04-24-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Arkeolojide (Kazıbilim) Kullanılan Bilimsel Yöntemler Nelerdir?
Arkeolojide (Kazıbilim) Kullanılan Bilimsel Yöntemler Nelerdir?
Arkeolojide günümüzde tarihlendirmede çeşitli bilimsel yöntemler kullanılmaktadır Bunlardan biri olan radyokarbonla tarihlendirme yönteminin bulunması, arkeolojide büyük bir gelişme sağladı Bu yöntemle odunun, kömürün ve eski yerleşim bölgelerinde bulunan kemiklerin yaşlarını saptamak olanaklı hale geldi Her canlıda karbon bulunur ve bunun neredeyse tamamı karbon-12'dir Belli bir oranda da radyoaktif ve "ağır" olan karbon-14 vardır
Örneğin bir ağaç kesilince, artık yeni karbon-14 atomları alamaz ve var olan radyoaktif karbon atomları da belli bir hızla yok olmaya başlar Böylece yaklaşık 5500 yıl sonra bu atomların yarısı karbon-12 atomlarına dönüşür Radyoaktif karbonun karbon-12'ye oranı ölçülerek, canlının ne kadar zaman önce öldüğü saptanabilmektedir
Ne var ki bu yöntem, tarihi belli olan Mısır buluntularına uygulandığında, saptanan tarihlerin çok kesin olmadığı anlaşılmıştır Bir başka tarihlendirme yöntemi de ısıyla ışıldamadır (ısıl ışıldama) Bu yöntem yalnızca pişmiş kile uygulanabilmektedir Kilde radyoaktif atomlar içeren elementler vardır Kil pişirilmeden önce bunlar çevrelerine ışık biçiminde parçacıklar saçarlar Pişme işleminin sonunda, atomların saçtığı bu parçacıklar kristalleşmiş yapının içinde hapsolur Isıyla ışıldama yönteminde çömlekten alınan bir örnek, parçaların yeniden serbest kalacağı noktaya kadar ısıtılır Bu parçacıklar ışık biçiminde (ışıldayarak) açığa çıktıkları için fotometre aygıtıyla ölçülür Çömlek ne kadar çok ışık verirse, o kadar eskidir Bir ağacın yaşının, gövdesindeki yıllık büyüme halkalarına göre saptanmasına dendrokronoloji denir
Ağaç gövdesinin kesitinde iç içe ince ve kalın halkalar görülür Havaların iyi gittiği yıllarda ağaç daha çabuk büyüyeceğinden halkaların kalınlığı artar Bu yöntemle ağacın yaşadığı dönemdeki iklim koşulları bile anlaşılabilir Bir çam türünün 4000 yıl önceki ve günümüzde yaşamakta olan örnekleri bu yöntemle karşılaştırılmıştır
|
|
|