|
|
Konu Araçları |
başlar, çocuğunuzun, dil, duyduğunda, gelişimi, ilk, sesinizi |
Çocuğunuzun Dil Gelişimi Sesinizi İlk Duyduğunda Başlar |
07-25-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Çocuğunuzun Dil Gelişimi Sesinizi İlk Duyduğunda BaşlarÇocuğunuz ilk anlaşılır sözcüğünü söylemeden uzun süre önce sizinle iletişim kurmaya başlar Sizinle beden dili yoluyla ve anlaşılmaz sesler çıkararak ve ağlayarak iletişim kurar Çünkü onun dil gelişi anne karnında gelişmeye başlamıştır bile Bebeğiniz, yükselip alçalan ses tonunuzu ve söylediğiniz şeylerin bazılarını -özellikle bunlar sevgi ya da yol gösterici ifadelerle bağlantılıysa- yorumlamayı çoktandır biliyor Bebeğinizin konuşmaya başlaması, onun algılama ve ses çıkarma yeteneğinin sözlü dile dönüşmesi gibi birçok beceriyi de beraberinde getirir Çocuğunuz hemen hemen doğumundan bu yana ses çıkarma alıştırmaları yapıyor B-b-b-b-b gibi tekrar eden harf sesleri ve anlaşılmaz sesler çıkarması, tükürük baloncukları yapması, aynı zamanda sesini yükseltip alçaltarak çıkarabildiği sesleri denemesi, belki de dikkat çekmek için bağırması artık size tanıdık geliyordur Henüz sizinle konuşamasa bile, ona Ayakların nerede? gibi Nerede? soruları sorarak, çocuğunuzun ne kadar anlayabildiğini görebilirsiniz Size ayaklarını gösterirken büyük olasılıkla güçlük çekmeyecektir! İlk sözcükler birkaç anlam ifade edebilir Çocuğunuzun ikinci yılında konuşmaya başlayacağını bekleyebilirsiniz, ancak çocuklar arasında büyük farklılıklar vardır Aynı zekaya sahip olanlarda bile bu görülebilir Bu biraz da kişilik ve yaratılışla ilgili bir şeydir Bazı çocuklar diğerlerinden daha fazla sözlü kişiliğe sahiptir Ayrıca, erkek çocuklar kızlardan daha geç konuşma eğilimindedirler; kız çocuklar daha çok konuşmak ister Çocuklar ortalama olarak bir yaş civarında ilk sözcüklerini söylerler Bu, onlar için bir anlamı olan, tekrarlanan bir ses olabilir Örneğin, ne zaman bir köpek ya da fotoğrafı görseler hav hav dedikleri gibi Baba ve dede de bilinen örneklerdendir Söylenen her sözcük aynı zamanda o nesneyi gösteren ya da dikkatinizi onun konuşma çabalarına çekmeyi amaçlayan bir el hareketiyle tamamlanır Örneğin, hav hav yalnızca bütün köpekler için değil, tüm dört bacaklı hayvanlar için kullanılır Aynı zamanda, bu yaştaki bir çocuğa oturan bir köpek resmi gösterirseniz, onu bir köpek olarak tanımlamayabilir; çünkü bir köpeği tanıması için gerekli olan dört bacak görünmemektedir Çocuğunuz aralarında ayrım yapmadan bir dizi nesneyi tarif etmek için tek bir sözcük kullanabilir; örneğin vak vak ile gerçek bir ördeği değil tüm plastik oyuncaklarını kastediyor olabilirDilsiz eğlence; televizyon İlk sözcükleri, iki sözcükten oluşan cümleler takip eder: Bunlar genellikle, git buradan ya da onu ver gibi rica ya da emir cümleleridir Bebeğinizin anlaması ve sözcük bilgisi geliştikçe, bunlar Ali ayıcığı istiyor gibi basit cümlelere dönüşecektir Bebeğinizin ikinci yılında sözlü becerilerinin ilk sözcüklerden, yalnızca önemli isim ve fiillerin söylendiği telgraf cümlelerine doğru gelişmesini bekleyebilirsiniz Bu gelişme onun anlamasına da yardımcı olur, çünkü bebeğiniz artık bir şeye olan ilgisini daha açıkça iletebilir, sizden daha detaylı sözlü bilgi alabilir Televizyon bu yaş grubu için önerilmemektedir Hızlı hareket eden görüntüler çok çekicidir, fakat konuşmaları takip etmek genellikle çok zordur Bu da televizyonu dilsiz bir eğlence biçimine dönüştürür Bu nedenle, bebeğiniz zamanının büyük bölümünü televizyon seyrederek geçiriyorsa, bu onun dil gelişimi üzerinde büyük olasılıkla ters bir etki yaratacaktırDil gelişimini destekleme Araştırmalar sonucu, dil gelişimi ve ardından gelen okuma-yazma becerisi arasındaki bağlantı kanıtlanmıştır Çocukların günde 2 ya da 3 kez, her biri 10 ila 15 dakikalık süreçler halinde bir yetişkinle bire bir zaman geçirmelerinin, bu süreçlerde arka planda gürültü olmaksızın onlarla konuşulmasının, onlara kitap okunmasının ya da şarkı söylenmesinin çocukların dil gelişimi üzerinde çok olumlu etkileri vardır Bu çeşit bir birlikteliği yaşamış olan çocuklar, yedi yaşına geldiklerinde, okuma yaşı olarak akranlarının hemen hemen 18 ay önündedirlerBöyle bir farkın oluşmasının nedeni, farklı harf seslerini duyma yeteneğidir Çocuğunuz alfabenin harflerini ve seslerini birer birer öğrendiğinde, onları yazılı olarak görmesi tanımasını daha da kolaylaştırır Bal ve kal sözcükleri çok belirgin olan al sesiyle biter, fakat başlarındaki farklı harflerden dolayı iki çok farklı anlam içerirler Harf sesleri arasındaki ayrımı yapabilmek, daha sonra hecelemeyi öğrenirken daha çok önem kazanır Çocuğunuz için evde iki dilin konuşulduğunu duymak sorun yaratmaz, ancak her zaman aynı kişinin aynı dili konuşması gerekir; örneğin siz her zaman Türkçe konuşurken, anneannesi her zaman İngilizce konuşabilir Karşılıklı basit konuşmalar Genel olarak dil gelişimini artırmak için yapabileceğiniz çok şey var Örneğin, yeni yürüyen bebeğiniz bir sözcüğü ya da iki sözcüklü bir cümleyi söylemeye kalkıştığında, söylemeye çalıştığı şeyi desteklemek için ona tekrarlayın Eğer kedi gitti derse, siz de evet, kedi gitti Kedi nereye gitti? diyebilirsiniz Cümleleri basit tutun Bunu yaparak bebeğinizin çabalarını yinelemiş olursunuz; böylece söylemeye çalıştığı şeyi daha doğru bir biçimde duyabilir Ayrıca böylelikle, karşılıklı konuşmaya devam etmiş ve üzerine yenilerini ekleyebileceği yeni fikirler ve kavramlarla onu tanıştırmış da olursunuz Konuşmasını açık açık düzeltmeyin, çünkü bu onu konuşmaktan vazgeçirebilirYeni yürüyen bebeğinizle karşılıklı konuşmayı sürdürebilmek için bahsettiğiniz şeyleri ona gösterin, onu dinleyin ve söylemeye çalıştığı şeyle ilgili bilgi verin Çabalarını destekleyin Onu giydirirken üzerine giydiği elbiseler hakkında konuşun Organlarının adlarını söyleyin Markette alışveriş yaparken onunla konuşun ve ne yaptığınızı tarif edin Başlarda tek yönlü sohbetler size biraz garip gelebilir, ancak diyalog çok hızlı bir biçimde gelişecek ve her ikiniz için de çok eğlenceli olacaktırTekerleme ve şarkıları kullanın Çocuk tekerlemeleri ve şarkılar boşluğu doldurmaya yardımcı olur, aynı zamanda dil becerilerini geliştirmek için de harikadır Hatta bazılarının el hareketleri bile vardır El hareketleri, bebeğinizin şarkının ya da tekerlemenin içindeki sözleri ve sırasını hatırlamasına yardımcı olur Aynı zamanda çocuğunuzun odaklanmasına da yardımcı olur, çünkü tekrarla birlikte çocuk neyin geleceğini tahmin eder ve beklemeye başlar; böylece dikkatini daha uzun süre şarkıya vermiş olur ve dikkat etmesini öğrenirDil gelişiminde duymanın rolü büyüktür Konuşmak için çok önemli bir gereksinim vardır, o da duyma yeteneği Bebeğiniz mükemmel duyabilse bile, çevrede herhangi bir gürültü olmaksızın farklı sesleri birbirinden ayırabilmeye gereksinimi vardırBebeğinizin dikkati dağılmadan sık sık bire bir iletişimde bulunması önemlidir Böylece yalnızca söylenilenden değil sözcüklerin seslerinden de net bir biçimde duyma yararı sağlamış olur Bu yalnızca onun duyduğunu doğrudan taklit etmesine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda her bir sözcüğü hangi seslerin oluşturduğunu ayırt etmesi için beynini eğitecektir Yavrunuz daha sonra okumaya, yazmaya ve sözcükleri hecelemeye başladığında, bu ona yardımcı olacaktır Bu nedenle, televizyonun ya da radyonun arka planda sürekli bir gürültü yaratmasından kaçının Eğer gerçekten dinlemiyorsanız ya da izlemiyorsanız, radyo ve televizyonu kapatın Çocuğunuz dinlemeye çalışırken, sizin yaptığınız gibi gürültüyü saf dışı bırakamaz ve sözcükleri net olarak duymaya ihtiyacı vardırDuyma yeteneği olmayan bir çocuk için konuşmayı öğrenmek mümkün değildir Konuşma, duymaya ve sizin anlaşılmanızı sağlayan sesleri taklit etmeye bağlıdır İşte bu nedenle, doğduğunda, 8 ve 18 aylarda yapılan duyma testleri çok önemlidir Bir duyma problemi ne kadar erken ele alınırsa, çocuk ve gelişimi için o kadar iyi olur Yineleyen kulak enfeksiyonu ve kirden tıkalı kulak bile çocuğunuzun duyma yeteneğini ve sonrasında da dil gelişimini kötü etkileyebilir Çocuğunuzda bir kulak enfeksiyonu varsa, onu mutlaka doktora götürünMüzikli bilezik dil gelişimini destekliyor Bebek basit bir müzikli bileziğin çıkardığı sesleri keşfediyor Sözcükleri duymak ve müzik dinlemek dil gelişimi için çok önemlidirBirlikte okuma Çocuğunuza kitap okumak birçok aile üyesinin de katılabileceği bir aktivitedir ve büyükanne-babaların özellikle hoşuna gider Bebeğinizle aranızda bir bağ kurmak için harika bir yoldur Bebeğinizle beraber kitaplara bakmak onun dil becerilerini geliştirmenin de iyi bir yoludur Birlikte bir kitaba bakmak için birbirinize yakın oturmanız ya da çocuğunuzu kucağınıza almanız gerekir Bu şekilde geçirdiğiniz bire bir zaman, dil öğrenimi için iyi bir fırsattır Sizin dikkatiniz ve yakınlığınız bu zamanın değerini ve güzelliğini artırırAyrıca, yüksek sesle bir kitabı okumak çocuğunuzun öyküyü öğrenmesi için dinlemesi gerektiği anlamına gelir Bu eğlenceli bir etkinlik olduğu için sizi dinler ve tat alır, böylece dinlemeyi öğrenirBebekler için yazılmış basit öyküleri ve dikkat çekici resimleri olan kitapları seçin Eğer hangi kitabı seçeceğinize karar veremiyorsanız, oturduğunuz semtin çocuk kütüphanecisine ya da kitapçısına danışın Ayrıca bebeğinizin size yön göstermesini sağlayın, istediği kitabı seçmesine izin verin Bir kitap, zaman zaman tekrar açıp bakmaktan mutlu olacağı bir şeydir ve her kitap size çok faydalı olacaktır Kitaplarda çocuğunuza gitgide tanıdık gelecek olaylar sırası vardır Çocuğunuz, ona daha önce birçok kez okuduğunuz, en sevdiği öykü kitabının içindeki olayları tahmin ederek beklemeyi öğrenir Aynı zamanda öykünün içindeki olaylar hakkında sorduğunuz sorulara yanıt da verebilir Eğer içindeki resimlerle ilgili sorular sorarsanız, onları da parmağıyla gösterir ' Kaynak: Anneyiz |
|