Vandallar-Germen Kavimlerinden

Vandallar-Germen Kavimlerinden

Ortaçağın başlarında Avrupa' nın orta kesiminde yaşayan Germen kavimlerinden biriydi Roma İmparatorluğu'nun parçalanmasına yol açan Kavimler Göçü'nde Vandallar'ın önemli rolü oldu (bak Kavimler Göçü) Bugün Almanya sınırları içinde bulunan Öder Irmağı havzasında yaşayan Vandallar, ırksal açıdan Gotlar ve Lombardlar'a yakın olmakla birlikte onlarla savaş halindeydiler İS 4 yüzyılın başlarında Gotlar, Van-dallar'ı bozguna uğrattı Roma İmparatoru i Çonstantinus, Vandallar'a bugünkü Avusturya'nın kuzeydoğusunu, Macaristan'ın da batısını kapsayan Pannonia'da, Roma uyruğunda yaşama izni verdi



Vandallar 60 yıl kadar Pannonia'da kaldıktan sonra Hunlar'ın baskısı sonucu Galya'ya (bugünkü Fransa'da) göç ettiler Burada Franklar'a yenilince, İS 409'da kralları Gun-derich'in önderliğinde Pireneler'i aşarak İspanya'ya girdiler Siling Vandallan Endülüs'e, Asding Vandallan da Galicia'ya yerleşti Roma İmparatorluğu'nun İspanya'yı işgal etmekle görevlendirdiği Vizigotlar, Siling Vandallan'nı yenilgiye uğrattı Asding Vandallan ise savaştan kurtulan Siling Vandallan ile birlikte Endülüs'e yerleşti

Yaklaşık 428'de Roma hükümetiyle bozuşan Roma'nın Afrika'daki topraklannın yöneticisi Bonifacius, Vandallar'ı kendi eyaletinde yerleşmeye çağırdı 80 bini aşkın Van-dal, 428'de başa geçen krallan Genserik komutasında teknelerle Cebelitank Boğazı'nı geçti Daha sonra yaya olarak Numidya'ya (bugünkü Cezayir) ulaştı Bonifacius kısa sürede Vandallar'ın Romalılar'dan daha tehlikeli olduğunu görünce İspanya'ya dönmelerini önerdi, ama iş işten geçmişti Vandallar Kuzey Afrika'yı ele geçirmek üzere harekete geçti Kısa sürede bölgenin büyük bir bölümü işgal edildi 435'te Romalılar'la yapılan antlaşmaya göre, Kartaca ve çevresi Roma'nın elinde kalacak, öbür altı eyaleti ise Vandallar alacaktı Böylece Vandallar Roma İmparatorluğu'nun müttefiki oldu



Ne var ki, Genserik bu antlaşmaya uymadı 439'da Kartaca'yı ele geçirdi ve bütün Roma Afrikası'na egemen oldu Genserik fetihlerle elde ettiklerinden çok, yağma ve soygunlarla ilgileniyordu Bir Ariusçu Hıristiyan olan Genserik, Katolikler'e baskı uyguladı Kiliselerini yakıp yıktı, din adamlanna da kilise hazinelerini gizledikleri yerleri söyletinceye kadar işkence etti 455'te İmparator III Valentinianus'un dul eşi Licinia Eudoxia, Bonifacius'la aynı yanılgıya düştü Kendisine destek olması için Genserik'i Roma'ya çağırdı Genserik, Roma'yı işgal edip 14 gün boyunca yağmaladı Direnme olmadığı için kenti yakıp yıkmadı, yapılara zarar vermedi Afrika'ya, aralannda Eudoxia ve kız kardeşlerinin de bulunduğu çok sayıda tutsak ve ganimet götürdü

477'de Genserik'in yerini oğlu Hunerich aldı Sonraki iki kral döneminde rahat bir yaşam süren Vandallar savaşçı sertliklerinden vazgeçtiler 523'te kral olan Hilderich bir Katolik'ti; bu yüzden Katolik Kilisesi'nden yana bir tutum aldı Ne var ki, Hilderich Vandallar arasında sevilmedi Savaşçı bir Vandal olan kuzeni Gelimer, Hilderich'i tahttan indirip hapsettirdi Bu durum, Hilderich' in yakın arkadaşı olan Bizans İmparatoru I Jüstinyen'e araya girme fırsatı verdi Bizans ordusu 533'te, Jûstinyen'in generali Belisarios' un komutasında Afrika'ya çıktı Vandal ordu-lannın biri uzakta, Sardinya'daydı Belisarios öbür orduyu yenerek Kartaca'ya girdi Sar-dinya'daki ordu geri dönünce, Vandallar Be-lisarios'a bütün güçleriyle saldırdılar Çetin bir savaştan sonra gene yenildiler Teslim olan Gelimer Vandallar'ın bir bölümüyle birlikte Asya'ya sürüldü Bizans'a karşı direnmeyi seçen Vandallar'ın etkinliği de uzun sürmedi; çoğu Bizans ordusuna alındı, bölgedeki yerli halkla kaynaşarak yavaş yavaş tarihten silindiler

Vandallar'ın ele geçirdikleri yerleri gözü dönmüş bir biçimde yakıp yıkmalan ve değerli olan her şeyi talan etmeleri Fransız Devrimi sırasında "vandal" ve "vandallık" terimlerinin doğmasına yol açmıştır Aslında Vandallar'ın yaptıklan, çağdaşlan olan öteki barbar kavimlerin, hatta Roma ve benzeri uygarlıkların yaptıklanndan hiç de farklı değildi