Varşova Paktı

Varşova Paktı Nedir - Varşova Antlaşması - Varşova Antlaşmasının MaddeleriVarşova’da 14 Mayıs 1955′te sekiz Doğu Bloku devleti arasında imzalanan anlaşma ile kurulan askeri nitelikli bir uluslararası örgüttür,


İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Sovyetler Birliği, Doğu Avrupa ülkelerinde Komünist partilerinin iktidarı ele geçirmeleri sonucu Çekoslovakya ile Aralık 1943′te, Polonya ile Nisan 1945′te, Romanya ve Macaristan ile Şubatl948′de, Bulgaristan ile 1949′da ve Demokratik Alman Cumhuriyeti (Doğu Almanya) İle Eylül 1955′te ikili anlaşmalar İmzalamıştır Bu anlaşmalar birbirine benzer hükümleri kapsamaktaydı Almanya’nın ve Almanya ile birlikte bir başka devletin saldırısına karşı askeri dayanışma ve yardım öngörülüyordu 1949′da Batılı devletlerin kendi aralarında NA-TO’yu (Bkz Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü) oluşturmalarından sonra 1951-1952 yıllarında Doğu Bloku devletlerinin orduları Sovyet sistemine uygun bir hale getirildi


1951′de de Doğu Genel Kurmayı Karlovy ilk loplanusını yaptı 14 Mayıs 1955′te ise Varşova’da Yugoslavya hariç olmak üzere Sovyetler Birliği, Arnavutluk, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya, Çekoslovakya ve Demokratik Alman Cumhuriyeti arasında bir “Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması” imzalandı Bu anlaşma ile kurulan Varşova Paktı, Paris Anüaşma-sı’na karşıt olarak, antlaşmayı imzalayan sekiz devlet arasında Atlantik tttifakı’na benzer terimlerle bir askeri teşkilatlanmayı Öngörüyordu


Varşova Antlaşması’nın 1 maddesinde akit taraflar Birleşmiş Milletler Antlaşma-sı’na uygun olarak, uluslararası ilişkilerinde kuvvet kullanma tehdidinden ve kuvvet kullanmaktan kaçınmayı ve uluslararası uyuşmazlıkları barışçı yollardan çözmeyi yükümlenmektedirler Antlaşmanın 2 maddesinde tarafların barış ve güvenliği korumaya yönelmiş uluslararası girişimlere katılmak ve öteki devletlerle anlaşma içinde, dünyada silahsızlanma, atom ve hidrojen silahları gibi kütlesel silahların yasaklanmasında çaba harcayacakları dile getirilmiştir


Varşova Antlaşması’nın 3 ve 4 maddeleri Atlantik ittifakının 5 maddesine çok yakın hükümler içermektedir: Antlaşmanın 3 maddesi, tarafların ortak çıkarlarını etkileyen önemli bütün uluslararası sorunlarda taraflardan birine ya da birkaçına karşı silahlı saldın tehdidinde, aralarında danışacaklarım belirtmektedir 4 maddede ise taraflardan birine ya da birkaçına karşı Avrupa’da silahlı saldın olursa Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 51 maddesine uygun olarak, silahlı yasal kuvvet kullanılmasını da kapsamak üzere, bireysel ya da ortak yasal (meşru) savunma haklarım kullanacakları açıklanmaktadır Bu tedbirler Güvenlik Konseyi’ne bildirilecek, Güvenlik Konseyi gerekli tedbirleri alınca, bireysel ya da yasal savunma tedbirlerine son verilecektir


Varşova Antlaşması’nın 9 maddesine göre, antlaşma tarafların kabul etmesiyle, siyasal ya da sosyal sistemleri ne olursa olsun, bütün barışsever devletlerin katılmasına açıktır 11 maddesinde, Antlaşmanın 20 yıllık bir süre için yapıldığı, bu süre bitiminden bir yıl önce antlaşmayı sona erdirme isteği bildirilmezse 10′ar yıllık sürelerle uzayacağı belirtilmektedir


Antlaşmanın 5 maddesi, bir “Birleşik Komutanlık” kurmaktadır Antlaşmaya ek olarakl4 Mayıs 1955′te Varşova’da yayınlanan bildiriye göre, Birleşik Komutana, antlaşmaya taraf devletlerin Savunma Bakanları ya da başka askeri yetkililer yardımcı olarak atanmaktadır Aynca taraf devletlerin Genel Kurmayı da Birleşik Komutan’in buyruğu altındadır


Altıncı madde ise, öngörülen danışmaların yapılması ve antlaşmanın işlemesi sırasında ortaya çıkabilecek sorunları incelemek üzere, tarafların herbirinin bir hükümet üyesi ya da özel olarak atanan bir temsilcisinin katılacağı bir “Siyasal Danışma Komitesi” ile gerekli siyasal organlann kurulacağı belirtilmektedir Paktın Moskova’da bulunan Siyasi Komitesi’nin toplana-sına paktı imzalayan ülkelerinkiler dışında, Çin Halk Cumhuriyeti, Kuzey Kore ve Kuzey Vietnam delegeleri de katılmışlardır


Birleşik Komutanlık ve Siyasi Komitenin yanında teşkilatın diğer organları Dışişleri Bakanları Daimi Komitesi, Savunma Bakanları Komitesi ve Askeri Konsey’dir Merkezi Moskova’da bulunan örgütün şuanda yedi üyesi bulunmaktadır Bunlar Çekoslovakya, Romanya, Polonya, Bulgaristan, Macaristan, Demokratik Alman Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği’dir Varşova Paktı güçlerinin genel karargahı ise Çernia-kovsk’tadır




alıntı