Hz. Suayb (A.S)

Kur'an'da adi geçen peygamberlerden Medyen ve Eyke halkina peygamber olarak gönderildi Bu iki ülkede ayri ayri mücadelede bulundu Bu iki toplumla yaptigi mücadelesi, çesitli ayetlerde geçmektedir

Medyen ve Eyke, daglik ve ormanlik olan iki ülke idi Medyen topraklari, Hicaz'in kuzey batisinda, oradan Kizildeniz'in dogu sahiline, güney Filistin'e, Akabe Körfezi'ne ve Sina Yarimadasi'nin bir bölümüne kadar uzanan bölgelerde yer alir

Kur'an'in Medyen halki hakkinda anlattiklarinin önemini kavramak için, bu insanlarin, Hz ibrahim'in üçüncü hanimi Katurah'tan olma oglu Midyan'in soyundan geldikleri iddialarina dikkat edilmelidir Dogrudan dogruya onun neslinden gelmemis olduklari halde, tümü onun soyundan olduklarini iddia etmislerdir Çünkü eski bir gelenege göre, büyük bir zata bagli olan herkes, daha sonra yavas yavas onun torunlari arasinda sayilmaya baslanirdi Nitekim Hz ismail'in (as) soyundan gelmemesine ragmen bütün Araplara "ismailogullari" denmistir Hz Yakub (as)'in soyu (israilogullari) için de durum aynidir Ayni sekilde, Hz ibrahim (as)'in çocuklarindan biri olan Midyan'in etkisi altina giren tüm bölge halkina Bena Medyen (Medyenogullari) ve onlarin oturdugu yerlere de, Medyen bölgesi dendi (ez-Zirikl, Kâmûsû'l-A'Iâm, VI, 4244; Yakut el-Hamev, Mu'cemü'l-Büldan, Beyrut 1956, V, 77)

Suayb (as), Hz ibrahim'in torunlarindan Mikâil'in ogludur Annesi ise Hz Lut'un kizidir (et-Taber, Tarih, Misir 1326,I, 167; es-Sa'leb, el-Arâis, Misir 1951, s 164; M Asim Köksal, Peygamberler Tarihi, Ankara 1990, I, 327)

Yüce Allah'tan Suayb (as)'a kitab veya sahife gönderilmedi O, Âdem, sit, idris, Nuh ve ibrahim'e indirilen sahifeleri okudu ve onlarla tebligde bulundu (Ibn Asakir, Tarih, Beyrut 1979, VI, 322)

Suayb (as) büyük bir hatipti insanlari güzel söz ve nasihatlarla aydinlatmaya çalisti Dolayisiyla ona peygamberler hatibi denilmistir (ez-Zemahserî, el-Kessâf, Kahire 1977, II, 118)

Suayb (as) ayni zamanda Musa (as)'in kayinpederi idi Kizi Safura'yi Musa (as) ile evlendirmisti (ibnü'lEsir, el-Kâmil, Beyrut 1965, 177)

Suayb (as)'in Peygamber olarak Medyen'e gönderilmesi ve Medyenlilerle mücadelesi, Kur'an'da söyle bildirilir:

"Medyen'e de kardesleri suayb'i (gönderdik) Dedi ki: "Ey kavmim, Allah'a kulluk edin, sizin ondan baska ilahiniz yoktur Size Rabbinizden açik bir delil geldi Ölçüyü ve tartiyi tam yapin, insanlarin esyalarini eksik vermeyin, düzeltildikten sonra yeryüzünde bozgunculuk yapmayin Eger inanan (insan)lar iseniz böylesi sizin için daha iyidir! Ve her yolun basina oturup da tehdit ederek insanlari Allah yolundan çevirmege ve O (Allah yolu)nu egriltmeye çalismayin Düsünün siz az idiniz, O sizi çogaltti ve bakin bozguncularin sonu nasil oldu! Eger içinizden bir kismi benimle gönderilene inanmis, bir kismi da inanmamis ise, Allah aramizda hükmedinceye kadar sabredin O, hükmedenlerin en iyisidir" (el-A'raf, 7/85,86,87)

Görülüyor ki Suayb (as) onlari Allah'a kulluk etmeye, insan haklarina saygili olmaya, her türlü bozgunculuktan uzak durmaya ve bu yolda sabirla hareket etmeye davet ediyordu Fakat Medyen halki Suayb (as)'in nasihatlarini dinlemediler ve kötü hareketlerinde daha ileri gittiler Onlarin bu isyan ve sapkinliklari, Kur'an'da söyle haber verilir

"Dediler ki: Ey Suayb, senin söylediklerinden çogunu anlamiyoruz, biz seni içimizde zayif görüyoruz Kabilen olmasaydi, seni mutlaka taslarla(öldürür)dük! Senin bize karsi hiç bir üstünlügün yoktur!" (Hd 11/91)

Suayb (as) onlarin bu taskinliklarina karsi nasihat ediyor ve onlari büyük bir azap ile kokutuyordu:

(Suayb onlara de ki): Ey kavmim, size göre kabilem Allah'tan daha mi üstün ki, O'nu arkaniza atip unuttunuz? süphesiz Rabbim, yaptiklarinizi kusaticidir (Ondan bir sey gizli kalmaz)

Ey kavmim, oldugunuz yerde (yaptiginizi) yapin, ben de yapiyorum Yakinda kime azabin gelip kendisini rezil edecegini ve kimin yalanci oldugunu bileceksiniz Gözetin, ben de sizinle beraber gözetmekteyim"(Hd, 11/92-93)

Her türlü mücadelede, teblig ve nasihate ragmen, Allah'in emirlerini dinlemeyen, zulüm, taskinlik ve kötülükte israr eden Medyen halki, azabi hak etmisti: Derken o (müthis) sarsinti onlari yakalayiverdi, yurtlarinda diz üstü çöke kaldilar suayb'i yalanlayanlar, sanki yurtlarinda hiç oturmamis gibi oldular suayb'i yalanlayanlar iste ziyana ugrayanlar, onlar oldular" (el-A'raf, 7/91-92)

Medyen halki, kfirlerin kaçinilmaz sonu olan azaba maruz kaldiktan sonra Suayb (as) onlara acimisti Bu durum, Ku'an'da söyle bildirilir:

(Suayb), onlardan yüz çevirdi ve dedi ki: Ey kavmim, ben size Rabbimin gönderdigi gerçekleri duyurdum ve size ögüt verdim Artik kâfir bir kavme nasil acirim!" (el-A'raf, 7/93)

Buna göre, Allah'in emirlerini dinlememede israr eden ve bunun neticesinde Allah'in azabi ile cezalandirilanlara acimamak gerekir Çünkü bu cezayi hak etmis oluyorlar

Suayb (as) Medyenlilerle beraber, Eyke halkina da peygamber olarak gönderilmisti Onlarla da önemli mücadelelerde bulunduOnlarla olan mücadelesi ve onlarin isyankârligi, Kur'an'da söyle özetlenmektedir

Gerçekten Eyke halki da zalim kimselerdi" (el-Hasr, 15/78)

Eyke halki da gönderilen elçileri yalanladi Suayb, onlara demisti ki: (Allah'in azabindan) korunmaz misiniz? Ben size gönderilen güvenilir bir elçiyim Artik Allah'tan korkun ve bana itaat edin Ben sizden buna karsi bir ücret istemiyorum Benim ücretim yalniz alemlerin rabbine aittir Ölçüyü tam yapin, eksiltenlerden olmayin Dogru terazi ile tartin insanlarin haklarini kismayinYeryüzünde bozgunculuk yaparak karisiklik çikarmayin, Sizi ve önceki nesilleri yaratan(Allah)tan korkun" (es-suar, 26/176,177,178,179,180,181,182,18 3,184)

Eykeliler, Suayb (as)'in telkinlerine karsi ters hareket ettiler Söz dinlemeyip isyanda bulundular Hatta, Suayb (as)'a hakaret ettiler Onlarin bu isyani, Kur'an'da söyle dile getirilir:

"Dediler: Sen iyice büyülenmislerdensin Sen de bizim gibi bir insansin, biz seni mutlaka yalancilardan saniyoruz" (es-suarâ, 26/185, 186)

Eykeliler bununla bile yetinmediler Azab isteyecek kadar, ileri gittiler: "Eger dogrulardansan, o halde üzerimize gökten parçalar düsür" (es-suarâ, 26/187) diyerek Suayb (as)'a meydan okudular Suayb (as) onlara söyle cevap verdi: "Rabbim, yaptiginizi daha iyi bilir" (es-suara, 26/188) Yüce Allah da, onlara verilen azabi, söyle haber veriyor: "O'nu yalanladilar Nihâyet o gölge gününün azabi, kendilerini yakaladi Gerçekten o, büyük bir günün azabi idi Muhakkak ki, bunda bir ibret vardir Ama yine çoklari inanmazlar" (es-suarâ, 26/189, 190)

Ayette söz konusu olan "gölge gününün azabi" hakkinda, müfessirler söyle bir açiklamada bulunuyorlar: Eykeliler azab isteyince, günes yedi gün müthis bir sicakligi yaydi O sirada gökyüzünde bir bulut belirdi ve serin bir rüzgar esti Eyke'liler bulutun gölgesinde toplandilar Birden o buluttan bir ates indi ve Eyke halki yeryüzünden silindi (el-Beydav, Envaru't-Tenzl, Misir 1955, II, 84)

Medyen ve Eyke halki Hz suayb'i dinlemediler ve bunun neticesinde, yukarida sunulan âyetlerde ifâde edildigi gibi helâk oldularAllah'i dinlememenin, peygambere uymamanin ve yanlis yollara sapmanin cezasini buldular Suayb (as), kendisine uyanlarla birlikte Mekke'ye gidip yerlesti

Orta boylu, bugday benizli biri olan Suayb (as), hayatinin sonuna dogru gözlerini kaybetmisti, amâ olarak yasiyordu Mekke'de vefât etti Türbesinin, Kâbe'nin batisinda, Darünnedve ile Benu Semh kapisinin arasinda oldugu rivâyet edilir