Antlaşmalar - Prut Antlaşması

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-22-2012

Prut Antlaşması

1711 Prut Harbi sonrasında imzalanan Osmanlı-Rus Antlaşması Osmanlı sultanlarından Üçüncü Ahmed Han (1703-1730) zamanında, 22 Temmuz 1711 tarihinde Rusya ile imzalandı
Lehistan meselesi dolayısıyla Rus Çarı Petro ile İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın arası açılmış; Osmanlılar, Demirbaş Şarl’ın Lehistan kralı ilan ettiği Stanislav Lehcinski’yi tanımışlardı Çar Petro ile Kral Şarl arasında Ukrayna’da yapılan savaşı, İsveçliler kaybettiler (1709) Demirbaş Şarl, Ukrayna Hatmanı Mazepa ile birlikte, Osmanlı topraklarına sığındı Çar’ın iade isteği, Bâbıâlî tarafından reddedildi Deli Petro’nun savaşla tehdit etmesi üzerine, Rusya’ya savaş ilan edildi (20 Kasım 1711)
Hıristiyan tebaayı ayaklandırarak başarı sağlayacağını zanneden Çar, Boğdan’a girip, Prut boyunca Tuna kıyılarına inmekte iken, ummadığı bir zamanda Türk ordusu tarafından kuşatıldı Türk askeri, kesin bir üstünlüğe sahipti Ruslar, sulh teklifinde bulundular Azak’ın ve Lehistan’ın Rus nüfuzundan kurtulması kabul edilince, Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa, kâhyası Antalyalı Ömer Ağa ve mektupçusu Ömer Efendinin tesirleri altında kalarak, sulh teklifini kabul edip, Çar’ı serbest bıraktı Kırım hanı Devlet Giray Han ile Demirbaş Şarl muhalefet ettiler Prut Irmağı kıyısında, Serdâr-ı ekrem (Başkumandan) Baltacı Mehmed Paşanın çadırında, Osmanlı devlet adamları ile Rus Başbakanı Baron Şafirov arasında kararlaştırılan Prut Antlaşması ile:
1 Azak Kalesi ve bütün çevresini Ruslar geri vereceklerdi
2 Aşağı Özi boyundaki Rus kaleleri yıkılacaktı
3 Lehistan’a girmiş bulunan Rus kuvvetleri geri çekilecekti
4 Barabaş, Potkalı ve Kırım Hanlığı'na tâbi Kazaklara, Ruslar müdahale etmeyecekti
5 Osmanlı Sultanına sığınan mülteci İsveç kralı Demirbaş Şarl, maiyetiyle birlikte, ülkesine serbestçe gidecekti
6 Osmanlı ülkesine gelip giden Rus tüccarlarından başka, Türkiye’de Rus elçisi bulunmayacaktı
7 Harp öncesi ve sonrasındaki Müslüman esirler, Osmanlı hükümetine iade edilecekti
8 İki taraf da harbe teşvikçilik yapmayacaktı
9 Ruslar, eskiden olduğu gibi, Kırım Hanına yine vergi vereceklerdi
Antlaşmadaki şartların yerine getirilmesi için, Baron Şafirov, Osmanlılarda kalacaktı
Baltacı Mehmed Paşanın iyi niyetinin, Ruslar tarafından suiistimal edilerek, antlaşma şartlarının uygulanmaması ve Devlet Giray Hanla Demirbaş Şarl’ın sadrazam aleyhinde propagandaları, hoşnutsuzluğu büyüttü Mehmed Paşa, sadaretten azledildi (20 Kasım 1711) Antlaşmanın uygulanması için, Rusya’ya savaş ilan edilince, Azak Kalesi teslim edilip, kaleler yıkıldı Demirbaş Şarl’ın dönmesi yine gerçekleşmeyince, ikinci defa sefer ilan edildi 1713 Haziranında yapılan Edirne Antlaşması ile Demirbaş Şarl memleketine dönebildi Bu neticeyle, Prut Muahedesi, Deli Petro’nun Karadeniz ve Balkanlara inme hayallerine darbe vurmuş oldu

06-22-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Antlaşmalar - Prut Antlaşması *Prut Antlaşması* *1711* *Prut Harbi* *sonrasında imzalanan Osmanlı-Rus Antlaşması Osmanlı* *sultanlarından* Üçüncü Ahmed Han (1703-1730) zamanında, 22 Temmuz 1711 tarihinde Rusya ile imzalandı Lehistan meselesi dolayısıyla Rus Çarı Petro ile İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın arası açılmış; Osmanlılar, Demirbaş Şarl’ın Lehistan kralı ilan ettiği Stanislav Lehcinski’yi tanımışlardı Çar Petro ile Kral Şarl arasında Ukrayna’da yapılan savaşı, İsveçliler kaybettiler (1709) Demirbaş Şarl, Ukrayna Hatmanı Mazepa ile birlikte, Osmanlı topraklarına sığındı Çar’ın iade isteği, Bâbıâlî tarafından reddedildi Deli Petro’nun savaşla tehdit etmesi üzerine, Rusya’ya savaş ilan edildi (20 Kasım 1711) Hıristiyan tebaayı ayaklandırarak başarı sağlayacağını zanneden Çar, Boğdan’a girip, Prut boyunca Tuna kıyılarına inmekte iken, ummadığı bir zamanda Türk ordusu tarafından kuşatıldı Türk askeri, kesin bir üstünlüğe sahipti Ruslar, sulh teklifinde bulundular Azak’ın ve Lehistan’ın Rus nüfuzundan kurtulması kabul edilince, Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa, kâhyası Antalyalı Ömer Ağa ve mektupçusu Ömer Efendinin tesirleri altında kalarak, sulh teklifini kabul edip, Çar’ı serbest bıraktı Kırım hanı Devlet Giray Han ile Demirbaş Şarl muhalefet ettiler Prut Irmağı kıyısında, Serdâr-ı ekrem (Başkumandan) Baltacı Mehmed Paşanın çadırında, Osmanlı devlet adamları ile Rus Başbakanı Baron Şafirov arasında kararlaştırılan Prut Antlaşması ile: 1 Azak Kalesi ve bütün çevresini Ruslar geri vereceklerdi 2 Aşağı Özi boyundaki Rus kaleleri yıkılacaktı 3 Lehistan’a girmiş bulunan Rus kuvvetleri geri çekilecekti 4 Barabaş, Potkalı ve Kırım Hanlığı'na tâbi Kazaklara, Ruslar müdahale etmeyecekti 5 Osmanlı Sultanına sığınan mülteci İsveç kralı Demirbaş Şarl, maiyetiyle birlikte, ülkesine serbestçe gidecekti 6 Osmanlı ülkesine gelip giden Rus tüccarlarından başka, Türkiye’de Rus elçisi bulunmayacaktı 7 Harp öncesi ve sonrasındaki Müslüman esirler, Osmanlı hükümetine iade edilecekti 8 İki taraf da harbe teşvikçilik yapmayacaktı 9 Ruslar, eskiden olduğu gibi, Kırım Hanına yine vergi vereceklerdi Antlaşmadaki şartların yerine getirilmesi için, Baron Şafirov, Osmanlılarda kalacaktı Baltacı Mehmed Paşanın iyi niyetinin, Ruslar tarafından suiistimal edilerek, antlaşma şartlarının uygulanmaması ve Devlet Giray Hanla Demirbaş Şarl’ın sadrazam** aleyhinde propagandaları, hoşnutsuzluğu büyüttü Mehmed Paşa, sadaretten azledildi (20 Kasım 1711) Antlaşmanın uygulanması için, Rusya’ya savaş ilan edilince, Azak Kalesi teslim edilip, kaleler yıkıldı Demirbaş Şarl’ın dönmesi yine gerçekleşmeyince, ikinci defa sefer ilan edildi 1713 Haziranında yapılan Edirne Antlaşması ile Demirbaş Şarl memleketine dönebildi Bu neticeyle, Prut Muahedesi, Deli Petro’nun Karadeniz ve Balkanlara inme hayallerine darbe vurmuş oldu