Şafii Mezhebinde : Mekruh ve Haram Olan Oruç

Mekruh ve Haram Olan Oruç



Mekruh Olan Oruç



İnsan Allah'ın kuludur Allah Teâlâ istediği şekilde onu ibadetle mü*kellef kılabilir İnsanın Allah'a itiraz etme hakkı yoktur Ona vacib olan 'İşittik ve itaat ettik Ey rabbimiz, mağfiretini dileriz, nihayet dönüş sa*nadır' (Bakara/185) demektir

Mekruh olan oruç; terkedilmeşinde sevap, tutulmasında ne sevap, ne de ikab olan oruçtur Mekruh olan oruçları şöyle sıralayabiliriz:

A Haftanın sadece Cuma günü oruç tutmak Hz Peygamber şöyle buyurmuştur:

Sizden biriniz Cuma gününden birgün önce yahut birgün sonra oruç tutmadıkça sakın münferiden Cuma günü oruç tutmasın

[49]B Sadece Cumartesi günü oruç tutmayı âdet edinmek Çünkü Hz Peygamber şöyle buyurmuştur:

Sakın Allah'ın farz kıldığı oruç dışında, Cumartesi gününü oruca tah*sis etmeyin[50]

Âlimler, pazar günü oruç tutmayı âdet edinmenin mekruh olduğunu söylemişlerdir Çünkü yahudiler Cumartesi gününü, hristiyanlar da Pazar gününü tazim etmektedirler Fakat Cumartesi ve Pazar gününde oruç tut*mak mekruh değildir Çünkü bu iki günü birlikte ne yahudiler, ne de hristiyanlar tazim eder

İmam Ahmed şöyle rivayet etmektedir: Hz Peygamber, Cumartesi ve Pazar günleri oruç tutardı Hatta diğer günlerden daha fazla bu iki günü oruçlu geçirirdi ve derdi ki: 'Ben yahudilere ve hristiyanlara muhalef ederek o iki günü bayram olarak değil de oruçlu olarak geçirmek istiyorum'[51]

C Bütün sene oruç tutmak

Bütün sene oruç tutan kişinin bundan dolayı zarar görmesi veya başkasının hakkını yerine getirememesi sözkonusu olursa, bütün seneyi oruçlu geçirmesi mekruh olur

Rivayet edildiğine göre Hz Peygamber, Selman ile Ebu Derda'yı kardeş yaptı Selman birgün Ebu Derda'yı ziyarete gittiğinde Ümmü Derda'yı yırtık-pırtık elbiseler içinde görünce, ona şöyle dedi:

- Niçin bu elbiseleri giyiyorsun?

- Kardeşin Ebu Derda, 'dünya zînetlerine ihtiyacım yoktur' diyerek benimle ilgilenmiyor

- Ey Ebu Derda! Senin üzerinde rabbinin hakkı vardır, ailenin senin üzerinde hakkı vardır, nefsinin de senin üzerinde hakkı vardır Bu nedenle her hak sahibine hakkını ver

Ebu Derda, Selman'ın söylediklerini Hz Peygamber'e naklettiğinde, Hz Peygamber 'Selman doğru söylemiş1 buyurdu[52]

Bütün seneyi oruçlu geçirmekten zarar görmeyen ve bundan dolayı başkalarının hakkına zarar vermeyen kişi, bütün seneyi oruçlu geçirebilir Bu onun için mekruh değil, müstehabdır Çünkü oruç, ibadetlerin en üs*tünlerinden biridir


Oruç Tutmanın Haram Olduğu Günler



Oruç tutmanın haram olduğu günler şunlardır:

1 Ramazan ve Kurban bayramlarının günlerinde oruç tutmak ha*ramdır

Ebu Hüreyre şöyle rivayet etmektedir: 'Hz Peygamber, iki gün oruç tutmaktan nehyetti: Kurban bayramı günü ile Ramazan bayramı günü'[53]

2 Teşrik günlerinde oruç tutmak haramdır

Teşrik günleri Kurban bayramını takip eden üç gündür Bu günlerde oruç tutmanın haram olduğunun delili, Ka'b b Mâlik'in rivayet ettiği şu hadîstir: Hz Peygamber, teşrik günlerinde benimle Evs b Hadesan'ı gön*dererek şöyle ilan etmemizi emretti:

Şu muhakkak ki cennete mü'min olandan başkası giremez Mina'da geçirilen teşrik günleri, yemek ve içmek günleridir[54]

Amr b As şöyle rivayet etmektedir: "Hz Peygamber, teşrik gün*lerinde yememizi emreder, bu günlerde oruç tutmamızı nehyederdi"[55]

3 Şekk gününde oruç tutmak

Bu gün Şaban ayının otuzuncu günüdür Ancak bu gün hakkında Şaban ayının son günü mü, yoksa Ramazan'm ilk günü mü diye şüphe edildiğinde ve hilâl görülmediğinde bu günde oruç tutmak haram olur Bu durumda o günü Şaban ayından kabul etmek gerekir Bu günde oruç tutmanın haram olduğunun delili, Sıla (b Münzer)den rivayet edilen şu rivayettir: Şek edilen günde Ammar'ın yanında bulunuyorduk (Pişmiş) bir koyun getirildi Cemaatten bazısı sofradan uzaklaştılar Ammar şöyle dedi: 'Kim bu günü oruçlu geçirirse Ebu'l-Kasım'a âsi olmuş olur'[56]

4 Şaban ayının ikinci yarısında oruç tutmak

Şaban ayının ikinci yarısında oruç tutmanın haram olduğunun delili, Hz Peygamber'in şu sözüdür:

Şaban'ın yarısı olunca (nafile) oruç tutmayın[57]

Şaban ayının ikinci yansı olduğunda Ramazan gelinceye kadar oruç

yoktur[58]

Ancak oruçlu kişi özellikle değil de âdeti gereği bu günlerde oruç tutarsa; yani bu günler onun âdetine tevakuf ederse, şek gününde de, Şaban'ın ikinci yarısında da oruç tutmak haram olmaz Meselâ bir kimse bütün sene oruç tutuyorsa, bu günlerde de tutmasında herhangibir mah*zur yoktur

Hz Peygamber şöyle buyurmuştur:

Bir gün veya iki gün önceden oruç tutmak suretiyle sakın Rama-zan'ın önüne geçmeyin Bir kimsenin âdet edindiği bir orucu tutması müstesnadır Böyle kişi âdet edindiği o orucunu varsın tutsun[59]

----------------------------

[49] Buharî/1884, Müslim/1144

[50] Tirmizî/744

[51] İmam Ahmed, VI/324

[52] Buharî/1867

[53] Müslim/1138

[54] Müslim/1142

[55] Ebu Dâvud/2418

[56] Ebu Dâvud/2334, Tirmizî/686

[57] Ebu Dâvud/2337, Tirmizî/738, (Ebu Hüreyre'den)

[58] İbn Mâce/1651

[59] Buharî/1815, Müslim/1082, (Ebu Hüreyre'den)

_______________________

Kaynak: Büyük Şafii İlmihali