Olumsuz Duyguların Kontrolü

Duyguların, özellikle de olumsuz duyguların kontrolü, kişinin fevri (patlayıcı) davranışlarını engelleyen ve başarısının üzerinde belirleyici olan bir beceridir

Duygusal olgunluğun en önemli özelliklerinden biri duygularını kontrol edebilme özelliğidir Başarılı liderlerin büyük bölümü duygu dünyalarını denetleyebilirler Bir lider için özellikle olumsuz duygularla başaçıkmak büyük önem taşır

Duygusal açıdan olgun bir insanın aşağıda sıralanan olumsuz duygularla başaçıkabilmesi beklenir:

Kızgınlık,
Korku, kaygı,
Üzüntü , depresyon
Kızgınlık insanların düşünce biçimlerinin ürünüdür Bu duygularla başaçıkabilmek bir yönetici için vazgeçilmez bir beceridir Kızgınlık, insanca bir duygudur Hepimiz kızarız, herkes kızarAncak önemli olan kişinin kızgınlığını kendisine ve amaçlarına zarar vermeyecek şekilde ifade edebilmesidir Bunun için kızgınlık tepkisinin ;

Doğru zamanda,
Doğru kişiye,
Doğru biçimde,
Doğru gerekçeyle ve
Doğru düzeyde ortaya konması esastır
Çünkü insan ilişkilerinde haklı olmak değil, haklı kalabilmek önemlidirDuyguların, özellikle de olumsuz duyguların kontrolü, kişinin fevri (patlayıcı) davranışlarını engelleyen ve başarısının üzerinde belirleyici olan bir beceridir


Hazzı Erteleyebilmek
Stanford Üniversitesinde yapılan önemli bir araştırmada 4 yaşındaki çocuklara lokum benzeri bir tatli sunulmuş ve isterlerse bunun hemen yiyebilecekleri, ancak bir süre beklerlerse gelecek olan kşinin kendilerine bu tatlılardan iki tane verecekleri söylenmiştir Tatlısını hemen yiyen çocuklarla, bekleyen çocuklar 14 yıl sonra tekrar izlendiğinde ortaya önemli farkların çıktığı görülmüştür

Bekleyen çocukların üniversite sınavları aşamasında duygusal açıdan çok daha dengeli ve tutarlı oldukları, stresli durumlarla daha iyi başaçıktıkları, arkadaşları arasında daha çok ilgi gören ve aranan gençler oldukları, iç motivasyonlarının daha yüksek olduğu ve daha çok amaca yönelik davranışlar gösterdikleri saptanmıştırAncak araştırmanın en ilginç bulgusu bu gençlerin en yüksek puanın 1600 olduğu SAT sınavlarında (Türkiye’deki ÖSS), beklemeden yiyenlere kıyasla ortalama 210 puanlık bir üstünlük sağlamaları olmuştur Bu fark en yüksek ve düşük sosyo-ekonomik ailelerin çocukları arasında veya ilkokul mezunu ailelerle, üniversite mezunu ailelerin çocukları arasındaki farktan daha yüksek bir farktır

Fevriliğin öğrenme ve akademik başarıyı çocukta böylesine büyük ölçüde etkilemesinin sebebi, duygusal ajitasyonun beynin bir noktada odaklanmasına engel olması ve dikkatin dağılmasına yol açmasıdır Daha açık bir şekilde söylemek gerekirse, stresli durumlar insanları adeta *****laştırmakta ve böylece kişi sahip olduğu yetkinlikleri hayata geçirmekte başarısız olmaktadır Bu sebeple bir liderin duygularını kontrol edilebilmesi başarı ve yetkinliği konusunda belirleyicidir


Kaygıyı kontrol etmek
Örneğin parekende mağazalar zincirinde yapılan bir araştırmada duygularını denetleme ve stresle başaçıkma becerisine sahip mağaza yöneticilerinin, metrekare başı karlılıklarının daha yüksek olduğu ortaya konmuştur

Stresli durumları ortaya çıkarttığı kaygının kontrolü hem iş hem spor alanındaki liderler için önemlidir Sohbetlerimizde A Milli Futbol Takımı düzeyindeki bir çok sporcudan, takım gol kaçırdığı zaman veya gol yediği zaman, kendini yerden yere atan hocalarına olan saygılarını kaybettiklerini duydum

Yapılan araştırmalar kaygı düzeyi yüksek olan bir yöneticinin çalışma ortamına girdiği zaman bunun çalışanlar tarafından, yönetici daha hiçbir şey söylemeden, algılandığını ortaya koymuştur Yöneticinin ses tonunu kontrol edememesi, gergin veya yüksek sesle konuşması, çevredeki kişileri suçlaması veya olumsuz ifadeler kullanması çalışanlar üzerindeki baskıyı artırır ve kaygı düzeylerinin iyice yükselmesine yol açar Yukarıda da belirttiğimiz gibi stresli durumlar insanları *****laştırdığı ve beceriksizleştirdiği için çalışanların “eli ayağı birbirine dolanır” ve daha çok hata yaparlar

Bir şirkette bu tür durumların sık sık yaşanması örgüt iklimini olumsuz yönde etkiler, çalışanlarda iş doyumsuzluğuna yol açar Bütün bu sıralananlar liderlik özelliğine sahip bir yöneticinin olumsuz duygularını kontrol etmesi, kaygı düzeyini denetleyebilmesi, stresli durumlarla başaçıkmasının insanlar üzerinde “etki yaratmak” açısından ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır

Yaratıcı Liderlik Merkezi (Center for Creative Leadership) nin yaptığı araştırma üst düzey yöneticilerin iki sebeple işlerini kaybettiklerini ortaya koymuştur: Bu sebepler “Değişikliğe uyumda başarısızlık” ve “ekip liderliğinde yetersizliktir” iki özellik de sosyal beceriye ve duygusal olgunluğa bağlıdır

“Kafası kızdığı zaman gözü hiçbirşey görmeyen”, “pire için yorgan yakan”, sık sık “sigortası atan” kişilerin ekip liderliğinde yetersiz olacakları kesindir Bu kişilerin 21yüzyılın ihtiyaç duyduğu yöneticiler olmadığı da kendiliğinden ortaya çıkmaktadır


Sonuç
Fevri davranışlar liderlik için bir çok açıdan sakıncalıdır Çünkü fevri davranışların “abartılmış güç kullanımı”, “cinsel istismar”, maddi konularda “dürüst olmayan” davranışlarla birlikte görülmesi ender rastlanan bir durum değildir

Kendini kontrol etme becerisi, kişiyi sonunda mahçup olacağı durumlara düşmekten korur ve böylece “bütünlük”(özü sözü bir olmak), “tutarlılık” ve “güvenirlilik” gibi bir lider için gerekli üç temel özelliği sergilemek mümkün olabilir

Yazar: Prof Dr Acar Baltaş

bu güsel paylaşım için tşkler