Bazlar

Baz, suda iyonlaştıklarında ortama OH- (hidroksit) iyonu ve elektron çifti verebilen maddelere verilen isim
Genel özellikleri
• Suda iyonlaşabilirler
• Sudaki çözeltileri elektriği iletir
• Tatları acıdır
• Ele kayganlık hissi verir
• Turnusol kağıdını kırmızı renkten mavi renge çevirirler
• Amfoter metallerle H2 gazı açığa çıkarırlar
Bazların kullanıldığı yerler
• Sodyum hidroksit (NaOH): Sabun, lavabo açıcı
• Potasyum hidroksit (KOH): Arap sabunu, sıvı sabun, şampuan
• Kalsiyum hidroksit (CaOH2): Sıva ve harç
• Alüminyum hidroksit (ALOH3): Deodorantlar
• Magnezyum hidroksit (MgOH2): Müshil ilacı, antiasit
• Amonyak (NH3) Ev temizlik malzemesi, gübre, patlayıcı madde

Kimyasal maddelerin iki önemli sınıfını oluşturan bazlar ile asitler kimyasal açıdan birbirinin "karşıtı"dır Bazların asitlerle tepkimeye girmesiyle, gene önemli bir bileşik sınıfı olan tuzlar ve su oluşur Bu bir nötrleşme (yansızlaşma) tepkimesidir; çünkü tepkime ürünü olan tuz artık ne asit, ne baz özelliği taşıyan nötr ya da yansız bir bileşiktir (bakASİT; TUZ)

Bazlar genel olarak molekülünde bir hidroksil grubu (OH) ile en az bir metal atomu bulunan bileşikler olarak tanımlanır; bu nedenle de kimyasal açıdan metal hidroksitleri sayılır Bunların çoğu suda çözünmeyen katı bileşiklerdir Oysa bazıları, Örneğin metal atomları içermeyen amonyağın (NH3) ve sodyum, potasyum gibi alkali metallerin hidroksitleri suda kolayca çözünür Sanayi açısından büyük önem taşıyan bu çözünür


bazlara alkaliler denir Alkali terimi, "kül" anlamındaki Arapça bir sözcükten türetilmiştir Çünkü bu bileşikler eskiden odun ve bitki küllerinden elde edilirdi Gerçekten de alkalilerin küllü suyu andıran kendine özgü, acımsı bir tadı vardır Bu çözeltiler deriye değdiğinde kaygan bir izlenim bırakır ve baz belirteci olarak kullanılan kırmızı turnusol kâğıdının rengini maviye dönüştürür (bak Turnusol)


Kostik (yakıcı) alkali denen en kuwetli bazlar, büyük bir dikkatle ve sakınılarak kullanılması gereken çok tehlikeli maddelerdir İnsanın üzerine sıçradığında giysilerini parçalayan ve derisini ateş ya da kaynar su gibi yakan bu maddelerin kazayla yutulması da yemek borusunun ve midenin delinmesiyle, hatta ölümle sonuçların ağır yanıklara yol açar Sanayide çok Önemli uygulamalan olan bu bileşikler arasında en çok kullanılanları sodyum hidroksit (sudkostik), potasyum hidroksit (potaskostik), kalsiyum hidroksit (sönmüş kireç) ve amonyum hidroksittir (amonyaktı su)

En önemli alkalilerden biri olan sudkostik beyaz renkli bir bileşiktir Ya ince levha ve çubuklar halinde katı olarak ya da suda eritilerek sıvı halde satışa sunulur Sabun yapımında ve reyon denen yapay ipekli kumaşların üretiminde çok önemli bir hammadde olan sudkostik, ayrıca pamuk ipliklerine sağlamlık ve parlaklık kazandırmak amacıyla pamuklu dokuma sanayisinde de kulllanılır

Potaskostiğin sanayideki en önemli kullanım alanı arapsabunu ve öbür temizlik maddelerinin üretimidir Sönmüş kireçten inşaat sanayisinde sıva, çimento ve badana yapımında, ayrıca asitli toprakları nötrleştirmek için tarımda yararllanılır Yaygın ama yanlış bir adlandırmayla kısaca amonyak olarak bilinen amonyaklı su, evlerde en çok

kullanılan temizlik maddelerinden biridir Bütün yağ ve kirleri çözen bu bileşik özellikle banyo küveti, lavabo ve cam temizleyicilerin bileşimine katılır Gene kısaca karbonat ya da karbonat tozu olarak bilinen sodyum bikarbonat oldukça zayıf bir alkalidir Kabartma tozlarının ve bazı köpüklü içeceklerin yapımında kulllanılır; midedeki fazla asidi giderdiği için mide yanmalanna ve arı sokmasından ileri gelen ağrılara karşı etkilidir


Dünyanın birçok yerinde, özellikle ABD' nin batısında alkali topraklar denen çok geniş alanlar vardır Bu bölgelere çok az yağmur yağdığı için, çözünebilen tuzlar yağmur suyuna karışarak akıp gidemez ve alkaliler toprakta birikir Alkali oranı çok yüksek olan topraklarda pek az bitki ve hayvanın yaşama şansı olduğundan, sonunda bu bölgeler çorak alanlara dönüşür