İbadete Sevin Günaha Üzül

İbadete Sevin Günaha Üzül
İbadete Sevin Günaha Üzül


Seni, ibadetin (iyi amellerin) mutlu eder ve günahın üzerse, sen tam olgun (kâmil) bir müminsin”

(Hadis-i Şerif; Tirmizî, Ahmed b Hanbel)

En muteber altı hadis kaynağından ikisinde yer alan yukarıdaki hadis-i şerif, tam ve olgun mümini öz bir şekilde tarif buyuruyor Buna göre ibadet etmesi, doğru yolda olması ve ihsan üzere bulunması onu mutlu eder, sevindirir Günahları ise üzer İşte bu hal üzere olan mümin, kâmil mümindir

Müslüman kişi iyi hal üzeredir, daima iyi hal üzere olmayı hedefler Kalbindeki Allah korkusu bu hedefe ulaşmada en büyük yardımcısıdır Bu korku onu yönlendirir ama asla ümitsiz bırakmaz Çünkü Allah korkusu diğer korkulara asla benzemez İçinde saygı, hayranlık, güven ve muhabbet de barındırır Bu yüzden Allah korkusu aynı zamanda O’nun engin rahmet hazinelerine dair ümidi besler, kalbe hoşluk verir

Bir insanda Allah korkusunun varlığının alameti ve ispatı, günahlardan sakınması, kaçmasıdır Ümidin bulunduğunun delili ise, Allah’a dua halinde bulunması, rahmetini talep etmesidir

İnsanoğlu hisleriyle arzularıyla hareket eder Ne yapıp etse, bu arzuların aksine davranış sergileyebilmesi kolay değildir Bazen nefsine muhalefet etse de hiç farkında olmadan yine o yola girer Bu yüzden kişi hislerini, arzularını kontrol altına almalıdır Yani nefsini terbiye etmelidir Nefs terbiyesi olmadan her dem iyilik üzere bulunmak, bu yolda sağlam yürümek mümkün olmaz Arzular, hevesler insanı engeller, gaflete düşürür Nitekim tasavvuf ehlinin nefsi terbiye ve arındırmaya büyük önem vermesi bundandır Hatta İmam Kuşeyrî ks hazretleri tasavvufu tarif ederken “Tasavvuf nefs terbiyesidir” demiştir

Nefsin mertebeleri de bu terbiyenin aşamalarının işaretidir İlk mertebe “nefs-i emmare”dir Bu mertebedeki nefsin sahibi, dizginlerini tamamen isteklerine terk etmiş kişidir Canı neyi istiyorsa haram helal tanımadan onu yapmak, daima zevk ü sefa aramak hayat gayesidir Böyle kişiler kendi dizginlerini ele almaz, tevbe edip hak yola girmezse ebedi hayatlarının mahvolacağından korkulur

Bu tür nefsi terbiyeye zorlayan en büyük etken kalbinde bazen kendini hissettiren pişmanlık sızısı ve tevbe etme arzusudur Allah Tealâ günahlardan dönenler, pişman olanlar için tevbe kapısını açık bırakmıştır Nitekim O’nun sıfatlarından biri de Tevvâb’dır, yani tevbeleri çok kabul edendir

Nefsin diğer mertebeleri, ilkine göre kişiyi daha çok Hakk’a yönlendiren, yaklaştıran mertebelerdir Hadis-i şerifte buyrulduğu gibi ibadet ve salih amelle sevinmeye, günaha üzülmeye daha mütemayildir

Büyük alim ve mutasavvıflarımızdan Abdülkahir Sühreverdi ks hazretleri; “Nefsi tanımanın alameti, onun hakkında suizanda bulunmaktır” buyurmuştur Bu suizan, yani kendini eleştirerek bakma hali kişinin nefsine karşı uyanık ve hazırlıklı olmasını sağlar, gaflete düşmesini engeller Kendine karşı bir denetleme mekanizması kurmasına vesile olur Bu mekanizma da tevbe ile işler

Meşhur alimlerimizden İmam Suyûtî rha hazretlerinin buyurduğu gibi, tevbenin üç temel şartı vardır İlki günahtan tamamen uzaklaşmak, ikincisi günahı işlediğine pişman olmak, sonuncusu ise bir daha günaha dönmemeye kesin karar vermektir Sahih tevbedeki bu üç şart, nefsi yola getiren asıl sebeptir

Bu noktadan sonra insan bir nebze olsun nefsin arzularına karşı zırh giyinmiş olur İmam Gazalî rha’in buyurduğu üzere müminin kalbi yükselme kaydeder ve bu yükselişin alameti de şunlardır:

Allah’ın emirlerine uymak, muhalefet etmemek ve kulda Allah’a itaat etme şevkinin her zaman bulunması

Girişteki hadis-i şerifte ifade buyrulan husus da bu durumu açıklamaktadır Kişinin ibadetlere sevinmesi ibadetleri arzuluyor olması demektir Günahlara üzülmesi de tevbe etmesidir Bunun tam aksi ise kişinin kendini beğenmesi, kibirlenmesi ve dünyaya karşı hırslı olmasıdır Bunun sonucunda kişi yapılan ibadet ve taatlerden tat almaz, günahın acılığını hissetmez ve helali haramı birbirine karıştırır

İşte mümin kişinin her işini sağlam bir niyetle ve Allah rızası için yapması gereği burada ehemmiyet kazanır Bu şuurla kişi daha işin başından sonunu düşünür ve tedbirli davranır

Büyük alimlerimizden Abdürrezzak Kâşânî rha’in “nefs-i mutmainne” hakkında söylediği şu sözlerle bitirelim:

“Kötü sıfatlardan kurtulup güzel ahlâkla bezenen ve kalbin nuruyla nurlanan bu nefs, Cenab-ı Hakk’a yükselme, kötülükle alakalı yönlerden temizlenme, itaate gayret sarfetme ve yüksek mertebelere giden yolda yürüme konusunda kalbi izler, onun tarafına yönelir Sonunda Rabbi ona şöyle hitap eder: ‘Ey mutmain nefs! Sen Rabbinden Rabbin de senden razı olarak dön! Kullarım arasına katıl ve cennetime gir!’ (Fecr, 28)

alıntı