Sıfatlar (Önadlar) ve Zarflar

Sıfatlar (Önadlar) ve Zarflar

SIFATLAR

Sıfat, Nedir?

İsimleri niteleyen sözcüklere sıfat denir Sıfatlar, "niteleme""belirtme" sıfatları olarak ikiye ayrılır
ve A Niteleme Sıfatları

Kendinden sonra gelen ismin rengini, kokusunu, biçimini gösteren sıfatlara "niteleme sıfatı" denir Niteleme sıfatlarını cümlede "nasıl?" sorusunu sorarak buluruz

Örneğin; nasıl adam? İYİ adam Nasıl kalem? UZUN kalem Nasıl kız? GÜZEL kız Nasıl çocuk? YAKIŞIKLI çocuk, BEYAZ

Örnek: GİZLİ ilimler sitesi

İpucu: En sık yapılan yanlış, sıfatlarla zarfların karıştırılmasıdır Sıfatlar, kendilerinden sonra gelen bir ismikendilerinden sonra gelen eylemi ve eylemin nasıl yapıldığını niteler

Örneklerle açıklayalım

"Çok güzel saçların var" Niteleme sıfatıdır Çünkü nitelenen şey, eylem ya da bir fill, iş, oluş değil bir isim; yani SAÇLAR

"Çok güzel yazıyorsun" Zarf'tır Çünkü nitelenen şey, bir isim değil de bir eylem; yani YAZMAK:
gül nitelerken, zarflar ise B Belirtme Sıfatları

1 İşaret sıfatları: Nesneleri göstererek belirten sıfatlardır Örn; bu, şu, o İşaret sıfatlarını cümlede "hangi?" sorusuyla buluruz

Örnekler;

Bu akşam TV'de Kurtlar Vadisi var (Hangi akşam? Bu akşam)

Şu çocuk neden sana bakıyor? (Hangi çocuk? Şu çocuk)

Ben, o insandan böyl birşey beklemem (Hangi insan? O insan)

Uyarı: İşaret sıfatları, işaret zamirleriyle karıştırılmamalıdır İşaret sıfatı, kendinden sonra gelen bir ismi nitelerken; işaret zamiri, cümledeki bir ismi değil cümlede bahsedilen ama isim olarak geçmeyen bir varlığı ya da kişiyi belirtir

Örnek:

Bu çocuk seni dövdü mü? (işaret sıfatı)

Seni döven çocuk bu mu? (İşaret zamiri)

Şu an, elimden geleni yapıyorum (işaret sıfatı)

Şu, seninki değil mi? (İşaret zamiri)

2 Soru Sıfatları: İsimleri soru yönünden belirten sıfatlardır

Örneğin:

Hangi çılgın bana zincir vuracakmış şaşarım

Filmin başlamasına kaç saat var Abla?

Nasıl bir işe bulaştın sen yine?

3 Belgisiz Sıfatlar: Bir nesneyi ona kesinlik kazandırmadan belirten sıfatlardır

Örneğin;

Bütün çabam, seni mutlu edebilmek için

Başka bir zaman konuşalım, olur mu?

Bazı geceler, kendimi çok yalnız hissediyorum

Kimi insanlar vardır ki kadir kıymet bilirler; ama kıymetleri bilinmez Kimi insanlar da vardır ki kıymetleri bilinir, ama kadir kıymet bilmez

4 Sayı Sıfatları: Bir nesnenin sayısını belirten sıfatlara sayı sıfatı denir Bir cümledeki sayı sıfatlarını bulmak için, kaç, kaçıncı, kaçar soruları sorulur

Örneğin;

Bir çivi, bir nalı; bir nal, bir atı, bir at, bir süvariyi, bir süvari, bir orduyu; bir ordu, bir savaşı, bir savaş, bir milleti kurtarır

(Kaç çivi? Bir çivi Kaç nal? Bir nal Kaç at? Bir at Kaç süvari? Bir süvari Kaç ordu? Bir ordu Kaç savaş? Bir savaş Kaç millet? Bir millet)

İki kişinin bildiği, sır değildir

(Kaç kişi? İki kişi)

Kendimize ikişer tane dondurma ısmarladık

O, üçüncü sınıfa gidiyordu bense ikinci sınıfa

ADLAŞMIŞ SIFATLAR: Niteleme sıfatlarının önündeki isim düşerse adlaşır buna da adlaşmış sıfat denir

Kötü insanlar, yaptıklarının cezasını çekmeye mahkumdur

Kötüler, yaptıklarının cezasını çekmeye mahkumdur

PEKİŞTİRME SIFATLARI: Sıfat olan kelimenin ilk sesli harfine kadar olan kısım alınırBu kısım m,p,r,s seslerinden uygun olanı pekiştirilir
Elde edilen bu kısım sıfatın başına getirilir

Sıcak bir tebessüm var yüzünde ==> Sımsıcak bir tebessüm var yüzünde

Siyah gözlerin ==> Simsiyah gözlerin

Mavi deniz ==> Masmavi deniz

Kırmızı yanak ==> Kıpkırmızı yanak
Zarflar

Eylemlerin, eylemimsilerin, sıfatların ya da kendi türünden olan kelimelerin anlamlarını türlü yönlerden (yer-yön, zaman, durum, miktar, soru) etkileyen; onları belirten, dereceleyen sözcüklere zarf denir
Zarfların Özellikleri

Tek başlarına iken sıfatlar gibi isimden başka bir şey değildir Zarf oldukları ancak cümlede belli olur

Cümlede genellikle zarf tümleci olarak kullanılır

Çekimsiz kelimelerdir İsim çekim eki (hâl, iyelik, çoğul ekleri vb) almazlar Ama isim olarak kullanılabilenler bu görevde iken bu ekleri alabilirler

Zarfların birçoğu sıfat ya da isim olarak da kullanılabildiği için sıfatların ve zarfların tanımı ve özellikleri iyi bilinerek bu fark ortaya konmalıdır Sıfat isimden önce gelerek onu niteler veya belirtir Ama zarf isimden önce gelmez

Örnekler

B Bugün çok yürüdüm (eylemden önce) Nicelik zarfı

B Buraya yarın gelecekler (eylemden önce) Zaman zarfı

İki eski dost akşama kadar sohbet etti (eylemden önce) Zaman zarfı ("kadar" edattır)

Yarın da bayağı çok yürüyeceğiz (zarftan önce, eylemden önce) nicelik zarfı

En güzel sen konuştun (zarftan önce, eylemden önce) Durum zarfı

En doğru kararı vermeliyiz (sıfattan önce) Üstünlük zarfı

Çok hararetli tartışmalar oldu (sıfattan önce) Nicelik zarfı

Dün hava daha soğuktu (adlaşmış sıfattan önce)

Mevsimlerin en güzeli ilkbahardır (adlaşmış sıfattan önce)

Dargın durarak bir şey kazanamazsın (eylemimsiden önce)

Peki sıfatlarla zarflar nasıl ayırt edilir? Başta söylediğimiz gibi; sıfatlar bir ismi; zarfsa eylemi yani cümlenin yüklemini, işin nasıl yapıldığını, işin oluş biçimini niteler niteler

Örneklersek;

Çok hızlı bir analiz yaptı Sıfat Çünkü nitelediği şey, bir eylem, iş oluş değil bir isim Analiz Nasıl bir analiz? Hızlı bir analiz

Araba hızla üzerimize geliyordu Zarf Çünkü nitelediği şey cümlenin yüklemi, yani gelmek Nasıl geliyordu? Hızla geliyordu