Yunanistan / Yunanistan Cumhuriyeti / Yunanistan Cumhuriyeti Hakkında Bilgiler...

Yunanistan


Atla: kullan, ara
[color="sienna"]Helenik Cumhuriyeti [1]
Ελληνική Δημοκρατία
Elli̱nikí̱ Di̱mokratía
Yunanistan



Bayrak




Arma


Slogan: Ελευθερία ή Θάνατος (Yunanca)
( Elefthería i Thánatos) (Okunuşu)
Özgürlük ya da Ölüm (Geleneksel)Ulusal Marş: Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν (Yunanca)
(Ýmnos eis tīn Eleftherían) (Okunuşu)
Özgürlük Marşı




Başkent Atina

38°00′N 23°43′E / 38°N 23717°E / 38; 23717Resmî dil(ler)YunancaEtnik gruplar Yunan % 93 (vatandaş)
diğer % 7 (yabancı vatandaş) 1MilliyetYunanYönetim biçimiParlamenter Cumhuriyet - CumhurbaşkanıKarolos Papoulias - BaşbakanYorgo PapandreuKuruluş - Osmanlı Devleti'nden bağımsızlık25 Mart 1821 - Tanınma3 February 1830,
Londra Protokolü - Yunan Krallığı7 Mayıs 1832,
Londra Konferansı - Albaylar Cuntası11 Temmuz 1975,
Cumhuriyetin İlanıYüzölçümü - Toplam131,990 km² (96 2)
50944 mil² - Su (%)086697Nüfus - 2010 tahmini11,306,183 3 (75) - 2001 sayımı10,964,020GSYİH (SAGP)2008 - Toplam$341688 milyar (33) - Kişi başına$30,681 (26)GSYİH (düşük)2008 - Toplam$357548 milyar (27) - Kişi başına$32,105 (27)Gini (2005)33 (low) (36)İGE 0942 (very high) (2007)Para birimiEuro (€)3 (EUR)Zaman dilimiEET (UTC+2) - YazEEST (UTC+3)Trafik akışırightInternet TLDgr4Telefon kodu30

1 Nüfus verileri vatandaşlığı kapsamaktadır Yunanistan Cumhuriyeti, nüfus sayısı ölçümlerinde etnik köken bilgisi tutmamaktadır Bkz: CIA Factbook
2 Yunanistan Yüzölçümü Bilgisi Interkriti (İngilizce)
3 Eurostat’ın nüfus bilgileridir Bkz:Eurostat: Yunanistan Nüfus Bilgisi (2010) (İngilizce)
Yunanistan Cumhuriyeti (Yunanca: Ελληνική Δημοκρατία, Eliniki Dimokratia) ya da kısaca Yunanistan (Ελλάδα, Elada, UFA: [e̞ˈlaða] (yardım·bilgi); tarihi olarak Ελλάς, Ellas UFA: [e̞ˈlas]) Güneydoğu Avrupa'da Balkan Yarımadası' nın güney ucunda yer alan bir ülke Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü üyesi Yunanistan, Türkiye'nin batı komşusudur Arnavutluk, Bulgaristan ve Makedonya Cumhuriyeti ile de sınır paylaşmaktadır
Osmanlı Devletinin zayıflaması sürecinde, 19 yüzyılın büyük emperyal devletlerince İstanbul'un idaresinden çıkartılarak kurulan 28 yeni devletten biridir
Yunanistan adı antik İyonya'nın (bugünkü İzmir, Aydın, Manisa, Muğla bölgesi) Arapça ve Farsça söyleniş şeklinden gelir
[color="sienna"]Orta Çağ'da Bizans İmparatorluğu ve sonra Osmanlı Devleti dönemlerinde Romalı anlamına gelen Rum adı kullanıldı Bu isim bugün daha çok Kıbrıs'nın güneyi, İstanbul ve Ege'deki Yunan asıllı halkı ifade etmek için kullanılmakta, Yunanistan'da yaşayanlara sıkça yapılan bir hata ile Yunanlı denilmektedir Bunun yerine hem bu milletten olan kişiyi ifade etmek hem de Yunanistan'a ait olduğunu belirtmek için Yunan sözcüğü kullanılır
Yunanistan, 1981'den beri Avrupa Birliği[4], 1952'den beri NATO, 1961'den beri OECD[5], 1995'den beri Batı Avrupa Birliği ve 2005'den beri Avrupa Uzay Ajansı[6] üyesidir Atina ülkenin başkenti; Selânik, Patras, Kandiye, Volos, Yanya, Yenişehir,Kavala ve Vodina ülkenin diğer büyük şehirleridir


Etimoloji

Arapça'da Roma İmparatorluğu'nda veya Doğu Roma’da yaşayan Yunanlar'a Romalı, "Rumî” denirdi Fakat daha sonra sözcük “Rum” halini almış ve bir süre sonra da Türkiye’de Anadolu’da yaşayan Yunanlar'a denilmiştir ve günümüzde de denilmektedir TarihteHellen sıfatı, çeşitli etnik topluluklar için kullanılmıştır Hellen sözcüğü ilk olarak Makedonya Kralı Büyük İskender’nin Pers'ler üzerine yaptığı Asya Seferi sonunda Hellen Uygarlığı'nın kurmasıyla başlamıştır Bu sefer sonunda Anadolu, Mezopotamya, Mısır, İran ve Kuzey Hindistan topraklarını ele geçiren İskender, doğu ve batı(Yunan) kültürlerini sentezleyerek Hellen kültürünün oluşumunu sağlamıştır Bu olaylar meydana gelirken Yunanlar, Hellen imparatorluğu içinde dağınık halde yaşıyorlardı Yunanlar ticari ve kültürel ilişkiler içine girdikleri çeşitli halklarla bu dağınıklığı bozup, birlik oluşturmak istediler Birliğin oluşmasında halkların lehçe farklarına rağmen Yunanca konuşmaları da önemli bir etken olmuştur
Yunanlar, kendilerine ırk birliğini açığa vuran "Hellen" adını vermeden önce, başka ırktan olanları ve başka dil konuşanları "Barbares" (Barbarlar) olarak göstermişlerdir Bu şekilde kendileriyle yabancılar arasında bir sınır çizip; kendi ırksal topluluklarını kurarak, Hellen sözcüğünün oluşumunu sağlamışlardır “Grek” deyimine tarihsel açıdan bakıldığında Yunanlar'ın Akdeniz'de koloniler kurması bunda büyük etken olmuştur O zamanlarda Yunan kolonilerinden biri de İtalya yarımadasındaki Kime’dir Kime Eğriboz adasında yaşayan Halkisliler tarafından kurulmuştur fakat bu şehrin kurulmasında Eğriboz adasının karşı kıyılarındaki Gralar yardımcı olmuştur Bunun sonucunda bu kavmin adı İtalya'da biraz değiştirilmek suretiyle "Graikus" (Graecus) şeklini almış, sonraları Latinler tarafından tüm Hellen kavmini gösteren kolektif bir sözcük olarak kullanılmıştır
"İyonya", Yunanistan'daki Dor istilası karşısında Anadolu kıyılarına göç etmek zorunda kalan ve Batı Anadolu'da on iki büyük site kuran halkın kendilerine verdikleri isimdir İyonlar bir süre bağımsız kaldıktan sonra Anadolu’nun halklarından olan Lidyalılar'a boyun eğmişleridirDaha sonra doğudan gelen Pers işgalerine yenilen Lidya’nın Pers egemenliğine girmesiyle İyonlar'da Pers egemenliğine girmiştir Daha sonra bu “İyon” adı giderek yayılmaya başladı Tevrat'ta Yavan, Asur yazıtlarında Yavnai, Pers yazılı belgelerinde Yauna olarak gösterilmiştir Buna göre; doğudan gelen ve önce Batı Anadolu'yu -dolayısıyla İyonya'yı- ele geçiren Persler, Ege'deki düşmanlarına "Yauna" adını vermişlerdir Bu ad zamanla bugünkü Yunanistan halkını da içene alacak şekilde genelleşmiştir Türkler de, yanlış da olsa bu adı kullanmışlardır ve günümüzde de kullanılmaktadır Ayrıca Arapçada Roma İmparatorluğunda veya Doğu Roma’da yaşayan Yunanlar'a Roma'lı "Rumi” denirdi Fakat daha sonra sözcük “Rum” halini almış ve bir süre sonra da Türkiye’de Anadolu’da yaşayan Yunanlar'a denilmiştir ve günümüzde de denilmektedir

Tarih

Ana madde: Yunanistan tarihi




Yunanistan'ın tarihi

Tarih öncesi YunanistanKiklad UygarlığıGirit UygarlığıMiken UygarlığıYunan karanlık çağlarıAntik YunanistanEski YunanistanHellenistik DönemRoma hâkimiyetiOrtaçağda YunanistanBizans İmparatorluğuOsmanlı YunanistanıModern YunanistanI Dünya SavaşıYunan KrallığıII Dünya SavaşıYunan İç SavaşıAskerî DarbeYunanistan Cumhuriyeti



MÖ 550'lerde Eski Yunanistan




Büyük İskender'in ele geçirdiği topraklar


Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgâlcilerin etkisi ile güneye kaçtılar Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler
MÖ 1 binyılda kullanılan ve Homeros'un İlyada'da kullandığı eski Yunanca'nın, günümüzdeki Arnavutça'ya benzediği ve akraba olduğu şeklindeki dilbilimsel hipotez, Dorların göçleri kapsamında incelenen bir konudur
Antik Yunanistan MÖ 2 yy'da da Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetine girerek ortadan kalktı Roma İmparatorluğu'nun 4yüzyılda bölünmesiyle de 1821'e kadar Doğu Roma ve Osmanlı İmparatorluklarının başkenti olan Konstantinopolis tarafından yönetildi Antik kültürler ve politeist dinler bu dönemlerde yerini Ortadoğu kaynaklı dinler olan Ortodoks Hıristiyanlığa, 13-14 yüzyıllardan sonra da Müslümanlığa bıraktı
Günümüzdeki modern Yunanistan, 1821'de Osmanlı Devleti'nin İngiltere, Fransa ve Rusya karşısında aldığı yenilgiler sonucu, bu imparatorlukların koruma bölgesi olarak, İstanbul'un idaresinden koparılan Mora Yarımadası ve Atina'dan ibaret küçük bir bölgede 'Yunan Krallığı' adı altında kuruldu İlk Yunan Kralı olarak da Bavyeralı aristokrat aileden gelen Otto isminde bir Alman atandı
Daha sonraki yıllarda İngiliz ve Fransız yöneticiler, onlar açısından bu kabul edilemez durumu, Rumların doğuya olan benzerliğini, doğu düşmanlığına dönüştürmeyi başardılar
Daha sonraki yıllarda İstanbul, savaş yenilgileri neticesinde, savaş galibi imparatorlukların baskılarıyla, Atina'ya şu bölgeleri vermeye mecbur kaldı:
1877-78 Rus - Osmanlı Savaşı sonucu verilen bölge: Tesalya, Orta Yunanistan
1912-13, Balkan Savaşları, verilen bölge: Epir, Makedonya (Selânik), Girit, K-b Ege (Midilli, Sisam) adaları
1918, 1 Dünya Savaşı yenilgisi, verilen bölge : Batı Trakya
1918'de galip devletler günümüzdeki Türkiye'nin batı yarısını Yunanistan, doğu yarısını Ermenistan Karadeniz kısmınıda Erzurum, Kars gibi bazı yerleşim yerleri olmak üzere Gürcistan ilan etmek istiyorlardı Başkent İstanbul olacak, ismi tekrar Konstantinopolis'e dönecekti Ancak plânları gerçekleşmedi
1946'da, İtalya'nın 1912'de Osmanlı Devleti'nden almış olduğu 12 adanın, İngiltere'nin olmasıyla, bu adalar da Atina yönetimine geçtiğinde, Atina yönetimi 1821-1946 arasındaki 125 senede, hep savaş galibi emperyal devletlerin yanında yer alarak, İstanbul aleyhine, topraklarının yüzölçümünü yaklaşık 10 misline çıkarmayı başarmıştı

Coğrafya






Arnavutluk

Makedonya
Cumhuriyeti

Bulgaristan
'

Türkiye



Yunanistan
ATİNA
Selanik
Kavala
---Taşoz
Dedeağaç
--Semadirek
Korfu
Igoumenitsa
Yenişehir
Volos
Yanya
Chalcis
Patras
Korint

Nafplion

Sparta

Areopolis

Pire
Eleusina
Laurium
Heraklion
M a k e d o n y a
Trakya
Epir
Teselya
Orta Yunanistan
Mora
Olympos dağı (2917 m)
Lefkada
Kefalonya
Zakintos-
Lemnos
Midilli
Sakız Adası
Sisam
Andros
Tinos
Mikonos
Icaria
--Patmos
Naxos
Milos
Santorini---
Kos
Rodos
Karpathos
Kassos
Kythira
Gavdos
Ege
Denizi
Girit Denizi
Myrtoan
Denizi
Yanya
Denizi
Akdeniz
Girit
K-b Ege
Adaları
Kikladlar
Oniki Ada
Yanya Adaları




Olimpos Dağı


Balkan Yarımadası üzerine kurulu olan Yunanistan, 35° - 41°′Kuzey / 19 - 22°′Doğu koordinatları arasında yer alır, doğuda Türkiye, kuzeyde Bulgaristan ve Makedonya Cumhuriyeti, kuzeybatıda ise Arnavutluk ile komşudur Batısında İyon Denizi, güneyinde Akdeniz, doğusunda ise Ege Denizi ile çevrili olan Yunanistan, yaklaşık 3000 ada ve kayalığa sahiptir Bu adalardan 227'sinde yerleşim olup, sadece 78'inde 100 kişiden fazla insan yaşamaktadır



Yunanistan'ın 1935 kilometre uzunluğunda kara sınırı vardır;
Türkiye ile 203 km (kara sınırı 203, deniz ile birlikte, Trakya'dan Rodos'a kadar 931 km deniz sınırı)

• Arnavutluk ile 282 km
• Bulgaristan ile 494 km
• Makedonya Cumhuriyeti ile 228 km

Deniz sınırları ise adalar ile birlikte 15,021 kilometredir Ege Denizi'nde kıyısı bulunan iki devlet olan Türkiye ve Yunanistan'ın karasuları 6 deniz milidirBu kara suları Türkiye ile Yunanistan arasında soruna neden olmaktadır



İklim ve bitki örtüsü

Yunanistan'da hâkim iklim büyük ölçüde Akdeniz iklimi'dir Yazları sıcaklık ortalaması 26 °C - 28 °C 'dir Kışlar çok sert geçmez, ancak yüksek kesimler kış boyunca kar alır Yüzey şekilleri ise fazla yüksek olmayan dağlardan oluşan oldukça engebeli arazilerdir Ülke'nin en yüksek noktası Eski Yunan Mitolojisi'nde tanrıların evi olduğu kabul edilen Olimpos Dağı'dır (2,917) Bunu 2,457 metre ile Parnassos Dağı izler Ülkenin bu denli engebeli olmasının Yunan Mitolojisi'ndeki açıklaması ise tanrıların dünyayı yaratırken toprağı eleyip eleyip, Yunanistan'ın ise kalan tortulları fırlatıp savurması ile oluştuğu yönündedir Yunanistan ayrıca 1 derece deprem kuşağı üstünde yer alır

Alçak bölümler bitki örtüsü bakımından fakir olup, tek mevsimlik bitkiler yetişir Ülkenin orta ve güney kısımlarında Akdeniz iklimi'nin karakteristik bitki örtüsü makiler egemendir Dağlık bölgelerde ise ormanlar yer alır Ormanlar ya da korular ülkenin yaklaşık %50'sini kaplar

Demografi




Yunanistan'ın dil azınlıklarının çoğunlukta bulunduğu bölgeleri ██ Arnavutça██ Arvanitika Ladino ██ Megleno-Rumence██ Pomakça██ Makedonca██ Türkçe██ Ulahça


Yunanistan'ın 2001 yılı verilerine göre nüfusu 10,964,020'dir İstatistiklerde Yunan nüfusunun giderek yaşlanmakta olduğu göze çarpmakla beraber ülke genelinde yaşa göre nüfus dağılımı söyledir;




Yaş dağılımı

• 0 - 14 yaş = %15 (erkek 828,585; kadın 779,902)
  
• 15 - 64 = %67 (erkek 3,580,079; kadın 3,574,788)
• +65 = %18 (erkek 815,247; kadın 1,022,926)

Nüfusun büyüme oranı : %019



Yıllık doğum oranı: binde 972



Ölüm oranı: binde 1015



Bebek ölüm oranı binde 553



Ortalama yaşam beklentisi'

• kadınlarda 8176 yıl

erkeklerde 7659




Etnik gruplar

• %93 Yunan

%55 Diğer



Dinî inançlar

• Hristiyan Ortodoks: %98

Müslüman: %13


Diğer: %07


Okuryazarlık:


Toplam nüfus içinde: %97

• Erkeklerde: %986
• Kadınlarda: %965

0 En büyük şehirler

• Atina - 3,190,336

Selânik - 980,419

Patras - 216,592
Kandiye - 188,650

Volos - 151,591Yapısı Ana madde: Yunanlar

Halkın büyük çoğunluğunu etnik Yunanlar (9555000) oluşturur Yunanlar büyük bir çoğunlukla Ortodoksdur Nüfusun çoğunluğu Türkiye 'den 1924 ve 1955 mübadeleleri neticesinde göçen Rum nüfustan oluşur 1924 öncesi Yunan Kırallığı'nın nüfusu 2 milyonun altındaydı ve bu nüfusun çoğunluğunu Yunanlaşmış Arnavutlar yani Arvanitler oluşturuyordu Buna 1,5 milyon civarında Anadolu Rum'u eklendi Anadolu'dan göçen Rumlar daha çok Batı Trakya ve Tesalya'ya yerleştiler ve yüksek çocuk sayısı ve nüfus artışıyla eski Arvanit/Yunan nüfusunu geride bıraktılar




[color="sienna"]Başlıca azınlıkları Makedonlar (250000), Tosk Arnavutları (222000), Ulahlar (209000), Pontuslu Rumlar (202000), Arvanitika Arnavutları (152000)'ndan ve Müslüman azınlıkları Türkler (150000), Pomaklar ( 50,000), Saidî Araplar (30000), Farslar (10000), Afrikalılar (6100)'dan oluşturulmaktadır



Ayrıca Karaman'da yaşayan Türk ortodokslarda mübadele sırasında Yunanistandaki Müslüman Türk lerle Mübadele sırasında değiştirmiştir 1923 Lozan Antlaşmasına ekli protokol hükümlerince Türkiye'de yaşayan yaklaşık 193000 Karamanlı, Rum sayılarak zorunlu nüfus değişimine tabi tutulmuşlardır



Dil



Ana madde: Yunanca



Yunanistan'daki tek resmî dil Yunanca'dır Çağdaş Yunanca, Halk Yunancası ya da Yunanca söylenişiyle Demotiki (Yun δημοτική "Đimotiki" okunur) 1976'dan beri Yunanistan'ın ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin resmî dilidir Yunanca (Ελληνικά - Elinika) 3000 yıllık bir geçmişe sahiptir Hint-Avrupa dil ailesine aittir Antik Yunanca Klâsik Yunan uygarlığının dili olarak kullanılmıştır Modern Yunanca Antik Yunanca'dan oldukça farklı olmakla beraber köken olarak ona dayanır Yunanca, Yunan Alfabesi kullanılarak yazılırTürkçe'de batı trakya bölgesinde azınlık dili olarak konuşulmaktadır



Yunanistan'ın kurulmasıyla devletin resmî dili Kathareuousa ilan edildi Okullar ve resmî dairelerde sadece bu diyalekt kullanıldı; ancak halk bu diyalekte yabancı olduğundan evlerde ve sokaklarda Halk Yunancası (Demotiki) konuşulmaya devam edildi

Demotiki'de birtakım bozulmalar olunca 1964'de okullarda Demotiki'nin de okutulmasına izin verildi


Bu çift dillilik 1976 yılına kadar devam etti 1976'da Yunanistan’da çıkan bir kanun ile Kathareuousa devletin resmi dili olmaktan çıkartıldı ve Demotiki resmi dil hâline getirildi böylece okul, resmî daire ve evlerde konuşulan dilin aynı olması sağlandı



Yunanlar'ın uzun yıllar farklı milletlerin hâkimiyeti altında kalmaları ya da başka milletleri yönetmesinden dolayı, dilleri bu kültürlerle büyük ölçüde etkileşime girmiştir Yunanca birçok kelime alıp verdiği gibi, etkileşimlerden yeni lehçeler bile doğmuştur, bunlardan başlıcaları;

• Demotiki (Δηοτική)

Kathareuousa (Καθαρεύουσα)




Tsakonika (Τσακωνικά)




Pontus (Ποντιακά)





Kapadokya (Καππαδοκικά)




Güney İtalya (Κατωιταλικά)




Yevanika



İdarî birimler



Coğrafi bölgeler


Ana madde: Yunanistan'ın coğrafi bölgeleri











NumaraCoğrafi bölgeBaşkentYüzölçümüNüfus1AttikaAtina3808 km²38414082Orta YunanistanLamia15549 km²6146143Orta MakedonyaSelanik18811 km²19318704GiritKandiye8336 km²6236665Doğu Makedonya ve TrakyaGümülcine14157 km²6232486EpirYanya9203 km²3586987İyonya AdalarıKorfu2307 km²2200978Kuzey EgeMidilli3836 km²2081519MoraTrablus15490 km²65031010Güney EgeHermoupolis5286 km²32000111TeselyaYenişehir14037 km²76071412Batı YunanistanPatras11350 km²75326713Batı MakedonyaKozani9451 km²303857-Aynoroz (Özerk)Karyes390 km²2250




Nomos












Yunanistan'ın illeri (Nomos)



Yunanistan 54 ilden oluşur:



1 Atina

2 Eğriboz

3 Evrytania

4 Fokida

5 Phthiotis

6 Boeotia
7 Halkidiki
8 İmathia
9 Kilkis
10 Pella
11 Pieria
12 Serez

13 Selanik14 Hanya

15 Kandiye

16 Lassithi

17 Retimnon

18 Drama

19 Evros

20 Kavala

21 Rodopi

22 İskeçe

23 Arta
24 Yanya
25 Preveze
26 Thesprotia
27 Korfu
28 Kefalonya
29 Lefkada

30 Zakintos31 Sakız

32 Midilli

33 Sisas

34 Arkadya

35 Argolis

36 Korint

37 Lakonia

38 Messinia

39 Kiklad Adaları

40 Oniki Adalar
41 Karditsa
42 Larissa
43 Magnissia
44 Trikala
45 Achaea
46 Aetolia-Acarnania

47 Elis

48 Florina


49 Grevena



50 Kastoria



51 Kozani







Attika bölgesi



(a) Aynoroz (özerk bölgedir)


1 Atina



2 Doğu Attika




3 Pire




4 Batı Attika