / Hürriyet

FRANSIZLAR İskenderun'a sürekli asker çıkararak Halep'e ve Adana'ya yollamaya başlamışlardı 11 Aralık 1918'de Pozantı Dörtyol'a girdiler Bu işgaller Mondros Ateşkes Antlaşması'na aykırıdır ama aldıran kim?


Emperyalistler aralarında Anadolu'yu bölüşmüşler, Çukurova "sömürü bölgesi" olarak Fransızların payına düşmüş Halk şaşkın, çaresiz Erkeklerin çoğu ya şehit ya esir düşmüş, pek azı köyüne, şehrine dönebilmiş
ERMENİ ZULMÜ


Fransızlar ve birlikte getirdikleri Ermeni lejyonu, savunmasız çevreyi yağmalamaya girişirler Karşı duran olursa tutuklayıp zindana atar ya da öldürürler


Dörtyol'a bağlı Karakese köylüleri yağmalanma sırasının kendilerine geldiğini anlayınca köy yolunu taşlarla kapadılar, silahlandılar ve yağmacıları köye sokmadılar Bu direniş işgalcileri şaşırttı, delirtti Öfkeyle ateş kustular


İLK DİRENİŞ

Köylüler hazırlıklıydı İlk önce Mehmet Çavuş silahını doğrulttu, tetiğe dokundu, ilk saldırganı devirdi (19 Aralık 1918)


Saldırganlardan 15'i vuruldu Kalanlar takviye alarak bir daha saldırdılar Sonunda Dörtyol'a geri çekildiler Karakese köylüleri de 10 şehit vermişlerdi


KARA HASAN

Kurtuluş Savaşı'nın ilk kurşunu ve ilk direnişi budur


Mehmet Çavuş, Güney cephemizdeki ilk Kuvayı Milliye olan Kara Hasan'ın çetesine girecektir

ARŞİV : 2003 : Eylül : Tarih Ufku
Millî Mücadele'de masaldan gerçeğe: İlk Kurşun'un Encâmı
Yazar: İsmail Çolak
Eylul 29, 2003, 11:51

Millî Mücadele'de masaldan gerçeğe: İlk Kurşun'un Encâmı
Millî Mücâdele'nin, bütün boyutlarıyla aydınlandığı, resmîlik ve ilmîlik vasfına tam anlamıyla büründüğü henüz söylenemez Bu dönemin ilmî bir mâhiyete kavuşması için, mesûliyetli tarihçilerin himmetlerine bugün şiddetle ihtiyaç vardır
Ancak evvelâ, tarihi/tarihçileri yönlendirmeye mâtuf ideolojik baskı ve kalıpların bertaraf edilip, hâdiselere ilmî metot ve zihniyetle yaklaşmayı düstur edinen bir anlayış ve vasatın ikamesi zarurettir
Millî Mücâdelenin resmen başlamadığı mütâreke döneminde, işgâlleri durdurup topraklarını korumak maksadıyla Anadolu insanı, mücâdeleye "Kuvâ-yı Milliye Hareketi" olarak fiilen girişmiş ve yurdun dört bir köşesinde teşkilatlanarak "cihad ruhûnu" tutuşturma sürecine çoktan koyulmuştu
Düşmana var gücüyle mukâvemet ederek içinden Mehmet Çavuş, Sütçü İmam, Şahin Bey gibi daha nice adsız efsânevî kahramanlar çıkarmasını bilmişti
Bunlar sergiledikleri kahramanca kıyamlarla, sâdece kendi bölgelerinin işgâlcilerden temizlenmesine sebep olmakla kalmamış; hazırlık safhâsındaki Millî Mücâdele hareketinin, vatanı kurtarmada savaşma azmini körükleyen moral güç özelliği de kazanmışlardı

Çözülen Muammâ:
Hasan Tahsin'den Mehmet Çavuş'a
Millî Mücadele'nin başlamasına sebep olan ilk kurşunun kim tarafından atıldığı hâlâ tartışılmaktadır Şimdiye kadar resmî kayıtlarda ve ders kitaplarında ilk kurşunun, İzmir'in işgâli esnasında (15 Mayıs 1919) Gazeteci Hasan Tahsin Recep (Osman Nevres) tarafından atıldığı ileri sürülmüştür
Esâsen ilk kurşunu Hasan Tahsin'in attığının iddiâ edilmesi, tarihî bir mâhiyet arzetmekten ziyâde, meslekî ve siyasî bir hüviyet taşımaktadır Çünkü Hasan Tahsin isminin ön plana çıkarılması, Millî Mücadele kazanıldıktan yaklaşık yarım asır sonra olmuştur
1972 yılında İzmir Gazeteciler Cemiyeti, bir "İlk Kurşun Hasan Tahsin Anıtı" dikilmesi için yoğun bir kampanyaya girişmiş ve basındaki günlük yazılarla yetinmeyip -karşı fikirleri hiç dikkate almadan- ilk kurşunu Hasan Tahsin'in sıktığına dâir propagandaya yönelik yanlı çalışmalar içerisine girmiştir
Aslında Hasan Tahsin'in ilk kurşunu atıp atmadığı dâhi bugün münâkaşa edilmektedir İlmî ve resmî kaynaklarda Hasan Tahsin lehinde açık ve sağlam bir bilgi yer almamaktadır
Mıntıka Müfettişi Yüzbaşı Ziya Bey'in İzmir'in işgâli sırasında vukû bulan hâdiseleri, umum jandarma komutanlığına anlatan raporu başta olmak üzere o günlerdeki hiçbir resmî raporda söz konusu görüşü teyid eden kayda rastlanmamıştır
Ayrıca, Genel Kurmay Başkanlığı Arşivinde ve bunların yayınlandığı Genel Kurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesince 3 ayda bir çıkarılan Harp Tarihi Vesikaları Dergisi'nde de, mâlum tezi ispatlayan herhangi bir yazı ve belgeye tesâdüf edilmemiştir
Buna karşılık, Ahenk Gazetesi Başyazarı Şevki Bey, İzmir'de ilk kurşunun saatçi Aziz Efendi tarafından atıldığına şâhit olduğunu yazması
ise, alternatif bir iddiâ olarak ortada durmaktadır
Hâsılı, İzmir'de ilk kurşunu kimin attığının kesin şekilde belli olmadığı ve müphemliğini koruduğu, tarihî hakikati yansıtan gâliba en sağlıklı ve tutarlı hükümdür
Ancak yapılan yeni araştırmalar neticesinde, Millî Mücadele'de ilk kurşun muammâsı tamamen ayân beyân hâle gelmiştir Araştırmacı-yazar Kadir Aslan'ın geliştirdiği bu yeni teze göre ilk kurşun; Hasan Tahsin'den takrîben 5 ay önce Hatay'ın Dörtyol ilçesine bağlı Karakese Köyü'nden Mehmet Çavuş (Kara) tarafından, Fransız ve Ermeni işgâlcilerine karşı 19 Aralık 1918'de atılmıştır
Şu hâlde Mehmet Çavuş kimdir ve ilk kurşunu nasıl atmıştır? 1894 yılında Dörtyol'un Özerkli köyünde dünyaya gelmiş ve babası Ömer Hocanın terbiyesiyle yetişmiştir Mütârekede Kara Hasan Paşa'nın çetesine katılarak çavuş olmuştur Sıktığı ilk kurşunun hikâyesi ise şöyledir:
11 Aralık 1918'de Fransızlar Ermenilerin desteğiyle Dörtyol'u işgâl etmiş ve halkın mallarını "bunlar bizim hakkımız" deyip gasbetmeye ve türlü işkenceler yapmaya başlamışlardı Tezahür etmekte olan esef verici hâdiselere dayanamayan Mehmet Çavuş ise, olaylara karışan iki Ermeni ile kavga etmişti Kavgadan sonra Karakese Köyü'ne kaçan Çavuşu yakalamak için, düşman birlikleri köye baskın düzenleyeceklerdi
İşte düşmanın, kendisine 50 metre kadar yaklaştığı tam bu esnâda, Mehmet Çavuş zikri edilen ilk kurşunu ateşleyecek ve girdikleri çatışma sonucunda adamlarıyla beraber 15 Fransız askerini öldüreceklerdi
Daha sonra bu kahramanlığından ötürü Mehmet Çavuş, Mustafa Kemal Paşa tarafından gâzi ünvanı, gâzi madalyası ve beraat ile taltif edilecekti Soyadı kanunuyla birlikte "Kara" soyadını alan Mehmet Çavuş, 1962'de Dörtyol'da dünyaya vedâ edecekti
Kadir Aslan, 1976 yılından itibaren bizzat Kuvâ-yı Milliyecilerle görüşerek yaptığı araştırma neticesinde ilk kurşunu Mehmet Çavuş'un attığını katî biçimde ispatlamıştır Aslan, çalışmaları hakkında şu bilgileri vermektedir:
"Ben bu bilgiyi doğrulamak için 100'ün üzerinde kişi ile görüştüm Bunlar bizzat mücadele vermiş olan Kuvâ-yı Milliyeciler idi Hepsi de ilk kurşunun Mehmet Çavuş tarafından atıldığını doğruluyordu Birçok üniversiteden bu konuyu tez olarak inceleyenler var Şimdi ilk kurşunu Mehmet Çavuş'un attığı kesin"
Görüldüğü gibi, Aslan'ın öne sürdüğü görüşü o günü yaşayan canlı tanıklar da doğrulamıştır Bu yeni gelişme, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı nezdinde de tasdik görmüştür Söz konusu kuruluş, konunun araştırılıp incelenmesi için tarih uzmanı İlhami Berk'i görevlendirmiş ve o da 27 Ocak 1992'de hazırladığı raporla yakın tarihe ışık tutacak şu sonucu varmıştır:
"19 Aralık 1918 tarihinde Karakese Köyü'ndeki direniş ve sonunda kazanılan başarı, Türk Milleti'nin saldıran düşmana karşı kazandığı ilk başarıyı oluşturması açısından önem taşımaktadır Kurtuluş Savaşı'nın ilk silahlı direnişinin de, bu muharebe olduğu arşiv kayıtlarında ve konuyla ilgili Başbakanlık yayınlarından tespit edilen bir husustur"
Genelkurmay Etüt İdaresi Başk Hv Plt Korgeneral Erdoğan Öznal, bu raporu ve bilgiyi 17 Şubat 1992'de onaylamış ve Hatay Valiliği kanalıyla Dörtyol Kaymakamlığına bildirmiştir Bunun üzerine Dörtyol'da bir "İlk Kurşun Anıtı" yapılacak ve resmî törenle açılacaktır
O zamandan beridir de, Dörtyol'da her 19 Aralık tarihi, İlk Kurşun Anıtı önünde "İlk Kurşun Günü" olarak kutlanmaktadır
Yalnız, ilk silahlı direnişin Dörtyol'da başladığı resmîleşmiş olmakla birlikte; ilk kurşunu Mehmet Çavuş'un attığı henüz resmiyet kazanmamıştır ve bu mevzûda meclisi ve milletvekillerini büyük bir vazife beklemektedir(1)

Dipnotlar: 1-Necdet Öklem, Türk Devrim Tarihi, İzmir 1977, Ege Ünv Yay, s159; Öklem, "Şehit Hasan Tahsin ve İlk Kurşun", Ege Ekonomisi, 23-24 Ocak 1973, Sayı:1360-1361; Ümit Sinan Topçuoğlu, Milli Mücadelede İlk Kurşun, İst1974, Milliyetçi Yay, s59; Bilge Umar, İzmir'de Yunanlıların Son Günleri, Ank1974, Bilgi Yay, s119-166; Turan Akkoyun, "İzmir'de Atılan İlk Kurşun Meselesine Dair Notlar", Tarih ve Toplum Dergisi, Eylül 1992, Sayı:105, s38-40; Akkoyun, "İlk Kurşun Masalı", Tarih ve Düşünce Dergisi, Aralık 2000, Sayı:14, s54-58; Zaman Gazetesi, 19 Aralık 1995, s3; Haşim Söylemez, "İlk Kurşun Mehmet Çavuş'tan", Aksiyon Dergisi, 20-26 Mayıs 2000 Sayısı

İSTİKLÂL SAVAŞINDA İLK KURŞUN VE KARA HASAN PAŞA



Fransızlar İskenderun iskelesinden devamlı surette kuvvet çıkartarak Adana ve Halep bölgelerine gönderiyorlardı 11 Aralık 1918’de bir piyade alayı ile Dörtyol kasabası işgal edildi Bu kuvvetlerin arkasından Ermeni alayına ait bazı kuvvetlerde yine Dörtyol’a gönderildi Bu Ermeniler Dörtyol dolaylarındaki köylere ani baskınlar yaparak yağma etmeğe başladılar Bu hal Türklerin canını çok sıkıyordu Dörtyol’un hemen güneyinde Özerli köyü halkından Hacı Hüseyin oğullarından Emin Hoca başkanlığında üç kişilik bır hey’et, Fransızların ve özellikle Ermenilerin yaptıkları işkence ve zulümlerin tahammül edilemez bir hale geldiğinden şikâyetçi oldular (Adil Bağdatlıoğlu, “Uzunoluk” 1942, s75)

Bu şikâyetten sonra bölgeye bir Hint müfrezesi gönderildi, böylelikle ortalıkta geçici bir sükûnet meydana geldi Fakat, bir müddet sonra yine Özerli köyüne Ermenilerle birlikte Fransızlar yeni bir saldırıda bulunarak halka zulum yapmaya başladılar ve köy ihtiyar hey’etinden muhtar Şehymuz zade Mehmet Ağa ile Abdülkadir Ağa zade Yusuf Ağa’yı ellerini bağlıyarak Fransız işgal komutanının kapısı önünde süngülemek suretiyle şehit ettiler
Bundan sonra düşman, Karaköse köyüne taarruz etti Halk, kendilerini savunmak için Dörtyol’a giden yolları taştan engeller yapmak suretiyle kapattılar ve Fransızlara ateşle karşılık verdiler

İşte Kuvayı Milliyenin ilk kurşunu burada atıldı

Fransızlar, bu ümit edilmiyen direnme karşısında büyük şaşkınlığa uğradılar Bu savaşta Fransızlardan 15 asker öldürüldü Fransızlar, takviye edildikten sonra tekrar taarruz etmek üzere Dörtyol’a dönmek mecburiyetinde kaldılar
19 Aralık 1918’de yapılan bu çarpışma da, Türk milletinin mütecaviz düşmana karşı ilk ayaklanması ve direnmesidir Fransızlar Dörtyol Jandarma komutanı Teğmen Hasan’ı da sebebsiz olarak ağır surette yaraladılar
Bir müddet sonra Fransızlar, Dörtyol cıvarındaki Çaylı köyünden olan Osman oğlu Mustafa adında bir Türk gencini Kurtkulağı denen mevkide şehit ettiler Fransızların ve Ermenilerin Dörtyol’da cinayetleri böylece devam ediyordu
Şehit edilen Osman oğlu Mustafa’nın kardeşi Kara Hasan adındaki kahraman Türk delikanlısı da Fransızlardan kardeşinin intikamını almak maksadıyla Kuzuculu köyünde teşkilâtlanmaya ve millî mukavemete hazırlanmağa başladı Bu fedai Türk çocuklarına o zamanki deyimle “Kuvayi Milliye” deniyordu Bu kahramanca hazırlıklara Dörtyol ve cıvarı bölgesinde bulunan halk da katıldı Kuvayı Milliye’ye alâka ve yardımlarını sağladı Her genç, hayvan ve ma1larını satarak tedarik edebildiği para ile bir mavzer tüfeğı satın alarak Kara Hasan’ın kurduğu millî kuvvetlere katılmaya başladı Bu suretle bu bölgede büyük ve kuvvetli bir millî birlik kurulmuş oldu Bu millî kuvvetlerin mevcudu kısa zamanda 300 eri buldu Daha Yunanlıların İzmir’i işgalinden önce başlamış olan bu direnmeler ilk Kuvayı Milliye hareketleri idi Bu kuvvetler Nur Dağlarında Fransızların ve İngilizlerin geçtiği yollarda pusu kurarak baskın tarzında taarruzlara başladılar

Kara Hasan güçlerinin taarruzlarından son derece güç duruma düşen Fransız ve İngiliz Kuvvetleri nihayet 5 Eylül 1919 günü, bu milis kuvvetlerini ortadan kaldırmak maksadiyla, birisi İngiliz diğeri Fransız olmak üzere iki tabur piyade, bir sahra ve bir dağ bataryasından kurulu kuvvetli bir müfreze ile Karaköse köyü üzerinden ve Ziyaret tepesinden başlıyarak Gâvur dağını tarama harekâtına giriştiler Kara Hasan ve arkadaşları ise Dörtyol’un güney doğusunda 1115 rakımlı Gürlevik mevkiinde savunma için tertiplenmiş bulunuyordu

Düşman, topçularını mevzie sokarak Gürlevik tepesini ateş altına aldı ve piyadeleri de bu ateşin ve makinalı tüfek ateşlerinin desteği altında ilerlemeye başladılar Düşman piyadeleri mücahitlere 300 metre kadar yaklaşmış bulundukları bir zamanda, mücahitler de ateş açmaya başladılar Mücahitlerin ateşleri karşısinda, düşman akşama kadar taarruzuna devam etmek istemiş ise de başarılı olamamıştı Nihayet oldukça zayiat veren düşman birlikleri akşama doğru, Dörtyol’a çekilmeye mecbur kaldılar

Bu büyük başarının sonunda, milis komutanı Kara Hasan’a arkadaşları tarafından “Kara Hasan Paşa” adı verildi ve o andan itibaren bu kahraman Türk gencini bütün bölge halkı, “Kara Hasan Paşa” diye çağırmaya başladı

Büyük Türk Milletinin şeref ve namusunu kurtarmak için uğraşan Kara Hasan Paşa büyük zaferden sonra mütevazi ve yoksul evine çekilmiş, vazifesini yapmaktan duyduğu gururla büyük bir huzur içinde, bir ferd-i millet olarak yaşantısına devam etmiştir Her ne olursa olsun “Kara Hasan Paşa” milletlerin en asili olan Türk Milletinin, kalbinde dikilmiş bir bayrak gibi şanlı, şerefli dalgalanmaya devam edecektir

Atatürk, Türk Milletinin bu büyük varlığına güvenerek İstiklâl Savaşını açmıştı

Kaynak: Hulki Saral- Tosun Saral "Vatan Nasıl Kurtarıldı"