Türkiyenin Dağları - Türkiyenin Dağları Ders Konuları - Türkiyenin Dağları İçerik

TÜRKİYE’NİN DAĞLARI

******** Türkiye’de dağlar çok geniş bir alan kaplar Dağ; çevresine göre 500m Ve daha yüksek kabarıklıklardır Bazıları tek bulunurken bazıları da sıradağlar şeklindedir

******** Oluşumlarına göre dağlar ikiye ayrılır

******* 1-Orojenik Hareketlerle Oluşan Dağlar:

******** Orojenez dağ oluşumu demektir Yan basınçla sıkışan yerkabuğu plakaları kıvrılarak yada kırılarak engebe kazanır ve sıradağlar oluşur Ülkemizde orojenez iki şekilde görülür A) Kıvrılma ile B) Kırılma ile

******* a) Kıvrım Dağları: Orojenez sonucu esnek tabakalar kıvrılarak yükselir ve sıradağlar oluşturur Ülkemizdeki dağlar Alp-Himalaya orojenezi sonucu oluşmuştur Kuzey Anadolu ve Toros Dağları bu şekilde oluşmuştur

******** Kıvrılma sonucu yüksekte kalan kubbemsi kısımlara Antiklinal, alçakta kalan çanaksı yapıya ise Senklinal denir Bu oluşumda da bazen kırılmalar dolayısıyla senklinaller boyunca fay hatları oluşabilir Ülkemizi KAnadolu

******* b) Kırık Dağları: Orojenez sonucu sert tabakalar kıvrılmaz kırılır Böylece yükselen kısımlar (Horst) sıradağları oluştururken, Alçalan kısımlar Çöküntü ovalarını (Graben) oluştururlar Horst ve Grabenler arasında ise kırıklar (Fay Hatları) bulunur Bu yüzden buralar hem deprem alanlarıdır hem de kaplıca kaynaklarının sık görüldüğü yerlerdir Ege bölgesinde kıyıya dik uzanan dağlar bu şekilde oluşmuşlardır

******* 2- Volkanizma ile Oluşan Dağlar:

******** Yerin derinliklerindeki mağmanın yerkabuğunun zayıf ve çatlak kısımlarından yer üstüne çıkmasıyla oluşan genelde tek dağlardan ibaret olan dağlardır

******** Not: Volkanik sahalar mineralce zengindir O yüzden tarım arazileri de çok verimlidir Ayrıca maden bakımından da zengin alanlardır

*

******* Türkiyedeki volkanik dağlar;

******* Marmara Bölgesi : Uludağ

******* GDoğu Anadolu Bölgesi : Karacadağ

******* Karadeniz Bölgesi : Köroğlu Dağları

******* Akdeniz Bölgesi : Hassa Bölgesi (Hatay)

******* Ege Bölgesi : Kula Tepeleri (En genç)

******* Doğu Anadolu Bölgesi : Ağrı ,Tendürek, Nemrut, Süphan Dağları

******* İç Anadolu Bölgesi : Erciyes, Melendiz, Hasandağ, Karadağ, Karacadağ**

TÜRKİYE'DEKİ DAĞLARIN DAĞILIŞI

******* Kuzey Anadolu Dağları: Karadeniz kıyısı boyunca uzanan sıradağların kapladığı alana Kuzey Anadolu Dağları denir Doğuda Rize Dağları (Kaçkar Tepesi 3937m) ortada Canik dağları, batıda İsfendiyar Dağları vardır 2sırada yçne doğudan, Mescid, Kop, Ilgaz ve Köroğlu dağları bulunur* Alp-Himalaya sisteminin kuzey kanadını oluşturur Kocaeli Yarımadasından Gürcistan’a kadar uzanır Bu uzanış boyunca dağlar Batı Karadeniz’de yükselir Orta Karadeniz’de 1000m lere alçalır DKaradeniz’de* ise tekrar yükselerek 3000 m nin üstüne çıkar

******* KAnadolu Dağları kıyıya paralel uzanırlar Bu yüzden bol yağış alan kıyı kesimde fındık, çay gibi mono kültür ürünler yetiştirilir Ayrıca ormanlarında sık olmasını sağlar*

******* Güney Anadolu Dağları: Alp sisteminin güney koludur Toros Dağları da denir Girit ve Rodos Adalarından başlar İran’a kadar uzanır Batı, Orta ve Güneydoğu Toroslar olarak üç bölüme ayrılırlar*Batı Toroslar Antalya Körfezi'nin iki yanında uzanırlar Göller Bölgesi'ni içine alırlar Orta Toroslar ise Adana yöresini* batı, kuzey ve doğudan çevirirler Güneydoğu Toroslar da* İskenderun Körfezi'nden başlar bir yay çizerek Van Gölü'nün güneyinden Hakkari'ye ulaşırlar Bu dağlar özellikle Taşeli Yarımadası karstik arazilerden oluşmuştur Bir sürü karstik şekle rastlanır

******* Batı Anadolu Dağları: Kıyılarda ve iç batı kısımda olarak iki bölümde ele alabiliriz Madra, Yunt, Aydın, Menteşe dağları kıyıda, Türkmen ve Emir dağları, Murat Dağ iç kısımlardadır Marmara Bölgesi'nde dağlar azdır Daha çok verimli ovalar vardır Kaz dağları, Uludağ, Yıldız dağları ve Tekirdağ en bilinenleridir

******* Kırıklı yapıda olduklarından horstlar şeklinde oluşmuşlardır Aralarında ise Grabenler yani çöküntü ovaları uzanır Denize dik uzandıkları için;

·* İç kısımlara ulaşımı zorlaştırmazlar

·* Kıyıların çok girintili* çıkıntılı olmasını sağlamıştır

·* İklimin iç kısımlara kadar girebilmesini sağlamış Bu da tarımı olumlu etkilemiştir

***** İç Anadolu Dağları: İç kısımlar daha çok yüksek yaylalarla çevrilidir Burada tek dağlar, volkanlar ve yüksek ovalar vardır

***** Elmadağ, Akdağlar, Tecer, Erciyas, Karacadağ, en belli başlılarıdır Cihanbeyli, Bozok, Obruk, Uzunyayla İç Anadolu'nun büyük platolarıdır

***** Doğu Anadolu Dağları:Burası yurdumuzun en yüksek ve engebeli bölgesidir ortalama yükseklik* 2000 metreyi geçer Tekdağlar, sıradağlar, sönmüş volkanlar ve yüksek ovalar vardır

***** Munzur Dağları, Palandöken ve Bingöl Dağları, allahüekber dağları, Erzurum-Kars platosu bölgeyi kaplar Türkiye'nin en yüksek dağı olan Ağrı ve Küçük Ağrı buradadır Yükseklikleri 5137-5165 metreyi bulur Tendürek, Süphan Nemrut ünlü sönmüş volkanlardır

******* Dağların Ekonomiye Etkileri

Olumlu Etkileri

· Kıyı kesimleri iç bölgelerden ayırarak kıyıların yağışlı iç kısımları karasal olmasını sağlamış Bu durum mevsim çeşitliliğine neden olmuştur Bu durumda tarımsal ürün çeşitliliğine imkan sağlar

· KAD’da gür ormanlar oluşmuştur

· Dağlar akarsuların su deposudur

· Yaban hayatının yaşama alanlarıdır

· Yer altı kaynaklarının temel depo alanlarıdır

· Avcılık,Dağ Sporları ve Kış Turizmine imkan sağlarlar

· *Yaylacılık faaliyetleri ile hayvancılığı destekler

Olumsuz Etkileri

· Ulaşımı zorlaştırır Yol yapım maliyetlerini arttırır

· Heyelanların fazla olduğu yerlerde can ve mal kayıplarına neden olurlar

· Tarım ve Yerleşme alanlarının sınırlanmasına neden olur