Tekirdağ

Tekirdağ Marmara bölgesinin Ergene kısmında kalan il İl toprakları 40° 36’ ve 41° 31’ kuzey enlemleriyle 26° 43’ ile 28° 08’ doğu boylamları arasında yer alır Doğudan İstanbul, kuzeyden Kırklareli, batıdan Çanakkale illeri ve güneyden Marmara Deniziyle çevrilidir Kuzeydoğuda Karadeniz'e çok küçük bir kıyısı vardır Trafik numarası 59’dur





Tekirdağ'ın konumu


Tekirdağ Marmara bölgesinin Ergene kısmında kalan il İl toprakları 40° 36’ ve 41° 31’ kuzey enlemleriyle 26° 43’ ile 28° 08’ doğu boylamları arasında yer alır Doğudan İstanbul, kuzeyden Kırklareli, batıdan Çanakkale illeri ve güneyden Marmara Deniziyle çevrilidir Kuzeydoğuda Karadeniz'e çok küçük bir kıyısı vardır Trafik numarası 59’dur İsminin kökeni

Tekirdağ isminin Tekfur Dağından geldiği rivâyet edilir Türk akınlarına iki sene direnen Bizans kalesine “Tekfur Dağı” demişlerdir Diğer bir rivâyete göre bu şehrin tekfuru avlanırken yaraladığı geyik yuvasına koşar ve yavrularını emzirirken ölür Bu hâdiseyi gören tekfur inzivâya çekilir İnzivâya çekildiği bu dağa Tekfur Dağı denir Hangisinin doğru olduğu kesin olarak bilinmemektedir Bilinen husus Türkler bu şehri fethettiklerinde ilk önce “Tekir Dağı” sonradan “Tekirdağ” ismini vermiş olmalarıdır Tekirdağ’ın eski ismi de “Rodosto”dur

Trakya'da yer alan illerimizdendir İlginç bir özelliği, hem Karadeniz'e, hem de Marmara Denizi'ne kıyısı olmasıdır İl toprakları kuzeydoğuda Karadeniz kıyısından güneybatıda Saros Körfezi yakınlarına, kuzeyde Ergene Havzası'ndan güneyde Marmara Denizi kıyısına kadar uzanır Anadolu ile Balkan Yarımadası arasında tarih boyunca görülen göç ve istila hareketlerinde bir köprü işlevi gören topraklarda yer alan Tekirdağ ili, eski bir yerleşim alanıdır

İlin bazı kesimlerinde çok sayıda yazıt, heykel ve lahit bulunmuştur Çeşitli uygarlıklara ait izlere rastlanan Tekirdağ yöresinde ele geçen Demir Çağı öncesinden kalma arkeolojik buluntularda Anadolu'daki eski kültürlerle hiçbir ortak özelliğe rastlanmaz Tarihi boyunca Trakya ve Anadolu'yu denetim altına almak isteyen güçlerin egemenlik mücadelelerine sahne olan yörede yaşamakta olan halkın önemli bir bölümü Balkanlar'dan gelmiş göçmenlerden oluşur




Doğal Yapı Tekirdağ ilinin tümüne yakım Marmara Böl-gesi'nin Ergene bölümünde, kuzeydoğudaki küçük bir kesimi de Istranca bölümünde yer alır Yer yer bazı tepelere rastlanan il toprakları dalgalı düzlüklerden oluşur Bu toprakların yüksekliği hiçbir kesimde 1000 metreyi aşmaz Tekirdağ ilinin kuzeydoğu kesimini Yıldız Dağlan adıyla da anılan Istranca Dağları engebelendirir Istranca Dağları bu kesimdeki Karatepe'de 484 metreye erişir İl topraklarının güneybatısında Koru Dağı (676 metre) ile bazı kaynaklarda Ganos Dağı ya da Tekir Dağı olarak geçen Işıklar Dağı yükselir

TEKİRDAĞ İLİNE İLİŞKİN BİLGİLER

YÜZÖLÇÜMÜ: 6218 km2

NÜFUSU (1990): 468842

İL MERKEZİ: Tekirdağ

İLÇELER VE NÜFUSLARI (1990): Merkez ilçe (117455), Çerkezköy (41317), Çorlu (104303), Hayrabolu (45640), Malkara (62524), Marmaraereğlisi (12455), Muratlı (22952), Saray (33716), Şarköy (28480)




BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1990): Tekirdağ (80442), Çorlu (74681)

BAŞLICA YÜKSELTİLER: Ganos Dağı (924 metre) Koru Dağı (676 metre) SICAKLIK: Tekirdağ kentinde en düşük -13,5°C (311942), en yüksek 37,6°C (1771940), ortalama 13,7°C

YAĞIŞ MİKTARI: Tekirdağ kentinde yıllık ortalama 587,8 mm

İL TRAFİK NO: 59

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Kastros (Çamköy), Marmaraereğlisi, Tekirdağ, Kumbağ, Mürefte ve Şarköy kıyıları; Herakleia Perinthos kent kalıntıları; Rüstem Paşa Camisi ve Bedesteni; Ayaz Paşa, Hasan Efendi, Sultan Süleyman, Güzelce~Hasan-Bey, Türhanoğlu Ömer Bey camileri, Eskicami, Ortacami; Râköczi Çeşmesi; Namık Kemal Anıtı; Tekirdağ ve Râköczi müzeleri Ganos Dağı'nın Marmara Denizi kıyısı yakınında 924 metreye erişen Uçakbaşı Doruğu, Tekirdağ ilinin en yüksek noktasıdır Bu dağlık alanlar dışında ilin büyük bir bölümü alçak bir yayla görünümündedir Akarsu vadileriyle yarılmış olan bu yayla kuzeyde Ergene Havzası'na, güneyde de Marmara Denizi kıyısına doğru gidildikçe alçalır Sulamayla bitkisel üretim yapılan Ergene Havzası ilin başlıca tarım alanıdır Tekirdağ ili topraklarından kaynaklarıan sular Karadeniz, Marmara Denizi ve Ege Denizi'ne ulaşır Istranca Dağları'nın kuzeye bakan yamaçlarından doğan Bahçeköy Deresi Karadeniz'e, bu dağların doğu kesiminden çıkan Istranca Deresi de il sınırları dışında, Durusu Golü olarak da adlandırılan Terkos Gölü'ne dökülür Marmara Denizi'ne ulaşan başlıca akarsular Değirmendere ile Kocade-re'dir Ganos Dağı'nın kuzey yamaçlarından kaynaklarıan Kavak Deresi il sınırları dışında Saros Körfezi'ne dökülür Ergene Irmağı Tekirdağ ilinin kuzeydoğu kesiminden doğar Bu ırmağın başlıca kolları Çorlu Suyu (Çorlu Çayı) ile Hayrabolu ve Paşaköy dereleridir Tekirdağ ilindeki başlıca göller Kadıköy ve Karaidemir barajlarının ardında suların birikmesiyle oluşan yapay göllerdir Çok kısa olan Karadeniz kıyısında, Çam-köy Koyu olarak da anılan Kasatura ya da Kastros Koyu yer alır Halk arasında Kastro olarak adlandırılan bu kıyı, İstanbul ve Kırklareli illeri arasındadır




Fazla girinti ve çıkıntıya rastlanmayan Marmara Denizi kıyısında doğal kumsallar vardır Bu kıyıdaki başlıca çıkıntılar Erikli ve Karga burunlarıdır Karga Burnu ile Kumbağ arasında geniş bir girinti halinde Trakya'ya doğru sokulan bu kıyının en iç kesiminde Tekirdağ kenti yer alır Tekirdağ ili genel olarak Marmara Bölgesi' ne egemen olan iklimin etkisi altında kalır

Fazla soğuklara rastlanmayan kıyı kesiminden -Ergene Havzası'na doğru gidildiğinde bozkır ikliminin etkilerine rastlanır Tekirdağ ilinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise serin ve yağışlı geçer İl merkezinde yazın sıcaklık 40°C'nin üstüne çıkmaz, kışın da - 15°C'nin altına düşmez İl merkezinde 600 milimetreyi bulmayan yıllık ortalama yağış miktarı, iç kesimlere doğru gidildikçe 700 milimetreyi aşar Tekirdağ kentinde karla örtülü gün sayısı yılda ortalama bir haftayı geçmez Eskiden büyük bir alanı kaplayan ormanları yok edilmiş olan Tekirdağ ilinde doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir




Istranca Dağları meşe ve kayın, Işıklar Dağı'nın da özellikle kuzey yamaçları meşe, gürgen ve ıhlamur ormanlarıyla örtülüdür Kastros Koyu'nda yer alan kara çam ormanı, koruma altına alınmış bir alandır Tarih Yapılan birçok araştırmada ele geçen buluntuların değerlendirilmesi sonucunda, Tekirdağ yöresindeki ilk yerleşmelerin günümüzden yaklaşık 5500 yıl önce başlayan Tunç Çağı'nda kurulduğu anlaşılmıştır İÖ 13 yüzyılda tüm Trakya'yla birlikte Tekirdağ yöresi de Traklar'ın yurduydu İÖ 6 yüzyılda Persler'in denetimine giren bu topraklarda İÖ 5 yüzyılda Odris (Odrys) Krallığı kuruldu İÖ 281'de Makedonya Kralhğı'na bağlanan topraklar arasında yer alan yöre, İÖ 2 yüzyıl ortalarında Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdi İÖ 30'da Traklar bu yörede Roma'ya bağlı bir krallık kurdu




İS 3 yüzyıl ortalarında kuzeyden gelen Gotlar tarafından istila edilen yöre, Bizans döneminde birçok kezıAvarlar'ın ve Bulgarlar'ın, daha sonra da Araplar'in saldırısına uğradı Peçenekler tarafından yağmalanan bu topraklar, 11 yüzyıl başlarında Trakya Theması'nın sınırları içindeydi Bir süre Haçlılar tarafından da yönetilen yöre, 14 yüzyılın ilk yarısında Osmanlılar ile Bizanslılar arasında el değiştirdi ve bu yüzyılın ikinci yarısında kesin olarak Osmanlı Devleti'nin sınırları içine katıldı 19 yüzyılda iki kez Ruslar tarafından işgal edilen Tekirdağ, Balkan Savaşları {bak Balkan Savaşlari) sırasında Bulgarlar'm eline geçti

19 yüzyılda halkının yarısı ndan fazlası Rum, Ermeni ve Bulgarlar'dan oluşan yöreden geçen demiryolu hattı, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi'nden sonra, önce Fransızlar, ardından da Yunanlılar tarafından denetim altına alındı Tekirdağ yöresi Temmuz 1920'den Kasım 1922'ye kadar Yunan işgalinde kaldı Ekonomi 1985'te halkının çoğunluğu kentsel merkezlerde yaşayan Tekirdağ ilinde ekonomi daha çok tarım, ticaret ve sanayiye dayanır Cumhuriyet döneminde buraya yerleştirilen Balkan göçmenleri il ekonomisinin gelişmesinde etkili olmuştur 1950'lerden önce Türkiye'de ilk kez makine kullanılarak tarım yapılan illerden biri Tekirdağ'dı




1970'lerin başında Çerkezköy kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alındı İşlek bir karayoluyla ulaşılan İstanbul piyasasına yakın oluşu ve bitkisel yağ kullanımının ülke çapında yaygınlaşması il ekonomisınırı gelişmesindeki öbür etkenlerdir 1987'de Türkiye ayçiçeği üretiminin yaklaşık dörtte birinin elde edildiği Tekirdağ, Marmara Bölgesi'nde en çok buğday üretilen ildi İlde en çok yetiştirilen öteki bitkisel ürünler şekerpancarı, karpuz, üzüm, soğan, domates, arpa ve kavundur

Başlıca hayvancılık etkinliği koyunculuk ve arıcılıktır Hayvanlardan sağılan sütlerin mandıralarda işlenmesi sonucunda elde edilen tereyağı, beyaz-peynir, kaşarpeyniri ve yoğurtlar özellikle İstanbul kentine satılır Daha önceleri Tekirdağ ilinin Marmara Denizi kıyısında yaşayan halkın bir bölümü için balıkçılık önemli bir gelir kaynağıydı Son yıllarda Marmara Deni-zi'nin kirlenmesine bağlı olarak balıkçılık da eski önemini yitirmektedir

Tekirdağ ilindeki ekonomik etkinliklerden biri de ormancılıktır Istranca Dağlan'nı örten ormanlardan önemli miktarda yakacak ve kerestelik odun elde edilir Yeraltı kaynakları açısından fazla zengin olmayan il topraklarındaki bazı yataklarda linyit üretimi yapılır Eskiden yalnızca tarıma dayalı olan sanayi günümüzde oldukça çeşitlenmiş düzeydedir Tekirdağ ilinin sanayi ürünlerinden bazıları dış ticaret açısından önem taşır Başlıca sanayi kuruluşları un ve unlu ürünler, çeşitli alkollü içkiler, yem, bitkisel yağ, yünlü ve pamuklu dokuma, hazır giyim, halı, motor, tarım alet ve makineleri ile buzdolabı, çamaşır makinesi gibi beyaz eşya, kimyasal ürünler, tuğla, kiremit üretilen işyerleri ve fabrikalardır

Tekirdağ, ulaşım açısından yüzyıllardan beri önemli bir konumda olan illerimizdendir Rumeli'den gelen bazı tüketim malları Marmara Ereğlisi ve Tekirdağ iskelelerinden teknelere yüklenerek İstanbul'a taşınırdı Günümüzde Tekirdağ kentinde bir liman, Marmara Ereğlisi, Mürefte ve Şarköy'de de birer iskele vardır Askeri açıdan da önem taşıyan eski İstanbul-Edirne yolu kuzeydoğudaki Saray' dan geçerdi Bu yol günümüzde de önemini korumaktadır Ülkemizi Avrupa'ya bağlayan Edirne-İstanbul Demiryolu'nun, 19 yüzyılın ikinci yarısında işletmeye açılan ve Çerkezköy, Çorlu, Muratlı istasyonlarından geçen bölümü il sınırlan içinde kalır






İl topraklarından geçen başlıca yollar E-5 ve E-25 karayollarıdır Doğal kumsallara sıkça rastlanan Marmara Denizi kıyısı turizm açısından özellikle yazın büyük ilgi görür Bu kıyıda çok sayıda tatil sitesi, otel, motel, pansiyon ile çeşitli hizmet tesisleri vardır Toplum ve Kültür Doğu Trakya'da yer alan Tekirdağ ili, tarih boyunca çeşitli uygarlıkların iz bıraktığı geçiş alanlanndandır Yörenin bilinen ilk halkı Traklar'dı Sürekli yerleşme yerleri ve bir devlet kuramayan Traklar, daha sonraki dönemlerde yöreye egemen olan uygarlıklar karşısında kısa bir süre içinde kültürel kimliklerini yitirdi

Tekirdağ yöresindeki en eski yerleşim yerleri Herakleia Perinthos (Marmara Ereğlisi) ve Bizanthe'dir (Tekirdağ) Birer ticaret ve balıkçılık merkezi olan bu liman kentlerinden Herakleia Perinthos, Roma İmparatorluğu döneminde Trakya eyaletinin başkentiydi Bizans döneminde kuzeyden gelen bazı halkların saldırısına uğrayan Tekirdağ yöresi büyük zarar gördü Osmanlılar Trakya'yı ele geçirdikten sonra bu yöreye Alevi Yörükler'i yerleştirdi Aynı zamanda Rumeli topraklarının saldırılara karşı savunulması amacıyla buraya yerleştirilen göçer Yörük aşiretleri için, özellikle Ergene Havzası önemli bir hayvancılık alanıydı

Kıyı kesimindeki yerleşme yerlerinde yaşayan Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler daha çok ticaret ve küçük üretimle uğraşıyorlardı 18 yüzyıl başlarında Avusturyalılar karşısında yenik düşen Erdel Prensi II Ferenc Râköczi Osmanlı Devleti'ne sığınınca, kendisine bağlı Macar-lar'la birlikte 1720'de Tekirdağ kentine yerleştirildi Prens Râköczi 1735'te burada öldü Prensin Tekirdağ'da kaldığı ev düzenlenerek Râköczi Müzesi adıyla 1932'de ziyarete açıldı Tekirdağ ilinde yapılan araştırmalar sırasında ele geçen bazı arkeolojik buluntular ile bu yöreden derlenen etnografik yapıtlar ise 1967'de ziyarete açılan Tekirdağ Müzesi'nde sergilenmektedir

1840'ta Tekirdağ'da d< ^an ünlü Osmanlı şair ve yazarı Namık Kemal'in anısına il merkezinde bir anıt yaptırılmıştır 19 yüzyıl ile 20 yüzyıl başlarında işgal ve savaşlar nedeniyle önemli ölçüde zarara uğrayan yöreler arasında yer alan Tekirdağ yöresinde halkın bir bölümünü oluşturan Rumlar ve Ermeniler, 11 Ekim 1922'de Mudanya Mütarekesi'nin imzalanmasından sonra Yunanistan'a göç ettiler Bundan sonra, özellikle il merkezinde ticaret Yahudiler'in eline geçti İsrail'in kuruluşundan sonra Yahudiler de yöreden ayrıldı

Cumhuriyet döneminde Balkan göçmenlerinin önemli bir bölümü Tekirdağ iline yerleştirildi II Dünya Savaşı (1939-45) sırasında Trakya'nın boşaltılması nedeniyle gelişmesi duraklayan Tekirdağ ilinde 1950'lerden sonra toplumsal ve kültürel yaşam yeniden canlandı 20 yüzyıl başlarında Tekirdağ yöresinde medreseler ve çeşitli Müslüman okullarının yanı sıra Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler'e ait birçok okul da vardı Günümüzde Tekirdağ ilindeki başlıca eğitim ve kültür kurumu Trakya Üniversitesi'ne bağlı Tekirdağ Ziraat Fakültesi ile Tekirdağ Meslek Yüksekokulu'dur İl Merkezi: Tekirdağ Kentin İÖ 8 ya da İÖ 7 yüzyılda Sisamlılar tarafından kurulduğu sanılmaktadır; bilinen en eski adı Bizanthe'dir Daha sonra Rhaidestos, Rhaedestus ya da Rodosto adlarıyla anılan kent, Osmanlılar tarafından Rodoseuk ya da Rodosçuk olarak adlandırıldı

Kentin adına ilişkin olarak yörede anlatılan efsaneye göre, Rodosto'yu yöneten Bizans tekfuru ava çıktığında bir ceylanla karşılaşır ve onu vurur Tekfur kan izlerini bularak yaralı ceylanı yuvasına kadar kovalar Yavrularını emziren yaralı hayvan bir süre sonra tekfurun gözü önünde ölür Bu durumdan çok etkilenen tekfur avlanmayı yasaklar ve ceylanı vurduğu dağda yaptırdığı bir kulübede yaşamaya başlar Geri kalan ömrünü pişmanlık içinde ibadet ederek kulübede geçirmesi nedeniyle daha sonra bu dağ yöre halkı tarafından Tekfur Dağı olarak adlandırılmıştır

18 yüzyılda güneybatıdaki bu dağın adından esinlenilerek kente Tekfur Dağı dendi Tekfur Dağı günümüzde Işıklar Dağı ya da Ganos Dağı olarak anılır 19 yüzyıl sonlarında kent, Edirne vilayetine bağlı Tekfur Dağı sancağının merkeziydi Kentin adı Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Tekirdağ olarak değiştirildi Osmanlı döneminde Rumeli'den gelen tarım ürünlerinin İstanbul'a taşındığı önemli bir ticaret merkezi ve iskele yerleşmesi olmasınırı yanı sıra, mum ve şarap üretimiyle de ünlü bir kentti 19 yüzyılda 20 bini aşan nüfusuyla o dönemin canlı kentlerinden biri olan Tekirdağ'da cumhuriyetin ilk yıllarında nüfus 15 bini bile bulmuyordu Günümüzde çeşitli hizmet, sanayi, ticaret kuruluşları ve limanıyla, gelişmekte olan kentlerimizdendir İpsala sınır kapısından gelerek doğuda, il sınırlan dışında E-5 Karayolu'na bağlanan E-25 Karayolu kentten geçer Kentin nüfusu 80200'dür (1990 geçici sonuç)