Alay, Alay Etmek

ALAY, ALAY ETMEK


Bir şeyle veya bir kişiyle eğlenmek, insanları hafife almak, tahkîr etmek, başkasının kusur ve noksanlarını söz, işaret veya yazı ile teşhîr etmek, toplumda küçük düşürme hareketleri

Alay etme duygusu insanlarda, kendini büyük görmeyle başlar; daha sonra karşısındaki insanı hiçe sayıp, ona tepeden bakmaya kadar gider Neticede bu duygu insanları alaya aldırır, şeytanı Rabb'ine isyan ettiren böbürlenerek Hakkı kabûl etmemek ve insanları hor görmek şeklinde tezahür eden kibir ve gurur hastalığını ortaya çıkarır

Alay eden kimsenin gururlanıp kibirlenmesi yanında, alay etme hareketiyle mümin kardeşini incitmesi ve rahatsız etmesi de söz konusudur Kibirlenmek haram olduğu gibi mümine eziyet de haramdır Her iki kötülüğün netîcesi olarak Islâm toplumunda kardeşlik bağlarının gevşemesi söz konusu olmaktadır Zîrâ alay ile beraber fertler arasına düşmanlık ve nefret duygusu girer Böylece de bir bina hâlinde tarif edilen Islâm toplumu dağılmış, parçalanmış olur

Islâm toplumu bir bütündür Islâm'da her ferdin haysiyet ve şerefinin dokunulmazlığı vardır Ferdin manevî hayatının temelini oluşturan ırz, şeref, haysiyet, namus duyguları lekelenemez Insan haysiyetini lekeleyecek olan kötü hareketlerin başında alay etmek gelir Islâm, insan hak ve hürriyetini, insan haysiyet ve şerefini koruma esası üzerinde durur; bu sebeple, müslümanların duygu ve düşüncelerini Kur'an-ı Kerîm vasıtasıyla garanti altına alır: "Ey iman edenler! Bir topluluk diğer bir topluluğu alaya almasın; olur ki, alay edilenler kendilerinden daha hayırlı bulunurlar Kadınlar da kadınları alaya almasınlar; belki onlar kendilerinden daha hayırlıdırlar Hem birbirinizi ayıplamayın ve kötü lâkablarla atışmayın Imandan sonra fâsıklıkla adlanmak ne kötü isimdir! Kim de tövbe etmezse, işte onlar zalimlerin ta kendileridir " (el-Hucurât, 49/11)
Islâm, kardeşlik bağlarını korumak için alay etmeyi kesinlikle yasaklamıştır Allah'a ve ahiret gününe inanan bir müminin, insanları alaya alması, eğlence ve nükte konusu yapması caiz değildir Her ne şekilde olursa olsun, başkalarıyla eğlenmek, onu kötü ve sevmeyeceği lâkablarla çağırmak ahlâk bakımından da çok kötü bir şeydir Çünkü bu hareket, insanın kolayca unutamayacağı ızdırap veren bir yaradır
Toplum hayatındaki ilişkiler samimiyet üzerine kurulur Bu samimiyetin derecesini ölçen alet de kalptir Hz Peygamber: (sas) "Allah sizin şeklinize ve mallarınıza bakmaz Fakat kalplerinize bakar" (Müslim, Birr, 32) buyurmuştur Insanlar, daima dış görünüşe vakıftırlar iç alem bilinmez Allah katında tartılacak olan dış görünüş değil, kalplerin takvâsıdır Insanın ilmi ise bunu bilmeye ve anlamaya yeterli değildir Bu sebeple bir kimse önüne geleni horlayamaz, nazargâh-ı ilâhî olan kalbi alaya alarak kıramaz

Dünyada tek yüce değeri maldan ibaret sanıp, malıyla güçlü olduğunu zanneden ve karşısındaki bütün değerlerle alay edenleri Kur'an-l Kerîm kınamaktadır: "Vay haline! Diliyle çekiştirip, yüzünden de alay eden kimsenin" (Hümeze, 104/1)
Islâm'a göre, yaratılan her insanın Allah katında bir değeri vardır insanı ahsen-i takvim üzere yaratan Allah, onu en güzel hasletlerle bezemiş ve yeryüzünde halife kılmıştır (el-Bakara,2/30) Böyle bir varlığın dış görünüşü ile ilgilenip alaya almak; insanı yaratan Rabb'i ile karşı karşıya getirebilir Oysa ki insanın alay konusu olmasına Rabb'i ve eşsiz yaratıcısı olan Allah razı olmaz

Kur'an-ı Kerîm'de bir de inançla, (el-Bakara, 2/206; Münafıkûn, 63/5-6) Kur'an ayetleriyle, (et-Tevbe, 9/124- 125, 127) Peygamberlerle (Muhammed, 47/16) ve müminlerle (et-Tevbe, 9/79) alay edenlerden bahsedilir Sözü edilen kişiler, müminleri bırakıp kâfirleri dost edinenlerdir (en Nisâ, 4/139; el-Mâide, 5/52; el-Mücâdele, 58/14) Sözü edilen kişiler bu hareketleriyle Allah'ı ve müminleri aldattıklarını zannederler (el-Bakara, 2/9; en-Nisâ, 4/143; Hûd, 11/5), Islâm'a göre inanç mukaddestir, alay konusu olamaz Ayetlerde, inançlarla alay edenler olarak bildirilenler, Islâm toplumu içinde türeyen münâfıklardır

Sual: Müslümanlarla alay edenlere karşı tavrımız nasıl olmalıdır?
CE VAP
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Hindistan’daki İslam düşmanlarının azgınlarını görüyoruz Müslümanlarla alay ediyorlar Müslümanları kötülüyorlar Ellerine fırsat geçerse, güçleri yeterse, Müslümanlara her işkenceyi yaparlar Hatta hepsini öldürürler Yahut onları dinden, imandan ayırırlar İslam terbiyesini, ahlakını, hayasını, şerefini yok ederler O halde, Müslümanların bu azgın kâfirlere uymamaları, bunlardan sakınmaları, bunlara aldanmamaları, bunun için Allahü teâlâdan haya etmeleri lazımdır (Haya imandandır) buyuruldu Müslüman olanın böyle çirkin işlerden sıkılması lazımdır İslam düşmanlarını, Allah’ın emirleri ile alay edenleri, helale, harama aldırış etmeyenleri zararlı bilmelidir Bunları aşağı tutmalıdır Bunlara yardımı dokunan her hareketten sakınmalıdır

Bir kimsenin Müslüman olmasına alamet, İslam düşmanlarını tanıması, onlara aldanmaması, sözlerini dinlememesidir Allahü teâlâ Kur'an-ı kerimde, Tevbe suresi 28 âyetinde kâfirlere Necs yani pis dedi 95 âyetinde de Rics buyurdu Rics de pis demektir Bunun için, Müslümanların kendileri ile alay eden kâfirleri pis ve zararlı bilmeleri lazımdır Böyle bilince, onlarla arkadaşlık yapmazlar, onları sevmezler, onlardan sakınırlar Onlarla birlikte bulunmaktan nefret ederler Böyle kâfirlerle meşveret etmek, işleri onlara danışıp onların sözü ile hareket etmek, bu din düşmanlarına kıymet vermek olur Hem de, onları çok yükseltmek olur

Onlardan yardım, şifa beklemek ve hele onlar vasıtası ile dua ve ibadet etmek boşuna uğraşmaktır Mümin suresinin 50 âyetinde ve Rad suresinin 14 âyetinde mealen, (Kâfirlerin duaları ancak dalalettir) buyuruldu Yani, İslam düşmanlarının duaları kabul olmaz, hiç fayda vermez Kâfirler, papazlar vasıtası ile yapılan duaları Allahü teâlâ hiçbir zaman kabul etmez Böyle duaların Müslümanlara faydası olmaz Yalnız bu suretle o dinsizlere bir kıymet verilmiş olur Onlar, dua ederken, putlarını, Allah’ın düşmanlarını araya korlar Onlardan dua beklemenin kötülüğünün çirkinliğinin nereye kadar uzandığını, Müslümanlığın temelinden yıkılıp, kokusunun bile kalmayacağını buradan anlamalıdır

Büyüklerden biri buyuruyor ki:
(Sizden biriniz divane olmadıkça, tam Müslüman olamazsınız) Burada (Divane olmak), İslamiyet’i yaymak için çalışmak, çabalamak ve bu arada kendi faydasını ve zararını hatırına bile getirmemek demektir Müslümanlığa dokunmasın da, her ne olursa olsun, olmayan da olmasın! Yeter ki, Müslümanlığa bir zarar olmasın! Müslümanlık demek, Allahü teâlânın ve Onun Peygamberinin razı olduğu, beğendiği şeyler demektir Allahü teâlânın razı olduğu şeyden daha kıymetli ne olabilir?) (C1, m163)

Küfrü gerektiren sözler
Muteber kitaplarda buyuruluyor ki:
Küfre sebep olan bir sözü, tehdit edilmeden söyleyenin imanı gider Çünkü her müslümanın bilmesi gereken şeyleri öğrenmesi farzdır Bilmemesi özür olmaz, büyük günahtır Küfre girenin önceki ibadetleri yok olur Tevbe ederse, geri gelmez Tevbe için yalnız kelime-i şehadet söylemek kâfi değildir, küfre sebep olan şeyden de tevbe etmesi gerekir (Berika, Hadika)

Burhaneddin-i Mergınani hazretleri, (Kur'an-ı kerimi teganni ile okuyan hafıza, ne güzel okudun diyenin imanı gider Tecdid-i iman ve tecdid-i nikah gerekir) buyurdu (Dürr-ül-münteka)

Ebu Nasr-ı Debbusi hazretleri, Kadi Zahireddin-i Harezmi hazretlerinden naklen buyuruyor ki:
(Bir şarkıcı dinleyen veya herhangi bir haram işi gören kimse, haram olduğuna inanarak veya inanmayarak, buna, ne güzel dese, o anda imanı gider (Müjdeci Mek 266)

Kâfirlerin ibadet olarak yaptıkları ve kâfirlik alameti olan ve İslamiyet’i inkâr etmek ve inanmamak alameti olan ve tahkir etmemiz vacip olan şeyleri yapan ve kullanan kâfir olur Bunlardan meşhur olanlarını bilmeyerek veya şaka olarak veya herkesi güldürmek için yapan da, kâfir olur (Birgivi vasıyyetnamesi)

Zaruri olan ve tevatür ile bildirilmiş olan din bilgilerine inanmayan kâfir olur İnanmamayı gösteren her söz, ister şaka olarak, isterse gönülden olmayarak olsun küfür olur (Milel-nihal)

Küfre sebep olan bir işi yapmak küfür olur Mesela beline, zünnar denilen papaz kuşağını bağlamak ve küfre mahsus şey giymek de böyledir Bunları mizah için, başkalarını güldürmek içi, şaka için kullanmak da küfre sebep olur İtikadının doğru olması fayda vermez (Berika)

Miftah-ül-cenne’de diyor ki
Filan müslüman benim gözümde yahudi gibidir demek küfürdür Ahirette olacak şeylerle alay etmek küfürdür Kabirdeki ve kıyametteki azaplara akla, fenne uygun değildir diyerek inanmamak, faiz helal olsaydı demek, İslam bilgilerini ve din âlimlerini aşağılamak da, küfürdür

Akıllı, bilgili, edebiyatçı olduğunu göstermek için veya yanındakileri güldürmek, sevindirmek veya alay etmek için söylenen sözlerde küfre düşmekten çok korkmalıdır Bir kimse, küçük günah işlese, buna tevbe et denildiğinde, (tevbe edecek bir şey yapmadım ki) dese, kâfir olur

(Filan şey, filan kimsede yoktur, varsa kâfir olayım) diye, yemin eylese, o şey, o kimsede olsun veya olmasın, o kimse, kâfir olayım dediği için küfre girmiştir Kâfirlerin ibadetleri, İslamiyet’e uymayan işleri güzeldir demek de küfürdür

Bir kadın, beline bir kara ip bağlasa, (bu nedir) deseler, (zünnardır) dese, kâfir olur Nasrani olmak, yahudi olmaktan, [amerikan kâfiri olmak, komünist olmaktan] hayırlıdır demek küfürdür

İlim meclisinde ne işim var veya din adamlarının sözü neye yarar demek küfür olur Biri diğerine, gel fıkıh kitabını okuyalım dese, o da, (Ben ilmi ne yapayım) dese, ilmi hafife aldığı için kâfir olur (Miftah-ül-cenne)

Şakası da ciddidir
Yukarıdaki yazıda, muteber kitaplardan naklederek, hangi sözlerin insanı kâfir edeceğini, şaka ile de söylese yine mürted olacağını bildirdik Peygamber efendimizin, (Ciddisi de, şakası da ciddidir) buyurduğu hususlar vardır Bunlardan birkaçı şunlardır:

Bir kimse, şakadan veya rol gereği, iki şahit yanında evlense, gerçekten evlenmiş olur Yine bir kimse, şaka ile, alay olsun diye veya hanımını korkutmak niyetiyle (seni boşadım) dese, hanımı gerçekten boş olur

Bir kimse, kölesine (seni azat ettim) dese, gerçekten kölesi azat edilmiş olur Sözünden vazgeçemez Bir kimse, bir gün oruç nezretmek isteyip de yanlışlıkla bir ay dese, bir ay oruç tutması gerekir Dinimizin emri budur (Dürer, Redd-ül Muhtar)

Tehdit edilmeden, bir zaruret yok iken, şaka ile, alay ile kâfir olayım demek, dini bilgilere hurafe ve inanmıyorum demek, günah işletenlere helal olsun demek küfürdür Böyle söyleyen müslüman ise mürted olur Mürted olanın bütün ibadetlerinin sevapları yok olur Birkaç kişiyi güldürmek için ibadetleri yok etmek akıllı kimseye yakışır mı?

Küfre düşürücü ifade kullananın imanı gider de haberi olmaz Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Öyle bir zaman gelir ki, kişinin imanı gider de haberi olmaz Halbuki ondan, gömleğin çıktığı gibi, iman çıkmış olur) [Deylemi]

(Ameller niyete göredir) hadis-i şerifi, taatlara ve mubahlara niyete göre sevap verileceğini bildirmektedir Günahlar, niyetsiz veya iyi niyetle de işlenirse, günah olmaktan çıkmaz Mesela, (Mümini sevindireni Allahü teâlâ sevindirir) hadis-i şerifine uyabilmek için, bir mümini sevindirmek niyetiyle içki masasına oturmak sevap olmaz, günah olur

Gülerek küfre düşmek
Sual: Bazı cahiller, şaka ile (Ben hocaların bulunduğu Cennete değil, artistlerin, dansözlerin şarkı çalıp oynadığı Cehenneme gitmeyi isterim) diyerek gülüyorlar Böyle söyleyenlere gülen de kâfir olur mu?
CEVAP
Cehennem gülüp oynama yeri değil, şiddetli azap çekme yeridir Dinin bir emrini böyle alaya almak küfrü gerektirir İsteyerek buna gülen de küfre girer Yani kâfir olur İradesi dışında gülerse küfür olmaz Din ile alay edenler, gülerek günah işleyenler cezalarını elbette ahirette görürler Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Gülerek günah işleyen, ağlayarak Cehenneme gider) [Ebu Nuaym]

İnanmayanların alay ettikleri gibi, Cehennem gülüp oynama yeri değil, zalimlerin, hainlerin şiddetli azap görecekleri bir ceza yeridir Cehennem o kadar korkunç bir yerdir ki günahsız olan melekler bile, onun dehşetinden korkarlar Peygamber efendimiz, Cebrail aleyhisselamı çok üzgün görünce sebebini sorar O da, (Cehennemin öyle kızgın bir alevini gördüm ki, onun tesirinden hâlâ kendime gelemedim) diye cevap verir (Taberani)

Sual: Kimi din ile, Allah ile alay ediyor Çirkin iftiralar yapıyor Böyle bir kimse tevbe ederse affolur mu?
CEVAP
Elbette en azılı kâfir pişman olur, sıdk ile ihlas ile Kelime-i şehadet getirirse tertemiz müslüman olur Bütün günahları affolur Din ile alay etmeye devam edenin ise, yaptığı yanına kalmaz Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Allah’a karşı yalan uyduranların yüzleri, kıyamette simsiyah olacaktır) [Zümer 60]