Balıkların Değerlendirilmesi-amatör Balıkçılık

Balıkların değerlendirilmesi-amatör balıkçılık



Balıkçı tekneleri limana döndüğünde, yakalanan balıklar ya açık artırmayla balıkhanelerde satılır ya da önceden sipariş vermiş olan kurumlara teslim edilir Taze olarak tüketilecek balıklar, buz doldurulmuş kasalara yerleştirilerek demiryolu ya da karayoluyla iç bölgelere gönderilir Dilimlendikten ya da fileto çıkarıldıktan sonra dondurularak özel ambalajlar içinde satışa sunulan balık miktarı her geçen gün artmaktadır Dünyanın birçok ülkesinde özellikle sardalye, orkinos (tonbalığı), hamsi ve sombalığı konserve olarak işlenir

Bazı ülkelerde ringa, morina ve mezgit tütsülenerek saklanır Türkiye'de de torik denen iri palamutlar iyice temizlenip tuzlanarak lakerda yapılır Uskumru ise tuzlanıp güneşte kurutulduktan sonra çiroz halinde

tüketilir Çiroz, yumurta dökerek iyice zayıflamış olan uskumruya verilen bir addır; ama uskumru azaldıktan sonra aynı yöntemle kurutulan zargana ve istavrit gibi balıklara da çiroz denmeye başlanmıştır
Başta hamsi olmak üzere birçok balık pişirilip öğütülerek toz haline getirildikten sonra balık unu olarak değerlendirilir Balık unu çiftlik hayvanları için besleyici bir yem ve değerli bir gübredir

Balık pullarından yapay inci ve sedef, köpekbalığı ve morina derisinden tutkal elde edilir Ayrıca bu balıklann derisi çanta, ayakkabı ve eldiven yapımında çok değerlidir Morinanın karaciğerinden ilaç sanayisinde kullanılan çok değerli bir yağ çıkarılır Balıklann yüzme keselerinden elde edilen bir tür jelatin de bira ve şarabın durultulmasında kullanılır

Amatör Balıkçılık

Amatör balıkçılığın temeli, zıpkınla ve elle avlanma gibi bir iki yöntem dışında tümüyle olta balıkçılığına dayanır Bugün en çok kullanılan olta tipi, hem yemi daha uzağa fırlatma olanağı sağlayan, hem de esnek olduğu için balığın sert vuruşlarıyla kırılmayan kamışlı oltalardır Bambudan, ince çelik borulardan ya da cam elyafından yapılan kamışın ucu ince, sap bölümü daha kalındır Kamışın ucundan sapma kadar aralıklı olarak tutturulmuş halkaların içinden geçen misina, sap bölümündeki bir makaraya sarılır

Tatlı Su Balıkçılığı

Makaralı oltalar bulunmadan önce, misina bir mantar ya da tahta parçasının üzerine elle sanlır, ama iri bir balığı kıyıya çekerken balıkçı çok zorlanırdı Oysa makaralı oltayla avlanmak çok kolaydır Oltaya yakalanan balık karşı koyup direnme
ye başlayınca makaradaki misina boşaltılarak balığa yol verilir Sonra misina yeniden makaraya sarılarak balık kıyıya çekilir Böylece yorulan balık kolayca yakalanır Makaralı oltayla balık avında misinayı ne zaman boşaltıp ne zaman makaraya saracağını bilmek ve hızlı bir akıntıda balığın çekiş gücüne karşı misinanın ne kadar dayanabileceğini kestirmek önemli bir ustalık ölçüsüdür Balık yorularak yakına çekildiği zaman bir el kepçesiyle ya da uzun bir sapın ucuna takılmış sivri bir kancayla {kakıç) sudan çıkarılır

iğnelerin büyüklüğü ve biçimi avlanacak balığa göre değişir Ama bütün olta iğnelerinin ucunda, balığın ağzına saplandıktan sonra çıkmamasını sağlayan bir damak (çengel), sapında da genellikle bir halka vardır Hayvan bağırsağından, naylon ya da çelik telden yapılmış köstek bu halkadan geçirilerek iğneye bağlanır
İğnenin ucundaki damağa, balığı çekecek canlı ya da cansız bir yem takılır En çok kullanılan canlı yemler balığın doğal besini olan böcekler, solucanlar, küçük kurbağalar ya da balıklardır Cansız yem olarak da hamur, gibi yiyecekler ya da tüy parçası, yapay sinek ve suda fırıldak gibi dönerek parıldayan kaşık gibi yapay yemler kullanılır

Oltacılıkta ustalık, oltayı balığın yem aradığı yere atabilmek ya da indirebilmektir Sombalığı ve alabalık dışında genellikle bütün tatlı su balıklarını avlamak için olta dibe bırakılır Sombalığı, alabalık, gölgebalığı, tatlı su kefali ve kızılkanat avında sinek oltası çok kullanışlıdır Yapay sineği bazen uzağa, bazen rüzgâra karşı atabilmek için kamışın kamçı gibi esnek olması, ucunda da kalınca bir misina bulun
ması gerekir Oltanın ucuna bağırsak ya da naylondan yapılmış 23 metre uzunluğunda bir beden, bedenin ucundaki iğneye de tüy parçaları, kürk, ipek ve parlak tellerden yapılmış yapay sinek bağlanır

Amatör Deniz Balıkçılığı

Günümüzde amatör deniz balıkçılığı, el oltasını bir rıhtımdan sallandırarak yapılan balık avından çok farklıdır Deniz balıkçıları da tatlı suda kullanılan olta takımlarının hemen hemen aynısını kullanırlar Yalnız kamış ve misinalar genellikle çok daha sağlam, oltanın istenen derinliğeinmesini sağlayan kurşunlar (iskandil) daha ağır, iğneler de daha büyüktür Yem olarak karides, midye ve solucan kullanarak dipte ya da dibe yakın derinliklerde yaşayan yassıbalıklar, mezgit ve morina avlanır Uskumru ve lüfer hareket halindeki tekneden kaşıkla ya da doğal yemle tutulur

Deniz balıkçılığında çok kullanılan olta tiplerinden biri de köstekti olta'dır Ucunda bir iskandil olan bedenin üzerine, pirinç telden yapılmış köstekler belirli aralıklarla bağlanır Bu kösteklere bağlanan kısa misinaların ucuna da çeşitli canlı yemler taşıyan iğneler takılır Av sırasında olta olabildiğince gergin tutulur ve balık yeme atladığı anda hafifçe silkelenerek balığın iğneyi yutması sağlanır Sonra balığın iğneden kurtulmasına fırsat vermeden hemen yukarı çekilir Bazı balıkçılar, balığın oltaya vurduğunu anlayabilmek için kamışın ucuna küçük bir çıngırak takarlar


Amatör deniz balıkçılarının çok kullandıkları çapari de bir tip köstekli oltadır Yalnız çaparide canlı yem yerine genellikle hindi, kaz ve tavuk tüyü gibi yapay yemler kullanılır Bir olta (makaraya ya da mantara sarılmış misina), misinanın dolaşmasını engelleyen bir fırdöndü, fırdöndüden iskandile kadar uzanan ve gene misinadan yapılan bir beden ile en uçtaki iskandilden oluşan çaparide, bedenin üzerine belirli aralıklarla kısa misina parçalarından köstekler bağlanıp her kösteğe bir iğne takılır İstavrit gibi küçük balıklar için 10 köstekli, dolayısıyla 10 iğneli bir çapari yeterli olurken, palamut çaparilerinde köstek sayısı 35'e, torik ve kofana denen iri palamut ve lüfer avında 55'e kadar çıkar

Bazılarının ağırlığı yarım tonu bulan kılıçbalığı, orkinos ve tarpon gibi büyük deniz balıklarını hareketli bir tekneden oltayla avlamak birçok ülkede sevilen bir spordur Bunun için çok kalın ve sağlam bir kamış, balıkçının beline takarak kamışın ucunu oturtabileceği özel bir kemer ve en az 360 metre uzunluğunda misina sarılmış bir makara gerekir

Balık oltaya yakalandıktan sonra bütün ustalık, tekneyi kullanan kişinin balığı yoruluncaya kadar izleyebilmesine bağlıdır Uzun bir süre yol alındıktan sonra balıkçı misinayı makaraya sararken balığı iyice yorar ve tekneye
yaklaştırır Yakalanan balık uzun kakıçlarla tekneye alınır ya da limana kadar teknenin yedeğinde çekilir