Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü 43 Numaralı Hadisi

Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü 43 Numaralı Hadisi




43 İbni Mes'ûd radıyallahu anh şöyle dedi:
"Yarın Allah'a müslüman olarak kavuşmak isteyen kimse, şu namazlara ezan okunan yerde devam etsin Şüphesiz ki Allah Teâlâ sizin peygamberinize hidayet yollarını açıklamıştır Bu namazlar da hidayet yollarındandır Şayet siz de cemaati terkedip namazı evinde kılan şu adam gibi namazları evinizde kılacak olursanız, peygamberinizin sünnetini terketmiş olursunuz Peygamberinizin sünnetini terk ederseniz sapıklığa düşmüş olursunuz Vallahi ben, nifakı bilinen bir münafıktan başka namazdan geri kalanımız olmadığını görmüşümdür Allah'a yemin ederim ki, bir adam iki kişi arasında sallanarak namaza getirilir ve safa durdurulurdu"
Müslim'in bir rivayetinde İbni Mes'ûd şöyle demiştir: "Şüphesiz Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bize hidayet yollarını öğretmiştir İçinde ezan okunan mescidde namaz kılmak da hidayet yollarındandır"



Müslim, Mesâcid 256-257 Ayrıca bk Ebû Dâvûd, Salât 46; Nesâî, İmâmet 50; İbni Mâce, Mesâcid 14



Açıklamalar


Abdullah İbni Mes'ûd'un sözlerinden ibaret olan bu rivayet mevkûf bir hadistir Sahâbîlerin sözleri, davranışları veya tasviplerini belirten rivayetler mevkûf hadis olarak adlandırılır Ancak bu rivâyetlerin muhtevası herhangi bir şekilde Resûl-i Ekrem Efendimiz'le irtibatlı kılınırsa, o mevkûf rivayet hüküm itibariyle merfû olur Hükmen de olsa sahih merfû bir hadisin, müstakil olarak, dînî hükümlere kaynak olma vasfı taşıdığı ulemâmızın genel kabulüdür
Bu rivayette geçen ve hidayet yolları diye tercüme ettiğimiz "sünenü'l-hüdâ" tabiri fıkıh usulü ilmine göre sünnetin iki çeşidinden biri olup, diğeri de "sünenü'z-zevâid" dir Sünen-i hüdâ, dinin mükemmelliği içinde bir unsur olarak yer alan, ibadet olarak yapılan ve terkedilmesi uygun görülmeyen sünnetlerdir Bunları terketmek mekruhtur Terkedenler zemme ve ta'zîre müstehak olurlar Topyekün insanların terketmesi halinde ise müdahale edilir Cemaate devam etmek, ezân okumak, kamet getirmek bunlardandır


Sünen-i zevâid, Resûl-i Ekrem Efendimiz'in âdet olarak yaptığı hareket ve davranışlarıdır Oturup kalkması, yiyip içmesi, yürümesi, yatması, uyuması, kısaca sîretiyle ilgili şeyler bu çeşit sünnete girer Bunlara uyanlar güzel bir davranış sergilemiş olurlar Ancak uymamak veya terketmekte herhangi bir kerahet veya ceza söz konusu değildir



İbni Mes'ûd, Peygamber Efendimiz'in zamanınında münafıklardan başka hiç kimsenin cemaatten geri kalmadıklarını açıkça belirtmektedir Bazı rivayetlerde camiye gelemeyecek derecede hasta olanların da bu istisnaya ilave edildiğini görürüz Birilerinin yardımıyla getirilip camide safa dahil edilen hasta kişilerin bile olduğunu yine bu rivayetten öğreniyoruz Bunları örnek alan ulemâmız, cemaate devam etmek uğruna birtakım güçlüklere ve zorluklara katlanmak gerektiğini, şayet hastalık yürümeye engel teşkil etmiyorsa veya hasta olduğu halde bir vasıta ile cemaate gelme imkânı bulunursa camiye gitmenin büyük sevap olduğunu belirtmişler, müslümanları bu yönde teşvik etmişlerdir İbni Mes'ûd cemaate devamın ve farz namazları mutlaka cemaatle kılmanın sünen-i hüdâ olduğunu ısrarla tekrarladıktan başka, bu nevi sünnetleri terkedenlerin dalâlete, sapıklığa düşeceği uyarısında bulunmaktadır Ebû Dâvud rivayetinde dalâlet yerine küfre düşer denilmektedir Cemaate devam hususunda gevşeklik gösterip bunu önemsemeyenlerin, hafife alan veya hak olduğuna inanmayanların şeriata karşı lâübali sayılacaklarını söyleyen İslam âlimleri, şeriattan olan bir şeyi terketmenin küfür olacağı kanaatindedirler Bütün bunlar cemaatin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyan gerçeklerdir Günümüzdeki müslümanların birçoğunun cemaate devam hususundaki dikkatsizlikleri, üzerinde önemle durmamız ve mutlaka çareler aramamız gereken problemlerimizden biridir Cemaat rahmetinden ve bereketinden mahrum olan bir toplum, İslam toplumu olma vasfının en önemli özelliklerinden birini kaybetmiş sayılır Büyük muhaddis Hattâbî'nin belirttiği gibi, bir insan hayırlı ve faziletli birtakım amelleri birer birer terkederek neticede tamamen dinden uzaklaşabilir Aynı şey toplumlar için de söz konusudur Biz, günümüzde yaşayan birçok toplumda bunun örneklerini hem fert, hem de cemiyet plânında görmüş bulunmaktayız Bu gibi konularda her müslüman önce kendisi fert olarak gayret göstermenin yanında, aile çevresinden başlamak üzere, yakın dost ve arkadaşlarına, komşularına hayırhâh olmalı, herkes birbirini camiye ve cemaate teşvik etmelidir İyi yetişmiş din davetçilerine her asırda ve her coğrafyada ihtiyaç vardır İslam toplumlarının birçoğu günümüzde gerçek davetçilerden mahrum bulunmaktadır Ümmetin üzerine düşen en önemli görev, istenilen nitelikte insan yetiştirmektir


Hadisten Öğrendiklerimiz
1 Ezan okununca camiye gidip, namazı cemaatle kılmaya özen göstermek gerekir
2 Namazı cemaatle kılmak için güçlüklere göğüs germek faziletli bir davranıştır
3 Namazı cemaatle kılmak sünen-i hidâyettendir
4 Sünen-i hidâyeti terketmek sapıklıklardan biridir
5 Cemaati sürekli terketmek, münafıkların huylarındandır
6 Camiye birilerinin yardımıyla veya bir vasıtayla gelmeye gücü yetenlerin cemaate katılması büyük sevap ve üstün faziletlerdendir