Honduras-Tarihi-Ekonomisi-Ulaşımı

Honduras-Tarihi-Ekonomisi-Ulaşımı



Orta Amerika cumhuriyetleri içinde ikinci büyük, ama en yoksul ülkedir Kuzeyde Karayib Denizi, doğuda Nikaragua, güney ve güneybatıda Büyük Okyanus ve El Salvador, batıda ise Guatemala ile çevrelenmiştir Kuzey kıyısı açıklarındaki Bahîa Adaları Honduras'a aittir
Kıyılardaki alçak düzlükler dışında, ülke dağlıktır Dağların yükseklikleri güneye doğru gidildikçe artar Dağlar hemen her bölgede içinde ırmakların aktığı vadilerle bölünmüştür Kıyıdaki düzlüklerde iklim sıcak ve nemlidir; ama halkın çoğunluğunun yaşadığı daha yüksek iç bölgelerde daha ılımandır Ormanları çam, meşe ve kerestesi çok değerli olan maun ağaçlarıyla kaplıdır

Halkın bir bölümünü Amerika Yerlileri oluşturur Kentlerde yaşayanların büyük çoğunluğu ise İspanyol ve Yerliler'in karışmasından doğan melezlerdir Ülkenin yönetimi İspanyol kökenlilerin elindedir Ülkenin kuzeyinde çoğunluğu Batı Hint Adaları'ndan gelerek muz plantasyonlarında (büyük çiftlikler) çalışan birkaç bin Siyah yaşar Ülkenin resmi dili İspanyolca'dır ve halkın büyük çoğunluğu Katolik'tir Eğitim parasızdır; ama okul sayısı yeterli olmadığından halkın çoğunluğu okuma yazma bilmez

Başkent yaklaşık 509 bin nüfuslu olan Tegucigalpa'dır Başlıca limanları Büyük Okyanus kıyısında Amapala, Atlas Okyanusu kıyısında Le Ceiba, Tela ve Puerto Cortes' dir


HONDURAS'A İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Honduras Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, tek meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 112088 km2

BAŞKENT: Tegucigalpa

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1989): Tegucigalpa (608100), San Pedro Sula (300400), La Ceiba (71600), El Progreso (63400), Choluteca (57400)

DOĞAL YAPI: Bazı tepeleri 3050 metreyi aşan dağlık bir ülkedir Kuzeydeki sıcak ve nemli Karayib kıyılarında tropikal ormanlar vardır

BAŞLICA ÜRÜNLER VE MADENLER: Muz, kereste, kahve, hindistancevizi, halat ve ip yapımında kullanılan abaka lifleri, altın ve gümüş

EĞİTİM: 715 yaşları arasında zorunludur

Batıda küçük bir kent olan Copân yakınlarında İS 27 yüzyıllar arasında Orta Amerika'da yaşamış Mayalar tarafından kurulan bir kentin kalıntıları vardır Tapınak ve sarayların kalıntıları, Mayalar'ın özgün yazıları, ileri astronomi ve matematik bilgileriyle parlak bir uygarlık kurduklarını gösterir {bak Mayalar)

Kasım 1989'da yapılan başkanlık seçimlerinde Honduras Liberal Partisi'nin adayı Carlos Roberta Flores Facusse, Ulusal Parti adayı Rafael Leonardo Callejas karşısında yenik düştü Callejas Ocak 1990'da göreve başladı Böylece, ülkenin tarihinde ilk kez bir muhalefet partisi seçimle iktidara gelmiş oldu

Beş Orta Amerika ülkesinin başkanlarının ağustosta imzaladıkları anlaşma Honduras'taki Nikaragualı contra birliklerinin dağıtılmasını öngörüyordu Bunun da etkisiyle 1990'da ABD yardımında büyük bir düşüş görüldü Öte yandan, Honduras'taki ABD askeri varlığı solcu gerillaların silahlı eylemlerinin ve şiddet olaylarının artmasına yol açtı
Uluslararası kuruluşlar, dış borçlarını ödeyemeyen ve ekonomisini düzeltmek için gerekli önlemleri alamayan Honduras'a verdikleri kredileri kestiler Ama Callejas yönetiminin aldığı sıkı tasarruf önlemleri sayesinde uluslararası kuruluşlar ve alacaklı ülkelerle ilişkilerde bir iyileşme görüldü

1991'de sağdan ve soldan kaynaklanan şiddet olayları arttı Uluslararası Af Örgütü ile Amerika İzleme Komitesi'nin raporlarında, Honduras'ta insan hakları ihlallerinin sürdüğü belirtildi Hükümetin tarımsal sorunlara çözüm bulamamasını protesto etmek için başlatılan toprak işgalleri 1992'de de sürdü Hükümetin özelleştirme ve işten çıkarmaları kolaylaştırma politikası da sendikaların tepkisine yol açtı

Ekonomi ve Ulaşım

Halkın çoğunluğu küçük çiftçidir ve kendi gereksinmelerini karşılayacak kadar mısır, fasulye ve pirinç yetiştirir Ülke nüfusu az ve halkı yoksuldur Çoğu çamur ve sazdan yapılma evlerde yaşar Çayırlık alanlarda bir miktar sığır yetiştirilir Ülkenin temel ürünü ise muzdur Muz, kuzey kıyılardaki düzlüklerde bir ABD firmasının plantasyonlarında üretilir Ülkenin dışarıya sattığı ürünlerin değerinin yaklaşık yarısını muz oluşturur Ayrıca, kahve, hindistancevizi, kereste, tütün ve abaka lifleri de dışarıya satılır (Abaka lifleri manilakeneviri de denen bir bitkinin yapraklarından elde edilir ve halat yapımında kullanılır) Altın ve gümüş çıkarımı da gene bir ABD firmasının elindedir Honduras'ta ülke içinde tüketilmek üzere sabun, giyim eşyası, un ve sigara gibi malları üreten az sayıda fabrika vardır Dış ticaretinin büyük bölümünü ABD ile yapar

Honduras'ta ulaşım bir sorundur Yeterli demiryolları ve karayolları yoktur Muz plantasyonlarının gereksinimini karşılamak için yapılan demiryollarının çoğu kuzeydedir Başkente bile demiryolları ulaşmaz Ülkenin güneyinde boydan boya Panamerikan Karayolu uzanır Bu yol, Okyanuslar Arası Karayolu'na bağlanarak başkentten geçer ve Atlas Okyanusu kıyılarına ulaşır Bazı akarsular ufak gemilerin işleyebilmesine uygundur Köylülerin çoğunluğu katırlarla yolculuk yapar

Tarih

Kristof Kolomb 1502'de Honduras'ı keşfetti ve ülkeye İspanya adına el koydu Kurulan ilk İspanyol kenti TrujıUo'ydu 1570'ten sonra bu ülkede gümüşün bulunmasıyla yeni bir kolonici ve korsan akını başladı Yerli halk ya köleleştirildi ya da salgın hastalıklarla büyük ölçüde yok oldu Meksika'daki devrimden sonra 1823'te aralarında Honduras'ın da bulunduğu Orta Amerika ülkeleri bir araya gelerek bir federasyon oluşturdu 1838'de Honduras federasyondan çekilerek bağımsızlığını ilan etti

20 yüzyılın başlarında ülkede karışıklıklar olduğu gerekçesiyle ABD, muz ve maden şirketlerini korumak için deniz piyadelerini bu ülkeye gönderdi 193249 arasında diktatörlükle yönetilen Honduras'da, 1957'de bazı reformları gerçekleştirmek amacıyla bir anayasa yapıldıysa da 1963'te darbeyle bir askeri hükümet kuruldu Ülke tarihinde 380'in üstünde askeri darbe ya da ayaklanma olmuştur Günümüze kadar ordu, yönetimde ağırlığını sürdürmüş; ülke dış siyaseti de ABD'ye bağımlı kalmıştır Komşu Nikaragua yönetimine karşı olan gerillalar bu ülkeyi bir üs gibi kullanmaktadır Honduras ABD'den ekonomik ve askeri yardım almaktadır

Honduras ve Honduras Tarihi

Honduras


(Honduras Bayrağı) (Honduras Arması) Genel bilgi: Ana dili İspanyolca Başkent Tegucigalpa Yönetim şekli Cumhuriyet Cumhurbaşkanı (aynı zamanda başbakan) Ricardo Maduro Joest Yüzölçümü 112090 km² Nüfusu 6823568 (Temmuz 2004) Nüfus yoğunluğu km² başına 60 kişi Kişi başına düşen gelir 993 US-$ (2004) Para birimi Lempira Saat dilimi UTC-6 Milli marş Tu bandera es un lampo de cielo Plaka işareti HN İnternet alan adı hn Telefon kodu +504

Nüfus

Nüfusu 6,7 milyona varan Honduras'ta kilometrekareye 60 kişi düşmektedir Halkın yarısından çoğu kırsal (%53) alanda yaşamaktadır fakat 1998'deki Mitch kasırgasının ardından şehre göçte artış gözlenmiştir

Honduras halkı kökenlerine göre üç ana gruba ayrılır:

• ladinos: Maya soyundan gelirler ve halkın %90'ını oluştururlar Komşu ülkelerin aksine Honduras'ta Maya soyundan gelmek gurur veya utanç kaynağı olarak görülmez
• garífuna: Siyah tenli Karayip bölgesi insanlarıdırlar Nüfusun %2'sini (180000) oluştururlar
• indígenas: (yerliler)
  • Miskito: 35000 kişi
  • Sumu Twahka: 730 kişi
  • Paya: 3000 kişi
  • Lenca: 80000 - 100000 kişi
  • Chortí: 55000 kişi
  • Jicaque/Tolupane

Son dönemde ortalama yaşam süresi kadınlarda 67, erkelerde ise 65 yıla yükselmiştir Ülkede her 1600 kişiye bir doktor düşerken her 900 kişiye de hastanede bir yatak düşmektedir Binde 30 bebek ölümlerine rastlanmaktadır

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)'nun verilerine göre halkın gıda gereksinimi %98'lik bir oranla giderilmesine rağmen halkın yarısına yakın bir kısmı hatalı veya yetersiz beslenmeden muzdariptir

Ülkede okuma yazma oranı %76'dır (kadınlarda ve erkeklerde ortalama aynı) Kırsal alanda okuma yazma oranı şehre kıyasla oldukça düşüktür

Son yıllarda gözlenen hızlı nüfus artışı (2004 verilerine göre %2,2) nedeniyle Honduras'ta nüfusun yarısından çoğunu 18 yaşın altındaki çocuklar ve gençler oluşturmaktadır Nüfus, son dönemdeki hızıyla artmaya devam ederse 2025'te toplam nüfusun 14 milyona ulaşması beklenmektedir Yalnız hızlı nüfus artışı Honduras'ta fakirliğin sebebi olarak görülmemektedir

Politika

Honduras tarihinde İspanyol tesiri büyüktür Uzun yıllar İspanyolların ticari dominyonu olarak kalan Honduras, bağımsızlığını kazandıktan sonra da kargaşa bitmemiştir Bağımsızlıktan sonra El Salvador ile savaş durumuna gelen Honduras, bu olaydan dolayı ekonomik açıdan büyük kayıplar yaşamıştır Hatta bir dünya kupası maçında El Salvadorlu futbolcuların kaldığı otel, Honduraslı vatandaşlar tarafından kundaklanmak istenmiştir Bu olayın yankıları Honduras'ta hâlâ sürmektedir Bu gün Honduras dünyanın birçok ülkesine göç veren ülkelerin başında gelmektedir

Ekonomi

Honduras'ın ekonomisi tropik fırtına Mitch'den önce ve Mitch'den sonra olmak üzere iki ayrı şekilde ele alınabilir 1998 öncesi %80'lerde olan fakirlik, 1998'de yaşanan felaketten sonra daha da artmıştır Bu değişim işsizlik oranında da sayılara yansır Fırtına öncesi %31 olan işsizlik oranı 1998'i takip eden yıllarda %44'e kadar ulaşmıştır 2003 yılında bu oranın tekrar %27'ye düştüğü belirtilmektedir

Latin Amerika ve Karayip Ülkeleri Ekonomi Komisyonu (ECLAC) 'nin hesaplamalarına göre Mitch 3,8 milyar dolarlık maddi hasara yol açmıştır ve bu rakam Honduras'ın Gayri Safi Milli Hasıla'sının %70'ine denk gelmektedir Hükümet yeniden yapılanmanın 5 milyar dolara mal olacağını tahmin etmektedir