Mü'min Süresi Meali

mü'min süresi meali Mumine Sitesi
040-el-MÜ'MİN 40-el-MÜ'MİNAynı zamanda Gâfir adını da taşıyan bu sûre, 85 (seksenbeş) âyettir 56 ve 57 âyetleri Medine'de inmiştir Adını, Firavun ailesinden inanan bir kişinin vasıflarının sayıldığı 28 - 45 âyetlerden alırRahmân ve Rahîm (olan) Allah'ın adıyla 1 Hâ Mîm

Bu harflerin tefsiri için Bakara suresi, 1 Ayete bakın
2 Bu Kitap mutlak galip, hakkıyla bilen, lütuf sahibi Allah tarafından indirilmiştir 3 O, günahı bağışlayan, tevbeyi kabul eden, azabı çetin,lütuf sahibi Allah'tandır ki O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur, dönüş ancak O'nadır 4 İnkâr edenler müstesna, hiç kimse Allah'ın âyetleri hakkında tartışmaz Onların şehirlerde (rahatlıkla) gezip dolaşması seni aldatmasın

İnkarcıların dolaşmaları, ticaret ve karlı kazançlar için korkusuz ve tehlikesizce seyahat etmeleri, dünyada sağladıkları üstünlük ve buna karşı Cenab-ı Hakk’ın kendilerine mühlet vermesi şeklinde tefsir edilmiştir
5 Onlardan önce Nuh kavmi ve bunlardan sonraki topluluklar da (peygamberlerini) engellemeye, her ümmet kendi peygamberini yakalamaya azmetmişti Bâtılı hakkın yerine koymak için mücadele etmişlerdi Bunun üzerine ben onları kıskıvrak yakaladım İşte, cezalandırmamın nasıl olduğunu gör!

Ayette, Mekke kafirlerinden önce gelen, Ad, Semud ve Lut kavimleri gibi birtakım milletlerin inkarlarına, peygamberlerini yakalayıp öldürme çabalarına, buna karşılık da Cenab-ı Hakk’ın inkarcıları helak edişinin, görünür örneklerine işaret edilmektedir Çünkü inkarcıların harap yurtları ve feci akıbetleri bunu göstermektedir
6 İnkâr edenlerin cehennem ehli olduklarına dair Rabbinin sözü böylece gerçekleşti7 Arş'ı yüklenen ve bir de onun çevresinde bulunanlar (melekler), Rablerini hamd ile tesbih ederler, O'na iman ederler Müminlerin de bağışlanmasını isterler: Ey Rabbimiz! Senin rahmet ve ilmin her şeyi kuşatmıştır O halde tevbe eden ve senin yoluna gidenleri bağışla, onları cehennem azabından koru! (derler)

Arşı taşıyanlar, “Hamele-i arş” denilen meleklerdir Rivayete göre sayıları dörttür Ancak, Hakka suresinde (69/17) kıyamette bunların sayısının sekiz olacağı bildirilmiştir Arşın korunma ve tedbirine memur oldukları için, bu isim kendilerine mecazen verilmiştir Arşın çevresindeki melekler, arşı tavaf eden meleklerdir Devamlı şöyle derler:
8 Rabbimiz! Onları da, onların atalarından, zevcelerinden, nesillerinden iyi olanları da kendilerine vâdettiğin Adn cennetlerine koy Şüphesiz azîz ve hakîm olan sensin!9 Bir de onları, her türlü kötülüklerden koru O gün sen kimi kötülüklerden korursan muhakkak ki onu rahmetine mazhar etmiş olursun Bu en büyük kurtuluştur 10 İnkâr edenlere şöyle seslenilir: Allah'ın gazabı, sizin kendinize olan kötülüğünüzden elbette daha büyüktür Zira siz imana davet ediliyorsunuz, fakat inkâr ediyorsunuz 11 Onlar: Rabbimiz, bizi iki defa öldürdün, iki defa dirilttin Biz de günahlarımızı itiraf ettik Bir daha (bu ateşten) çıkmaya yol var mıdır? derler

Birinci ölüm, dünya hayatının sonunda, ikinci ölüm ise kabirde ilk sorgulama yapıldıktan sonra vuku bulacaktır Buna göre birinci dirilme kabirde sorgulama için, ikinci dirilme ise kıyametten sonraki ebedi hayat içindir İnkarcıların ateşten çıkmak için sordukları yol ise, er veya geç cehennemden çıkış, Allah’a itaat ediş veya tekrar dünyaya dönüş çarelerini aramaları şeklinde yorumlanmıştır
12 (Onlara denir ki İşte bunun sebebi şudur: Tek Allah'a ibadete çağrıldığı zaman inkâr edersiniz O'na ortak koşulunca (bunu) tasdik edersiniz Artık hüküm, yücelerin yücesi Allah'ındır13 Size âyetlerini gösteren, sizin için gökten rızık indiren O'dur Allah'a yönelenden başkası ibret almaz

Gösterilen “ayetler” ilahi kudrete delalet eden harika eserler ve kemal yollarını gösteren şeylerle; indirilen “rızık” da, rızkın sebebi olan yağmur, güneş ve hava ile izah edilmiştir
14 Haydi, kâfirlerin hoşuna gitmese de Allah'a, Allah için dindar ve ihlâslı olarak dua edin! 15 Dereceleri yükselten, Arş'ın sahibi Allah, kavuşma günüyle korkutmak için kullarından dilediğine iradesiyle ilgili vahyi indirir

“Dereceleri yükselten” tabiri, gökleri birbiri üstüne kurup yükselten, dünyada kullarına yüce mertebeler veren, cennetteki yerlerini yücelten, meleklerin, Arş’a veya göklere yükselmelerini temin eden, müminlerin sevap derecelerini yükselten şeklinde açıklanmıştır Ayette geçen “ruh”tan maksat Allah’ın, kullarından dilediğine ihsan ettiği ilahi vahiydir “Kavuşma günü” kıyamet günüdür Çünkü o günde göklerde ve yerdekiler, öncekiler ve sonrakiler, abidle mabud, zalimle mazlum, hep orada buluşacaklardır
16 O gün onlar (kabirlerinden) meydana çıkarlar Onların hiçbir şeyi Allah'a gizli kalmaz Bugün hükümranlık kimindir? Kahhâr olan tek Allah'ındır

Soran da cevabını veren de Allah’tır
17 Bugün herkese kazandığının karşılığı verilir Bugün haksızlık yoktur Şüphesiz Allah, hesabı çarçabuk görendir 18 Yaklaşan gün hususunda onları uyar! Çünkü o onda dehşet içinde yutkunurken yürekleri ağızlarına gelmiştir Zalimlerin ne dostu ne de sözü dinlenir şefaatçısı vardır 19 Allah, gözlerin hain bakışını ve kalplerin gizlediğini bilir 20 Allah, adaletle hükmeder O'nu bırakıp taptıkları ise, hiçbir şeye hükmedemezler Şüphesiz Allah, hakkıyla işiten ve görendir 21 Onlar, yeryüzünde gezip dolaşmadılar mı ki, kendilerinden öncekilerin âkıbetinin nasıl olduğunu görsünler! Onlar, kuvvet ve yeryüzündeki eserleri yönünden bunlardan daha da üstündüler Böyleyken Allah onları günahları yüzünden yakaladı Onları Allah'ın gazabından koruyan da olmadı22 Bunun sebebi, peygamberleri kendilerine apaçık mucizeler getirdikleri halde, inkâr etmeleri idi Allah da kendilerini tutup yakalayıverdi Doğrusu O, kuvvetlidir; azabı da pek çetindir23 Andolsun ki biz Musa'yı mucizelerimiz ve apaçık hüccetle, gönderdik24 Firavun'a,Hâmân'a ve Karun'a da onlar: "Bu, çok yalancı bir sihirbazdır! "dediler 25 İşte o (Musa), tarafımızdan kendilerine hakkı getirince: Onunla beraber iman edenlerin oğullarını öldürün, kadınları sağ bırakın! dediler Ama kâfirlerin tuzağı elbette boşa çıkar

Bu üç kişiden Firavun ve Haman, Kıptilerin ileri gelenlerinden Karun da İsrailğullarındandır Daha sonraki ayetlerden de anlaşılacağı gibi Onunla beraber iman edenlerin oğullarını öldürün, kadınlarını sağ bırakın diyen Firavun’dur Ona bu fikri verenin de Haman olduğu rivayet edilmektedir
26 Firavun: Bırakın beni, dedi Musa'yı öldüreyim; (Kurtarabilirse) Rabbine yalvarsın! Çünkü ben onun, dininizi değiştireceğinden, yahut yeryüzünde fesat çıkaracağından korkuyorum

Firavun’un, bırakın beni, Musa’yı öldüreyim diye konuşması, onun öldürmekten alıkonduğunu göstermektedir Çünkü Firavun’a Musa için bu senin korkacağın bir kimse değildir Eğer onu öldürürsen, halkın kalbine bir şüphe sokmuş olursun Herkes senin açık delille tartışmaktan aciz olduğuna hükmeder demişlerdi Bununla beraber Firavun’un zikredilen ifadesi, kendisinin Musa (as)’dan ne derece korktuğunu da göstermektedir
27 Musa da: Ben, hesap gününe inanmayan her kibirliden, benim de Rabbim, sizin de Rabbinize sığındım, dedi 28 Firavun ailesinden olup, imanını gizleyen bir mümin adam şöyle dedi: Siz bir adamı "Rabbim Allah'tır" diyor diye öldürecek misiniz? Halbuki o, size Rabbinizden apaçık mucizeler getirmiştir Eğer o yalancı ise yalanı kendisinedir Eğer doğru söylüyorsa sizi tehdit ettiğinin (azâbın), bir kısmı olsun gelip size çatar Şüphesiz Allah, haddi aşan, yalancı kimseyi doğru yola eriştirmez

Firavun’un ailesinden imanını gizleyen bu kişinin, Firavun’un amcazadesi olduğu söylenmiş, ismi hakkında da ihtilaf edilmiştir Firavun ailesinden inanmış kişi sözlerine şöyle devam etti:
29 Ey kavmim! Bugün, yeryüzüne hakim kimseler olarak hükümranlık sizindir Ama Allah'ın azabı bize gelip çatarsa, kim bize yardım eder? Firavun: Ben size kendi görüşümü söylüyorum ve yine size ancak doğru yolu gösteriyorum dedi 30 İman etmiş olan dedi ki : "Ey kavmim! Doğrusu ben ben üzerinize önceki toplulukların günü gibi, bir günün gelmesinden korkuyorum"31 "Nuh kavminin, Âd, Semud ve onlardan sonra gelenlerin durumu gibi, Allah, kullarına bir zulüm dileyecek değildir" 32 "Ey kavmim! Gerçekten sizin için o bağrışıp çağrışma gününden, korkuyorum 33 "O gün arkanıza dönüp kaçacaksınızFakat sizi Allah'tan (O'nun azabından) kurtaracak kimse yoktur Allah kimi saptırırsa, artık onu doğru yola iletecek de yoktur" 34 Andolsun ki, (Musa'dan) önce Yusuf da size açık deliller getirmişti ve onun size getirdiği şeyler hakkında şüphe edip durmuştunuz Nihayet o vefat edince "Allah ondan sonra peygamber göndermez" dediniz İşte Allah o aşırı giden şüphecileri böyle saptırır

Bazı müfessirler “Buradaki Yusuf’tan maksat, Hz Yusuf’un torunu Yusuf b Efraim’dir” demişlerse de Yusuf b Ya’kup’dur diyen rivayet daha kuvvetli görülmektedir
35 Kendilerine gelmiş hiçbir delil olmadığı halde Allah'ın âyetleri hakkında mücadele edenler gerek Allah yanında, gerekse iman edenler yanında büyük bir nefretle karşılanır Allah, büyüklük taslayan her zorbanın kalbini işte böyle mühürler 36 Firavun:" Ey Hâmân, bana yüksek bir kule yap; belki yollara erişirim" 37"Göklerin yollarına erişirim de Musa'nın Tanrısı'nı görürüm! Doğrusu ben onu, yalancı sanıyorum, dedi Böylece Firavun'a, yaptığı kötü iş süslü gösterildi ve yoldan saptırıldı Firavun'un tuzağı tamamen boşa çıktı38 O iman eden kimse: Ey kavmim! dedi, siz bana uyun, sizi doğru yola götüreceğim 39 Ey kavmim! Şüphesiz bu dünya hayatı, geçici bir eğlencedir Ama ahiret, gerçekten kalınacak yurttur 40 Kim bir kötülük işlerse, onun kadar ceza görür Kim de kadın veya erkek, mümin olarak faydalı bir iş yaparsa işte onlar, cennete girecekler, orada onlara hesapsız rızık verilecektir41 Ey kavmim! Nedir bu hal? Ben sizi kurtuluşa çağırıyorum, siz beni ateşe çağırıyorsunuz42 Siz beni, Allah'ı inkâr etmeye ve hiç tanımadığım nesneleri O'na ortak koşmaya çağırıyorsunuz Ben ise sizi, azîz ve çok bağışlayan Allah'a davet ediyorum43 Gerçek şu ki, sizin beni davet ettiğiniz şeyin dünyada da ahirette de davete değer bir tarafı yoktur Dönüşümüz Allah'adır, aşırı gidenler de ateş ehlinin kendileridir44 Size söylediklerimi yakında hatırlayacaksınız Ben işimi Allah'a havale ediyorum Şüphesiz Allah, kullarını çok iyi görendir 45 Nihayet Allah, onların kurdukları tuzakların kötülüklerinden bu zatı korudu, Firavun'un kavmini ise kötü azap kuşatıverdi46 Onlar sabah akşam o ateşe sokulurlar Kıyametin kopacağı gün de: Firavun ailesini azabın en çetinine sokun (denilecek)!

Kabir azabının gerçek olduğuna bu ayetle de istidlal edilmiştir
47 (Kâfirler) ateşin içinde birbirleriyle çekişirlerken zayıf olanlar, o büyüklük taslayanlara: Biz size uymuştuk Şimdi ateşin birazını bizden savabilir misiniz? derler 48 O büyüklük taslayanlar ise: Doğrusu hepimiz bunun içindeyiz Şüphe yok ki Allah kulları arasında vereceği hükmü verdi, derler

Allah’ın vereceği hüküm, müminleri cennete, kafirleri de cehenneme sokmasıyla ilgili hükümdür
49 Ateşte bulunanlar cehennem bekçilerine: Rabbinize dua edin, bizden, bir gün olsun azabı hafifletsin! diyecekler50 (Bekçiler Size peygamberleriniz açık açık deliller getirmediler mi? derler Onlar da: Getirdiler, cevabını verirler (Bekçiler ise): O halde kendiniz yalvarın, derler Halbuki kâfirlerin yalvarması boşunadır

Bekçiler, “Kendiniz yalvarın derken” kafirlere şefaat etmeyeceklerini ifade etmektedirler
51 Şüphesiz peygamberlerimize ve iman edenlere, hem dünya hayatında, hem şahitlerin şahitlik edecekleri günde yardım ederiz

Şahitler, meleklerdir Çünkü melekler, peygamberlerin ahkamı tebliğ ettiklerine, kafirlerin ise bunları yalanladıklarına şahitlik edeceklerdir Ayrıca insanlara şehadet edecek olan melekler, peygamberler ve müminler, şahitlerden sayılmışlardır
52 O gün zalimlere, özür dilemeleri hiçbir fayda sağlamaz Artık lânet de onlarındır, kötü yurt da onlarındır! 53 Andolsun ki biz Musa'ya hidayeti verdik ve İsrailoğullarına, o Kitab'ı miras bıraktık54 O, akıl sahipleri için bir öğüt ve doğruluk rehberidir55 (Resûlüm!) Şimdi sen sabret Çünkü Allah'ın vâdi gerçektir Günahının bağışlanmasını iste Akşam-sabah Rabbini hamd ile tesbîh et

Allah’ın vadi dostlarını muzaffer kılması biçiminde yorumlanmıştır Firavun’un karşısında Musa’nın durumu bunun delilidir Hz Peygamber’in sabah-akşam hamd ve tesbihi, aynı zamanda ümmete bırakılan bir sünnettir

Rivayet edildiğine göre bir takım yahudiler Resulullah (sa)’a gelerek “Ahir zamanda Deccal bizim içimizden gelecek ve olacaklar işte o zaman olacak!” dediler Bunun üzerine aşağıdaki ayet nazil oldu
56 Kendilerine gelmiş kesin bir delil olmaksızın, Allah'ın âyetleri hakkında münakaşa edenler var ya, hiç şüphe yok ki, onların kalplerinde, asla yetişemeyecekleri bir büyüklük hevesinden başka bir şey yoktur Sen Allah'a sığın Kuşkusuz O, işiten ve görendir57 Elbette göklerin ve yerin yaratılması, insanların yaratılmasından daha büyük bir şeydir Fakat insanların çoğu bilmezler 58 Körle gören, inanıp iyi amellerde bulunanla kötülük yapan bir olmaz Ne kadar az düşünüyorsunuz! 59 Kıyamet günü mutlaka gelecektir, bunda hiç şüphe yoktur Fakat insanların çoğu buna inanmazlar

Dünya insanlar için bir imtihan yeri olduğuna, insanlar da birtakım görevlerle yükümlü tutulduğuna göre bunun muhakeme ve muhasebesi için ikinci bir hayat zorunlu görünmektedir Üstelik şu evrenin bir başlangıcı olduğu gibi elbette bir de sonu vardır Ölüm gerçeği karşısında dünyanın, insanlara ait asıl karargah olmadığı da gözler önündedir Yaratılış ve ölüm her an tekrarlanarak gerçekleştiği gibi kıyamet ve ahiret de mutlaka gerçekleşecektir Kıyamet bu hayatın sona ermesi, ahiret de ikinci hayatın ismidir
60 Rabbiniz şöyle buyurdu: Bana dua edin, kabul edeyim Çünkü bana ibadeti bırakıp büyüklük taslayanlar aşağılanarak cehenneme gireceklerdir61 İçinde dinlenesiniz diye geceyi, görmeniz için de gündüzü yaratan Allah'tır Şüphesiz Allah, insanlara karşı lütufkârdır Fakat insanların çoğu şükretmezler62 İşte O, her şeyin yaratıcısı olan Rabbiniz Allah'dır O'ndan başka tanrı yoktur O halde nasıl olup da döndürülüyorsunuz!63 Allah'ın âyetlerini inatla inkâr edenler işte (haktan) böyle döndürülür 64 Yeri sizin için yerleşim alanı, göğü de bir bina kılan, size şekil verip de şeklinizi güzel yapan ve sizi temiz besinlerle rızıklandıran Allah'tır İşte Allah, sizin Rabbinizdir Alemlerin Rabbi Allah, yücelerden yücedir65 O daima diridir; O'ndan başka hiçbir tanrı yoktur O halde dinde ihlâslı ve samimi kişiler olarak O'na dua edin Her türlü övgü âlemlerin Rabbi Allah'a mahsustur 66 (Resûlüm)! De ki: Bana Rabbimden apaçık deliller gelince, sizin Allah'ı bırakıp o taptıklarınıza kulluk etmem bana yasaklandı ve bana âlemlerin Rabbine teslim olmam emredildi67 Sizi topraktan, sonra meniden, sonra alakadan (aşılanmış yumurtadan) yaratan sonra bebek olarak çıkaran, sonra sizi güçlü kuvvetli bir çağa erişmeniz, sonra da ihtiyarlamanız -ki içinizden daha önce vefat edenler de vardır- ve belli bir vakte ulaşmanız için sizi yaşatan O'dur Umulur ki düşünürsünüz

Ayette, ilk insan Adem (sa)’in topraktan yaratılmadığına işaret edildikten sonra, insanın ana rahminden ihtiyarlığına kadar çeşitli safhaları tasvir ediliyor
68 O, hem dirilten hem de öldürendir O, herhangi bir işin olmasını dilediği zaman yalnız "Ol!" der, o da oluverir 69 Allah'ın âyetleri hakkında tartışanlara bakmadın mı? Nasıl döndürülüyorlar (onu tasdike yanaşmıyorlar)! 70 Onlar, Kitab'ı ve peygamberlerimize gönderdiklerimizi yalanlayanlardır Onlar yakında (gerçeği) anlayacaklar! 71 O zaman boyunlarında demir halkalar ve zincirler olduğu halde, sürüklenecekler, 72 Kaynar suda,sonra da ateşte yakılacaklardır 73 Sonra onlara: Allah'ı bırakıp da koştuğunuz ortaklar nerededir? denilecek74 O Allah'tan başka (taptıklarınız) Onlar da:"Bizden uzaklaştılar, zaten biz önceleri hiçbir şeye tapmıyorduk", diyeceklerİşte Allah kâfirleri böyle şaşırtır

Müşriklere sorulduğunda, taptıkları putlarını inkar ettikleri anlaşılmaktadır Ancak Cenab-ı Hak taptıklarını karşılarına dikince şaşırıp kalacaklardır
75 Bu, sizin yeryüzünde haksız olarak şımarmanızdan ve aşırı derecede sevinip böbürlenmenizden ötürüdür76 İçinde ebedî kalmak üzere cehennemin kapılarından girin! Kibirlenenlerin dönüp gidecekleri yer ne çirkindir! 77 Onun için (Resûlüm), sen sabret! Şüphesiz Allah'ın vâdi gerçektir Onlara söz verdiğimiz azabın bir kısmını ya sana gösteririz, yahut seni daha önce vefat ettiririz Nasıl olsa onlar bize döneceklerdir 78 Andolsun, senden önce de peygamberler gönderdik Onlardan sana kıssalarını anlattığımız kimseler de var, durumlarını sana bildirmediğimiz kimseler de var Hiçbir peygamber Allah'ın izni olmaksızın herhangi bir âyeti kendiliğinden getiremez Allah'ın emri gelince de hak uygulanır ve o zaman bâtılı seçenler hüsrana uğrayacaklardır

Gönderilen peygamberlerin sayısını Allah’tan başkasının bilemeyeceği muhakkak olmakla beraber, tefsirlerde, yüce Allah’ın 124000 peygamber gönderdiği rivayet edilmektedir
Kur’an-ı Kerim’de bunlardan sadece 25 tanesinin isimleri zikredilmekte, hayatları ve Allah’ın emirlerini tebliğ hususunda verdikleri mücadelelerden bahsedilmektedir
Ayet-i kerimede ayrıca, peygamberlerin kendiliklerinden ortaya çıkmadıkları, getirdikleri mucizeleri de Allah’ın emri ve izni ile getirdikleri ifade edilmektedir
79 Allah, kimine binesiniz, kimini yiyesiniz diye sizin için hayvanları yaratandır80 Onlarda sizin için daha nice faydalar vardır Gönüllerinizdeki bir arzuya, onlara binerek ulaşırsınız Onların ve gemilerin üstünde taşınırsınız81 Allah size âyetlerini gösteriyor Şimdi, Allah'ın âyetlerinden hangisini inkâr edersiniz? 82 Onlar yeryüzünde gezip dolaşmadılar mı ki, kendilerinden öncekilerin sonu nasıl olmuştur, görsünler! Öncekiler bunlardan daha çoktu, kuvvetçe ve yeryüzündeki eserleri bakımından da daha sağlam idiler Fakat kazandıkları şeyler onlara asla fayda vermemiştir 83 Peygamberleri onlara apaçık bilgiler getirince, onlar kendilerinde bulunan (beşeri) bilgiye güvendiler (onu alaya aldılar) Alaya aldıkları şey kendilerini boğuverdi84 Artık o çetin azabımızı gördükleri zaman: Allah'a inandık ve O'na ortak koştuğumuz şeyleri inkâr ettik, derler 85 Fakat azabımızı gördükleri zaman imanları kendilerine bir fayda vermeyecektir Allah'ın kulları hakkında süregelen âdeti budur İşte o zaman kâfirler hüsrana uğrayacaklardır