Mükemmeliyetçi anne - babalar

Çocuklar bebekliklerinden itibaren anne-babalarından aldıkları tepkiler doğrultusunda doğruyu ve yanlışı öğrenirler Küçük bebek annesinin istediği gibi mamasını yediğinde annesinin gülümsemesi, yumuşakça dokunması ve sevgi sözcükleriyle kabul gördüğü mesajını alır Annenin bu davranışları bebeğin istenen davranışını ödüllendirici niteliktedir Bir yaşındaki bebek dokunmaması gereken bir eşyaya dokunduğunda annesinin engellemesiyle karşılaşır; annesi ses tonuyla ya da davranışıyla bebeğe bu davranışının uygun olmadığı mesajını verir Böylece bebekler erken dönemden itibaren yapmaları ve yapmamaları gereken şeyleri öğrenmeye başlarlar İstenen davranışları sergilediklerinde dış dünya onlar için sevgi dolu, kabul edici, sıcak ve ödüllendiricidir; tam tersi olarak istenmeyen davranışları karşısında engellenebilirler ve bu dış dünya tarafından hoş karşılanmaz, ödüllendirilmez Böylece anne-babanın tutumu çok erken dönemlerden itibaren çocuğun davranışlarını yönlendirmeye başlar


Mükemmeliyetçi yaklaşım


Bebekler başlangıçta davranışlarının değerlendirmesini anne-babalarının tepkileri aracılığıyla yaparlar Anne-babanın eğitim anlayışına ve nasıl bir çocuk yetiştirmek istediklerine bağlı olarak pekiştirdikleri ya da engelleyip cezalandırdıkları tutum ve davranışlar da farklı olmaktadır Elbette her anne-baba çocuğunun gelişimini destekleyecek ve onun zihinsel, psikolojik ve fiziksel gelişimi için gerekli olduğunu düşündüğü tüm önlemleri alır; çocuğunun yaşama dair tüm bilgileri doğru öğrenmesi, kendisini geliştirmesi konusunda destekleyici olur Ama bazen anne-babalar çocuklarının başlangıçtan itibaren her şeyi “mükemmel” yapmaları konusunda ısrarcı olabilirler Bu anne-babalar genellikle kendilerinde de hataya izin vermeyen kişilerdir Onlara göre her şey zamanında, yerli yerinde, yeterli derecede ve hatasız yapılmalıdır Bunun için gerekli tüm kaynaklar sonuna kadar kullanılmalıdır Eğer bir hata yapılmışsa burada mutlaka bir sorun var demektir; yeterince dikkat edilmemiştir, yeterince önem verilmemiştir, yeterli çaba harcanmamıştır Yani ortada bir hata vardır ve bu hata affedilebilir değildir Mükemmeliyetçilik, kişinin hayatını zorlaştıran, hırsı ve “doğru” yapmayı yaşamın ilk hedefi olarak gören bir yaklaşımdır Oysa her zaman her şeyin doğrusunu yapmak mümkün olamayacağı gibi bir çok konuda “tek bir doğru” da yoktur Yani bir şeyi başarmanın birçok değişik yolu olabilir ve bu yol kişiye göre değişebilir Mükemmeliyetçi ailelerde çocukların belli bir doğruya ulaşmaları için genellikle tek bir yol önerilir Bu yol en doğru ve en mükemmel yoldur Çocuk kendi doğrusunu bulmak için anne-babanın belirlediği bu yoldan geçmek durumundadır Aksi halde davranışı onaylanmaz ve eleştirilir Özellikle de kendileri başarılı olmuş, meslek sahibi, statü sahibi, yüksek eğitimli kişiler çocuklarının “kendileri gibi” olması konusunda daha ısrarcı olabilmektedirler Çocuklarının okulda “en başarılı” olmalarını isterler Kendileri bunun için gerekli tüm yatırımları yaparlar; çocuklarını iyi bir okula gönderip, en güzel okul malzemelerini alırlar, çocuğun başarılı olması için gerekli her türlü koşulu sağlarlar Sıra çocuktadır O da bu olanakları çok iyi kullanıp kendisine yapılan yatırımın karşılığını çok başarılı olarak verecektir Sınavda tüm soruları doğru yapmışken, neden bir soruda dikkat hatası yaptığıyla ilgilenilir Bir sonraki sınavda aynı hatayı yapmaması için defalarca uyarılır ve gerekli tüm önlemler alınır Başarılı olduğu, hatasız yaptığı sınav sorularıyla ilgilenilmez Başarı zaten olması gereken bir sonuçtur Ama yanlışlar affedilmez Çünkü çocuk aynı soruyu bir önceki akşam babasıyla yapmıştır; sınav da aynı soruyu yanlış yapması affedilir bir durum değildir


Çocukluğunda yeterli eğitim alamamış, yaşam koşulları nedeniyle iyi eğitim olanaklarına sahip olamamış anne-babalar da bazen benzer bir mükemmeliyetçi tutum içine girebilirler Bu aileler de çocuklarının başarısı için seferber olurlar Her türlü olanağı yaratırlar Sonucunda bekledikleri kendilerinin yapamadığını çocuklarının yapmasıdır Bu durum genellikle çocuklar üzerinde şöyle bir baskı yaratır: Anne-baba çocukluğunda çok zorluk çekmiştir Çocuklarına sağladıkları olanakların hiçbirine sahip olmamışlardır Oluşturulan koşullara sahip olan bir çocuğun da mutlaka başarılı olması beklenmektedir Aksi bir durum düşünülemez Bu durumda çocuk hata yapmaktan ve başarısız olmaktan daha fazla korkmaktadır